ye Jaargang.
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1926
No. 5166
CcidócHe
IONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
a AeenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
pe, post 1 2-95 Per kwartaaL
Seülostreerd Zondagsblad ie voor de Abonné's ver*
lar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, tyj voor-
iling. Afzonderlijke nummers 5 ct., 1
[sblsd 9 CL
met Geïllustreerd
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlonliën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcolingcn wordt het
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, wanrln
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IO.50.
nummer bestaat uit twee
len.
iverleening Watersnood
r.-K. Huisvestings-Comité.
Vorig bedrag.ƒ11
Katwijk
D. tot zekere intentie
1st© klas R.-K. Jon-
jgcliool Pelikaanstraat
>re van Maria 'van een
ia-congreganiste 'van St.
is
kaartclubje to Voor-
.086.41
100.—
193.37
10.—
1.85
Totaal.... ƒ11.420.13
aalura ontvangen: v. R. een groote
ionen.
et Gezantschap bij het Vaticaan.
Ier de rubriek Buitenland hebben wij
vermeld, dat bij de behandeling
j begTooting van Buitenlandsche Za
den Duitschen Rijksdag een voorstel,
imnmnistische zijde gedaan, om het
lijk Gezantschap af te schaffen, a 1-
de stemmen der communisten kreeg,
leerrijk voor Nederland,
rijk voor de sociaal-democraten. De
-democraat Breitseheidt, die in de
andsche politiek een groote rol
noemde in den Duitschen Rijksdag
orstel der communisten een grooto
lid, waardoor de Duitsche belangen
||g en aanzienlijk zouden worden ge-
daar het Vaticaan een zeer be-
jk diplomatiek centrum is.
rijk voor de Christelijke Histori
ën Vrijzinnigen.. De Duitsch Vrijzini-
Proteslanten stemden .niet mee met
Imnnisten, uoch uit anti papistische
gingen noch omdat het Gezantschap
ijd zou zijn met de Protostantsehe
elen.
Ierland heeft zich op don gloriedag
[Kersten -wel kleinzielig getoond.
al len slotte iedereen mèt ons m o o-
rkennen.
)e consequenties van het soci-
lisme.
communisme is de consequentie van
ialisme is eigenlijk h e t socialis-
wezeu er eergisteren in een driestar
af de socialistische vakorganisaties
rijd willen om den strijd. Zij willen
piylelliugen niet overbruggen, de bot-
niet temperen, maar juist de tegen-
gen toespitsen, de botsingen verscher-
er. de meer gematigde, de moer
rlijke" S. D. A. P.'ers zullen bij dat
du Ier en alleen voor oogen hebben de
likkelijke voordeelen voor de arbei-
de meer marxistische, de meer
ite in de leer. denken daarbij zeker
Icon aan die voordeelen, doch houden
I oucetwijfeld meer nog 'l oog gericht
^toekomst-maatschappij". Die moet
len door strijd. En, of nu al strijd
het huidige geslacht zeker niet altijd
aangewezen middel, om stoffelijke
ringen te verkrijgen, dat komt er
fop aan: de socialistische, de marxis-
theorie leert, dat op de omverwer-
cr huidige maatschappij de socialis-
maatschappij moet worden gebouwd,
et middel om die omverwerping te
sten is een zoo scherp mogelijk ge-
e klassenstrijd.
luslaud het land van het conse-
loorgevoerde socialisme heeft de
istische omverwerping verschrik-
afmetingen aangenomen,
willen hier 'ns wijzen op een van
artelijkste en verschrikkelijkste ge-
van de bolsjewistische destructie in
'd: de toestand, waarin een ontzag-
tassa kinderen gekomen zijn. Het
tuk der toezichllooze kinderen is ze-
t der allerergste uif de annalen van
pjewisme; het probleem is ook op
fcenblik nog het meest teekenende
en huidigen toestand en blijft met
mg vervullen^
[vestigt de aandacht van de „N. R.
