ZATERDAG 17 APRIL 1926 17e Jaargang. No. 5227 c (Bou/tmit De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. B;j onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal- Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ctper kwartaal, bij voor uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 et. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 1O3003 POSTBUS No. II til nummer beslaat uil vijl bladen, waaronder bel Geïllustreerd Zondagsblad. Ds Kerkmuziek te Tilburg. Hot Bestuur der St. Gregoriusvereoni- ging in liet Bisdom Den Bosch zal onge twijfeld mot groote voldoening terugzien op de schitterend geslangde Kerkmuziek week, te Tilburg gehouden in de Paasch- tveek van Maandagavond tot Donderdag avond. Had men gehoopt op een 70-tal deelnemers aan de verschillende lessen en was men daarmede- tevreden geweest, leeds onder de eerste les bleek de toeloop zoo sterk, dat in de pauze na do tweede les tot verhuizing werd besloten naar een grootere zaal. Op het eind van den eersten dag bedroeg het aantal deelnemers reeds meer dan 300! Als uiterste punten der deelname noemen we Wognum, Deventer, Bol due, Leuven en Gent. De godsdienst plechtigheden, bedoeld als practische toe passingen van het in do lessen behandelde, werden bovendien door honderden bijge woond. Bij do „Papae Mareelli" was do ruime kerk propvol, bij do Mis van Dio- penbrock angstig vol. Zoodat we mogen besluiten dat in Tilburg een rijke bron ge vloeid heeft, waaruit over 't grootste ge deelte van ons land en een dcol van Bel eic frissche ideeën, juiste opvattingen, heilige i'oomemens en godsdienstige bezieling zijn gevloeid tot onwaardeerbaar nut van den I ilurgischen zang in onze kerken. Tiet plan der week was uiterst tactisch en practïsch ineengezet. Behalve over de hulpwetenschappen: Liturgie en stemvor- ming liepen zoowel de lessen als de uit- i'oerineren over do drie hoofdtakken: Gre- goriaansche, Palestri jnsche en moderne kerkmuziek. Geheel overeenkomstig den peest- der H. Kerk vormde Gregoriaanach de hoofdschotel: 3 lessen over de uitvoe ring, twee over de begeleiding, met één b< ogmis. de Vespers en de Completen als p i etische toepassin et. Twee lessen over Païestrïnastijl met één H< ">gmis en één Lof. Ken les over de moderne compositie, één les over de directie der moderne Kerkmu ziek met éen Hoogmis en één Lof in mo- clnvne stijl. Dc verschillende lessen konden den kort toegemeten tijd in aanmerking geno men niet anders zijn dan inleidingen tot hot- besoroken onderwerp, wekkend de be langstelling voor het vraagstuk, gevend dc hoofdlijn der goede richting, prikkelend tot diepere studie cn tot practische uitwer king en toepassing in eigen kring. Do uitvoeringen, hoewel ieder voor zich niet ideaal als mcnschenwerk behept met gebreken cn gebrekjes zullen toch roor menigen Directeur cn menieen kerk zanger in het geheugen bewaard bliiven ids hot- door oen doorsneekoor te bereiken ideal. Dit ideaal kan echter slechts bereikt wor- lon door deskundige en volhardende lei ding van de zijde don Directeurs, door iiep-relifieose opvatting van hun taak, warme liefde voor den wanrachtig-kerke- lijkon zang en zich-zelf-verloochenende olfzaamhcid van de ziido der zangers. Wat bij edele en geestdriftige samenwer king van M die goede eigenschappen door n Kerkkoor kan gepresteerd worden, dit hoeft de Kerkmnziekwook op treffende cn i\ ortuigende wijze gedemonstreerd. Van dien kant de zaak bekeken, zou het alleszins toejuiching verdienen, als in ieder Bisdom zulk een Kerkmuziekweék kon ge houden worden, zij het dan met behoor lijke tusschenruimte van enkele jaren. In 1926 in 't bisdom Haarlem? 