17e Jaargang. VRIJDAG 18 DECEMBER 1923 No. 5128 3)e ^oidóohd De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertent iën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het dubbclo van het tarief berekend. z Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Pit nummer bestaat uit drie bladen. r Zij, die zich met I Januari ons blad wenschen te abon neren, ontvangen tol dien datum de courant gratis. Propaganda en radio. Ieder 'menscb, in wien een o v e r t u i- g i n leeft., is propagandist. Ieder goed Katholiek is dus propagan dist. En alle propaganda-middelen, die aar en waardig zijn, zijn ons daar om lief. En een van die moderne propaganda middelen is wij herhalen het: de radio. Gisteren lazen wa in „Het Volk" een ar tikel van F. M. Wibaut over de radio, waarin deze sociaal-democraat o.m. zegt: „Er is zoover wij .weten niemand, die de radio de redding ziet." de eenige weg om een opkomend geslacht te bren gen tot een „nieuwe cultuur", tot de schoonheid en de grootheid van het le- Maar indien niet hèt middel, de ra dio kan zijn, zal zijn een krachtig mid del om aan het leven van tienduizenden, ran honderdduizenden meer inhoud te ge ren en, alweder goed toegepast, aldus de e cultuur te benaderen." Aan het leven meer inhoud te geven; de nieuwe cultuur te benaderen maar wat voor 'n inhoud, en wat voor 'n cultuur? Op de Katholieken rust de plicht, voor mover het in hun vermogen is, daadwer kelijk te steunen, elk doelmatig streven, om door middel van do radio aan het jevcn meer w a a r h e i d-inhoud te gc- n do g o d s d i e n s t-cultuur te be naderen. Wie rijk is heeft den plicht aan anderen ran zijn rijkdom mede te deelen. Deze plicht geldt niet slechts voor stof- folijken, maar óók, en misschien méér nog, voor geestelijken riikdom. Vergéten wij dat niet te vaak in ons ego-centrisch, ons Kif rnoegzaam leventje?. Over de Biecht. Onder den titel „Gezag" wezen wij er Woensdag op deze plaats op, hoe in Pro- lestantsche kringen de consequentie Tan Katholieke gezags-erkenning wordt aanvaard; (de zaak ds. Geelkerken); maar verschil is er in de Gezags-o r g a n e n en verschil, gróót verschil, in de Gezags- ron. Wij slipten dat even aan: de waarheid van kan iedereen, bij eenig nadenken, ïlf constateeren. pXu trof ons weer eenzelfde verschijn- Kl 't Betreft de Kathplieke Bicht. Xu trof ons weer eenzelfde verschijn- tvl. 't Betreft de Katholieke Biecht. „De Maasbode" maakt naar aanlejding 'an wat ds. Schilder daarover te zeggen beeft eenige opmerkingen, die wij ons ver oorloven hier over te nomen. „Natuurlijk gaat het eerst over de Roomsche biecht. „Wij zijn gewoon", zoo begint hij, „van do Roomsche Kerk veel af te keuren, en onder de dingen, die wij in Rpiue verkeerd 'diten en ten sterkste verwerpen, be koort ook de Roomsche biecht Wij willen or niet aan. Wij houden niet van den kichtstoel. Zelfs kan af en toe de opmer king onder ons gehoord worden, dat „een Wider", ook als hij komt in zijn kerke- "ik „ambt", met ons persoonlijk leven zich niet heeft te bemoeien". Men ziet ds. Schilder moet niets van don biechtstoel hebben, hij is dan ook niet ran plan om een pleit te houden voor den Rfomschen biechtstoel. Maar één ding moet ds. Schilder toch «geven: „het groote argument, dat wij ogen de Roomsche biecht hebben in te 'rongen, leeft bij ons vaak alleen in theo rie In de practijk komt er weinig van te- 'oelit om het ook te beleven." Dat groote Protestantsche argument n.l. dat