17e Jaargang.
MAANDAG 28 DECEMBER 1925
No. 5134
3)e £eicbofve
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlyko uurnmers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdayen
I.
Bureaux: RAPENBURG. No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van bet tarief berekend. s
Kleine advorlenflën, van ton hoogste 30 woordon, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur cn ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit twee
bladen.
Zij, die zich met I Januari
ons blad wenschen te abon-
ieeren, ontvangen tot dien datum
courant gratis.
De S. D. A. P.
De S. D. A. P. heeft dit jaar ter gele-
nlicid van het Kerstfeest op verschillen-
pj plaatsen vergaderingen gehouden,
ïaarbij leiders het woord hebben gevoerd.
Kabinetscrisis vormde in de redevoe-
jen de hoofdschotel, waarop echter
:i"ls nieuws kon worden opgemerkt.
Zoo verhaalde de heer Albania te Am-
ïdani dat ontwapening het parool blijft
r S. D. A. P. (zoolang zij geen regee-
ingsparlij is; dat vertelde hij er echter
net hij); dat de S. D. A. P niet bij de
fi-K. om samenwerking zal gaan bedelen
«at wij ook niet verwachten en niet ver-
iugen); dat zij, als zij geen regeerings-
partij wordt, den strijd van oppositie op
ouden voet zal voortzetten (wat van-
spreekt, ook al zou het niet gezegd
ijii). Intussclien blijkt uit dat alles
Fel weer duidelijk liet verlangen naar mi-
'iisterszetels bij velen van de leiders der
D. A. P.
De D. A. P. in Leiden is, zooals men
[pet, er niet zoo verlekkerd op, mede te
laturen. Van wetkouderszeiels willen zij
bilIs weten; de verantwoordelijkheid willen
gehéél aan anderen over laten, om zelf,
crzwakt, de critiek le kunnen liantee-
In die critiek ligt hun propaganda
neeucn zij.
En op de Kerstdagen hebben ze een
ladje verspreid, dat beet „Do gemeente-
i\rrooting 1926 van den Leidschen Raad.
ilgave van do afd. Leiden der S.D.A.P."
Tll een van de artikeltjes in genoemd
aadje tracht men de Leidsclie pers een
uw te geven. Men becritiseert eerst het
Lcidsch Dagblad'" en vervolgt dan:
„Is het niet schande, dat zoovele
arbeiders dit blad, hetwelk even reac
tionair is als. de beide andere dagbla
den van Leiden, blijven steunen en
daardoor hun eigen beginselen helpen
afbreken?"
Wij zullen ons maar 'iet verwijt van re-
lionair te zijn getroosten heel kalm,
elfs zonder er, al is 't maar met een en-
il woord, op te reageeren.
Trouwens men kan op de artikeltjes in
it blaadje moeilijk reageeren, omdat er
uivoudig geconstateerd wordt, en
o t geargumenteerd, dat de S. D.
P. in de Raad wijs spreekt, verstandig
adelt, en de rest van den Raad juist om-
'keei'd.
Men veronderstelt blijkbaar van de S. D.
P.'sche en tot de .S. D. A. P. óverhellen-
arbeiders, dat deze heel gemakkelijk
ikken, wat lnin van dien kant wordt
lorgezet.
Het Communisme.
In gen van de socialistische redevoerin-
die met Kerstmis zijn gehouden
ij meenen, dat het er een was van den
or Albarda wordt gewaarschuwd voor
communisme, hetwelk op één lijn
ordt gesteld met het fascisme, hetwelk in
inrechten strijd wordt genoemd met de
'inocratie. „Dc groole dwaling van het
«ümunisme is de vrijheidsbeperking", zoo
ordt er gezegd.
Dc eene afgrond roept den anderen op.
Het communisme, dat naar een vrijheid
reefde, die bandeloosheid was, wordt nu
If voor zijn volgelingen een kwellende
'ijbeidsb eperking.
Wat door het communisme ten on-
chte zoo scherp steeds wordt afge-
urd in andere maatschappelijke stelsels
•rdt nu genoemd en terecht do
oote dwaling van het communisme zelf:
vrijheidsbeperking.
