17e Jaargang.
VRIJDAG 23 APRIL 1926
No. 5232
2)e Êéüióelre
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwarlaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd
Zondngsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen l
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het
2 dubbele van het tarief berekend. a
Kleine advortentiën, van ten hoogste 80 woordon, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on vor-
huur, koop en verkoop IO.50.
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
V De oudere jeugd.
Wij schreven j.l. Dinsdag in een drie
star „De oudere jeugd."
Erkennen moeten wij. dat aan de
opleiding en het onderwijs van de 18
(ot 18-jarige Katholieken ook nog
héél veel ontbreekt.
Doch naast deze erkenning mag
toch óók worden gewezen op het heil
rijke werk, dat door onze. den laat-
sten tijd A'eel besproken patronaten en
dergelijke inrichtingen voor die jeugd
wordt gedaan.
„Patronaten en dergelijke instellingen
voor die jeugd." Onder „dergelijke instel
lingen" mag in zekeren zin ook worden
verstaan do St. Jos. Gczollen-Vereeniging.
In zekeren zin, want zij is veel mèèr dan
een patronaat, haar terroin is veel bree
der, zij omvat anderen en ouderen dan hen,
voor wie een patronaat bestemd is.
•Afzonderlijk moge daarom hier worden
gewezen op de nuttige instelling van de
fc>t. Jos. Gezellen-Vereeniging de stich
ting van Adolf Kolping (te Elberfeld in
1864). Speciaal voor wat Leiden betreft
39 zij van grootc beteokenis. Zij
is hier vele jaren geweest do eenige
jeugd-vereeniging; en ook op heden heeft
zij naast de afd. voor gehuwden een ve-
len-omvallende, bloeiende afd. voor onge
huwde».
Do St. Jos.-Gezellen-Vereeniging is
steeds geweest en is op den dag van heden
nóg: een organisatie, waarvan gods
dienstzin de stevige basis is; waarin
godsdienstzin alle levensuitingen
diep'doordringt!
Het Tweede Kamerlid Iienri Hermans,
schreef eens:
„Voor do arbeiders is er natuurlijk
maar één maatschappelijke stand moge
lijk, en zedelijk geoorloofd, omdat er an
ders gevaarlijke kasten zouden ontstaan,
maar het model van dien stand zou ik
willen zien in de gemeenschap van do Go
zeilen Vereeniging, zooals Vader Kolping
'die heeft gesticht!"
Om, voor zoover noodig, de St. Jos.-
Gezellen-Vereeniging beter te doen ken
nen en meer te doen waardeoren willen
wij hier aan het Algemeen Statuut voor
de Onder-afdeelingen het volgende ont-
leenen aan „Ons Program":
Toen do Elberfeldsche Gezellen Kolping
een wilden verrassen met 'n devies, waar
in naa*r hun meening het program der
Vereeniging was neergelegd: „Arbeid,
Godsdienst, Vroolijkheid en Eensgezind
heid!" schudde Kolping het hoofd. „Neen,
neen, zeido hij, Godsdienst vóóraan!"
Godsdienst, die het leven beïnvloedt.
Daarom zijn de vergaderingen voor alle
leden verplichtend, alsmede eenige H.
Communiën.
Daarom worden de leden aangespoord
deel to nemen aan Congregaties, Eucha
ristisch Apostolaat, Retraites. Missie-
actie
Arbeid, niet om-loon-alleen. maar als
roeping, als vervulling van den Goddelij-
ken Wil. ArbeidsvTougdc en arbeidsgeluk!
Daarom zeide Kolping reeds, dat iedere
Gezellen-Vereeniging „een hoogeschool is
in do volkstoon", een R. K. Volks-Univer-
siteit bij uitnemendheid!
Vroolijkheid in hoogstaand vermaak.
Volkszang en muzikale ontspanning,
lichamelijke opvoeding en tooncelkunst
werken samen om de echte Roomsche
Blijdschap bij de Gezellen te onderhouden.
Eensgezindheid in onderlinge verbroe-
deringy
De heiligo eendracht is het zout
t dat huis en stad in wezen houdtl
f. (Vondel.)