4 Palestrina—Dicpenbrock. Die tegenstel ling heeft ons het diepst getroffen. De „Missa Papae Mareelli" en dn Missa „In die festo" van Dr. Alphons Dicpcn- brock stonden in het brandpunt der be langstelling. We hebben getracht onze gevoelens on der woorden te brengen en komen dan tot de volgende vergelijking: Tn Palestrina's meesterwerk bidden de mcnschen op aar de als de Engelen Gods in den Hemel. In Diepenbrocks magistrale miscompositie hoort ge het rampzalig meuschdom in hartroerende kroten schreien ten Hemel om hulp en ontferming. Bij Palestrina domineert- de voorsmaak Van het Hemolgeluk, die een innig gebed tot God ons doet proeven. Bij Diopcnbrock treedt in ons gemoed op den voorgrond hot ho.Hpf van zondeschuld, van diepe ellende en smachtende hulpbehoevendheid, hier en daar doorsprankeld van een hoopvol ver langen of van een straaltje hemelsche troost. Zooals Laudy in z'n Paradijsvloek &1 de ellenden van het mcnschdom ten tooncele Voert en in schrijnende taal schildert, zoo beeft Diepenbrock in z'n geniaal Mis-dra- in tonen geschetst- hl de smarten on ellendon van liet- menschdom niet hl z'n hevig verlangen naar hulp en redding, die tl"'-hts komen kan van deD „óénen God". Wat- 'n machtig geloof moet de kunste- II iir gehad hebben, die zulk een Credo s schiep! In tonen, melodiën en accoordon heeft hij ons voor oogen getooverd, dc rots van Petrus, door geen hellepoorten te over weldigen. En schijnt hij in het „Et «nam sa net am Catholicam et Apostolicam Ec- clcsiam" niet het rotsvast en strijdvaardig geloof van 'n Schaapman uitgebeiteld te hebben? Er zijn overweldigende momenten in deze compositie! En toch twijfelen we, of dc moderne korkcompositie'8 b 1 ij v e n d terrein zul len winnen, vooral om do buitengewoon grooto technische mocielijkheden, die zij te overwinnen geven. Eerstens stellen zij buitengewone eischen aan de stemomvang der zangers, vervolgens aan do ademhaling en eindelijk aan de trefvaardjgheid env niet't minst aan de directie. Zeker, ook dc uitvoering der Palcstrijn sche muziek stelt hooge eischen, doch dc moderne kerkmuziek is door 'n doorsnee koor met hi doorsnee-Directeur alleen maar te... verfomfaaien! En dan wordt het een marteling voor uitvoerders en toe hoorders. Do grootste les der Kerkmuziekweek is ongetwijfeld deze: niets overtreft do een voudige schoonheid, de eigenaardige be koorlijkheid, die tl iep-godsdienstige stem ming van ons mooie Gregoriaansch, dé liturgische zang pij uitnemendheid. Al zou een Kerkmuziekweek alleen dit resultaat weten te bereiken, dat de geteo- vigen, maar vooral de koorzangers en niet .minder vele Directeuren daarvan werden doordrongen cn daardoor tevens werden aangevuurd tot een meer doorvoelde en doorleefde uitvoering dan reeds zou dat een onbetaalbaar en onschatbaar succes zijn. Dan zou 't niet meer voorkomen, dat zangers met nauwelijks-ingchouden weer zin en mokkend op een gewone Zondag een Cregoriaansche Mis zingen! Dan zou 't weldra tot het verleden behooren, dat me nig koor liever slecht een meerstemmige Mnziekmis galmt, dan een Gregoriaanschc Mis dragelijk goed zingt! Paus Pius T verklaarde niet voor niels i:< n onsterfelijk Motu proprio over dc Kerkmuziek, dat het Gregoriaansch de Kerkmuziek bij uitnomen d- hoid ia!! Hoogmade. THEO BOSMAN. gSJjTEÏSLAiSlI Duitschland. Het compromis in zake de Vorsten- vergoeding. Ook do d u o 1 w o t behandeld. De onder voorzitterschap van rijkskan selier dr. Luther gehouden bespreking tus- scheu de^ regeeringsparlijen hebben, naar otficicus door den „Demokratische Zoi- tungsdienst" wordt gemeld, tot een alge- heele overeenstemming onder de regec- ringspartijen geleid over het bij dc juridi sche