17e Jaargang. DINSDAG 5 JANUARI 1926 No. 5140 9e Steidóofaz De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onzè Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor. uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feest,lagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advartenlISn 30 cenl pet regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt her dubbele van het tarief berekend. z Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 ivoordon, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver- buur, koop en verkoop 10.50. Qit nummer bestaat uit twee bladen. Hulpverleening Watersnood R.-K. Huisvestingscomité Önlvangeii bedragen: Vorig bedrag f 70. Fam. 2. 10.— l am. B2.50 Ter eore v. d. Geloovige zielen 2.50 N. N. 2.50 XV 2.50 X. X. I.-2.50 O. J10.— Totaal105.50 De waterafvoer in de Rijnstreek tusschen Utrecht en Katwijk. lïn deze dagen is door de droeve feilen de belangstelling voor ons Hollandsch waterland bij een ieder opgewekt ol verlevendigd. Wij hebben daarom in onze twee voorgaande niimmers een beschou wing' geplacPtst van een zeer deskundig me dewerker over P o ld e r k a d e n. Van daag maken wij een aanvang met een reeks artikelen over den wateraf voer in de Rijns tr c ek, waarin ach- tereenvolgens wordt uiteengezet de loop van den Rijn in ons land, liet ontstaan Tan bet Hoogheemraadschap Rijnland, de andere' waterschappen in onze streek, de onderlinge verhouding, der waterschappen, de waferïöozing, o.a. te Katwijk]. 1 De Rijn In vroeger tijden. We mogen het als bekend veronderstel len. dat in het begin onzer jaartelling de rivieren in ons tegenwoordige 'Nederland nog ongeveer hun natuurlijken loop had den-^ We! was ons land reeds lang vóór dicil c7hor wnoclr. cto.nvno" „v~ wcest. die zich zeer vele malen tegen liet water zullen hebben moeten beveiligen, maar deze beveiliging zal zich uit den aard der zaak slechts tot het onmiddellijk- door hen bewoond terrein bepaald hebben, zon der dat daarbij ooit aan eene beperking der rivieren zelve is gedacht geworden. Toch kan ook reeds in dien tijd door den aan leg van slechts zeer eenvoudige werken, la ge dammen of anderszins den loop der ri- vieren, die bij hooge standen het grootste gedeelte van het land onder water zetten, geheel gewijzigd zijn geworden. De eerste werken van beteekenis werden door de Romeinen aangelegd. Zoo liet Drusus in het jaar 13 vóór Chr. een dam ter beperking van den Rijn leggen, welke door Paulinas Pompe i us* 63 jaar later, dus n hot jaar 50 n. Chr., werd voltooid. Ook werden langs don Rijn en de Waal twee weg. n aangelegd, waaraan vanaf liet „Ga- put Germaniae", aan den Rijnmond gele gen, tot aan den Boven-Rijn niet minder dan 50 kasteelcn stonden. In liet jaar 47 n. CIu\, toen' Claudius aan Corbulo bevo len had de veldposten aan deze (de linker-) zijde van uen Rijn terug te trekken, liet de- se na 2ijn terugtocht, om de soldaten voor lediggang te behoeden, tusschen -de Maas en doft Rijn een gracht over een lengte van '13 Mijlen graven, waardoor de schepen voor het vervolg, in plaats van over zee, zouden kunnen varen. Het hoeft geen be toog, dat door deze werken, hoe eenvou dig ook in opzet, en met een geheel andere bedoeling vaak uitgevoerd, de waterloop ten slotte groote wijzigingen onderging. We willen ons voor dezen tot onze streek, tot den Rijn bepalen. In het begin onozr jaartelling was de Rijn een woeste, krachtige stroom, hier en daar in een vaste bedding vloeiende, en begrensd door bosschen en