Het familieleven in de Vereeniging leidt
lot eene groote mate van vertrouwelijk
heid. De Praeses is de Gezellenvader, bij
wien do Gezellen raad en daad gaan vra
gen, altijd: en wiens grootste vreugde is
onder hen te vertoeven. Het zijn geen
ijdele klanken, als de Gezellen zingen:
„En steeds word ik getrokken,
Naar dit mijn tweede kuis!"
Voor een groot deel der oudere jeugd
heeft de St. Jos.-Gczellen-Vereeniging in
het verleden, speciaal ook in onze stad,
heel veel goed gedaan, en kan zij ook in
het heden on in de toekomst zeer veel
goeds tot stand brengen!
BUITENLAND
Duitschland.
fi' De vorstenschadeloosstelling.
Een crisis in de rijksdag-
commissio.
Ten gevolge van obstructie, gevoerd
door de sociaal-democraten, zijn do be
sprekingen in de juridische rijksdagcom-
missie befrefende het compromis-ontwerp
in zake ae regeling met de vorsten voor-
loopig mislukt.
Do rijkskanselier dr. Luther werd on
middellijk van het voorgevallene in de
commissie op de hoogte gebracht
Frankrijk.
De daling van de franc.
„N i c t-i 111 r i n s i e k e oorzakc n."
Do Fransche Kame/r is gistermiddag
begonnen met de behandeling van de be
grooting, zooals deze van den Senaat is
teruggekomen.
Bij do algemeene beschouwingen vroeg
do socialist Vincent Auriol den minister
van Financiën, welke do werkelijke oor
zaken van de crisis der wisselkoersen
zijn. Zijn het niet-intrinsiekc oorzaken,
die de bedoeling hebben, druk op do Fran
sche regcoriug uil te oefenen of zijn de
fluctuaties tc wijten aan biimenlandsche
speculaties? Iudien, vervolgde Auriol^ de
voortgaando daling van den franc slechts
het gevolg is van vroegere gebeurtenissen,
zooals de socialisten gelooveu, welke plan
nen heeft dan de regeering om een verde
ren val tegen te houden?
Deze kwestie, besloot do socialistische
woordvoerder, zal later aan de orde ko
men. De dag zal aanbreken, waarop tiet
parlement in deze aangelegenheid een
keuzo zal hebben te doen.
Minister Péret antwoordde hierop on
middellijk. Hij meende, dat de daling van
den franc voornamelijk aan niet intrin
sieke oorzaken moet worden toegeschre
ven. De franc staat volgens hem op een
groot aantal buitenlandsche beurzen om
verschillende redenen aan aanvallen bloot.
Do minister betoogde, dat Frankrijk
niet aan dezen druk mag toegeven; van
daar, dal hij in de Kamer nog niets zal
mcdedeelen over de accoorden. waarover
onderhandeld wordt. Wat do verbetering
van den franc op de beurs van heden be
treft, deze heeft zonder tusschenkomst
van de regeering plaats gehad, waar
schijnlijk ten gevolge van do goed» be
richten uit het buitenland.
De regeeriug, besloot Pérot. rnrvnV-rt
haar weg methodisch: evenwicht van de
hegrootiug, regeling der schulden en sa
neering door middel van amortisatie. De
minister meent, dat men niet brutaal
moet ingrijpen, maar dat het heter is, de
ontspanning af te wachten, die normaal
volgen moet.
Daarna werden de algemeene beschou
wingen gesloten en de achtereenvolgende
hoofdstukken der begrooling behandeld.
Alleen bij do behandeling der oorlogsbe-
grootiug kwam het even tot een levendig
debat, uitgelokt door het voorstel van den
communist Duclos tot verlaging van het
crediet voor do oproeping van reservisten
en de vorming van instructiekampen.
Duclos meende, dat de Kamer zich hier
over eerst kan uitspreken na de verkor
ting fan den militairen diensttijd.