niet de leek aan den priester heeft jf belijden, omdat anders de hiërarchische W in de gemeente van Christus aan het teht der geloovigen te kort doet. De Protestanten zeggen; „niet de leek den priester, doch de geloovige aan don geloovige belijde het kwaad". Dat is allemaal heel mooi, erkent ook Schilder, maar wat komt daar in wer kelijkheid van terecht. „Hoe vaak," vraagt hij. „laten we ei lander lezen in onze zieleoiepteu? Hoe zijn wij zelf de schuld er van, dat len ons verkeerd beoordeelt, omdat we ftë nooit een ander lieten blikken in onze Wmet haar verborgen strijd en moeite?" Geen protest tegen Rome alleen, maar f^e practijk daar tegenover, meent dg. Itbüder. En deze practijk zou dan moeten zjjn. in van de zouden belijdenis aan den nestor, liet vertrouwelijk mededeelen van fouten en zonden aan elkaar. Gf'en berouwvolle biecht, maar een oot- |v" "ge belijdenis, een wederkeerige uit deling van eikaars sehuldgednchien. Wij vreezen, dat in de practijk van deze schuldbelijdenis niets terecht komt, zooals ds. Schilder trouwens al dadelijk in den beginne toegaf. Maar toch het zou volgens hem zoo mooi zijn, als de christenen zoo oprecht vei rouwelijk met elkaar verkeerden, dat zij elkaar in het hart en de ziel deden kij ken. Gelooft ds. Schilder nog aan deze naie- veteiu Ban lijkt ons toch de Roomsche biecht op sterker psychologische gronden geba seerd. en dat daardoor de Katholieke practijk meer het algemeen rnenschelijke toespreekt dan alle Protestantsche argu mentaties." Tot zoover de „Msb." 't Is niet treffend, hoe men in Protes tantsche kringen telkens weer namaakt, wat men heeft achtergelaten, toen men de Katholieke Kerk verliet! buitenland Volkenbond. Naar de ontwapening. De Sovjet-regeering office 1 uitgenoodigd Dc Sovjet regeering is officieel uitgenoo digd om deel te nemen aan de werkzaam heden van de voorbereidende commissie voor de ontwapeningsconferentie. Italië en Japan deelen Frankrijk's standpunt De correspondent van de Londenschc „Daily Telegraph" meent te welen, dat Italië en Japan het Franscho standpunt deelen, dat ontwapening te land en tor zee onafscheidelijk zijn. Engeland gaat zijn luchtvloot uitbreiden De Brilsehe minister van Luchtvaart heeft medegedeeld, dat do Britsche lucht macht in een verhouding van 1 tot 3 in ferieur is aan de dichtstbijbijndo continen tale luchtmacht (die van Frankrijk). Na een zeer nauwkeurig onderzoek heeft de regeering besloten, dat, hoe dringend ook de behoefte aan bezuliiging is, geen risico mag worden aanvaard waar het betreft do verdediging van Engeland's levensbelan gen, en dat daarom het program voor uit breiding van de luchtvloot niet mag wor den besnoeid. De luchtvloot ter verdediging van Enge land, welke bestaat uit 52 eskaders, zal geleidelijk worden uitgebreid, maar in ver band met het Verdrag van Locarno is En geland bereid de uitvoering van het uit- Lreidingsprogram ietwat uit te stellen. De minister deed een beroep op alje regeerin gen om het Britsche voorbeeld lo volgen en een wedloop der bewapening te ver mijden. Duitschland. De kabinetscrisis K o ch geeft d c o p d r a ch t terug Dr. Koch Loeft gistermorgen elf uur aan den Rijkspresident verslag uitgebracht over zijn, besprekingen met do partijleiders, waarbij gebleken is, dat de groote coalitie op het oogonblik niet mogelijk is. In ver band hiermede heeft hij Hindenburg ver zocht, de hem verstrekte opdracht tot ka binetsformatie terug te nemen.