Jnlusschen staat in den strijd tegen liet
aimunisme geen maatschappelijk stelsel
zwak als het socialisme, omdat het
sununisme.de consequentie ervan is!
Volkenbond.
De ontwapeningsconferentie.
Imerika's komst te Gonève.
'iflds het zeker werd, dat de Vereenigde
ten de uitnoodiging zouden aanvaar-
om de voorbereidende ontwapenings-
'fcrentie te Genève bij te wonen, is men
tonnen aandacht te wijden aan de mo
eheid, een formule te vinden, welke
inwerking tusschen de Vercenigde
|!-n en den Volkenbond op grooto en
dntcfieve schaal mogelijk zou maken.
'CTcenigde Staten weigeren namelijk
deel le nemen aan eenig verdrag, dat sanc
ties medebrengt cn willen geen verdrag ra-
tificeeren, dat bekrachtiging door den Vol
kenhond eisclit of door den Bond gewijzigd
ka li worden.
Het probleem wordt niet van le voren
onoplosbaar genoemd, doch erkend wordt,
dal het een moeilijk on ingewikkeld vraag
stuk is. Men verwacht, dat president Coo-
lidge zich hierover zal uitspreken, als hij
aan liet Congres goedkeuring van dc uit
gaven voor de. delegatie naar Genève zal
vragen.
Eveneens verwacht men, dat Goolidge
daarbij zal slipuleeren, dat Amerika de
kwestie van de ontwapening (c land als
een zuiver Eu ropee.se he kwestie be
schouwt, waarmede gezegd wordt, dat een
verdere vermindering van Amerika's land
macht niet in overweging kan worden ge
nomen. De zekerheid, dat dit zal gebeu
ren en dat er niet het minste gevaar be
staat, dat Amerika „verstrikt zal worden
in de Europcesche politiek"', heeft de on
verzoenlijke Senatoren er toe bewogen
hun goedkeuring aan de herneming van de
Geneefsche delegatie te beloven.
Ook dit in aanmerking genomen, wordt
het besluit om naar Genève te gaan, van
groot belang geacht. President Goolidge
en andere republikeinen hebben zóó'dik
wijls verklaar!, dat de kwestie van Ame
rika's verhouding tot den Volkenbond voor
zoover het Amerika betreft, afgehandeld en
begraven is, dat zelfs de mogelijkheid al,
dat deze kwestie weer eens ter sprake zal
komen, winst beteekent.
Hel lijdt geen twijfel, dat wanneer in
Genève inderdaad een stap ïlaar dc ontwa
pening gedaan wordt, de kwestie weer van
vitaal belang wordt. Het verlangen naar
ontwapening leeft sterk-in dc Vcreenigde
Staten en een organisatie die in staat zou
blijken, werkelijk tot het bereiken van do
ontwapening bij te dragen, zou op den
Steun van het Amerikuanschc volk kunnen
rekenen, zelfs wanneer zij den steun van
Amerika's regeering niet zou verkrijgen.
Frankrijk.
Het financieel herstel.
De Fransclie mini st e r s verdee ld
Do Fransclie ministerraad heeft Vrij
dagmorgen bijna diie uur de financicelo
ontwerpen van den minister van Finan
ciën, Doumer, onderzocht, Overeenstem
ming is evenwel nog niet verkregen. De
ministers blijven in twee kampen verdeeld
en Briand is er nog niet in geslaagd hen
tot elkaar te brengen.
Morgen zullen de besprekingen worden
voortgezet.
Een tegenvoorstel der
linksche groepen.
Een financieel tegenvoorstel van de lin-
kergroepen is bij de Kamer ingediend. Het
eenige doel ervan is het budgetair even
wicht té verzekeren. Het brengt op geener
lei wijze eenige verandering in het beslaan
de stelsel der algemeene inkomsten-belas-,
tingen, doch het breidt alleen den omslag
der belastingen uit, teneinde een grooter
aantal belastingplichtigen te bereiken.
