SCHORTEN
WASCHECHT
Feimi één dag és gratis
Missionarissen (lor congregatie van Miil-
Hill een lezing gehouden met lichtbeelden.
Zeer velen hadden aan de uitnoodiging
gehoor gegven. In het eerste gedeelte gaf
de film o.m. le zien een reis dwars door
de oerwouden van het zware werelddeel,
met haar grootsch natuurschoon; in het
tweede gedeelte in hoofdzaak het bekec-
lings- en beschavingswerk der Indianen,
waarbij treffende gebeurtenissen a!s de
processie op Sacramentsdag in de ueger-
f.tad. De Pater lichtte de film duidelijk toe
en hoeft bij zijn toehoorders door dezen
avond de belangstelling voor het missie
werk verlevendigd.
ZQETERWOUDE
Naar dc missie. lieden vertrok por
r.s. „Tricr" de 26-jarige Zuster Maria
Catharina in (de wereld mej Maria Slin
gerland Ad.) naar de missie van Nieuw-
Tonmere te Rabaul. Wij wenschen zuster
Catharina de eerste uit de gemeente
die naar de missie gaat Gods besten
zogen toe.
SPORT
DIOC. HAARL. BOND.
1 Teylingen IAlliance II 4—1.
To Sa8scnhcim speelde Teylingen I een
wedstrijd tegen Alliance I uit O verveen.
Kr wordt te ongeveer kwart voor drie be
gonnen. Teylingen wint den toss en Allian
ce I trapt af tegen den schuin over het
veld staanden wind. Het spel gaat vlug
van doel tot doel met Teylingen iets in
de meerderheid, tenminste do aanvallen
zijn gevaarlijker dan die van Alliance.
Hun keeper wordt nog al eens aan den
tand gevoeld, doch het gaat hem tevens
nog goed af. Als Alliance eens goed komt
opzetten denken wij het ergste, doch men
icdt door corner te werken, welke niets
oplevert. Even later volgt een corner van
links, welke ook onschadelijk wordt ge
maakt. Nu gaat Teylingen er weer van
door cn als een der Alliance-mannen den
aanval met dc hand denkt le bedwingen,
krijgt Teylingen een strafschop te nemen
ver buiten het beruchte gebied. Dc rechts
binnen plaatst zich achter den bal en het
is 1—0. Nu begint Teylingen er zin in le
krijgen, want er is nauwelijks afgetrapt of
men ziet ze weer voor iiet heiligdom van
'Alliance zweven, maar de keeper redt
'door den bal corner te werken, Dc/.e levert
weer niets op, doch Teylingen komt geve-
geld terug. Als do bal bij.den rechtsbui
ten van Alliance belandt en deze mooi
voorzet, mist do rechtsback en heeft dc
linksbinnen van. Alliance niet veel moeite
om do partijen op gelijken voet te bren
gen (1l).#Doch het is van korten duur,
.want ols de linkshalf ver naar voren
echiet is het de rechtsback van Alliance,
die den verkeerden kant op kopt cn zoo
in eigen doel kopt 21. Het spel wordt
steeds mooier en spannender, doch beide
ncliterhoedcn wijken voor dc rust niet
meer.
Na dc rust is Alliance direct in den
aanval, doch zij sluit steeds op de hechte
verdediging van Teylingen. Ook Teylingen
vindt dc achterhoede van Alliance op haar
plaats. Toch denken wij Teylingen te zien
doelpunten als een hard schot van den
linksbinnen dc paal millimetert aan den
verkeerden kant. Nu volgt een corner wel
ke niets oplcvcrtf doch het is slechts even
uitstel, want als do rechtbuitcn goed voor
zet is het de midvoor die onhoudbaar in
schiet (3—1). Van dezen aftrap gaat Al-
lianeo direct op het Tcylinger-doel af,
waar zij een corner forceert, doch zonder
resultaat. Nu volgen nog ccnige aanvallen
van Alliance cn het- is gedaan. Zij komen
slechts sporadisch over dc helft en als de
rechtsbuiten uit een schermutseling goed
voorzet is het wederom de midvoor die
onhoudbaar do netten laat trillen (11).
Nu nog eenig spel op het middenveld en
dan is liet einde van dezen op lioog peil
staanden en vriendschappelijkcn wed
strijd daar. Dc scheidsrechter, de heer
H. do Bueger, leidde dezen wedstrijd op
verdienstelijke wijze. Er zij nog medege
dceld, dat Teylingen nu in deze afdceling
de bovenste plaats bezet met. G wedstrij
den gewonnen 1 verloren cn 1 nog onbe
slist. Er was een groolc belangstelling op
het terrein.