commissi van den Rijksdag in te dientn wetsont'-verp in zake do vergoeding, uit' Je keeren aan de voormalige Duitscho vorsten. Behalve do kwestie der vergoeding werd ook dc duel-wet behandeld, waarvan de afkondiging, zooals bekend, door den rijkspresident voor den tijd - van tweo maanden was opgeschort. De partijen wer den het eens over een nieuw wetsontwerp, krachtens hetwelk, zoowel ambtenaren als officieren, die bij een duel bel rokken zijn, ontslagen kunnen worden cn, in zeer ernstige gevallen, ontslagen moeten wor den. Het nieuwe wetsontwerp in zako dc ver goeding, welke aan dc voormalige vorsten huizen zal worden uitgekeerd, is een al- geheele omwerking van het wetsontwerp, dat- reeds door dc juridische rijksdagcom- missie in eerste lezing was afgehandeld. Dc belangrijkste bepalingen van het nieu we wetsontwerp zijn: Het speciale gerechtshof zal, behalve uit den voorzitter, bestaan uit vier beroeps- en vier leekenrechters. In gevallen, waar reeds een regeling is verkregen, kan do procedure slechts op verzoek van beide partijen weder wordon ingeleid. Tot. en met het jaar 1945 kunnen voorts de middelen, die de voormalige vorsten toegewezen krijgen, slechts voor eigen gebruik, of voor liefdadigheids- of culturcele doeleinden worden aangewend. Gedurende deze periode mogen de aan de vorstenhuizen uitgekeerde kapitalen slechts met toestemming van don botref- fenden Bondsstaat naar het buitenland worden overgebracht. Engeland. Het Britsche mijnconflict. Brussel zegt steun toe. In weerwil van dc verdeelde rtemming, die Donderdag op de internationale miju- werkersconferent-ie te Brussel heerschte, ten aanzien van den door dc Britsche mijn werkers gevraagden steun, heeft de inter nationale commissie gisteren eenstemmig besloten aan de Britsche mijnwerkers steun te verleenen, met alle haar ten dienste 'staande middelen, ingeval hot tot een stopzetting van de bedrijven in Enge land mocht komen. Dit betoekent, dat niet alleen pogingen zullen worden gedaan om den uitvoer van steenkool naar Engeland te vorhinderon, maar dat ook de mogelijkheid wordt ge opend van een aJgeweene sympathiesta king in de steen koolvel den van hot vaste land van Europa. De secretaris van de Britachc mijnwer- kersfederatie, Cook, zeide, ze or verheugd te zijn over het resultaat van do bijeen komst cn verklaarde, dat do Britsche mijnwerkers thans een nieuw en machtig wapen in handen hebben gekregen. Het vooruitzicht van het neerleggen van den arbeid door ongeveor 700.000 mijnwer kers op het vasteland, hoeft begrijpelijker wijze grooten indruk gemaakt op hot le vendig voorstellingvermogen van Cook, doch een nauwkeuriger beschouwing van do aangenomen resolutie teont. aan, dat bet besluit genomen is met velerlei beper kingen. Besloten is, dat de commissie in Lon den of elders weer zal bijeenkomen, wan neer de omstandigheden in Engeland dat noodig mochten maken. Verder is duidelijk gemaakt, dat nien slechts zal overgaan tot den er'nstigeu stap van het proelamoeren van een sympathie- staking, nadat do competente nationale organisaties daarover zijn geraadpleegd. Do steun van do commissio is slechts verkregen, als resultaat van veel conces sies van de zijde van de Engelsche mijn- werkcrslcidcrs. Zoo zal in geval van een sympathie-staking op het continent de lei ding van do staking in Engeland eveneens overgaan uit dc handen van do Kngelscho leiders, in die van het internationaal co mité. In dat geval zou Frank Hodges in plaats van Cook do belangrijkste slem in het Engolscho conflict krijgen. Niel. alleen bebben Engelsche mijnverkersloider» in dien cisch toegestemd, maar zij hebben ook de verplichting op zich genomen om