- De Rijkspresident heeft Koch zijn dank betuigd voor deu moeilijken, door hem verrichtten arbeid, die weliswaar niet tot een positief resultaat heeft geleid, doch on getwijfeld hijgedragen heeft tot ophelde ring van den politieken toestand. D« houding der sociaal democraten Namens de sociaal-democraten is een verklaring afgelegd, waarin o.m. wordt ge zegd, dat de sociaal-democratische rijks dagfractie moet constateeren, dat door het gebrek aan tegemoetkoming van do zijde der Duitsche Volkspartij, speciaal wat be treft de maatregelen van socialen en eco- nomischen aard. die in dezen winter drin gend noodig zijn, de bemoeiingen van dr. Koch om op basis der groote coalitie een kabinet te vormen, geen succes konden hebben. Zelf heeft de Duitsche Volkspartij ver meden, duidelijk haar standpunt ten op zichte van het program van dr. Koch te bepalen. Het Centrum verklaarde zich ac toord met de richtlijnen van Koch's pro gram. De Duitsche Volkspartij deelde mede, dat zij wel is waar bedenkiugen tegen som mige punten van het program had. doch niettemin in het algemeen daarinedo kon instemmen. Hieruit blijkt dus. dat de vor ming der groote coalitie is verijdeld door de sociaal-democraten, die wél concessies verwachtten, maar z It ufbl/van Jiuu eigen program wilden afwijken, ja zelfs nog en kele punten daaraan hebben toegevoegd, fu Centrums kringen is men dan ook over deze houding der socio al-democrat en zeer ernstig gebelgd. Het links «taande Centrumshlad, «de „Germania", b.v. schrijft de schuld voor liet mislukken der onderhandelingen open lijk aan de sociaal-democraten toe en zegt, dat de sociaal-democratie met haar ge dachten nog vertoeft in een voorbije pe riode en dat haar verhouding tot den Staat nog niet veel verder is gekomen. Politiek kan alleen worden gevoerd overeenkom stig de behoeften van den Staat, niet vol gens de gevoelens en verouderde opvat tingen. Den tegenstand der sociaal-democraten tegen den eenig mogelijken regeeringsvorm noemt het blad een slag gericht tegen de republiek en tegen liet parlementaire stel sel. Dat de Duitsche Volk>pari2 raet hart en ziel aan de onderhandelingen heeft deelgenomen, kan zeker niet worden be weerd, maar haar leiders hebben althans er naar gestreefd zich niet te verzetten tegen de pogingen om tusschen de uiteen- loopende opvattingen een bijgg te slaan. Luther weer kabinets formateurs President Hindenburg heeft nog geen nieuwen kabinetsformateur L^roomd, ihaar als zeker kan worden aangenomen, dat thans dr. Luther daarvoof zal worden aangewezen. De vraag is nog slechts, of dit vóór dan wel na de Kerstdagen zal ge schieden. De Duitsche Rijk^ag is namelijk op reces gegaan en de afwezigheid der Rijksdagfracties zal voor de onderhande lingen over do regeeringsvoj-ining niet be vorderlijk zijn. Indien hem_iudcrdaad do opdracht wordt verstrekt, dfön zal Luther trachten oen nieuw kabinet te vormen op de parlementaire basis oenei; kleine coalitie van het midden. Het complot tegen Stresemann Nadere bijzondorheden- ïnzakc den verijdelden aanslag op Stre semann weet liet „Bcrl. Tag." te melden, dat Kaltdorff niet in Beieren uiaar hij Sie mens te Berlijn als arbeider werkzaam was. Zijn vader was récRTer T^BeieTEn. "BtJ" het uitbreken der revolutie was hij nog communist. Wegens deelneming aan de radenregeering to Miinchen werd hij tot li jaar gevangenisstraf veroordeeld en na zijn straf te hebben uitgezeten werd hij als zooveel communisten nat.