"stadsnieuws
25-jarig jubileum.
Zalerdag herdacht onze stadgenoot, de
lieer L. Snoep, ladingmecster bij de Ned.
Spoorwegen, sinds drie jaar alhier als
zoodanig werkzaam, den dag, waarop hij
vóór 25 jaren bij de Maatschappij in
dienst trad. De heer Sneep heeft in dit
veeljarig (ijdperk getoond een ijverig en
plichtsgetrouw beambte to zijn, dio liet
•vertrouwen geniet zijner superieuren en
zich bemind wist. te maken bij zijn onder
geschikten. Dit kwam op dezen dag op
treffende wijze aan liet licht.
's Morgens te elf uur wcrcl (le jubilari
met zijn echlgenoote iu de kamer van den
stationschef aan het Station ontvangen,
waar zich mode ziju chefs en de leden van
het personeel, voor zoover zij door den
dienst niet waren verhinderd waren, hij
een kwamen,
Allereerst werd de jlibilaris toegespro
ken door den inspecteur hij de Xod. Spoor
wogen, den lieer Rambonnet, die hiervoor
exprcsselijk uit Utrecht was overgekomen
en die hem prees als een goed beambte,
die ook wel eens fout had gemaakt, wat
trouwens ieder in don dienst overkomt,
vooral als het oen harden wdrker geldt,
zooals Snoep. Dij het vele goede van S.
nam do Directie een foutje gaarne op don
koop. Als blijk van waardeering c/.erhan-
digd hij den jubilaris oen diploma, om in
een lijstje te zotten, benovens oen enve
loppe mot den trnditioneelen inhoud (een
maand salaris).
De heer S. dankte do directie voor de
stoffelijke blijken van waardeering en
den lieer Rambonnet, mede voor de per
soonlijke gevoelens jegens hem geuit en
waaruit hom .is gebleken, dat hij gewaar
deerd wordt.
Do stationschef, de heer P. 'van den
Bom, sloot zich in de gevoelens van
waardeering jegens den jubilaris geheel
aan bij de woorden van don inspecteur.
Waar de onmiddellijke chef, do lieer J.
H. Koppens, chef der afdceling vracht
goederen, dc wenschen van het personeel
aan den jubilaris zal overbrengen bepaalt
hij zich tot het uitspreken van oen per
soonlijken gelukwensch, mede gericht tot
dc vrouw van S. Hij hoopt dal de jubila
ris nog vele jaren op dezelfde voortreffe
lijke wijze zijn taak zal kunnen vervullen.
Hierna nam do heer Koppens, die don
jubilaris namens liet personeel geluk-
wcnschte, liet woord. Hij prees hom ook
als een zeer plichtsgetrouw beambte. Het
was hem eens kwalijk genomen, dat hij
van een ondergeschikte een rapport had
gemaakt, wat niet vleiend was. Spr. prees
hem juist daarvoor. Zachte heelmeesters
maken stinkende wonden. Kleinigheden
maakt Sneep langs minnelijken weg te
recht, maar het geval dat spr. op het oog
hoeft, kon niet op een andero wijze opge
lost worden. Dat heeft nu iedereen begre
pen.
Tenslotte bood hij hem een Westmin-
sterklok aan, met mooi slagwerk, verge
zeld van een album met de namen van de
deelnemers. Mej. Brugmans, klerk bij dc
Maatschappij, voegde met het aanbieden
van een bouquet seringen aan mevrouw
Sneep, nog eenigc vriendelijke woorden
aan alles wat er reeds gesproken was, toe,
waarna do heer S., mede namens zijn
cchtgenoole, allen hartelijk dankte. Deze
huldiging zal hem een spoorslag zijn om,
als het kan, nog met grooler plichtsbe
trachting zijn werk te doen. Hij had niet
geweten, dat hij gedurende de drie jaren
in Leiden werkzaam, reeds zoo het 'ver
trouwen van de superieuren en van het
personeel in zulke mate had verworven.
Ook voor de mooie geschenken is hij
zeer erkentelijk.
Hierna drukten do aanwezigen den ju
bilaris en diens echlgenoote de hand.
's Middags van 2 tot 5 hield dc heer S.
ten zijnen huize receptie.