ingeval van een intern at jo» ulo st&ltmg ueen nfzon<h"-15iko _o\c. '.tuisten in Eu- gelana te sluiten. De correspondent, van de „Times" te Brussel vernoemt nog, dab de hooraehende opinie onder do leden van hot internatio naal comité is, dat er een regeling van het EngelRohe conflict zal zijn op do basis van lager loonen voor do hoogst betaalde arbeiders. Gedurende de besprekingen van gister morgen bobben de Duitscho gedelegeerden de aandacht gevestigd op het feit, dat zich tluiua in Duitschland ongeveer 7 millioon ton steenkool in voorraad bevinden. Dc uitvoer van deze surplus-voorraden in Duitschland zal, ingeval van een con flict, moeten worden tegengegaan door do actie van de transportarbeiders cn als dc mijnwerkers wtouden constatceron, dat zii meer moeten producoercn dan bet normaal binnenlandseh verbruik, zullen zij het aantal werkdagen tot twee of drio per week verminderen. Heb is verder de Duitscho delegatie ge weest, die heeft, aangedrongen op do be lofte van de Engelsche miinwerlcersleidetB ooi zich solidair te verklaren, meeval van een algemeene Europeesehe st aking. Bovendien werd er in den loop der on derhandelingen op gewezen, dat, het voor uitzicht van ecu Europeesehe staking ver groot word door hel feit, dat in Erankrük cn Belcië de loonovereenlromslen op 30 April afloopen en dat in het Roergebied do loontoeslagen van 5 pet. eveneens op 30 April een einde nemen. Alle pogingen om do loonen te herzien ten nadeele der mijnwerkers zouden onge twijfeld een algemeene Europeos'dur sta king binnen bet gebied der mogelijkheden brengen, doeh er zal in geen geval een al gemeene Eurouepseho staking komen, voordat het bedrijf in dc EncelsHie steen- keolmiincn eenige weken heeft stilgestaan. De resolutie, door dc conferentie een stemmig aangenomen,. nadat Cook en Her bert Smith, do leiders van do Engelsche mimwerkorsfoderatie oen uitvoerig verslag hadden geecven van dc laatste in Londen gehouden besprekingen, luidt als volgt: Do internationale steenkoolcriais leidt meer en meer tot een ernstig sociaal con flict in do steenkoolproduceereudo landen. Het eenige middel Ier verbetering dezer situatie is een internationale regeling voor dc productie en de distributie van steen kool. Het internationaal comité zegt alge- heele steun toe aan do Engelsche mijnwer kers in hun strijd tegen langere werktij den en loonsverlaging cn tegen het ver breken der nationale loonregeling. Hel, is bereid zoo noodig maatregelen te nemen oru te verhinderen, dat steenkool naar ^En geland wordt uitgevoerd, ingeval van stop zei ting van het bedriif. Daarna volgen de bovengenoemde aan vullende bepalingen. Verder is medcdeoling ontvangen van dc internationale transportarbeiders-federa tie, dat ook zij bereid is allen steun to ver leenen, (lie noodig mocht, blijken om dc Engelsche mijnwerkers bij te staan de overwinning te behalen, waartoe zooals hekend op de jongste conferentie beslo ten is» DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertontlèn 3D eenl per regel Voor lojrerondon Mededeelingeo wordt bet dubbele van het tarief berekend. 2 Kleine adverlentiën, van ten hoogte 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur eü ver huur, koop en verkoop fo.50. Italië. Mussolini's reis. Mussolini heeft zich Douderdagavond aan boord begeven vnu de^Cavour" om den terugtocht uaar Home te aanvaarden. Voor zijn vertrok hoeft hij twee regimen ten inlanders geïnspecteerd. Mussolini beloofde, dat do Italiaanscho regeering zal vasthouden aan haar pro gramma van koloniale ontwikkeling. Het fascisme, zoo zeide hij, heeft tal van vraagstukken opgelost die reeds tientallen jaren oud waren; het zal zonder