Hongarije
S)iionnage-sensatie te Boedapest.
Ee n ambtenaar va n B u i t c n-
1 a n d s c h e Zaken gearresteerd.
Uit Boedapest word'; gemeld, dat de ar
restatie van een afdelingschef van liet
Hongaarsche ministerie van Bui'tenland-
sclie Zaken, Marich, wegens spionnagc- ten
behoeve van Sovjet-Rusland, groot opzien
heeft gehaard. Naar reeds is vastgesteld,
heeft de gearresteerde omvangrijke dien-
sten voor Rusland verricht. Naar Marich
heeft bekend, heef'; hij voorheen ook in
Roemenië voor Rusland gespionneerd en
de belangrijkste militaire documenten van
het Roemeensche ministerie van Oorlog en
van den Roemeenschen Generalen staf aan
Sovjet-Rusland i;i handen gespeeld. Met
name heeft hij de Roemeenshe mobilisatie
plannen en de opmarschplannen verraden.
De Balkan.
Een rede van Raditsj.
Raditsj heeft in een rede, uitgesproken
bij de viering van het Kerstfeest, aange
drongen op het sluiten van een veilig
heidspact tusschen Zuid-Slavië*. Italië en
Hongarije.
Een dergelijk pact zou rust en orde in
Oost-Europa verzekeren en een duurza-
men vredo tot stand brengen.
Een dergelijk pact zou in Amerika en
Engeland met geestdrift worden ontvan
gen.
Roemenië en het Vaticaan.
De Roemeensche ministerraad heeft, na
het verslag van den minister van cere-
dienst to hebben gehoord, den Roemeen
schen gezant bij den Heiligen Stoel op
dracht gegeven, het concordaat le onder
teekenen
Ingezonden Mededeeling.
[T-
Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523.
PRIMA KWALITEIT - VERZEGELDE ZAKKEN
0178
Rusland.
Verdeeldheid onder de communisten.
I) e buitenlands e h e politie k
g o ed g e k e u r d.
Omtrent het communisteucongres le
Moskou wordt nog gemeld, dat er heftige
meeningsvetvehillen tot uiting zijn geko
men, waarbij beide partijen elkaar over en
weer beschuldigden. .Slechts langzaam is
er iels uitgelekt over de "oppositie en do
persoonlijke aanvallen als van Ziuuwjef,
Kamenef alsook van mevr. Kroep.-S uja,
waarhij vooral de hardnekkige oppositie
van laatstgenoemde diepen indruk maak
te. Hel is bekend geworden, dat mevr.
Kroepskaja een van de vier oudcvleekena-
ren was van de stukken, waarin de huidige
politiek der bolsjcwiki ten strengste wordt
veroordeeld en de lijnen worden aangege
ven van een werkelijk bolsjewistisch of
socialistisch program.
De laatste paar weken wekte mevr.
Kroepskaja herhaaldelijk de ontstemming
van liet Politieke Bureau door haar ont
hullingen over schandelijke toestanden 'n
de „Sovjet-tehuizen" en deportatie van
ouderlooze kinderen, die bij duizenden van
Moskou en andere steden naar Ver ver
wijderde districten gezonden waren waar
zij gebrek lijden.
Het Moskousclie congres heeft ten slotte,
zooals reeds gemold, de afwijzemë hou
ding ten aanzien van Locarno |en den
Volkenbond goedgekeurd en instiuctie ge
geven, de biiitotnlandsche politiek onge
wijzigd voort te zetten en de? militaire
macht van dc Unie te versterken.-
Wat de binnenlanosche politiek betreft,
erkend wordt de misrekening bij de oogst-
raming en het feit dat de ongunstige han
delsbalans den wisselkoers bedreigt.