®P een merkwaardige uiting van
Ikaja, do weduwe van Lenin, over
agstuk in de Prawda van negen De-
heh tot nog toe, schrijft zij, altijd ge
schreven en gedacht, dat dit ver
een gevolg is van den oorlog en
Moor veroorzaakte sociale on oco-
e ontwrichting. Maar thans bon ik
i f1? Stomen, dat het verschijn-
wortelt in het verleden, maar in
tU donder het rechtstreeks te
p o°gt zij dan verder, dat het euvel
ütu Product i3 van de com-
Politiek, die de werkloosheid
h In? e.n de verarming der plat-
«JJ i ft v®roorzaakt.
h Ln meild, die het communis-
Jw kent!
'n*de °°?on van allen, die het
■lizoS9 mf^nen me* do massa en
.1, m°ohten opengaan om te
liwvT rp'°n,i<? do verschrikke-
van het socialisme.
BUITENLAMP
België.
Het testament van Kardinaal Mercier.
Het testament van Z.E. den Kardinaal
Mercier werd in het Fransch opgesteld en
geschreven op Paasch-Zaterdag 1908, dus
slechts twee jaren na zijn aanstelling tot
Aartsbisschop.
Kort na den wapenstilstand werden 'er
lichte wijzigingen aan toegebracht.
In hot geestelijk testament, dal bet
grootste deel omvat der laatste wilsbe
schikkingen van Z.E. den Kardinaal, ko
men de volgende verheven gedachten voor:
„De goede herder geeft zijn leven voor
zijn schapen". Samen met onzen God-
delijken Zaligmaker, die zijn leven hoeft
geschonken voor het heil der wereld,
breng ik U vandaag, o mijn God, het ne
derig offer van mijn leven. Ik aanvaard
heden, bij volle kennis, bet doodvonnis dat
Uwe rechtvaardigheid beeft geveld over
mij, ik onderwerp er mij aan om het
kwaad te herstellen dat ik gedurende mijn
levensloop heb bedreven en ik hoop dat
mijn offer moge vruchtbaar zijn voor de
kudde die Gij mij hebt willen toevertrou
wen.
Ontvang dan mijne ziel, o mijn God, in
Uw banden leg ik ze neer.
Ik bedank U nog eens en zoolang
ik leven zal, zou ik U, door elk mijner du-
den, willen bedanken voor de ganscli bij
zondere gunsten die ik van U mocht ont
vangen, vooral voor mijn priesterwijding,
wier vier-en-dertigst© verjaring ik op de
zen Paasch-Zaterdag vier, en voor mijn
wijding tot bisschop, één gunst die me en
kel verklaarbaar is door een onbegrijpelijk
raadsbesluit Uwer grondelooze barmhar
tigheid.
Zoo ik, bij mijne priesterlijke bediening,
iemand lieb gekwetst of aanstoot gegeven,
vraag ik er hem vergiffenis over. Indien
iemand meent, dat hij me in iets beeft te
kort gedaan, bij wete dat ik hem uit gau-
scher harte vergiffenis schenk en aan
God vraag, hem vergiffenis te schenken.
Wat betreft het stoffelijke, schrijft Z.E.
het volgende:
„Indien er na mijn overlijden nog iets
overblijft, gelieve men dit te besteden om
bet achterstallige te betalen om de kos
ten der begrafenis te dekken. Het overige
worde besteed aan goede werken en aan
het onderwijs. Mijne familie beschikke
over liet buitengoed „L'Ermite."
Den Bisschoppelijken ring heeft Z.E. bij
laatste wilsbeschikking aan Lord Halifax
doen overhandigen.
Z.E. bezat een prachtige boekerij en bij
gelegenheid van zijn Gouden Priesterjubi
leum werden hem ontelbare en kostbare
geschenken aangeboden.
Dit alles blijft berusten in het aartsbis
schoppelijk paleis als eigendom van het
aartsbisdom.
Oneenigheid ter rechterzijde?
Volgens de „Libre Belgique" is zich in
de Katholieke rechterzijde van kamer en
senaat een nieuwe scheuring aan het vol
trekken. De conservatieve elementen zou
den namelijk van oordeel zijn, dat de
richting der democratische regeering in
werkelijkheid socialistisch Is. De oppositie
zou als leiders hebben gekozen Ronk in en
De Broequeville.