Dit amendement werd door den socialist
Renaudcl gesteund en door de commissie,
alsmede door minister Painlové. die de
vertrouwenskwestie stelde, bestreden. Bij
stemming werd het amendement verwor
pen.
Engeland.
Het sleenkolenconflict.
Baldwin herneemt do leiding.
Zooals gisteren reeds gemeld, zijn de
besprekingen tusschen de werkgevers en
werknemers in het mijnbedrijf vastgeloo-
pen, waarmede de zaak geheel op het
doode punt is gekomen.
De premier Baldwin heeft thans do lei
ding in het steenkoolconflict weer in han
den genomen en de beide partijen tot een
bespreking op hedenochtend uitgenoodigd.
Do conferentie van gistermorgen heeft
duidelijk aangetoond, dat zonder de be
middeling der regeeriug geen oplossin
verkregen kan worden, en de industrieelc
commissie van het vakvereenigingscou
gres heeft daarom den premier verzocht
de leiding in handen te nemen. Baldwin
zelf bleek deze meening eveneens to
daan.
Er is nog een week de tijd, voordat de
oudo overeenkomst afloopt.
Beide partijen hebben nu al haar kaar
ten op tafel geworpen en de regeoTing
heeft nog een volle week om een weg uit
de impasse te zoeken.
Tsjecho-Slowakije.
Het Duitsch-Russisch verdrag.
De vragenlijst van Be nes j.
Do vragenlijst van den Tsjechischen
Minister van Buitenlandsche Zaken Be
nésj heeft, gelijk reeds bekend is. te Ber
lijn groot opzien gewekt. Een vooraan
staande Tsjechische politieke persoonlijk
heid heeft nu aan de „Germania" ver
klaard, dat Benesj zelf zijn inlichtingen
van officieele Engelsche zijde heeft ge
kregen, waarbij meer in het bijzonder ge
doeld wordt op informaties betreffende de
voorbereiding van het voorgenomen
Duitsch-Russisch verdrag. Bonesj en de
Engelsche Gezant te Praag Mr. Clerk
schijnen een bijeenkomst te hebben gehad.
Benesj moet tijdens dit ondorhoud enkele
bezwaren naar voren hebben gebracht. De
Gezant, die" van dit onderhoud aar\ Cham
berlain rapport uitbracht, heeft van dezen
ten antwoord gekregen, dat hij gaarne
een nadere preciseering tan do bedenkin
gen van den heer Benesj zal ontvangen.
Bonesj ging hiermede accoord en heeft
aan het Londenscho Foreign Office voor
vertromvelijk gebruik een uiteenzetting
van zijn met betrekking tot het Duitsch-
Russisch verdrag gerezen bedenkingen
doen toekomen. Men is te Praag niet
weinig verbaasd geweest, dat tengevolge
van een indiscretie deze aangelegenheid
in de Engelsche pers is gepubliceerd.
Syrië
Een Fransch succes nabij Aleppo.
Naar gemeld wordt hebbon verschei-
deno slanimen in de omgeving van Aleppo
zich aan do Franschen overgegeven, het
geen wordt toegesch re venmaan het feit, dat
hun moreel ernstig geschokt is als ge
volg van plaats gehad hebbende bomaan
vallen, waarbij zelfs een stam 18 dunden
verloor.
Marokko
De vredesonderhandelingen.
Uit Oedjda wordt gemeld, dat de drie
delegaties uit elkaar zijn gegaan. zonder
(ot een accoord gekomen te zijn. Zij zullen
later weer bijeenkomen. De datum dezer
nieuwe conferentie is nog niet bepaald.
Twee Riffijnsche gedelegeerden zijn per
vliegtuig naar Ahd-ol-Krim vertrokken om
met dezen te confereeren. Tn de kringen
der conferentie heerscht optimisme. Hit
Madrid wordt echter gemeld, dat Primo do
Rivera verklaard heeft, dat hij weinig hoop
op een bevredigende oplrfesing heeft,
Britsch-lndië.
Nieuwe botsingen "m Calcutta.