moerassen, die van dien aard waren, dat ze bij hooge waterstanden en natte zomers aan de be woners een geschikte schuilplaats tegen het Romeinscbe leger boden, omdat ze dan voor een leger ontoegankelijk waren, maar die in droge zomers ook door een leger doorkruist konden worden. Overigens bad de rivier ruimte in overvloed, zij Werd door niets weerhouden, een hooge jwas kwam niet voor, want bij grooten wa tertoevoer van boven zette zij alle laag ge- egen land .onder water om daar verder ij over weg te vloeien. In gewone om- handigheden evenwel stroomde de Rijn pug- meerdere mondingen in zee; reeds i Rijnarm haalden we boven aan en wol welke vanaf Utrecht door onze tegen woordige Rijnstreek liep en ongeveer bij atwijk in zee kwam, een andere, ooste- jke arm liep langs de tegenwoordige echt en verder langs liet VJie, waar aan monding bij de zee 't kasteel Flevum I De Rijn moet evenwel een geheel ande en loop gehad hebben, dan hij thans ooft. Dr. Holwerda meent zelf, dat hij annf Xanten zuidelijker dan tegenwoordig 1 ']".ri"hting van Kleef moet geloopen ehij. i; Van daar liep de Waaltab in de 'ie Nijmegen op den tegenwoordigen aal c;. de Rijntak in noordelijke rich ting naar den tegenwoordigen Rijn tot on geveer bij Panncrden, vanwaar hij dan verder do tegenwoordige Linge volgde en bij den Grebbeborg bij Rhenen weer op den tegenwoordigen RijnLek kwam, van welk laatste gedeelte tusschen Linge en Rijn nog de sporen zijn terug te vinden in een bijna verdwenen watertje, dat thans nog Oude Rijn heet. Ook van Utrecht tot Harmeien had dc Rijn een geheel anderen loop, daar liep hij vanaf den Krommen Rijn langs of door Utrecht naar de Oude Hofstede, de latere buitenplaats „"Welgelegen", daarna door den tegenwoordigen Leidschen Rijn langs het Huis te Voorn en vervolgens met eeni- ge bochten noord-weslwaarls langs Can- liorn, Hof ter Weide en Vleuten door de te genwoordige Vleutensdhe wetering, verder laugs liet water van de Heijcop westwaarts, met een bocht om het Huis ton Ham en daarna noordwaarts tof aan de Wel, waar thans tusschen het water van de Heijcop en de Bijlevcld een dam ligt. en verder langs het water van de tegenwoordige Bijlevcld tot bij Harmeien, waar hij weer op den tegenwoordigen Rijn uitkwam. Een andere tak liep vanaf dc Meern Zuid waarts op den IJsel. Ook bij Koudekerk loopt nog een oude Rijntak om de Hoogewaard, lang nog de Luttike Rijn gehecten. Tusschen de beide beschreven hoofd- arraen moet zich het Rijnwater langs meerdere kleinere arm^n over onze lage landen verspreid hebben, waardoor vcel- lijds dit land onder water gezet werd, dat de lichte veengrond, waaruit deze landen en moerassen hestonden, medenam en we der veel land in water veranderde. Daar om legden de Romeinen niet alleen do reeds beschreven dijken en wegen aan, maar werd door hen ook een dam in den Rijn bij Wijk bij Duurstede gelegd, die den loop van het Rijnwater in onze Rijnstreek geheel wijzigde en die de Lek allengs een andoren, meer zuidelijker loop deed aanne men en van veel meer beteekenis deed worden. De Rijn; in zijn loop gestuit, ver zandde langzamerhand, totdat omstreeks het jaar .850 de Rijnmond bij Ivatwijl ge heel Yci'.stypi crovnaVle Tlnf vnjftr. 