-socialist en gloei end vereerder van Hitier. Nadat hij in Lorenz een bondgenoot had gevonden, trachtten beiden zich geld to verschaffen om hun plan uit to voeren en te kunnen vluc-hlen. In dit verband sohrcef Kaltdorff aan den Miinehener advocaat, dien hij nog uit zijn studietijd kende. Het „Berl. Tag." citeert eenige passa ges uit dezen brief. Over Stresemann zegt hij: „Dit zwijn moet worden doodgesto ken. Wat bij een internationaal socialist als Herman Muller nog vergeeflijk is, is bij een nationaal Duitscli man als Stresemann niet te verontschuldigen. Van belang is ook, dat Kaltdorff zich uitdrukkelijk beroept op „Kirdorf van de „Lokal Anzeiger". Frankrijk. De financicele crisis. Een Cartel-commissie In de vergadering van het Cartel is voorgesteld, dat elke groep twee leden zal aanwijzen voor een commissie, die een fi nancieel program zal uitwerken. Alle par tijen waren hier voor, behalve dé Gauche radicale. Dc socialistische Kamergroep wenscht een nationaal partijcongres bijeen te roe pen ter bespreking van de deelneming aan do regeering. Nationalisatie van h et Tabaks monopolie Vincent Auriol heeft aan de socialisti sche gfoep de algemeene richtlijnen voor éen ontwerp voor een Nationaal Tabaks bureau doen toekomen, welk ontwerp gis termiddag hij de Fransche Kamer is inge diend. De quintv/ssens van het plan vormt de nationalisatie van het tabaksnmuopolie, zoodat de opbrengst direct aan de schat kist ten goede komt. Ter doorvoering van dit plan is de oprichting van een nationale maatschappij noodig, welke geheel op eom- mercieelen grondslag beheerd wordt ouder toezicht van den Staat. Dit staatstoezicht zal dan worden uitgeoefend door het na tionaal tabaksbureau, dat een gedeelte van de winst ontvangt. In het plan is vervat een obligatie-uitgifte van 25 milliard francs tegen een rente van 5 pet., tevens doelende in de overwinst tot 25 pet. De inschrijving op deze uitgifte zal tot een bedrag van 10 miiiard francs openge-leld zijn voor hou- ders van nationale defensiebons en voor een even groot béd rag voor houders van schalkistpapier. Voor het resleerendc ge deelte zal de vrije inschrijving openstaan. Engeland. De beslissing over Mosoel. Critiek in dc pers Van de Londenschc bladen zijn nlleen ..do Morning,Post", do „Times" en de „Daily Telegraph' royaliter voor de beslis sing-van den Raad van den Volkenbond inzake Mosoel. Alle andere hebben ver schillende beiwaren. De „Daily News" vreest dat, het aanvaarden van het man daat voor een maximum van 25 jaar enkel een herhaling van het met Egypte gebeur de beteekent. Ook do zorg voor Egypte heette altijd tijdelijk, maar de Britten zijn er altijd gebleven. In Egypte was het ka toen. in Mosoel olie. Slechts telde in Egypte het kanaal van Suez in belangrijke mate mede. Vijfentwintig jaar kan dus zeer wel voor altijd woeden. Zelfs al kan Groot Brittannië de twee millioen pond, die Irak nu kost, opbrengen, dan nog zijn er dich terbij belangen die eerder voor het gold in aanmerking komen. Dc Beavcrbrook- en Rotherinore-pers zijn altijd fel tegen Am cry's politiek geweest, doch daarbij komt nu hun heftige kritiek op Baldwin, naar aanleiding van zijn jongste verkla ringen in het Lagerhuis. Baldwiu ver klaarde aan oen ontevreden Tory, dat er volgens hem weinig waarheid was in «Ie opvatting dat Groot-Brittannië zich verbin den zou, om Irak nog 25 jaar te bescher men. Ook zcido hij dat de gedachte alsof Groot-Brittannië verbonden zou worden, nog 25 