Volksbcndsnicuws.
R a d i o-a vond.
Door de welwillende medewerking van
hot bondslid, den heer H. Kaak, was Zon
dagmorgen in het Bondsgebouw gelegen
heid de uitzending van dc H. Mis te hoo-
ren en door een groot aantal leden is van
deze gelegenheid gebruik gemaakt.
Om te voldoen aan een door meerderen
uitgesproken wonsch heeft de heer H. Kaak
ook de leden in dc gelegenheid willen stel
len, de Katholieke uitzending van Dins
dagavond ten gehoore te brongen. Uit (1e
radio-berichten kunnen de leden zien, wat
morgenavond gegeven wordt.
Excursie R.-K. Jcnoe Middenstand.
Dank zij de medewerking der directie
en der begeleidende ingenieurs der Elec-
trischo Centrale, kunnen dc eerste excur
sies van den R.-K. Jonge Middenstand,
dc bezichtiging van de Elcclrisehe Cen
trale en Vuilverbranding, als hijzonder
goed geslaagd beschouwd worden.
Door 40 leden werden Zaterdag en
gisteren genoemde bedrijven onder vak
kundige leiding bezichtigd.
Watersnood-Comité.
Bij hel Watersnood-Comité zijn w
de volgende giften ingekomen:
Gecollecteerd op een gezellig
avondje van do Tooneolver. „Va
der Kolping" te Voorhout
„Duplo"
Feestavond Molkvcrkoopersver-
eeniging Eensgezindheid zij ons
Doel
S
W. v. I
i, 6.—
2.50
22.50
1.—
L H. 1
Juffrouw de B1.
v. O
Mejuffrouw .T. II. 2de gift 10.
Liefdadigheidsuitvoering van de
Leidscbo Gymnasiasten op G Fe
bruari j.l55.56
Giften worden nog gaarne ingewacht bij
den Penningmeester den heer F. Muys van
de Moer, Plantsoen 49 Leiden, postgiro
nummer 57471.
Naar wij vernemen is het voormalig
Hnnze-hankgcbouw aan de Breestraat aan
gekocht door den heer H. G. van Luyken,
die zijn bekende zaak in muziekinstrumen
ten van den Nieuwe Rijn naar dit pand zal
verplaatsen.'
Ten nadecle van een brievenbesteller is
een fiets ontvreemd uit de binnenplaats
van het postkantoor.
Mej. v. E. had gisteravond in een café
haar handtasch op het tafeltjo laten lig
gen. Toen zij even later terug kwam, was
het taschje, waarin een bedrag van f 5.
verdwenen. Als verdacht is aangehouden
N., een bezoeker.
Op den Hoogcwoerd had Zaterdagmid
dag mej. H. E. het ongeluk tc slippen. Zij
viel voor het achterwiel van een vracht
wagen, die haar over het been ging, dat
niet ernstig verwond werd, want de juf
frouw kon zich loopende naar huis bege
ven. Dc fiets is zwaar beschadigd.
Naar aanleiding van een bericht in ons
nummer van Vrijdag betreffende den groen
tenhandelaar I. L. in de Doelensteeg deelt
men ons mede, dat er geen ruzie is geweest
tusschen den groenlenkoopman en diens
vrouw, maar een woordenwisseling tus
schen T. 1,. en diens buurvrouw, en dat hij
niet geboeid door de politie is meegenomen.
Het geval schijnt overigens nog al kalm
verloopen te zijn.
Gehouden verkooping in het Notarishuis
alhier op Vrijdag, ten overstaan van: M.
G. Bon, notaris alhier: Drie Octoberstraat
en Ca, kooper J. Lanccl q.q. voor f4800.
Van der Werfstraat 85, J. W. P. Licht q.q.
voor f2110.—.
ingezonden Mededeeling.
Nieuwe CoüecUe
Brabaniruilen 1257
Foropadoer
Batik
D£::E< Ei? CE:
Het 70-jarig jubileum van Littcris Sacrum
De e e r e-a v o n d
Op bijzonder schitterende wijze, eenig
in de annalen van de Leidsche Dilcttanten-
Tooneelwcreld, is Zaterdag de cere-avond
van de 70-jarige Vereeniging Litteris Sa
crum geslaagd. In den Schouwburg was
geen plaalsjo onbezet en uit alle kringen
van de burgerij en uil do dilettanlen-too-
neelgezelschappen waren er daar velen ge
zeten om to getuigen van hun liefde en
sympathie voor dc jubileerende Vereeni
ging en luister bij te zetten aan hel sluiten
van dit internationaal tooneeïccncours,
waarvan straks den uitslag zou worden
bekend gemaakt. Den ganschen avond
heerschte de blijde toon, dio het kenmerk
is van meeleven in het zoo voorname ge
beuren en zoo prettig de feeststemming
verhoogt.