Ouitschland.
Dc toetreding tot den Volkenbond.
Geen b e z w a a r b ij de
Rijksdagcommissie.
De Rijksdagcommissie voor Buitenland
sche Aangelegenheden heeft Woensdag een
resolutie aangenomen, blijkens welke er
geen bezwaar bestaat, dat de Rijksregee-
ring gebruik maakt van de haar in Novem
ber gegeven machtiging tot toetreding lot
den Volkenbond.
Naar wij vernemen zullen Stresemann
en de Duitsche gezant te Parijs, Von
Hoesch, de gedelegeerden zijn, die Dnilsch-
land voor de eerste maal in den Volken
bond zullen vertegenwoordigen.
Naar verluidt, heeft Stresemann in de
commissie voor de buitenlandsche aangele
genheden verklaard, dat, indien Duitsch-
lands verzoek tijdig zal worden ingediend,
bet zoo spoedig mogelijk behandeld zal wor
den, zoodat reeds in Maart de Volkenhond
kan bijeenkomen, om over de toelating te
beslissen.
Stresemann is van oordeel, dat liet zeer
in het belang van Duitschland is, wanneer
het zoo spoedig mogelijk in den Volken
bond wordt opgenomen, aangezien reeds
bij de eerstkomende •bijeenkomst van den
Volkenbondsraad en de aanstaande verga
dering van den Volkenbond punten op de
agenda staan, die het noodig maken aan
de tafel aan te zitten.
Frankrijk.
Een aanslag in het Russisch Gezantschap
te Parijs.
De „Journal'' meldt: Dinsdagochtend
verscheen herhaaldelijk een Georgiër, oud-
officiec Georges Molidge, op het Russisch
gezantschap te Parijs, waar hij den gezant-
schapseerefaris Y&bouboskii te spreken
wenschte.
Hij werd ten slotte hij genoemden func
tionaris toegelaten. Pc Georgiër sprong
onmiddelijk op den Rus toe en sloeg hem
herhaaldelijk met groote kracht in het
gelaat.
De aanvaller werd onmiddellijk gearres
teerd. hij weigerde op heldering te geven
over de motieven van zijn daad. Yabou
boski verklaart zijn aanvaller niet te ken
nen.
Volgens oen ander bericht uit Parijs is
de toestand van den aangevallene niet
zonder levensgevaar.
Portugal.
Weer 'n een revolutic-poginq
De regeering is den toestand
meester
Redicale elementen hebben Dinsdag
avond getracht revolutie te maken. Zij
poogden de Gampolide-kazeriie van de re-
puhlikeinsche garde te Lissabon aan to
vallen, maar deze poging mislukte. Vóór
de kazerne werden kolonel Estcves en tweo
andere officieren benevens eenige burgers
gearresteerd. In de stad bleef bet kalm.
Tegen liet vallen van den nacht bezette
een groep revolution naren Almada (aan
den linker Taag-oever) met zes kanonnen.
Deze revolutionaire strijdkrachten heston
den uit een groot aantal burgers benevens
eenige officieren van de schietschool van
Vanvae Noves. Hun aanvoerder was ma
joor Lueardo Almeida, die tijdens den oor
log in Engeland instructeur bij de zware
artillerie was.
De president der republiek, die in liet
Noorden van Portugal op reis was, keerde
met een specialen trein terug., waarna hij
confereerde met de regeering. Deze bleek
te kunnen rekenen op de trouw van liet
garnizoen; de bewoners van Almada en
Gacilas (ton O. daarvan gelegen) werden
gewaarschuwd, dat de regeering den 'vol
genden ochtend het bombardement zou ge-
Jasten van do stellingen der orfstfuvdelin-
gen, totdat deze zouden aftrekken. Den go-
heelon nacht bleef het rustig.
Gisterochtend 8 uur hebben de opstan
delingen, die bedreigd werden met omsin
geling en bombardement, zich onvoor-
waardelijk overgegeven.
