iek kan 17e Jaargang. DONDERDAG 8 APRIL 1926 No. 5219 Ste Reidóohz De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ot per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentiên 30 cent per regel Voor IngczoadeD Mededeeliugen wordt het z dubbele ran het tarief berekend z Kleine adverlentiên, ran ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gerrnagi hnnr en ver. huur, koop en rerkoop IO.SO. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Zondagsblad. De administratie herinnert er aan dat Het Abonnementsgeld a 0.50, 2e kwart- taal op het Zondagsblad heden moet wor den betaald. Wanneer men uit do boeken bestudeert, wat het socialisme eigenlijk is, wanneer men leert wat socialistische leiders er zelf over schrijven dan treft men telkens weer socialisten en groepen van socialis ten aan, wier opvattingen niet overeenkom stig zijn aan de begripsbepaling, aan den inhoud van het socialisme, zooals socialis tische schrijvers zélf die ons hebben voor gesteld. De meest consequente of eigenlijk de eenig consequente volgelingen van den vader en grondlegger van bet socialisme, Marx, zijn de communisten, de bolsjewiki. De wijsgeerige en oeconomische theo rieën, waarop het socialisme is gefun deerd, zijn bij do anderen verwaterd. Bij de eene groep meer dan bij do andere; bij de volgelingen van Albarda b.v. meer dan bij die van Sten.huis.En waar 't laatste Paasch- congres in groote meerderheid zich schaar de achter Albarda, daar mag geconsta teerd, dat dc S.D.A.P. hier te lande staat in het teeken van opportunisme, dat zij niet de beginselen voorop zet om dienover eenkomstig te handelen, maar de om standigheden beziet en zich dan afvraagt, met welke middelen uit die omstandighe den voor hare beweging, voor haar doel liet meest te bereiken is. Maar, hoe verwaterd ook, dc wijsgeeri ge die men ook zou kunnen noemen: de godsdienstige of liever de anti-godsdien stige beginselen en de oeconomische theorieën in een oartij-groepcering van socialisten tot uiting komen, op den bodem daarvan beslaan ze en leven ze en werken ze. Wij hebben dat eenigen tijd geleden in een paar artikelen uiteengezet. Een van de consequenties zoowel van die wijsgeerige beginselen als van die oeconomische theorieën is: dc bestrijding van het privaat-eigendomsreeht. Alle eigendom (zoo eischen de com munisten), alle eigendom van produc tiemiddelen, d.i. eigendom van kapi taal in oeconomischen zin: grond, fabrie ken. werkplaatsen, alle goederen, welke niet gebruikt worden om rechtstreeks in de behoeften te voorzien, maar om te pro- duceeren, om winst te maken (zoo verlan gen het de sociaal-democraten) behoort niet in het bezit te zijn van private perso nen, van particulieren, maar van de Ge meenschap. Gemeenschap is in het Latijn: socictas. Vandaar de uitdrukking: de so- eialiseering, d.w.z. het aan de Gemeen schap brengen, van de productiemiddelen, van de bedrijven. De S.D.A.P. gaat dus niet zoover als de Communistische Partij. Maar ook zelfs in haar eisch van de so- cialiseering van de. productiemiddelen al léén brengen vele socialisten al eenige verwatering. Zoo lezen we in het socialisatie-rapport der S.D.A.P., dat „de socialisatie van de arbeidersklasse eisclit een hoog gevoel van goineenschapsplicht", dat voor de sociali satie nog „opvoeding en scholing noodig is", en dat het van de resultaten hiervan zal afhangen, „of en in hoeverre de prik kel van het eigen belang door een van moreeïen aard zal kunnen worden ver vangen". Op een congres der meerderheids-socia listen van Duitschland, eenige jaren