Toen het doek openging kregen wij het
voor deze gelegenheid door den heer Frede-
rik Bloemink, onzen stadgenoot en ijverig
Secretaris van L. S. geschreven tooneelspel
in drie bedrijven Licfde's Daemon, vrij
bewerkt naar een gegeven, ontleend aan
den in 1870 verschenen roman „Le Voyago
de Noce" van Charles de Cosier. Het li
bretto houdt in de liefde van een moeder,
die het bezit van haar eenigc dochter al
leen voor zichzelf opeischt, vreemden, voor
al een man, dat bezit niet gunt en in haar
cgoistisclie hebzucht, geen middel schroomt
le gebruiken omdat alleenbczit te behou
den. Als dan ten slotte een dokter komt om
de liefde van Grietje te veroveren en in
haar wekt dat teedere gevoel, dat voor den-
gene die zij liefheeft, tol alles in staat stelt,
dan ontwikkelt zich tusschen moeder, kind
cn man een strijd, die van grooto capaciteit
is en tot tal van sqhoone momenten van
keurige tooneelspeelkunst uitgroeit, waar
in de moeder zoover gaat, dat zij zelfs
haar zoo aangebeden en alleenbegeerd
kind den dood zou indrijven. Juist deze
groeikracht van het strijdelcment brengt de
ontknooping, die de moeder doet prijs geven
haar harden kamp en den man zijn vrouw
als alleenbezit laai.
Ruw is deze trek van wat ons in drie be
drijven werd gegeven. En ik wil hier een
eerlijke bekentenis plaatsen: toen mij het
stuk voor enkele maanden ter lezing werd
gegeven, hebben wij, èn om inhoud èu om
de grooto eischen aan dc spelers te stellen,
met eenige vreoze onze mcening gegeven
omtrent de ontvangst welke bet zou ten
deel vallen. Doch nu wij Bloemink's mooie
werk hebben zien opvoeren erkennen wij
gaarne, dat het stuk onze verwachtingen
verre heeft overtroffen. En wij prijzen al
lereerst gaarne don regisseur B. Hageman
die door zijn groote kundigheid, zijn voor
namen smaak voor tooneeldecoratief en
kleediug, zijn juiste, bezetting van de rol
len het stuk heeft gemaakt, tot een woelde
voor oog en oor. Zeker, dat in de bezetting
van de rol van de moeder optraden Mevr.
Esther de Boer-Van Rijk en in die van de
dienstmeid Mevr. Alcida Roelofsen, twee
coryplieeën van het heroepstooneel, heeft
aan de vertolking een cachet gegeven van
groote beteekenis, doch niet dit alleen heeft
het stuk naar een glorieus einde gedragen;
de leden van L. S. die de andere rollen ver
vulden hebben hun praestatie op een zoo
danige hoogte weten le heffen, dat een
eenheid werd geschapen, die zich groepeer
de om liet rijke spel van de vakvrouwen,
zoodat het stuk is geworden tot een sublie
me uiting van prachtige tooneelspelkunst.
Namen noemen is niet steeds geraden.
Qocli voor Mevr. Co HagemanVerhagen
maken wij, zonder de waurde van wat an
deren gaven te verkleinen, een uitzonde
ring. Dat spel heeft allen bijzonder gefrap
peerd en was geen dilettantisme meer. En
de anderen hebben ons zoodanig voldaan,
dat we gaarne erkennen L. S. gelukkig te
prijzen met zooveel goede krachten. Er
was over het algemeen niet zooveel le
zeggen, doch de handelingen, het z.g. stille
spel, hebben Bloemink's werk gemaakt tot
een waardevol product van niet genoeg
zaam te waard oer cn taleut. Schatten van
bloemen en kransen werden voor den
auteur en de speelsters en spelers, mitsga
ders den regisseur, onder hartelijke toe
spraken aangeboden.
De monteering was keurig en het kap-
werk van den heer Kauwenberg verdient
allen luf, het was prachtwerk.