twijfel de koloniale vraagstukken even snel weten op to lossen. De Italianen in Somililand. Te Mogol in Italiaansch Somaliland is een afdeeling Italiaanscho troepen geland, die zich naar het noorden der kolonie zal begeven om daar het Italiaansch gezag op steviger grondslagen to vestigen. Joego- Slavië. De ministercrisis. Eon nieuw, k a b i n e t-0 ezoenowitsj De afgetreden Joego-Slnvische premier Oezocnowitsj heeft oen nieuw kabinet ge vormd. De ministers hebben reeds den eed can den koning afgelegd. Stophen Hadilsj is vervangen door TrifoenowiLsj, torn ijl Paul Raditsj on Krajatsj voorloopig door twee leden der Pasitsj-partij vervan gen zijn. H programma der regeering, binnen land i zoowel als buitenlands, blijft onge wijzigd. Polen. Het Poolsch-Qostenrijksche verdrag. Arbitrage wanneer geen vorgelijk mogelijk is. Di.' Poolscho minister-president graaf Skvzynski en de Oosteil/ijkschc bondskan selier Barnek onderleokenden gistermor- •'•"n ty? Pootoeh-Oostenrijkselie arbltrage- verdrwjr. - *In aansluiting hieraan had een bespre king plaats over do vraagstukken, welke zoowel voor Polen als voor Oostenrijk van belang zijn; er werd volledigo overeenstem ming bereikt. FJ'f thans onderteekende arbitragover- dra draagt oen ander karakter dan dat, onlang tussdicu Oostenrijk on Tsjech o- Slovakije gesloten. In geval van een ge schil tusschen beide partijen zal eerst ge- trai-'it worden, oen vergelijk te troffen, welke poging verplicht is gesteld, wanneer niet bcido partijen er van afzien; slechts wanneer dit vergelijk niet is bereikt, doch dan slee hts op verlangen van een der hei de partijen, wordt owrgognan tot arbitra ge. Eventueel© geschillen omtrent de uitleg ging van het verdrag zelve zullen worden voorgelegd aan het Pormanento Hof van Internationale Justitie. Hot verdrag is gesloten voor den tijd van drie jaar. Perzië. Parlementaire verkiezingen in Perzië. Bloedige botsing to S j i r a s. Naar de Sovjelpers meldt, vinden op het oogenblik in Perzië parlementsverkie zingen plaats, waarhij in do voornaam ste steden Engels'h-gezindo candidaten gesteld zijn. Te Sjiras is het daarbij tot een bloedige botsing gekomen. De momenteel z rr ster ke religieus-politieke verceniging der z.g. „BicLaisten" arresteerde in een moskee een spreker, dio do verooniging vijandig gezind was. De menigte verlangde daarop do invrijheidstelling van den gearresteerde waarop de militaire bevelhebber het vuur op de menigto opende. In den daarop gevolgden strijd is aan de zijd 1 der menigte een onbekend aantal dopien gevallen. Voorts zijn drie soldaten en hen Bereliaisten gedood. China. Dn strijd om de hoofdstad. Poking door liet Koco Min T a j 0 0 n verlaten. Gi-itcrmoigon waren alle poorten van de ad Peking, uitgezonderd een tweetal, gesloten. Door een van deze beide poorten verhelen de laatste divisies van het Koeo Min Tsjoon de stad en door de andere poort kwam een groote troep infanterie na een gevecht 'huiten dc stad, binnen de muren. De binnenkomende troepen maak ten vroeger deel uit van een Fenglion-di- visie en klierden gisteren weer tot hun oud" bondgenooten terug. I- 1- Donderdagavond evenals gisteren veel -schermutseld in do omgeving van de '.id lunchen dc terugtrekkende troe pen van lu t Nationale leger en de opruk ken i Fengtien-s'ildaten. Gemeld wordt, dal net Koeo Min Tsjnen in goede orde nam de Nankau-p.is is teruggetrokken. De U'iiuiiinv in de stad is veel verbeterd. Builen de stad staan nog veel Fengtien- Iro-" en in den regen en men veronderstelt, dat deze toelating zulten eischen als liet weer niet verbetert, HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het compromis inzake de schadeloos stelling der vroegere Duitsche vorsten. De internat, mijnwerkersconferentie to Brussel zegt den Britschen mijnwerker» steun toe. Peking door dc troepen van het natio nale leger verlaten. Groote boschbrand in Japan. (Duiten- Iandsche Berichten). BINNENLAND. Politieke redevoeringen van de Tweede Kamerleden mr. Aalberse en mr. Veraart voor de R.