De president, -die inmiddels met den
premier te Lissabon was teruggekeerd, deel
de de pers mede, dat men de situatie
meester was en dat de discipline op de
vloot, in tegenstelling met de geruchten,
onverminderd gehandhaafd was. Met is
verder 'volkomen rustig gebleven. Dat do
orde in Lissabon zoo uitstekend is gehand
haafd is niet alleen te danken aan de
prompte maatregelen van de regeering, die
terstond de strategische punten bezette»
doch ook aan den hewoiiderenswaardigon
geest onder de bevolking tijdens het gra-
naatvuur van de rebellen. Dezen hebben
ongeveer 30 scholen afgevuurd, waarvan
geen enkel de regeeringslroepen in het
fort St. George trof. Een zestal inwoners,
waaronder een kind, zijn door de schoten
gewond, waarvan één ernstig.
Hongarije.
oc valsche muntersaffaire.
De samen werlcine met de
Franschen.
De correspondent van de „Matin" te
Boedapest seint, dat de Hongaarsche
autoriteiten de samenwerking met de
Fransch o gedelegeerden in de valsche-
muntersaffaire zeer eigenaardig opvatten.
De samenwerking als zoodanig is welis
waar een voldongen feit, doch de aan do
Hongaarsche politie verstrekte instructies
zijn van dien aard, dat een negatief resul
tant ontwijfelbaar vaststaat. Zoo \indnn
o.a. de verhooren plaats, zonder dat de
Fran se he gedelegeerden tevoren- worden
gewaarschuwd. Dagelijks worden door de
Hongaarsche politie acht tot tien personen
in verhoor genomen, ten einde het onder
zoek met den meest mogelijken spoed ten
einde Ie brengen. Dientengevolge wordt
don Franschen gedelegeerden belet de
jloor hen noodzakelijk geachte vragen voor
te bereiden. Indien men aldus blijft ban
delen, is liet waarschijnlijk, dat de Fran-
sclio gezant te Boedapest, Clinchant, een
nieuwen stap bij den Hongaarschen pre
mier Bethlen zal moeten doen. ten einde
de Hongaarsche regeering aan baar be
loften te herinneren.
Rusland.
Trotski voorspelt revolutie.
Over de meest uiteenloopende economi
sche kwesties houdt Trolski in den la'at-
slen tijd onvermoeid redevoeringen en het
lil ijkt intussclien, dat zijn populariteit ge
heel is teruggekeerd. Ook kan men in alle
verslagen van zijn redevoeringen lezen,
dat hij overal met ovaties werd ontvangen.
Bij een der laatste redevoeringen wees
hij er op, dat het a s. communisten-con
gres een der belangrijkste gebeurtenissen
voor Europa zal zijn. Engeland zal vóór
1927 blootstaan aan een ernstige maat
schappelijke omwenteling. De kapitalisti
sche bourgeois-iogeeringen in Europa
staan op het punt ineen te storten.
Dit slaat vast, doch het blijft de vraag,
of de communisten dan sterk genoeg zul
len zijn, nin den toestand to bebeorsclien.
Hij stelt intiisschen do Russische onder
vinding ter beschikking van de buiten
landsche communisten. Het Politieke de
partement en de centrale commissie der,
communistische partij zullen speciale oor-
logsleuzon populair maken: terwijl instruc
ties zijn gegeven, om den achtsten ver
jaardag van het Roode leger te vieren.
Trotski wijst er daarbij op, dat volgens
zijn mooning niet alleen de jeugd, maar
de geheide Russische bevolking iu staat
moet zijn. in tijd van oorlog het vaderland
te verdedigen, zoodat bet Roode leger bet
machtigste zul zijn ter wereld. "Het zal
niet alleen de verdediging tegen mogelijke
aanvallen op zich moeten nemen, doch
ook ondersteuning verleenen aan hot pro
letariaat van andere landen, iu zi n slnj.l
tegen het imperialisme.
Turkije.
Onderhandelingen over een c .t.
Mgr. Rotta, de apostolische gedelegeer
de, is Dinsdagmorgen uit Angora te Con-
stantinopel teruggekeerd.
Volgens mededeeling van gezaghebben
de zijde heeft do prelaat te Angora met
den Turkschen minister van buitenland
sche zaken onderhandelingen gevoerd
over het sluiten van een conn.r.l - ,.t tus-
schen liet Vaticaan en Turkije.