Na de pauze kwam de met groote nieuws
gierigheid verbeidde uitspraak van den
wedstrijd, bij monde van het Jurylid Menk-
borst, die in een woord vooraf hulde bracht
aan hot Bestuur voor de zoo perfecte rege
ling.
De prijzen werdeiwils volgt toegewezen:
le prijs Vereeniging „Do Vrijheidsliefde"
Antwerpen; 2e prijs, Vereeniging ..De
4 Noordstar, Brussel; 3e prijs, Yereenigin
Jacob van Lcnnep, Haarlem. Eercprijs bes
te uitspraak, „De Vrijheidsliefde" Antwer
pen, met bijzonder compliment over uit
spraak Nederlandsch, en tevens de eerc
prijs voor keuze stuk. Eercprijs boste sa
menspel, „Ado'' Den Haag. le prijs regie,
„Nieolaas Beets", Utrecht; 2e prijs regie,
„Jacob van Lennep" Haarlem.
Personeels prijzen verwierven: le prijs
Dames Mej. Dielljens, Brussel; 2e prijs
Mevr. Kuijper, van Ado Den Haag; le prijs
heeren, Poulussen van Antwerpen, 2e prijs
A- van Hemert, Haarlem, Jacob van Len
nep.
De uitspraak van de Jury was, algemeen
genomen, zeker die van de vox populi, wat
wel bleek uit de uitroepen van de aanwe
zigen en de joviale toejuichingen naar de
winnendon.
Ondoenlijk is het voor ons om te om
schrijven welke stroom van lof- en dank
betuigingen klaterden door de sluizen der
welsprekendheid. Wel willen wij in het al
gemeen vaststellen, dat het ons voor de eer
ste maal overkomen is, dat in dc looncel-
wereld op zoo ondubbelzinnige wijze en zoo
tintelend van waardeering de feesttoon is
uitgezongen in velerlei in majeur aange-
slemde en van dankbaarheid blakende
woorden. En er was vo^p roden voor: Bloe
mink, Mej. Oostdijk, die juist 25 jaar do
teunpilaar van L. S. was, Hageman re
gisseur, Mevr. Hageman. de Jury, Sappho
dat alle avonden opgeluisterd had met
mooie muziek en nog anderen, zij hebben
allen kunnen ondervinden èn in het ge
sproken woerd èn in de stoffelijke hulde
geboden, dat er in L. S. leeft een geest van
groote waardcering. van innigon dank voor
allen, die Gr toe hebben bijgedragen dit 70-
jarig beslaan zoo luisterrijk te doen vcr-
loopen, waarin do leden weer nieuwe lust,
ijver en liefde zullen putten om L. S. zoo
mogelijk op nog liooger plan te heffen, op
dat de roem in die 70 jaren behaald, zal
ziin het fundament, waarop in dc toekomst
kan worden voortgebouwd, de zinspreuk
„ars vita est'', kunst is loven, tot richt
snoer, tot bloei van L. S. cn tot voldoening
van dc zoo groote en élite schare vrienden,
die leven en dcelcn in het wel en wee van
L. S. cn weer op dezen avond bij de huldi
ging daarvan spontaan blijk gaven.
Zes avonden hebben wij L. S. gadegesla
gen cn ook onzerzijds onze beste gelukwon-
sclien met haar keurig slagen. Sp.
PROF. H. KAMERLINGH ONNES i*
Gisteren overleed alhier op 72-jarigen
leeftijd Prof. Dr. H. Kamcrlingh Onnes, de
man, die door zijn persoonlijk werk en
door het voorbeeld dat hij gaf aan zijn
leerlingen, het experimenteel onderzoek in
de Natuurkunde in Nederland tot te voren
ongekende hoogte heeft opgevoerd, de
stichter van bet wereldberoemde cryogene
laboratorium te Leiden, de bedwinger van
bet helium, het laatst overgeblevene der
vroeger permanent genoemde gassen, do
ontdekker van den supra-geleidenden toe
stand van metalen.
Heikc Kamerlingh Onnes werd geboren
21 September 1S53 te Groningen, bezocht
de H. B. S. aldaar, en deed, na tegelijker
tijd do oude talen bijgestudeerd te heb
ben, in 1870 ad missie-examen voor de Uni
versiteit, dio hij eveneens in zijne geboor
testad bezocht. Gedurende deze studie had
hij gelegenheid twee, door Faculteiten der
Wis- cn Natuurkunde uitgeschreven, prijs
vragen le beantwoorden. De lijst der als
zeedanig bekroonden vermeldt namelijk
als eerste: H. Ivamerlingh Onnes in 1S71
te Utrecht, gouden medaille, cnrals twee
de in 1S72 dezelfde, nu le Groningen, zil
veren medaille.