Mohammedanen door de p 01 i t ic
Bij een botsing tussehen politic en Mo-
hammedaansche elementen, te Calcutta,
zijn twee Mohammedanen gedood en 30
gewond.
China.
K moet verdwijnen.
„H ij nam z ij n toevlucht tol
corruptie"
Te Moekdon is een correspondentie ge
publiceerd, waann wordt bevestigd, dat
l'sjang Tsolin den Rus.sischen consul-ge
neraal te Mopi'den heeft verzocht, de ro-
eering in Mo/ou in kennis te stelleovvan
do noodzakelijkheid, 0111 den Sovjetgezant
te Pok in", Karaclian. te vervangen.
Als reden wordt opgegeven, dat Knrn-
han sedert zijn aankomst in China zijn
[(opvlucht hoeft genomen tot corruptie, om
relletjes onder de studenten '.e veroorzaken
en voor het verschaffen van wanens aan de
siriidkrichten vin Feng-Yoe-siiang, met
de bedoeling in China wanorde te schoppen
Een zoodanige houding vormt een mis
vatting van de positie van een gezant en
een" inbreuk op de internationale gebrui
ken.
De betrekkingen gesp a nn en
De krijgsraad der v> oorbevel hebbers
van Moekden beeft, naar gemeld wordt, na
de affaire-Karaclmn, ook de verwijdering
[goëischt van andere Sovjet beambten, die
als agenten der Communistische interna
tionale worden beschouwd. De betrekkingen
tusschen Moekder. en Moskou schijnen ge
spannen Ie zijn.
Amerika.
De regeling met Italië geratificeerd.
Met 54 t 0 g e n 3 3 s t e m m on in
den Senaat.
De Itali i.insche schuldregeling Is dooi
den Amorikannsehen Senaat geratificeerd
reet 54 teen 33 stemmen..
Non aeen FranschAmcrikaansch accoord.
Naar verluidt, zal do Amerikaanseho
■mhuldenrogeline-commissie binnenkort bij
eenkomen. ten einde de kwestie der conso-
t-'dalio van de Fransche schulden aan de
Veroenigde Sinten onder het oog te zien.
Do Amerikaanseho minister van Finan
ciën, Mellon, spro -kt het bericht uit Parijs
legen, volgens hetwelk tusschen hem en
den Franschen gezant te "Washington, Re
venger. reeds een accoord lot stand zou ziin
rek dm en. ATolInn voegde hieraan toe, dat
ter zake nog niets aan do Amerikaanseho
schuldenregelHigscommi.' sic is voorgelegd.
Fransche concessies.
De Fransche ambassadeur te Washing
ton heeft van zijn regeering volmacht ge
kregen tot toekening van de overeenkomst
tot regeling der schulden, indien de inn ui-
feiten tof 1030 niet meer zullen bedragen
dan 300 millioen dollar en rekening wordt
gehouden met de inkomsten voor Frank
rijk uit bel Dawes-plan. De ambassadeur
werd gemachtigd de garantie-clausule te
laten vervallon.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De Indische Begrooting. Rede van
den Minister van Koloniën.
Do discussies over de Indischo Begroo
ting zijn gisteren voortgezet.
De heer L. do Visser (G.P.) repli
ceert.
Als spr. tegen do getfeldmaatregelen In
gaat, dan is dat omdat hij den openlijken
strijd van klasse tegen klasse wil. Mot
geweld maakt men de beweging niet ka
pot. Met geweld maakt de regcering het
slechts dos to erger voor zichzelf, omdat
uit deze verkeerde etrijdmetliode do erg
ste excessen kunnen voortkomen. Do lieer
Joekes heeft gezogd dat zolfs Rusland
het kapitaal van het buitonland noodig
heeft. Maar het communisme is een inter
nationale beweging, die de wereld-revolu
tie geoogt. Als die wereldrevolutie er niet
is, kan men het den Russen dan kwalijk
nemen, dat zij internationale betrekkingen
aankuoopen?
De Voorzitter: Gaat u nu terug
naar Iudië? (Gelach.)