7jr;™ luiweg tiaar meer vindende, zocht men over de lage landen, langs de zee geleden, vormde nieuwe stroomen* en nam daarbij gclicole stukken van den zich daar ge vormd hebbenden veengrond mede zee waarts, waardoor verschillende grootere en kleïïie plassen ontstonden, clio allengs grooler wordende zich dan weer loteen geheel voreenigden en grooto meren vorm den. Zoo ontstonden het Haarlemmermeer, liet Braassemcrmcer en ook de Zuiderzee. Groote stukken lands gingen daarbij ver loren, docb er was land in overvloed voor de hier wonendo volkeren, die zich om dit verlies dan ook al zeer weinig bekommer den, het wellicht zelfs, (laar zij voor een groot deel van de jacht en de visschepij leefden, eene welkome uitbreiding der vis- scherij vonden. BU9TFJIAIÏ0 Duitsc'nland. Consequenties van Locarno. He militaire controle -posten v e r cl w ij n e n. Naar de „Demokratisclier Zeitungs- dic-nst" verneemt, lieeft de voorziter der in- torgcallieerde militaire controle-commissie, generaal Walch, aan generaal Pawles een schrijven gericht, waarin wordt medege deeld, dat ml? ingang van 1 Januari de nog bestaande sub-conunissies der interge- allieerde militaire contröle-c'ommi ;sie wor den opgeheven. Tevens worden ook de con troleposten in Frankfort a. M. en KutIs- ruhe opgeheven. Als voorloopige posten blijven alleen in Koningsbergen en Miin- chen twee geallieerde officieren van de mi litaire controle-commissie le Berlijn achlor. Het hooge water. Een interpellatie in den R ij k s d a g. De Rijnlandsclie afgevaardigden van de soc.-democratische partij hebben'met steun van de fractie een interpellatie hij den Rijksdag in verband met de overstroo mingen ingediend. In deze interpellatie wordt gevraagd, of in verband met het feit, dat de abnormaal hooge stand van 't Rijn water bijna elk jaar terugkeert, de rijkere- geeriug bereid is, gemeenschappelijk met de landen te onderzoeken, welken invloed de ontbosschingen hierop gehad hebben, en voorts voor uitbreiding van de bescher ming tegen de overstroomingen te zorgen en voldoende sommen voor schadeloos stelling beschikbaar te stellen. Een zelfmoorden-epidemie. Blijkens een mededeeling van het rijks bureau voor de statistiek hebben in het af- geloopen jaar in Duitschland 13.-^8 per sonen zelfmoord gepleegd. Frankrijk. De socialisten en de regeering. Geen deelneming. Hoewel de gehouden stemmingen in de socialistische federaties op verschillende- plaatsen, niet name te Parijs, wijzen op toeneming van het aantal voorstanders van deelneming aan de regeering. is toch de einduitslag van de stemming niet twij felachtig. Dc samenstelling van de com missie van redactie 'van motie, die op het nationale congres van Zondag iii behande ling komen zal uil naam van de Federatie der Seine, is in dezen leekenend: 141 togen- 5landers van deelneming tegen 70 voor standers. Aangezien do meerderheid van de groote federaties in do provincie er evenzoo «ver denkt, staat reeds thans vast, dat Zondag liet beginsel der deelneming opnieuw zal worden verworpen. Zwaden. De toestand in tie textielnijverheid. De uitsluiting opgeheven. Ten overslaan van de beniiildeliiigscom- missic der regeering is oen schikking lot stand gekomen inzake de uitsluiting in de Zweedsche textielnijverheid, waarbij 27.000 arbeiders Ju-trokken waren. Do uitsluiting i: onmiddellijk opgeheven. Hongarije De valsche bankbiljetten. Prins W i n d i s c h g a e t z gearresteerd. Zoowel de Hongaarsdie polilie als de Fransche detectives te Boedapest bewaren ten aanzien van de uitgifte van de valsche bankbiljetten een streng stilzwijgen. Prins Windischgraetz en Paul Teleki, voormalig premier van Hongarije, wer den corgisleren door de politie onder vraagd. Het hoofd der Ifongaarsche poli tie is, zooals gemeld, afwezig. Hij nam onmiddellijk