jaar in Irak te blijven, zonder raad pleging van het Lagerhuis „in het gebied der romantiek thuishoorde". Daar de Brit sche regeering dl- uitspraak van den Raad onniiddelijk aanvaard heeft, is het zeer moeilijk deze woorden van den Britsehen premier behoorlijk met den loop van zaken te rijmen. De Daily Herald, die liet on mogelijk acht dat Baldwin liet Lagerhuis rechtstreeks heeft willen misleiden, komt tot liet besluit dat hij niet in het minst be greep wat er ging gebeuren, zoodat hij, hetzij Amery moet desavoueeron. hetzij bloot staat aan de beschuldiging dut onder geschikte ministers doen wat zij willen. Ook andere bladen vallen Baldwin over deze verklaringen aan. Zwitserland. Haberlin Bondspresident voor 1926. M o 11 a vie e-p resident. Do Vereenigde Bondsvergadering, dc gemeenschappelijke zitting der beide ka mers heeft Haberlin tot bondspresident, Molta tot vice-president gekozen voor .liet jaar 1926. Do andere leden der bondsregeering zijn zonder oppositie herkozen. Turkije. „Mosoel niet in handen van buitenlanders" Ivamenef met een spocialo missie to Angora. Volgens een Exchange-bericht bevindt do Russische volkscommissaris Kamencf zich aan het hoofd van een speciale Mo- soelmissio in Angora, ten einde er op aan te dringen, dat Mosoel niet in handen van buitenlanders zal vallen. Marokko. in afwachting van de lente. A1)d-e 1-Krim versterkt zijn front. De „Matin" verneemt uit Fez, dat Abd- ol-Krim een aanvang beeft gemaakt met de voorbereiding van den lente-veldtocht. Overal aan het front iaat hij wegen aan leggen of versterken, bomvrije onderko mens bouwen en barakken en telegraaf- en telefoonlijnen aanleggen. Amerika. Amerika en het Int. Hof van Justitie. De Senaat begon gistermorgen liet de bat over do deelneming der Vereenigde Staten aan het Permanente Hof van In ternationale Justitie te Den Haag. Het kan verscheidene weken duren, voordat tot stemming wordt overgegaan. Van het Vaticaan Het Openbaar Consistorie. Het opzetten der baretten. Een particulier telegram uil Rome aan de „Msb." meldt d.d. gisteren: Dezen morgen heeft de H. Vader op plechtige wijze in de St.-Pieter het open baar consistorie geopend. De Paus zette den baret op aan do aartsbisschoppen van Sevilla en Granada, dio gelijk men weet in het consistorie van Maart waren gecreëerd, alsmede aan de kardinalen Gasparri, O'Dounell en Verdc, die Maandag j.l. zijn benoemd. Aanwezig waren Dij deze plechtigheid koningin Sophie van Griekenland, dc her tog en hertogin van Calahrie met hun dochters, de prins en prinses Alfons van Beieren met hun zoon Joseph, de infan ten van Spanje Maria de la Paz en Maria del Pilar, de aartshertog en hertogin Frans van Oostenrijk, het corps diploma tique, do patriciërs en adel van Rome, rid ders van de orden van Malta en het If. Graf, talrijke kardinalen, bisschoppen, pre laten, dignitarissen der Pauselijke hofhou ding en een groole menigte geloovigen en pelgrims. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Na het mislukken van dc pogingen van Koch, verwacht men, dat Hindenburg Lu ther weer met de kabinetsformatie zal be lasten. Critiek in de Enyelsche pers over de be slissing inzake Mosoel. Abd-el-Krim versterkt reeds zijn fronf BINNTNLAND. De Kabinetscrisis. (Binnenland* en Laatste Berichten, Isto blad). Afschaffing van tie pasvisa voor Duitsch land (1ste blad). De Blocmbollenbcurs en de gemeente Haarlem (L. en T. 3de blad). Onze Geïllustreerde Paeina De photo-pagina