gele den gehouden, werd een socialiseerings- rootie aangenomen, waarin van de regee ring werd verlangd, dat socialiseering moest worden ingevoerd, waar zulks mogelijk is. En Kantsky verklaarde: „On middellijk socialisatie is een phrase, zoo als het een phrase is elke kapitalistische productie onmogelijk te maken". In Frankrijk uitte zich de Confedera tion General du Travail, het socialistisch Vakverbond, als volgt: „Van een algemeen Staatsbeheer, welke de levendige en leven wekkende medewerking van het particu lier initiatief zou uitschakelen, verklaart de G. G. T. zich geen voorstander". In zijn Standaardwerk „Leerboek der Sociologie", waaraan wij ons veroorloven kier een en ander te ontleenen, merkt Prof. Aengenent dan ook zeer terecht op, dat er in den laatsten tijd socialistische Remmen vallen te beluisteren, die eigen- 'ik met ons erkennen, dat de mensche- hjko natuur niet geschikt is om in com munisme, niet geschikt is om in een „ge- ^ialiseerde" Gemeenschap te loven. Maar geen socialist kan, wil hij so cialist blijven, overstappen de klove, welke hem scheidt van ons, die niet om oppor tunistische-redenen, niet omdat nu en hier de omstandigheden het ongewenscht maken, maar krachtens beginsel te genstander zijn van Communisme en van socialiseering der bedrijven. Wij staan, bij onze beschouwing der maatschappij en bij ons streven naar het verkrijgen van zoo noodige verbeteringen in verschillende sociale toestanden, op dit beginsel, dat privaat-eigendom, ook van productie middelen, is een eisch van het natuurrecht. Dat is altijd geweest de Katholieke op vatting. En klaar en helder heeft Paus Leo XIII in zijn encycliek Rerum Novarum uiteen gezet, eerstens, dal privaateigendom is overeenkomstig het natuurrecht, vervol gens, dat privaat-eigendom is een eisch van het natuurrecht. De Paus haalt drie redenen aau van natuurrechtelijken aard, om dat laatste te argumenteeren. Ten eerste: „Talent en vlijt zouden hun prikkel missen en aldus zouden de bron nen van rijkdom en welvaart geheel op drogen". Vervolgens: „Duidelijk blijkt, welk een harde en hatelijke slavernij voor de «bur gers het gevolg zou zijn", indien collec tief eigendom werd ingevoerd; m.a.w. van een ordelijke samenleving kon geen spra ke zijn. Op de derde plaats: „De deur zou open gezet worden voor ontledingen nijd, wan gunst en tweedracht", m.a.w. privaat eigendom is noodzakelijk tot behoud van den vrede in de maatschappij. Dc inensch, zooals hij feitelijk is na de erfzonde, beschouwd als maatschappelijk wezen, maakt privaat bezit noodzakelijk. Do argumenten, welke deze noodzake lijkheid bepleitep, en die in de letterlijke woorden van Paus Leo XIII zijn aange voerd, zijn zoo duidelijk, dat zij eigenlijk geen verdere verklaring en uiteenzetting vereischen. Eon Katholiek, zoo is onze conclusie, kan afgezien van do socialistische theorie betreffende, privaateigendom geen socialist zijn, omdat in ieder stelsel van socialisme anti-godsdienstige beginse len op den bodem liggeu. Een Katholiek kan óók geen socialist zijn, omdat de oeco nomische leer van het socialisme omtrent privaateigendom in strijd is met het na tuurrecht. En een Katholiek moet zich hcuden aan de duidelijke uitspraken van het natuurrecht. Over de Katholieke opvatting van het privaat-eigendom, volgens welke aan het privaat-bezit vele verplichtingen voor d6n bezitter zijn verbonden, spreken wij nog in een afzonderlijk artikel. BUITENLAND Duitschland. Corruptie bij de rijksspoorwegen. Zestig hooge ambtenaren er bij betrokken. Do vorige week werd