verlof nadat het onderzoek in deze zaak begon en is uit zijn ambt ontzet. De meening wint veld, dat de lot dusver gearresteerde personen slechts werktuigen waren in de handen der eigenlijke daders. Laat in den avond is een half-oHic'mel komen van documenten, die bewijzen, dat de vervalschingen het werk zijn van den prins en diens handlangers, die zouden gehandeld hebben niet om winst te ma ken, maar uit wat zij beschouwen als pa triottische motieven. Daarop is de prins gearresteerd. Men gelooft, dat de zaak thans spoedig tot klaarheid zal komen. Men zoekt naar de drukpersen der vcrvnlsehers. Een huiszoeking heeft plaats gehad in het cartografisch instituut te Boedapest, waarvan ambtenaren in verzekerde be waring zijn genomen. De oppositie heeft scherpe interpellaties aangekondigd in het parlement en eischt bestraffing van de schuldigen. Italië. De keningin-moeder t Kaar wij gisteren in een gedeelte van onze oplage konden mededeelen, is de ko ningin moedor van Italië gistermorgen om kwart over 10 overleden. Koningin-weduwe Margaretha, die 75 jaar oud is geworden, was een prinses van .Savoye-Geiiua, een zijtak van liet Ilaliaan- sclie, Koninklijke huis. Zij huwde in April 1S08 met Loning Umberto I, die den 29 Juli 1900 in Monza werd vermoord endoor zijn zoon Victor Emanuel, den tegenwoor digen koning, werd opgevolgd. Nu wijlen koningin Margaretha was een dochter van prins Ferdinand van Savoye, een broeder van Umberto's vader, dus een vojle nicht van haar echtgenoot. Roemenië. De troonsafstand van den kroonprins Een nieuwe regeling. In den gehouden Kroonraad zijn drie wetsontwerpen opgesteld, waarin de maat regelen zijn vervat, noodig geworden door liet afstand doen door prins Carol van Roemenië. Het eerste wetsontwerp bevat de aan vaarding van den door prins Carol geda- nen afstand en de proclameering van diens zoontje, prins Michaël, tot troonop volger. Hel tweede bevat de noodig gewor den wijziging van liet statuut der konink lijke familie en het derde lieeft betrekking op de instelling van den Regenfscliapsraad Voorts bevat liet tweede wetsontwerp een proclamatie van den koning, waarin do redenen worden uiteengezet, die hem er toe hebben geleid, den afstand te aanvaar den. In deze proclamatie wordt o.m. ver klaard, dat prins Carol niet voor de eer ste maal zeker fouten heeft begaan, die hem voor do troonopvolging in discrediet brengen. Door de wijziging van het ko ninklijk statuut zal oen strenger regime voor de leden van bet koninklijk liuis wor den ingevoerd. Een bijzondere bepaling regelt de positie van de moeder van prins Michaël, prinses Helena. Het persoonlijk vermogen van prins Carol blijft den prins toebchooren, terwijl hij tevens Roemeensch onderdaan blijft. Griekenland. De militaire dictatuur een feit. Waarom het leger P a n g a 1 o s opdracht gaf. De reeds soilert den val der regeering Michalakopoelos feitelijk, alllóewcl niet ofUcieel in Griekenland erkende dictatuur is een feit geworden. De gclieelo macht is aan generaal Pangalos overgegaan, ter wijl de Grondwet buiten werking is ge steld. In officieuze perscommentaren wordt gezegd, dal het Grieksche leger om ver schillende redenen hiertoe aan generaal Pangalos opdracht lieeft gegeven.. Deze redenen zijn o.m. ernstige vrees voor den uitslag der verkiezingen voor Kamer en Senaat, voorts dc opwinding ontslaan door de heftige taal der Joegoslavische pers sedert Juli j.I., verder liet Turkseh- Rus§iselie neutraliteitsverdrag en de Turksch-Joegoslavische