De agitatie legen den geest van „Locar
no" is door het nieuwe Turksch-Knssiscbe
verdrag weer aangewakkerd. De „Iswos-
tija" juicht in een artikel, dat den veel-
zeggenden titel „Anti-Locarno" draagt,
het tot stand komen van het verdrag toe,
alsof de Sovjetregeeriug een oorlog ge
wonnen had en constateert zegepralend,
dat als Engeland plannen had. om een
Locarnoverdrag voor het Nabije Oosten
tot stand te brengen, daaraan nu alle kan
sen van slagen ontnomen zijn, daar het
verdrag met Rusland aan Turk ij toetre
ding tot een dergelijk vciligheidsverdrag
verbiedt en dit zonder Turkije geen waar
de heeft.
De „Iswestija" oppert zelft de mogelijk
heid van een Perzisch-Turksch-Rus.-ische
alliantie.
Turkije.
De Mosoelkwestie.
Geen vijandelijkheden.
Naar dc „Chicago Tribune" uit Angora
verneemt heeft de Turksche regeering do
finitief besloten geen vijandelijk lieden le
beginnen in verband met de Mosoelkwes
tie. Na een lievige discussie gelukte hol
den conservatieven ministers, die tegen
eiken oorlog gekant zijn, hun meening te
doen zegevieren.
Syrië.
Vredespogingen.
De Druson hebben de vijandelijkheden
voorloopig gestaakt en sloten met de Fran-
schen een overeenkomst inzake de uitwis
seling der gevangenen. Alhoewel men zich
er nog geen duidelijke voorstelling van
kan vormen, welke houding door de overi
ge opstandelingen zal worden aangenomen
wordt deze staking der vijandelijkheden
door de Drusen toch als een groot succes
der politiek van den Franschen Iloogen
Commissaris voor Syrië, De Jouvenel, be
groet.
Naar uit Damascus wordt gemeld,
trachten de Franschen zoo spoedig moge
lijk vrede met de Drusen te sluiten met het
oog op de verontrustende geruchten om
trent concentraties van Turksche troepen
aan. de Noordgrens van Syrië, waar zij,
naar beweerd wordt, zelfs enkele Fransclie
posten hebben bezet.
Damascus heeft nog steeds te lijden van
aanvallen van rooversbenden.
Afghanistan.
Een Russische inval.
l it All.iïi;ili td wordj geseind:
De leidende Kaboelbladep melden dat
dc Afghaan- lie post van Darkbad in Ba-
dak-ban (Noordoostelijk gedeelte van Af
ghanistan) na een plotselingen en niet ge-
provoceerden aanval door Russische troe
pen is genomen. Ook het omliggend gebied
bestaande uit liet geheele of gedeelte van
liet eiland, dat gevormd wordt door de 2
takken van de rivier Orus, ten Noordoos
ten van Klïanabad en nabij Kaboeae Fer-
y, is naar gemeld wordt, door de Russen
bezet. De commandant van de Afglmaii-
scho post is gedood.
China.
De val van Tientsin.
Een bloedige s t r ij d.
Uil Peking wordt gemeld, 'dat eerst na
een hévigen strijd, die verscheidene dagen
heeft geduurd en waarbij aan beide zijden
de verliezen in de duizenden loopen, (le
troepen \an Feng Joe Siang Tientsin zijn
binnengetrokken. De .strijdkrachten van Li
Tsjing Lin vluchtten in wanorde. In Tient
sin heerscht een chaos, daar dc verslagen
troepen aan het plunderen zijn gegaan.
Buitenlands! lie vrijwiIHgerstroepon be
schermen de kuitenland.scho nederzettingen
welker toegangen gebarricadeerd zijn.
lTil Tientsin zelf wordt evenwel nader
gemold dot de opmarscli der overwin
naars en de terugtQcht dor verslagen troe
pen op de meest ordelijke wijze plaat;;
liad. Van plunderingen en algemeene ver
warring wordt .slechts zeer weinig melding
gemaakt. De buil'-nlandsche wijk is vei
lig, de spoorweglijuen-worden hersteld en
zullen, naar wordt verwacht, binnenkort
den dienst heropenen. In de stad bevinden
zich duizenden vluchtelingen, maar de toe
stand is huiten verwachting rustig. De
troepen uit de provincie Tsjili zijn naar
Shantocng gegaan, ten einde zich hij de
strijdkrachten van generaal Tsjang Tso
Lin to voegen.