bekend, dat een hooggeplaatst spoorwegambtenaar te Frankfort a. d. Oder zelfmoord had ge pleegd, daar was uitgekomen, dat hij het Kijk voor ruim een millioen mark liad op gelicht. Het onderzoek heeft uitgewezen, dat hij niet de eenige schuldige is geweest. Vol gens de „Voss. Ztg." worden niet minder dan 60 hooge en minder hooggeplaatste ambtenaren der spoorwegdirectie in Oost- Duilschland beschuldigd zich te hebben laten omkoopen. Voorts zullen eenige groote aannemers worden aangeklaagd, daar zij den fiscus voor vele millioenon marken men spreekt van 15 h 20 mil lioen hebben benadeeld. Het schijnt, dat zeer hooggeplaatste ambtenaren van de rijksspoorwegdirectie in het oosten hebben getracht do zaak nog zooveel mogelijk te sussen. Het bedrog moet gepleegd zijn bij den bouw van liet grensstation met bijbehoo- rende woningen enz. te Neu-Bentschen in het jaar '23 en de verbouwing van het sta tion Frankfort a.-d- O. Het komende proces zal alle schandaal processen, welke tot dusver gevoerd zijn, overtreffen. Voor het onderzoek van do geheele geschiedenis is een bijzondere commissie van het O.M. gevormd, bestaan de uit 20 personen. Het onderzoek is bui tengewoon moeilijk, daar het gaat om heele wagonladingen, als het ware, van uitbetalingen en staatjes van loonen, ge bruikt materiaal, afrekeningen tusschen verschillende aannemers en valorisatiebe rekeningen. Het gaat om verduistering en woekerbe- yjkening van bouwmaterialen,- over val- scbe opgaven, over aantal en loon van bij den bouw werkzame arbeiders, en om ge weldige bedragen, aan ondernemers uitbe taald. Bij al die berekeningen en verreke ningen moeten de verdachte ambtenaren zich hebben laten omkoopen om de door de bouwfirma's en aannemers ingediende rekeningen eenvoudig goed te keuren en te fiatleeren. Frankrijk. Herriot's politieke belijdenis. Wil hij Briand opvolgen? Do rechtsche pers wijdt uitvoerige com mentaren aan de redevoeringen, die Har riot dezer dagen te Poitiers voor de stu denten te te Chatellorault heeft gehouden. Zij ziet in deze redevoeringen een aankon diging dat Herriot de candidatuur voor cventueele opvolging van Briand stelt. Vooral het slot van dc redevoering te Gha- tollerault, die inderdaad niet vrij van de magogie is, wordt door dc rechtsche pers scherp gccritiseerd. Men vraagt mij, zoide Herriot daarin, mijn socialistische vrienden te verlooche nen. Ik weiger dat. Zij hebben moedig ge tuigenis van hun vertrouwen in mij afge legd. Ik zal dat niet vergeten. Ik zal mijn program toepassen, maar met de vrienden van de democratie. Er zijn heden en er zul len morgen slechts twee partijen zijn. Eencrzijds zij, die vrij en eerlijk van lum arbeid willen leven, men noeme ze radico- socialistcn of socialisten, die wenschen, dat 'n mcnsch, die werkt, waarborgen voor de waardigheid van zijn beslaan heeft. An derzijds zij, die van den arbeid der ande ren willen leven. Wij betwisten hun niet dc volle uitoefening van hun politieke rechten, maar wij zullen niet aan hun inti midaties, aan hun bedreigingen toegeven* Wij zullen hun niet de republiek uitleve ren, welker lot. één is met dat van Frank rijk. Ik blijf een voorstander van de republiek, van de hervormingen en van do broederschap. Men zegt, dat de politiek wan liet Cartel verloren is. Zij .is integen deel even duurzaam als de republiek zelf. In bet eerste deel van ziin redevoering had Herriot, na 't woord van Francois Al- bert overgenomen te hebben, die Herriot een der meest belasterde mannen van Frankrijk noemde, gewezen op bet vredes werk, dat. liii tijdens