Inmiddels had de jonge Onnes zich
voor verbreeding van zijn kennis en zijn
kunnen naar het buitenland begeven: het
wintersemester 1871 werkte bij bij Bunsen
bet zomersemester 187~2 bij Bunsen en
Kirchhoff; het wintersemester 1872 bij
Kircbhoff, bij wien hij den Seminarpreis
verwierf. Hij studeerde daarna weder te
Groningen verder bij Mees, en werd in
1878 assistent bij Bosscha te Delft. In 1879
promoveerde hij te Groningen op een
proefschrift getiteld: Nieuwe bewijzen
voor de aswenteling der aarde. Als bij
zonderheid zij bierbij aangeteekend, dat
het oordeel van de Faculteit over de stu
die en het proefschrift van den doctoran
dus zoo onverdeeld gunstig wa9, dat de
Faculteit bij wijze van onderscheiding on
middellijk na dc verdediging met wegla
ting van de gebruikelijke beraadslaging
tot dc promotie overging.
Tc Delft gaT bij als plaatsvervanger van
Snijders colleges in den cursus 1SS081.
daarna als plaatsvervanger van Bosscha in
18811S82, totdat hij in laatstgenoemd
jaar werd benoemd tot hoogleeraar in do
experimenteele physica en meteorologie tc
Leiden, als opvolger van "Rijke.
Gedurende meer dan 40 jaren is hij als
zoodanig werkzaam geweest en heeft zich
in dien werkkring groote verdiensten ver
worvcn. In dc eerste plaats door de oplei
ding van een aantal lecrlingeü, die over
het geheelo land verspreid, zijn onderwijs
in de experimenteele physica hebben
voorigedragen. Dan door de organisatie
van zijn wereldberoemd laboratorium aan
do Steènschuur. Hij wist hier bijeen te
brengen een aantal hulpmiddelen, voor het
ttathsliske Ëgentla
LEIDEN.
Maandag. „Geloof en Wetenschap'', 7,
merzorg" te 8 uur.
Dinsdag. R. K. Bond van Overheidsper».
neel, Boudsgebouw te 8.15 uur
Dinsdag. R. K. Studenten „St. August!
flus", „Eigen Huis", te 8.15 Uur
Woensdag. R. K. Kicsver., „Zomerzon-
te 8 uur.
Donderdag. Ledenvergadering „Eigr.n
Huis", Bondsgebouw, ie 8 uur.
ZOETERWOUDE.
Maandag. R. K. Propagandaclub. Spreker
Kap. van Diest over „De voortzet
ting van Christus' werk in de
Kerk", Patronaat, te 7.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdionst dei
apotheken wordt van Maandag 22 Febr
tot en met Zondag 28 Febr. waargenomen
door do apotheek van den lieer -C. B.
Duyster, Nieuwe Rijn 18, Telefoon 523.
onderzoek in dc physica zooals- wellicht
nergens zijn weerga vindt. In het bijzon
der omdat al die toestellen en inrichtingen
door hem zelf of onden- zijn directe leiding
zijn bedacht, samengesteld en gebouwd.
Dat belangrijke wetenschappelijke uit.
komsten moesten worden verkregen, kern
niet uitblijven. Die resultaten werden veel.
al medegedeeld aan de Koninklijke Aka-
demie le Amsterdam, cn daarna in dc En-
gelsche taal gepubliceerd in de „Commu
nications from the physical Laboratory al
Leiden". Deze vormen eenc rij van ruim 15
dikke deelcn.
Van de door Kamcrlingh Onnes verbo
gen resultaten zijn het belangrijkst on he:
meest beleend geworden de vloeibaavnu-
king van het helium in 1908 en de ontdek
king van den suprageleidenden tocstan!
van sommige metalen in 1911. Het is op
het oogenblik niet mogelijk het belang
van deze ontdekking ten volle in het licht
te stellen. Openlijk werd de verdienste vai
dit werk in het licht gesteld door dc tw-
kenning van den Nobelprijs in 1913.