geeft o.m. kiekjes van: Een nieuw oeeaan-record Een radio- auto^ Ifet gemeentehuis to Raaltc Oud en m l>rn in het Verre Oosteu. Een and' telegram uit Home meldt nog dat bij de plechtigheden gistermorgen niet minder dan 22 udinalen aanwezig wa ren, alsmede oei brnnl. des Pausen fclNNENLAND DE KABIKETSCR, IS. De Katholieke ministers w <crcn het aanbod van Dr. de Viss ir Hot voorstel van den kabinet s- f O i' m a t e u r i n zake hot g o z a n l» s ch a p li ij hot Vaticaan Zooals gemeld, lieert dr. Do Visser ver schillende leden van het deuiissiouuaii\» kabinet, o.m. do Katholieke minister aangezocht, om zitliiig to nemen in het door hein te vormen ministerie. Wij kunnen hieraan nog toevoegen, dat het schrijven, hetwelk aan deze ïsiui.-h'rt is verzonden, ook de mededceling beval' dat liet in de bedoeling lng den Ned i landschen. gezant to Bern tijdelijk te In lasten met de waarneming van don gcz.mt- schapspost bij den II. Stoel. Woensdagmiddag zijn de vier R. K. Ministers op het departement van Marine bijeen gekomen om gezamenlijk overleg tu plegen. Zijn wij wel ingelicht dan is liet resultaat van deze bespreking geweest, dat <lc Katholieke ministers bet aanbod itii t aannemelijk hebben verklaard en dit a ui den formateur hebben meegedeeld. Dit besluit zal wel niemand verwonde ren, wanneer men bedenkt, dat de voor gestelde oplossing geen rekening houdt met liet karakter van het gezajn--hap bij I: t Vaticaan, dat bedoeld is als een lui i'*ri><-t Zulk oen post' brengt mee. dat men mat zoo nu en dan eens luistert, maar gedu rende 12 maanden in liet jaar zijn oor te luisteren legt Een Gezant te Bern, dio daar ook andere dan zuiver politieke belan gen heeft Ie behartigen, bovenden een eon- sulairen dienst onder zich beeft, z;u uit den aard der zaak niet voldoende tijd en gelegenheid hebben om tegelijk hel zantschnp bij den II Steel naar belmoren te behartigen Een oplossing zal. om n.iiui.jin'lijl, zijn, dan ook rekening moeien honden met het bijzonder karakter van lid ge;:aiM schap bij den 11. Stoel. Waarom geen rechtsch minderheids kabinet. De vraag is gcslcld, of na de eerste mis lukking van dr. De Visser alle mogelijkhe den, om een parlementair Kabinet te vor men, reeds waren uitgeput. Sommigen stond hierbij tb' mogelijkheid van een rechtsch, uit Anti-Revolutionai ren en Katholieken samen"-n ld, min derheidskabinet voor den gee-t. Men kan niet ontkennen, dat de parle mentaire en constitutionele logica in vleze richting wees. Toen de meest voornan- staade personen uit de meerderheid omt 11 November, n.l. Mr. Murchant en I)r. de Visser, niet konden slagen een pajrh'iiem- tair inoerderheidskabinet te vormen en zij do vorming van een dito minderheidskabi net niet probeorden, lag het voor de hand, dat een leider uit vlo Anti-Rovolutio- nanro en Katholieke minderheid cpnfcelf- do opdracht zou worden vei-trekt. Ecu parlementair Kabinet, dat op een vrij groote minderheid zou steunen, is immers altijd nog te verkiezen oen extra-parle mentair of zaken-kabinet. Uit parlementairen kring wordt ons thans verzekerd, dat vorming van een Anti-Rcvolutionair-Kabinet onder d< geven omstandigbcd -n niet lüOgeli i omdat do Atni-Ilevolutiunai.rn bier >r niet te vinden zijn. Vermoedelijk w.v dit ter bevoegder plaatse helend, zoodat dit station werd gopas-eeid om des te spoedi ger bij liet eindpunt een niet-parlemen tair kabinet aan te komen. „Tijd".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1