De heer L. de Visser betoogt verder,
dat Rusland gedwongen wordt, omdat do
arbeiders in andere landen hun plicht
hebben verzaakt. Spr. behoeft slechts den
naam van bloedhond Noske te noemen
De Voorzitter verzoekt den heer do
Visser zich te matigen en niet to sprei.cn
over vreemde nationaliteiten, ozuals hij
deed.
De lieer L. do Visser komt or tegen
op, dat elke actie in Indië een communis
tische actie en elke slaking een commu
nistische slaking genoemd wordt. Als spr.
leider van een neutrale vakvereeniging
was
De lieer Schaper (S.-D.): Dan zou
het een rommeltje worden!
De lieer 1,. do Visser: Als ik leider
een communistic hc staking noemen? De
stakingen in Indië zijn zuiver economi
sche slakingen on het is misleiding ze te
beschouwen als communistische relletjes
en de leiders op te pakken.
De heer Br nat (Plattel. B.): Ze moes
ten ze hier ook oppakken!
De heer L. de Visser zegt, dat als
de regcering zoo voortgaat, zij van aller
lei excessen do verantwoordelijkheid
draagt.
Do heer Draal: Als de regeering jat
een vol haantje gaf, zou jo wel and -rs
pralen! (Gelach.)
Do heer L. de Visser zal deze Inter
ruptie van dit edele lid onbeantwoord
laten.
De heer L. de Visser zet zijn pliilippica
nog eenigen tijd voort.
Als ook nog andere leden hot woord
hebben gevoerd, spreekt de Minister
van Koloniën, de heer Konings
berger.
Verdero uitvoering van bet begin al,
dat liet regeeringsbeleid in Indië zoow el
mogelijk door bet volk dient to Worden
gevoerd, is in do Regeeringsverklari 11 g
toegezegd. Deze toezegging is o.a. door den
heer Albania op 12 Maart gewaardeerd.
Spr." bedoeling is bet inderdaad in die
richting voort to werken, gelijk hij zi li
dat in andere functies ook altijd als ideaal
heeft gesteld.
Vervolgens beantwoordt hij de verschil
lende sprekers.
Do motie-Cru mor (inzake art. 1611c-1)
brengt spr. in moeilijkheid. Het arli! el
heeft nimmer de bedoeling gehad het ge
oorloofde middel der staking tegen lo
gaan. Alleen als de openbare ordo of bet
economische loven wordt verstoord door
een staking kan dat artikel dienst doen.
Spr. ontraadt dus ernstig de aanneming
dezer motie.
De tweede motie-Cramor raakt de sa
menstelling van den Volksraad. Spr. vond
die wijziging van liet vorig jaar ook b e
treurenswaardig als symptoom. In d n
Volk-raad viel een stemming zelden uit als
antithese Europccsch-Inlandsch. Echter
acht hij thans weer een wijziging niet ge-
wenscht en hij ontraadt dus do motie.
Wat Aljoh betreft, spr. betreurt hetgeen
daar gebeurd is. Het door den heer (Ira
niër gevraagde onderzoek is reeds inge
steld en do resultaten daarvan zijn reeds
aan spr.' bekend. Voor do irrigaliowerken
werden diensten van de bevolking ge
vraagd, die zwaar waren en waaromtrent
vooraf niet voldoende overleg is gepleegd.
Het aanvankelijk succes der eerste bend 11
tegen het gezag iverklo aanstekelijk en was
oorzaak van don klewang-inval. De drie
aanvallen hangen samen, omdat zij uit
vloeisels van don eersten waren.
Van statasbi drijven en gemengde bedrij
ven is spr. geen bewonderaar, tenzij deze
onvermijdelijk mochten zijn.
Dc Regeering in Indië moet welwillend
zijn tegenover de bevolking, trachten zich
te verplaatsen in de gemoedsstemming
dier bevolking en lot do uiterste grens
dar vnydcooaTflfunh&id conti, maar de. P»«»
HET VOORNAAMSTE NIEUW9
BUITENLAND.
Een conflict in de Juridische commissie
uil den Rijksdag inzake de financieele re
geling met de voormalige vorstenhuizen.