Een succes vc-ir Tsjang.
Z'n tegensta u der terecht
gesteld.
Do inname v<in Tientsin, de grooto Ghi-
nooscho verdragshuven, door generaal
Feng, vindt z'n tegenwicht in een over
winning van Tsjang Tso Lin nabij Moek-
den op generaal Kwo Soen Lin. Dczo laai-
sfe zou gevangen genomen zijn en met
zijn vrouw zijn terecht gesteld.
De ooi-respondent van do Daily Mail
meldt, dat de Japansche autoriteiten te
Moekden trachtten de executie van de 4
nog levende vrouwen van Kwp Soen Lin
en zijn 10 kiuderen te voorkomen. Tsjang
Tso Lin heeft evenwel geweigerd te belo
ven hen niet terecht te stellen en een
massamoord .wordt gevreesd. Intusschen
wordt gemeld, dat de Japanners, die
Moekden hebban bezet, bereid zijn dc stad
over te geven op voorwaarde, dat er niet
meer gevochten zal worden.
E HaNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. Bqsluil is A. I. Bakker be
noemd lot burgemeester to Noorddijk.
Dc Arbeidswet.
Arbeid op Zaterdag in
slager ij en.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft aan hoofden of bestuurders
van met een winkel verbonden slagerijen
in alle gemeenten des Rijks vergund, dat
in het tijdvak van 1 Januari tot oh met
28 Februari 1920, in afwijking van liet be
paalde bij art. 24 der Arbeidswet 1919, op
Zaterdag de arbeid van de in zoodanige
onderneming werkzame mannelijke arbei
ders van 15 jaren of ouder aanvangt om 6
uur des voormiddags, onder voorwaarde,
dat in do betrokken onderneming niet door
eenigen arbeider op dien dag arbeid
wordt verricht na 84 uur des namiddags
Uitvoering van de tabakswet
D e p o s ft i e der
eigenwerk makers
In dc Memorie van \nlwoord aan dn.
Eerste Kamer bein-fTende het ontwerp van
wet tot verlenging van den termijn, ge
noemd in art. 88 A der Tabakswet, deelt
de minister van Financiën in antwoord op
de vraag, wie ton aanzien van de ver-
lcening van een voorschot als daadwerke
lijke fabrikanten zullen worden be
schouwd, mede, dat daartoe behooren alle
personen, die sedert 1 Januari 1921 van
het vervaardigen van sigaren voor eigen
rekening hun uitfluitend of althans liun
hoofdberoep maken, in tegenstelling met
b.v. degenen, die in de gewone werkuren in
een sigarenfabriek of in eenig ander be
drijf als arbeider werkzaam zijn en in
hun vrije uren sigaren voor eigen reke
ning maken.
Dc vraag of een eigen werkmakcr daad
werkelijk als fabrikant moet worden aan
gemerkt en dientengevolge op rcgccrin:
hulp zal kunnen rekenen, zal naar daar
toe te si ellen regelen moeten worden he
slist, waaruit vanzelf een selectie voort
vloeit. Gevolg van deze selectie zal zijn,
dat sommige dier 'gen werkmakers, ten
zij zij zich z' lf.-landig aan dc wet aanpas
sen, zullen moeten terugkoeren naar de
fabriek.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
Nog geen overeenstemming in den Fran
schen kabinetsraad inzake dc financicele
voorstellen. Een voorstel van de linksche
Cartelgroepen.
De wapenstilstand in Syrië.
Een Russische inval in Afghanistan.
De val van Tientsin. Een overwinning
van Tsjang Tso Lin.
3ij de overstrooniing van liet eiland Yap
zouden duizenden slachtoffers zijn te be
treuren. (Buik-nlaiulMlh- Berichten).
BINNENLAND.
De arbeidstijd in slagerijen. (Binnen
land en Stad, Isto blad).