China.
Oe chaos in China.
Nieuwe strijd.
Men meldt uit Hongkong:
Er is een hevige strijd onll t
schen Woe Pei Foe en den i i i
u-meur van Honan.
Amerika.
De ontwapeningsconferentie.
President Coolidgc zee r
teleurgesteld.
De „Times" verneemt uit Washington,
dat „op het Witte Huis het volgende ver
teld wordt" (zoo duidt men in do pers uit
latingen van president Goolidge zelf aan):
„De president wil dat het bekend zij,
dat hij zeer teleurgesteld is over de aan
het licht getreden noodzakelijkheid do
voorbereidende ontwapeningsconferentie,
die in Genèvo zou worden gehouden, te
verdagen. De President is zeer sterk voor
hot verminderen der bewapeningen, en dat
had hem er ook toe gebracht, de uituoo-
diging aan de V. St. om aan de con foren-
toe deel te nemen, te aanvaarden, al moest
hij daardoor medewerking verleenen aan
oen oplossing die hij volstrekt niet als de
beste of als de beste resultaten belovend
beschouwde.
BINNENLAND
DE KABINETSCRISIS.
De houding der Katholieken.
Tegenover beweringen in sommige bla
den o.a. in „Voorwaarts" van Dinsdag
als zou do poging van den Kabinets
formateur van Katholieke zijde binnenska
mers tegenwerking ontmoeten, kunnen wij
verzekeren aldus ,.De Tijd" dat 'n
verbod der Katholieke Tweede Kamerfrac
tie aan welk Katholiek ook om in het Ka
binet-Limburg zitting te nemen niet be
staat.
Integendeel zijn voor zooverre in par
lementairen kring bekend is ééne uitzon
dering daargelaten alle vooraanstaande
leden der fractie vóór het welslagen van
een Kabinetsformatie door nir. Limburg
èn voor medewerking van enkele Katho
lieken in dat Kabinet.
Deze mededeeling in de laatste alinea
wal voorafgaat spreekt min of meer van
zelf is wel belangrijk. Met die „ééne uit
zondering" is, zooals men begrijpt, mr. v.
Wijnbergen bedoeld.
De post-chèque- en nirodienst sinds de
crisis.
Alle reden tot tevredenheid.
Verschenen is het verslag over den Post-
chèque- en Girodienst over de jaren 1023
en 1924.
De ontwikkeling van den dienst sinds de
heropening geeft volgens den directeur-
generaal, den heer Damme, alle roden tot
waardecring van het beleidvolle beheer
van den directeur en de toewijding van
hem en zijn personeel.
Binds de heropening zijn van dc zijde
der gebruikers geen of nagenoeg geen
klachten vernomen. Het valt niet te ont
kennen, dat het bedrijf nog niet zijn vroe
gere positie in het betalend verkeer heeft
bei-wonnen, al valt een gestadige toene
ming van het gebruik waar tc nemen. In
do naaste toekomst mag echter verwacht
worden, dat de toewij/ing van een eerste
rol ii< den belalingsdienst van den Staat
aan den postcheque- en girodienst het gc-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het testament van kardinaal Mercier.
Weer eens een revolutie in Portugal. Oe
regeering was den toestand spoedig moes
ter.
Trotski voorspelt revolutie.
BINNENLAND.
De stand van den post-chèque- en giro
dienst. (1ste blad).
bruik vnrt het instituut door den particu
lier gunstig zal beinvloeden. Hierna maakt
de verruimde maatschappelijke functie van
het bedrijf hot noodig, hot zoo goed moge
lijk te doen aansluiten aan andero beta
lingssystemen, met name ann het giro
systeem van de Nodorlandsche Bank. Dit
laatste zal worden bevorderd door hot op
nemen voor den girodienst van een giro
rekening, zoodra het overleg ter zake met
laatstgenoemde instel IV g, hetwelk thans
in gang is, tot overeenstemming zal hebben
geleid.