zijn bëtvind* tofrftivnd heeft gebracht. De rechtsche pers meent, dat deze rede voeringen weinig geschikt zijn tot. het her stel van het vertrouwen bij to dragen. Italië. DE AANSLAG OP MUSSOLINI. Nadere bijzonderheden. Onrust te Kome. Omtrent de gisteren reeds in een tele gram meege'-leeldcn aanslag op Mussolini vernemen wij nog de volgende bijzonder heden: Enkele minuten voor elf uur kwam Mussolini gisteren in gezelschap van en kele zijner partij vrienden uit het Conser vatoren-paleis, waar hij het internationaal chirurgencongres had geopend. Een klein aantal belangstellenden werd door de po litie onder de arcaden van het paleis op oen afstand gehouden. Toen Mussolini af scheid van zijn vrienden nam en in den auto wilde stappen, die hem naar Oscia zou brengen, drong eensklaps een oude, kleine, in het zwart gekleede vrouw door het politiecordon, richtte een revolver op een afstand van nauwelijks drie meter op den premier en loste een schot. Mussolini greep naar, zijn gezicht en zijn hand werd rond gekleurd van bloed. Inmiddels had het volk zich rrp de dade- res geworpen en slechts met moeite kon zij door de carabinieri het Conservatoren paleis worden binnengebracht. Mussolini kalmeerde onmiddelliik de toestroomende menigte en deelde mede, dat de wond niets te beteekenen bad. Daarna begaf hij zich naar zijn woning en slechts met moeite kon hij er van teruggehouden worden den voorgenomen tocht naar Oscia toch nog to ondernemen. Dat de verwonding inderdaad niet van ernstigen aard is, bewijst het feit, dat de plechtigheden van gistermiddag ter gele genheid van de installatie van het nieuwe directorium doorgingen. De kogel heeft sleclita het linkergedeelte van den punt van den neus doorboord. Mussolini heeft den nieuwen secretaris generaal der fascistische partij. Turati, onmiddellijk bevel gegeven met allo mid delen tc verhinderen, dat de fascisten tot represailles zullen overgaan. Tn verband hiermede heeft Turati aan alle fascistische organisaties in Italië een telegram doen toekomen, waarin hij hun het door Musso lini gegeven bevel overbrengt. Intussehen zijn in geheel Kome de vlag gen uitgestoken. Fascistische groepen trokken in optocht naar het Russische ge zantschap, waar zij, ondanks krachtigen tegenstand der politie, dc uiten hebben ingeslagen. Een. groote groep trok naar de gebouwen en de drukkerij van het% blad „Mondo", waar groote verwoestingen werden aange richt. Een andere groep trok naar do „Voce Republicana", waar eveneens uit spattingen moeten hebben plaats gevon den. De opwinding in de stad is natuur lijk zeer groot. Do wond, die Mussolini heeft opgeloo- peu, moet, naar verzekerd wordt, slechts onbetcekenend zijn, en, naar men gelooft, zal hij zijn voorgenomen reis naar do Ita- liaansche provincie Tripolis toch aanvaar den. Tijdens haar eerste verhoor in de gevan genis heeft do daderes medegedeeld Violot Gibson te heeten on Icrsche te zijn. Zij had do revolver met haar zakdoek aan de hand vastgebonden. In haar ande re hand had zij een flcschje met een ver giftige vloeistof. Waarschijnlijk koesterdo zij het voornemen, na het bedrijven harer daad den inhoud uer flesch op te drinken en zich aldus van liet loven te berooven. Na de arrestatie was zij zoodanig van streek, dat zij eerst geen woord kon uit brengen. Wellicht was dit echter ook een gevolg van de slagen, die zij van de woe dende omstanders had ontvangen, voordat zij door de carabinieri in het gebouw van den burgerlijken stand werd binnengedra gen, waar zij eerst na het toedienen van een opvrekkenden