Een ernstige vechtpartij aan boord van
het stoomschip Bengkalis (Ned. Oost-Tu-
dië, 2de blad».
Te Zwolle heeft een man zijn broer ver
moord. (Gemengde Berichten, 2de blad).
De conunisjjie. aan wie liet andi-rzoek
naar de mogelijkheid van een belasting
op de ruwe Inbak is opgedragen, heeft uit
baar midden een subcommissie benoemd,
die enkele dagen geleden aan den voor
ziller een rapport heeft uitgebracht.
Reg<:cringsverslag Hooger Onderwijs.
V e r d o e 1 i n g over faculteiten.
Vo r m indexing van het aantal
s t n (1 i o 1» o u r z e n.
Ilot regeeriiigsvci'slag hooger-, middel
baar- en nijverheidsonderwijs 19231921
geeft aan. dat do aantallen studenten b?
droegen:
Vocir alle lessen: Leidon 1672, Utrecht
1791, Groningen 885, Amsterdam (gein.)
1725, Amsterdam (vrije) 297, R.-K. Uni-
versiteil Nijmegen H3.
Worden hierbij opgeteld de aantalen
studenten, die enkele lessen volgen, dan
bedroeg het totaal voor alle uuiversih iim
6949.
In het genot van een Rijksbeurs ware
201 studenten, voorts waren van tmtalir.,.
vrijgesteld o m. 39 studenten, die beambti
der Universiteit waren.
Uit de gegevens wordt door optelling
•verkregen, dat er in totaal waren voor:
Godgeleerdheid 'm(»
Rechten 1507
Geneeskunde 2683
Wis- en natuurkunde 1700
Letteren en wijsbegeerte 1687
De vraag, of het aantal .studeerenden
voor- of achteruit ging. vergeleken bij hei
jaar te voreta 192 19 Ï8) laat &ch be
antwoorden door vergelijking der volgen*
de gegevens betreffende vier universiteiten:
1922 1928 1928 1924
Leiden 1700 (354) 1715 (Os;;,
Utrecht 1019 (869) I 118 860)
Groningen 9*2 (218; 962 (200)
Amsterd, gom. 1922 (478) 1941 (140)
Totaal 6529 1421)
0136(1393)
Dc Kon. Familie temidden van Haar
personeel.
Hel was Woensdagavond voor dc werk
lieden en verder personeel in dienst van
11. M. de Koningin in de 11Si..-,, i -
sche bossullen een avond, wolk.» zeker bij
allen lang in aangename herinnering zal
blijven.
In de tuinzaal \au hotel'„Eik en Ral"
had If.M. de Koningin Von fraaien Kci'.d-
boom doen plaat Jen en Haar p.ef onoej gé-
noodigd.
Tegen 5 uur werden de kaarsjes ontsto
ken. Even later verschonen dc Koningin,
Prins Hendrik cn Prinses Juliana. II. M.
ging persoonlijk voor in gebed cn sprak
eon korte KorAredc uit. Gezamenlijk wer
den verder enkele Kerstliederen gezongen,
waarbij allen werden onthaald op choco
lade en krentenbrood.
Ieder ontving "ii aardig Kei schenk
als aandenken aan d- -n nv.nd Tot 0 uur
bleef de Koninklijke Familie lo midden
van haar personeel, waarna naar H Lop
werd «♦cru ggereden.
Kerstuitkeeriny te 's-Gravenhaye.
Burgemeester en Wethouders van Gra
venhui'.' hebben in overeenstemming met
•i tu ir v ii M iipp lijk R"u
dc vakverecnigingen gemachtigd aan hun
crisiMverkloozen, die gezin.-hoofd en min
stens drie weken zonder werk zijn, voor
rekening der gemeente een toe b» te v» r-
ring.
B en V. te Grave, i.age (1 .k n over
deze. -■ i.-genheid blijkbaar and -• I -r
hun collev te Leid e II.
Het N. A. S.
Te Am ter I nn i- ceit congres gehouden
abt p i toe'telred t I R v' I I oo-
de Yak-lnt.ui. w;i M -=kou).