Onder de beslaande oinstandi len
schijnt den heer Damme do verwachting
gewettigd, dat binnen niet al te langen
tijd, bij een voortgezet zuinig beheer v.-u
den dienst en vortdurende zorg voor ren
passende versterking zijner inkomsten,
hot mogelijk zal blijken, het bedrijf lo
doen beantwoorden zoowel aan zijn roe
ping als goed en snelwerkend en rnimver-
broid botalingsinstitiiiit, als aan liet desi
deratum van evenwicht in uitgaven en in
komsten.
Een vrangHtnk, dat spoedig opnieuw nun
de orde dient te worden gesteld, is flat
van eventueelo rentevergoeding. In ver
band hiermede is mede wensebelijk to
achten het schappen van eenige nieerdiTo
vrijheid voor het bedrijf len aanzien van
dc behandeling van grootgebruikers vin
den dienst. Een voorstel daartoe zal den
minister binnenkort bereiken.
Het, finiilnl ambtenaren bedroeg op UI
December 1922: 667; op 31 December l!>23:
1053, en op 31 December 1021: 752.
Tijdens de crisis bij bel bedrijf is in to
taal f 2.327.501,03 te veel uitbetaald gewor
den op ruim 4000 rekeningen. In verrev-eg
de meeste gevallen heeft aanzuivcing
plaats gehad. Slechts in een beperkt aan
tal gevallen bleken de betrokken weiger-
achtig om hun schuld tc voldoen.
Voor zoover deze rekeninghouder» niet
aannemelijk hebben kunnen miiken. flut
zij inderdaad niet tot betaling verplif lib
waren, is de t ussclionkomst van den lands
advocaat ingeroepen, om de verschuldigde
bedragen zoo noodig in rechten te vorde
ren.
In totaal werden in handen van den
landsadvocaat gesteld 121 vorderingen, lot
een gezamenlijk bedrag van f Ml.575.70,
waarop tot ultimo September 1925
f 42.009.79 betaald is geworden. Geble' >-n
is, dat enkele saldi, tot een geznmenliik
bedrag van f3503.26, vermoedelijk onin
baar zullen zijn. Ten aanzien van de nog
niet geinde posten zet (le landsadvocaat
zijn bemoeiingen voort.
Op 31 Deeein'—'T 1924 was nog niet aan
gezuiverd een bedrag van f 178.581.70, ver
deeld over 754 rekeningen. Bij het uitbren
gen van het verslag was het, nog niet aan
gezuiverde bedrag gedaald tot, f ldh.747.13.
Het genoemde totale bedrag der oor
spronkelijke tekorten komt ongeveer over
een met, 1 pet. van do totale saldi.
Het verlioB over 1923 heeft bedragen
f 275.894.49 J4, terwijl do winst over 192f
bedroeg f 126.325.22.
De Universiteit van Amsterdam.
Een b ij zond ere leerstoel in het
Duitse h.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
goedgekeurd het voorstel van B. en W.,
om overeenkomstig het voorstel dor cura
toren van de universiteit do Nedcrl. Duit
sche Vereeniging toe te laten tot het ves
tigen van een bijzondoren lerstoel voor bob
onderwijs in de Duitsche taal en letter
kunde aan de universiteit dor gemccnlte.
Nieuwe Zondagszegels.
Aan eenige postkantoren in den lande is
sedert enkele dagen het nieuwe „Zondags-
zegel" verstrekt. Do kleur er van is rood;
de letters en de rand zijn geel.
Uit den gemeenteraad van Gouda.
De dpstijfls medegedeelde crisis in heb
college van B. en W., die dreigde te ont
slaan door het neerleggen van de porte
feuille van Financiën, die in handen be
rust van Gouda's burgemeester, den hoor
Ulbo J. Mij», is thans geheel bezworen.
Gaf het antwoord van den burgemeester
op de in de radsvergadering van 26 Ja
nuari j.l. door hot raadslid dr. A. C. A.
Hoffman (r.-k.) gestelde vraag reeds aan
leiding zoo te denken immers werd door
den burgemeester op de vraag, tot wien to
rad sleden zich moesten wenden voor do
de tweede plaats lijkt liet, ftu weluiiceni-
von: „dan komen de beren bij mij" ir.
dc tweed phials lijkt het nu wel uit, een»-