Door het vloeibaar maken van het 1
lium werden temperaturen van ongeveci
4 graden absoluut verkregen; door met
krachtige pompen de dampen ervan weg
te zuigen kon dc temperatuur van het he
lium verlaagd worden tot nog slechts ne-
gen-tiende doelen van een graad van het
absolute nulpunt verwijderd. Het is le
Leiden dat de koudste plek op aarde ge
vonden wordt. Dit is nog steeds het geval
Al is liet ook in de laatste drie jaren ge
lukt, met namo tc Torohto en tc Eerlijn,
eveneens helium vloeibaar tc maken, zoo
laag als te Leiden, komt men daar nog
niet. Of die koudste plek op aarde ook h
de koudste plek in het heelal is m- '.pea
vraag.
De voortreffelijke inrichting va he!
laboratorium trok een groot aantal tuiten-
landsche geleerden naar Leidon, 0111 eeni-
gen tijd in samenwerking met Kamoilingh
Omncs belangrijk onderzoekingswerk t»
verrichten. "We noemen Mevr. Curi, II. cn
J. Becqucrel, Lenard, Mathias, Wcis Yc-
gard Deze lijst zou nog met 'velo audor»
namen aangevuld kunnen worden.
Sinds 1924 is do directie van het lahc-
ratorium wegens liet door de wet gedwon
gen aftreden van zijn stichter, in andere
handen overgegaan. Nog steeds bleef I"
zich echter met het laboratorium verblin
de gevoelen; geregeld kwam hij met zijs
opvolgors overleggen en nieuwe planum
bespreken. Verschillende endorzoekiu^en
bevorderde hij tot op het laatst door zij:
daadwerkelijken steun.
De uitbreiding, die liet laboratorium op
de Steenschuur in de laatste jaren beef!
ondergaan, c-n waaraan nog voortduren!
gewerkt wordt, is geheel aan zijn boIeM
te danken, en geschiedt volgens door hes
gemaakte plannen. Te bctreiu-en is dat bi
de voltooiing ervan niet heeft mogm
beleven; liij had zich daarvan veel voor
gesteld
Onderscheidingen zijn hein vele ton dc!
gevallen, te veel om hier alle te vermel
den. We noemen slechts: het corrcspor.-
deorend lidmaatschap van de Sociétó
d'Encouragcment pour lTndustrio Natio
nale te Parijs, van de Academies va:
Wetenschappen te Berlijn, te Leningrad
en 'van het Institut International do
Froid, lidmaatschap van de Academi1
van Wetenschappen to Amsterdam, v£
de Hollandsche Maatschappij van Weten
schappen te Haarlem, van het Genoot
schap voor Natuur- en Geneeskunde I?
Amsterdam, van Academies en Weten
schappelijke Vereenigingen te Philadel
phia, Moskou, Kopenhagen, Upsala, Ilalfc
eerelid van do Société do physique I'
Stockholm, liet Bataafsch Genootschep tf
Rotterdam, de Royal Institution te hoe*
den, van het Koninklijk Instituut voer
Ingenieurs, van de Maatschappij voor Nij
verheid, van liet Natuurkundig Genoot
schap te Groningen, van de Spaanse!*
Vereeniging 'voor physia en chemie, vao
de Royal Irish Academy le Dublin, van
het Franklin Institute te Philadelphia
van de Royal Society of Edinburgh, w*
de Société des Ingénieurs te Luik, van
Vereeniging van physici en matbematic
te Praag. Hij werd benoemd tot huiien-
landsch lid van de Academies en weten
schappelijke genootschappen le boni-'
(Academia dei Lincei), Washington, au-
rijn. Weenen, Göttingen, Oslo, van de
Royal Society te Londen. De Universe
le Berlijn, de Technische Hoogeschool if
Delft hadden hem het eere-doctoraat ver
leend, nog onlangs was hij door de Aca
demie te Parijs benoemd lot associé étra*
ger. Hij verwierf den gouden medauJ
van het Genootschap voor NaIuur-
Geneeskunde te Amsterdam, de Maltcuo»"
medaille te Rome, de Rumford-nievlftw»
de Frankliu-medaille, dc Baumgarlf
preis, en in 1913 do Nobelprijs. 1IÜ
Gommandeur in de Orde van den
landschen Leeuw, in de Orde van het !f
steldé Polen met de Ster, command"'
eerste klasse in de Orde van St. Olaf
Noorwegen
Prof. Kcesonr I