drank weer kon worden bijgebracht. Volgens telegrammen uit Rome is dc da deres Violet Albina Gibson, vijftig jaar oud. Zij is de derde dochter van wijlen ba ron Ashbourn?, gewezen lord kanselier van Ierland. Zij werd geboren te Dalhey bij Dublin in 1870 en is een zuster van den thans in Frankrijk wonenden lord Ash bourne. Zij is een vrouw van een zonder ling karakter. De Duce treedt weer op. Klokslag vier uur verscheen Mussolini in het gebouw van het centrale bestuur der fascistische partij, waar het nieuwe Direc torium aan hem werd voorgesteld. De premier was zeer bleek, doch goecl ge luimd. Over den neus, die van binnen met watten was gestopt, droeg hij een groo- ten, rooden hechtpleister. Nadat het applaus was bedaard, hield Mussolini een korte toespraak, waarin hij hoofdzakelijk wees op de noodzakelijkheid, iu het huidig historisch oogenblik een vol strekte discipline te bewaren. Daarna begaf hij zich naar het „Pa lazzo Chigi", waarvoor zich een diclito menschenmcnigte verzameld had. Ook voor het ministerie van Builenlandsche Zakpn was een groote menigte samengestroomd, die stormachtig verlangde Mussolini to zien. Na lang wachten ve'scliecn deze einde lijk op het balcon, vanwaar hij een toe spraak hield. In een telegram aan den koning deelde hij zijn voornemen mede morgen naar Tri polis te vertrekken. De koning antwoordde met een hartelijken gelukwensch. Alle leden van het corps diplomatique gaven hun kaartje bij Mussolini af. Hongarije. Dc valsche muntersaffaire. Een tweede moord? Volgens de „Matin" is de Hongaarsche nationalistische afgevaardigde Georges IIir, die betrokken was in de samenzwering dor bankbijettenvervalschers, door zijn natio nalistische vroeger vrienden gedwongen, zich do aderen te openen. Hij stierf even wel niet dadelijk, maar werd overgebracht naar een krankzinnigengesticht, waar hij onder hevigo pijnen overleed. Zijn laatsto woorden waren: „Ik sterf evenals Schul- ze". Een geneeskundig onderzoek, dat werd ingesteld, kwam tot de conclösie, dat cr vergiftiging in het spel was. De „Matin" voegt cr aan toe, dat do daad gepleegd "is door een dokter, die van do geheime nationalistische organisatie op dracht kreeg, Ilir uit den weg to ruimen, daar deze te veel wist. Griekenland. Pangaio's nieuwe bevoegdheden. De Kamer kan olk oogenblik ontbonden worden. De „Times" vermeldt den tekst van hot Griekscho decreet, waarbij dc presidon- tieele bevoegdheden worden gewijzigd. Het luidt als"volgt: lo. De president is bevoegd, do Kamer to ontbinden op elk gegeven oogenblik vóór het einde harer zittingsperiode. 2o. Jlet is verboden, een motie van af keuring in te dienen tgeen een regeering, wanneer reeds door de Kamer in dezelfdo zittingsperiode een motie van vertrouwen is aangenomen. I)eze beperking is niet van toepassing op moties van afkeuring legen een bepaalden minister, tenzij de regee ring zich te zameii met bedoelden minis ter verantwoordelijk verklaart voor diens beleid. 3o. De president der republiek heeft bet recht, eenmaal in elke zittingsperiode een votum van vertrouwen in de regeering te vragen. Generaal Piastiras. De Griekscho regeering heeft een pre mie uitgeloofd van een half millioen drach men voor de arrestatie van generaal Pias- tiras en een kwart millioen voor het he kend maken van zijn verblijfplaats. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nadere bijzonderheden over den aanslag op Mussolini. Corruptie bij de Duitsche spoorwegen. Abd-el-Krim zou een voorstel tot vredes onderhandelingen hebben gedaan. Toenemende onrust in Calcutta. BINNENLAND. Regeeringsverklaring van minister De Geer in de Ecrsto Kamer (Staten-Gene- raal, 2do blad). Gisteravond Is op de electrische spoor lijn Den HaagRotterdam een treinwagen in brand gevlogen. Alleen matericelc scha de. (Gemengde Berichten, 2de blad). Marokko. Vredesklanken. Een voorstel van Abdel-Krim De Fransche en Spaansche regeeringen, hebben een voorstel ontvangen van Abd el-Krim om vertegenwoordigers te zenden voor het bespreken van vredesvoorwaar den. Beide regeeringen hebben aan do be trokken departementen opgedragen gevolg te geven aan het voorstel, teneinde op een wijze, welke vereenigbaar is met de toe komstige veiligheid van Frankrijk, to trachten tot oen vreedzame regeling van het conflict in Marokko te komen. Tus schen Parijs en Madrid worden besprekin gen gevoerd over oen gemeenschappelijke houding, welke bij de onderhandelingen zal worden aangenomen. De onderhandelingen zullen waarschijn lijk te Rabat plaats vinden. Syrië. Bloedige strijd in Syrië. Zware verliezen der Dru. Twee Fransche colonnes, die in liet go- bergte van ITermon opereeren, hebben Bayas hernomen. De bondon Druscn zijn naar Palestina gevlucht, waar zij ontwa pend werden. Aan Fransche zijde werden bij deze operaties eon soldaat gedood en vior gewond. De vijand moest l v»ld ruimen met achterlating van 2<H c u en 2óO gewonden. Britsch-lndië. Toenemende onrust te Calcutta. Euuopeanen door katoen- arboiders aangevallen. Een ernstige toestand heerseht te Gou- ripore, nabij Calcutta, waar duizenden ari beiders der katoenfabriokon In staking zijn gegaan wegens mishandelingen van koelies door Europeanen. Een der koelies is kort daarna overleden. De stakers hebben do Europeanen aangevallen en er vie- van gewond. Gewapende gendarmerie hand haaft de orde. Amerika. Amerikaansche manoeuvres Een denkbeeldig e a a n v a van Japan op de Philip pij u-en. Ann een der bladen to Manilla ontke nen wij het volgende: Do Aziatische vloot der V. S. heeft zee gekozen om in samenwerking met de strijd krachten ter land manoeuvres to houden, waarvan het doel liet bezit van Manilla is Deze jaarlijksche manoeuvres van leger en vloot moeten ditmaal ook dienen om do juistheid te onderzooken van de bewering, dat Japan in veertien dagen of nog min der de Philippijnen zou kunnen verove ren. Verondersteld wordt, dat een vijandelijk ke vloot, die do Japanscho moet voorstel len, den ingang van do baai van Manilla nadert. Allo beschikbare verdedigings krachten van de eilanden zijn opgeroepen om aan de verdediging deel te nemen te gen den aanval, die waarschijnlijk onder nomen zal worden op een van de vier for ten, die de basis van de verdediging vor men, n.l. fort Mills op Gorregidor, fort Hughes op Cabayao-cilnnd en twee andere Alle beschikbare vaartuigen, waarbij twee torpedojagersdivisies, twee afdcelin- gen onderzeeërs en een groot aantel hulp vaartuigen, in totaal oen veertig - liepen, onder bevel van admiraal Clarence S. Williams, die vanaf de Iluron de b'wegin gen leidt, bijgestaan door den chef van den staf. kapitein Vernou, liggen even buiten de naai in .slagformatie AI wat aan artillerie, in de Philippijnen aanwezig is, is geconcentreerd op Gorre gidor en Marivdcs. Vliegtuigen, zoowol land- als watervliegtuigen, zullen bij deze manoeuvres gebruikt worden. De zwakke krachten van het Aziatisch •-.kader zullen zoo gebruikt worden, dat zij tv. groote vloten voorstellen, zoodat het nc-est verdelging brengende wapen, liet slagschip, in de tegenwoordig oefe-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1