Minister Péret over de daling van do
Fransche franc.
BINNENLAND.
Minister van Royen afgetreden en ma
joor Lombooy benoemd tot minister van
Oorlog (lsto blad).
Venezolaansche onderscheidingen vror
onze Koningin on mgr. Nolens (3de blad).
Jhr. Rutgers van Rozenburg hoeft a't
lid der Tweede Kamer bedankt om zijn
plaats in te ruimen voor oud-minister
Schokking (lsto blad).
LEIDEN.
Nadero mededcelingen over de radio
per telefoon.
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o.m.: Dem n-t v
tie met een parachaut op Soesterborrr
Mussolini In Tropolis Ann de Baars ier
ie Amstordam.
goerlng lioudo do teugels ln handen en
bier neemt do wensch het karakter van
een eisch aan do Rogeoring trede mot
kracht op tegen pogingen om het gezag lo
ondermijnen.
HET KABINET-DE GEER.
Prof. Van Royen treedt af o!s
Minister van Oorlog.
Oud-in in is tor Lnmbooy ztjo
o 1» v o I r e r.
Daar du non mihiaiA- vau wuhu -
vens Minister van Marine ad interim.
Prof. L. A. van Royen, bezwaren gor 11
zijn ter zake van do voorbereiding der
instelling van ecu Departement vau
Landsverdediging, hooft deze bowindsmm
gemeend zijn ontslag-aanvrage te moeten
indienen bij H. M. do Koningin.
H. M. beeft dit ontslag aanvaard, en
tot Minister van Oorlog, tevons Mini-dor
van Marino ad interim benoemd den heer
J. M. J. H. Lambooy, oudministcr van
Oorlog.
Het Tweede Kamerlid Jhr. Dr. Rutgors
van Rozenburg.
Gologenhoid voor t e r u g k 0 r
v a 11 mr. S c li 0 k k i n g.
Bij de Tweede Kamer is heden ingeko
men een schrijven van den hoer jhr. dr. J.
W. H. Butgera v. Bozanburg ((Ml.), hou*
drude rnododeeling, dat hij mot ingang
van I Mei ontslag neemt als lid der Ka-
mor.
Naar uit Christ. Historische krin -en
vernomen wordt, is het bedanken door jhr.
Rutgers van Rozenburg als lid van do
Tweede Kamer geschied met de bedoel ug
om aan mr. J. Sehokklng, den afgetreden
minister van Justitie uit bel vorige kabi
net, do gelegenheid te openen wederom ten
Kamerzetel deelachtig lu worden.
Kon. Besluiten.
Burgomoesters.
Rij Kon. besluit is aan A. C: Kroon, op
zijn verzoek, met ingang van 1 Mei, eer
vol ontslag verleond als burgemeester dor
gemeente Oudkarspel;
is aan P. A. Strijbosch, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als burgemeester
der gemeente Heeze, welk ontslag wordt
geacht to zijn ingegaan 15 April.
De audiëntie van don Minister van
Marino a.i. zal Maandag a.s. niot plaats
hebben.
Vacantiehuis-stichting op Schiermonnikoog
M 0 e i 1 ij k h 0 (1 0 n.
Van Schiermonnikoog meldt men aan
bel N. v. h. N.:
„De R. K. Vavanliehuii-stichting hoeft
moeilijkheden mot haar betalingen. Zeer
velo kleine zakonmonschen op ons eiland
zijn "gedupeerd, zooals do drie bakkers
voor een bedrag van duizenden, do melk-
loverancicrs, enz. Op een handige manier
1 hebben de lieer en mevr. R. do zaken hier
gedreven en steeds goederen weten los to
krijgen.
Vele .-eindden loopen al jaren lang. Er
is op de gehouwen een lo hypotheek vau
70.0(10 en ecu 2de hypotheek vaa
10.000.
Do pleegzusters zijn verleden week allen
vertrokken.
Van do 200 kinderen zijn er nog 20 over,
1 die binnenkort ook vertrekken.