onderhandelingen. Ten slotte de algeineene ontevledenheid over de diplomatieke onmacht als gevolg van het drijven der parlementaire leiders welke onmacht tot de jongste onderhan delingen lieeft geleid. Het Griekseh-Bulgaarsche aren-iti'-i- dent heeft bewezen, dat deze diplomati -ko onmacht van Griekenland oen niet meer te dulden graad heeft bereikt. Rusland. Het nieuwe bestuur te Moskou. De invloed der oppos it io heeft afgedaan. Het plenum van het centrale bestuur der communistische partij heeft het nieu- wo bestuur gekozen. In het politieke bu reau werden benoemd: Boocharin, Woro- sjilof, Zinowjef, Kalinin, Mololof. Rykof, Stalin, Tomski en Trotski, als plaatsver vangend.' leden: Rocdsoelak, Dzjerzjinski, Pc trof ski, Oeglanof en Kamenef. Hier door zit in liet eigenlijke politieke bureau slechts Zinowjef als vertegenwoordiger van de oppositie. Daar Trot ki niet meer men ha ai" 1n'43eu" iVi^ 971$eu«W1 IjoseïïWYï- wen. AL MÓotari* geoord Ie Stalin her kozen, die ook in het organisatie-bureau zitting heeft. Tot redacteur van do „Prawua werci Boecharin benoemd. Naar de Komintern werden, gedelegeerd Zinowjef, Boecharin, Stalin. Kamenef en Rvkof, en als plaatsvervangers Trotski, Sokolnikof, Losofski en Fjatnitski; van de Ookrajine: Manooilof en Sjoemski. De communistische partij heeft baar naam gewijzigd. Zij lieot van nu af niet meer Russische Communistische Party, maar Communistische Partij der Unie. Het partijcongres en de discussies zijn gcfhiidigd. Het hoofdorgaan der opposite-, de Leningradsche „Prawda is thans ge heel in handen van het centrale comité. To Leningrad vonden vergaderingen van do verschillende communistische or ganisaties en districten plaats, welke zich alle voor het centrale comité en tegen (le Leningradsche delegatie uitspraken. Do oppositie voerde ook liet woord op die vergaderingen, maar wees er op, dat zy zich aan de besluiten der partij onder werpt. De Moskousclic pers is niet zeer tevreden over het feit, dat do oppo-itie zich stilzwijgend onderworpen heeft zon der haar ongelijk openlijk te bekennen. China. Feng gaat naar het buitenland. Hij vraagt steun voor do 1» o k i n g-r e g e e r i n g. Generaal Feng-Yoeh-sjang. die op 24 December Tientsin bezette, heeft thans een telegram -rondgezonden, waarin hij zegt, zich uit. liet openbare leven te zullen te rugtrekken en naar liet buitenland, te gaan. Hij liezwoert de militaire partij den president van het Uitvoerend Comité Toeau-Tsjijoei, te steunen, door voor de verbetering van het land le werken. Mexico. Aanval op een garnizoen. Uit Mexico wordt gemeld, dat to Aguas- calientes 60 gewapende mannen onder leiding van Jose Marquez het garnizoen der rijkstroepen aanvielen, waarbij eo'i officier en vijf man werden gedood en acht man gewond. Dc aanvallers werden afgeslagen; 21 hunner werden gedood, onder wie zes, die met den leider na ge vangenneming werden gefusileerd. Men gelooft, dat liet' doel van den aanval was do bevrijding van den vroegeren gouver neur Elizalde, die gevangen zit verdacht van overtreding der strafwet. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND In verband met de valsche-banMiiljet ten-affaire is prins Windischgraetz te Boe dapest gearresteerd. De militaire dictatuur in Griekenland. De overstromingsrampen. De Rijn blijft vallen. De Maas is bij Luik in haar bed ding teruggekeerd. Dc Theenis blijft wassen BINNENLAND Berichten uit de door den watersnood verschrikkelijk geteisterde streken (2de en lsle blad Groote fabrieksbrand te Zaandam. (Go- mengde Berichten, 2de blad). Onze Geïllustreerde Pagina Do plioto-pagina is geheel gewijd aan da ramp van do.overstroming. Wij geven verschillende scherpe photo's, die oen goe den kijk geven op den toestand, waarin do nienschen in de.overstroomde stréken ver- keêren. Helpt hen, ook door uw finan- cieelen .steun! niet uitgesloten zou zijn, dat dezer dagen liet kii hi net-Col ijn terugkeert". „Do moge lijkheid zou dan bestaan dat (le her Schokking zyn óntslefcaahv/dée hand* haaft". Het R. K. Werkliedenverbond en Je Watersnood. Wij vernemen, dat de Centrale der Katholieke Arbeidersbeweging, het B. K. Werkliedenverbond in Nederland, in ver hand mol do gevolgen, der water.-nood zicli telegrafisch gewend lieeft lot hel R. K. Huisvestingscomité le Den Ho o en hare hulp heeft aangeboden. BIKKENLAND DE KABINETSCRISIS. Blijft het Ministerie? Volgons de „Re,-.bode" gaat in parle mentaire kringen het gerucht, „dat liet ZWAMMERDAM Gemeenteraad Standplaats voor woonwagen» Voorzitter de lieer P. Ifoogonboom, bur gemeester. Aanwezig alle leden. De Voorz. opent do vergadering, waar na door den secretaris de notulen der vo rige vergadering worden voorgelezen, (lio onveranderd worden goedgekeurd. Eenige ingekomen stukken worden voor kennisgeving aangenomen. 2.. Benoeming gemeente-geneesheer. De Voorz. stolt aan de orde do benoe ming van gomeonle-geneesheeren, belast mol de armcn-practijk, kostolooze vaccina tie, revaccinatie en doodenschouw, voor het jaar 1926. Bij stemming worden lii •r- voor aangewezen: voor het dorj» en do Dummcbiiiirt de lieer dr. F. Sclireuder; voor de Overtocht, Oud-Bodegraven den Goudsche straatweg, de heer dr. A. W. van Beek,-beiden alhier, en voor den Tem pel, de Broekvolden en de Wonne, do lieer dr. J. M. van Stavoren te Reen wijk. 3. Benoeming lid der. commissie lot we ring van schoolverzuim. Hel lid der Commissie, de heer A. J. Aengenenl, heeft zich in de gemeente Bo degraven gevestigd en heeft daardoor op gehouden lid der genoemde Commissie le zijn. Ter voorziening in cleze vacature he velen B. en W. aan: 1. M. H. van de Poll; 2. G. P. J. Bussing. Tot stemming over-"*- gaande worden 6 stemmen op den heer Bussing en 1 stem op don lieer v. d. Poll uitgebracht, zoodat do heer Bussing geko zen is. 4. Benoeming leden der Commissie van plaatselijk toezicht op liet lager onderwijs De hoeren L. lloogendoorn Pzn. en J. Konijn zijn aan de beurt van aftreding; eerstgenoemde valt niet meer in de termen voor een herbenoeming, aangezien bij •thans geen schoongaandc kinderen meer heeft. Voor deze vacature bevelen B. en W. aan: I. R. A. Loor, 2. F. Schreuder Jr. on voor de vacature Konijn: 1. J. Konijn, 2. .T. Ruytenburg. Bij stemming verkrijgt de heer Konijn 7 stemmen, do heer Schreuder 4 stemmen, de lieer P. van den Hovjm 2 stemmen en de hoer Loor 1 stem. De hoer Konijn is al- zoo herkozen en in de vacature L. lloo gendoorn is de heer F. Schreuder Jr. ge kozen 5. Benoeming lid van liet Burgerlijk Armbestuur. Aan de beurt van aftreding is de heer W. Domburg, die met alg. st. weder herkozen wordt. 6. Wijziging Begroeting dienst 1925. Do Voorz.-doet mededeeling van enkele noodzakelijke wijzigingen in de gemeente- begrooting voor het dienstjaar J925, tot een totaal bedrag van f 188.72, waarmede dc Baad zich vcreenigl. Wethouder Hoogendijk vraagt of al een ge hikt terrein is gevonden voor stand plaats van yoonwagens. De Voorz. antwoordt, dat "door bemiddo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1