-K. Kiesyereeniging to Amster dam (3de blad). Oe Rijksmiddelen tn Maart. (1ste blad) LEIDEN Een beschouwing over de nieuwe Kloosterkerk der Paters Franciscanen aan den Haagwcg (2do blad). Do generaals te Peking b ij o e n. Vandaag zouden te Peking de generaals bijeenkomen ter bespreking van den al mccnon toestand, met name wat betreft do stad Peking. Do troepen van Tsjang-Tso- lin zijn nog niet te Peking aangekomen. Na hevige gevechten kwamen de nationalo troepen te Nankau aau.' echter zonder ka nonnen of tevonsmiddelon. uINNENLALD STAATSRAAD KOOLEN. Hot belangrijko bericht, dat mr. dr. Kooien benoemd is tot lid van don Ruacl van Stale, dat wij gisteren publiceerden, zal ongetwijfeld bij velen onzer lezers, zooalS door ons, met gemengde gevn. i.-m zijn vernomen niet alleen met voldoe ning en vreugde. „Do Tijd" wijst ook daarop, als het blad schrijft: „Het bericht, dat de oud-minister nic. dr. D. A. P. N. Kooien bij Koninklijk Bis sluit is benoemd tot lid van don Baad van State, zal ongetwijfeld voldoening wekken bij degenen, die beseffen, welke bekwamo krachten van dezcu staatsman aau het hooge college ton goede komon. Maar in zooverre kunnen wij er onzo partij geen geluk mede wonschen, als zij eon van haar kundig.ste voormannen uit de actieve politiek ziet heengaan. I)e heer Kooien, die zich ook als minister, wogen.* den loop der politieke omstandigheden, niet ten volle heeft kunnen ontplooien, be loofde nog veel voor do toekomst der Katholieke Staatspartij. Ongetwijfeld zul len zijn groote verdiensten jegens dia partij evenzeer in dankbare herinnering blijven, als zijn algemeen bewonderde praestaties als voorzitter van do Tweede Kamer gedurende vele jaren, maar in dien zijn intrede in don Raad van State betoekent, gelijk to vreezen valt, oen voor goed opgeven van de actieve partijpoli tiek, dan zien wij do/c uitmuntende kracht noodo overgaan in zijn nieuwe positie, hoezeer deze ook hem en onze partij moge vereeren." OPBRENGST 'S RIJKS MIDDELEN. 's Rijks middelen hebben gedurende Maart 1026 opgebracht f 40.125.054.28 logen f 35.859.706.08 in dezelfde maand van 1925. Het 1/12 der raming bedr. f38.183.000 Dc rijwielbelasting over Maart 1926. Do rijwielbelasting heeft over do maand Maart 1926 f 495.249 opgebracht tegen f384.174 In Maart 1925. Do opbrengst over do eerste drio maandon van dit jaar beliep f5.337.090 (zelfde lijdsbeloop 1925 f 4.969.731). Rijkspersoneel. Verjaardagen van hel 1 Koninklijk Iluis. Aangezien tot dusverre niet officieel be kend gemaakt was, dat ook op do ver jaardagen van de Koningin-Moeder, van Prins Hendrik (19 April) en Prinses Ju liana aan het Rijkspersoneel vrijstelling van dienst wordt verleend, heeft het Da- i golijkselt Bestuur der Centrale van Ver een! gingen van Personeel in 's ltiiks Dienst zich tot den Ministerraad gewend inel het verzoek, mededceling te mogen ontvangen, hoe liet officicelc standpunt ten deze luidt. Do Ministerraad heeft daarop het vol gende geantwoord: „Zooals uit bijgaand afsehrift van liet rondschrijven van 8 Mei 1925, no. 146 Kabinet M. R. blijkt, is inderdaad destijds door don Ministerraad besloten, om op de door u bedoelde verjaardagen weder vrijaf te geven en is daarvan aan alle miuislem bericht gezonden. Aan dezen werd overge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1