17e Jaargang. WOENSDAG 16 DECEMBER 1925 No. 5126 3)e S^kiócHe De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling VoorLeiden 19 cent per week fl 2.50 per kwartaal. onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon, advertontlen 30 cent per regel Voor ingezonden Modedcolingen wordt hel dubbele van het tarief berekend. a Kleine advertenllen, van ten hoogste 30 woordon, waarin betrekkingen worden aangoboden of gevraagd, huur en ver- huur, koop en verkoop tl). 50. QK nnmmar bestaat att tarea blades. r Zij, die zich met I Januari op ons blad wenschen te abon- neeren, ontvangen tot dien datum de courant gratis. De kerken vol. vol Do bioscopen loopen ioderen avond zegt men. En er is veel van waar. Maar Goddank waar is ook, en vo'komen waar, dat onder ons. Kathol:e- lcen, zooals wij gisteren constateerden in oas avtikeljjo over de dansmanic, nog wol belaugstelkng, en veel belangstelling is voor iets beters, iels lioogers. iets cdclcrs. Zoo. bv.. gis'crenavond in Leiden Drie groote kerken vol met menschen. Bovendien nog een goed bezette bijeen komst van ..Geloof en Welensohan", waar op de bekende historicus pater Kleynljens S.J. sprak over den heiligen Petrus Cani- sins. In de Hartebruekerk h'e'd pater Borro- maeu-s de Gveeve zijn v'eide en on één na laatste conferentie over Roomschc zeden. En. zooals bij vorige :conferent'es, was de kerk weer geheel gevu'd, in dicht© rijen lot op de altaren. Wat 'n zegen ver spreidt God door zulk een redenaar; hoe schoon wordt door dezen pater Franciscaan do Doomsche waarheid als in een regen boog van schitterende, kleuren over heel Ned erland ui tgesuanncn En in de Mon Père on in do n'euwe St. Öosephskerk pred'ken de onvermoeide volksmsa'o^ari-ssende paters Redempto- ïisteu, een Miss'e. En avond na avond, ook gisterenavond, stroomen dezo kerken vol. O, moch'en do "goede Kalbos-eken hot geluk hebben daar óók te brengen lialf- s'aohtig9ii en afgedwaa'don; 't zou oen liefdedaad zijn van 'n suhl'eme bedocVng. W'ï mogen wel blijde zijn. als w'j zoo veel belangstelling gadeslaan voor wat do boozen of on verschil''gen in do wereld schouderophalend voorbij gaan. Ja, er is waardeoring in breedc kringen der onzen voor wat waar ;s en goed en schoon. La ten w'i die trek, dat verlangen in ons zelf in anderen cultiveeren. bewaren cn aa uk wee-ken! L Gezag. Het vraagstuk, dat, practiscb en in laatste histautie, misschien het meest van invloed zoowel op het individueelc leven als op öc gemeenschap, is liet vraagstuk van liet Gezag. Erkent men Gezag; zoo ja, wei- aarde hecht men dan aan dat Gezag, waar vindt men er de oorsprong en de bron van? Hoe moet de verhouding zijn lusschen onze persoonlijko vrijheid en zelfstandigheid ©enerzijds en het Gezag, de verschillende gezags-uitingen, anderzijds? Als do menschen, ieder voor zich en allen te zamen, op deze-vragen het ware antwoord wisten te geven., dan zou er heel wat meer geluk beslaan en meer tevre denheid heerschen! Onze katholieke Gezags-opvatling; welke 10 vaak door onverstand en onwetendheid wordl miskend, is èn zoo redelijk èn zoo zegeurijkt En daarom kunnen wij dan ook bijv. constateeren, dat velen, die zich met do Katholieke Gezags-opvatling wat betreft geloofszaken niet kunnen vereenigen, ten slotte zélf weer die opvatting gaan aan hangen, een Leergezag niet aanvaarden, ar tóch instellen, een Paus niet erken nen, maar toch maken. Dat trof- ons dezer dagen weer. Vijf gereformeerde predikanten hebben naar aanleiding van een kwestie in hun kerk, de kwestie van de Bijbelverklaring ds. Goelkerken, een woord van „voor lichting en getuigenis'' geschreven, geti teld „Ons Aller Moeder". Zij ontleenen den titel aan een woord uit den Galatenbrief iMaar Jeruzalem, dat hoven is, dat is vrij, hetwelk is ons aller moeder." Zij behandelen het proces dat govoerd iï tusschen de Classicale en Synodale ver gadering in de Gereformeerde Kerk eener- *ijds en ds. Geelkerken anderzijds. En zij ttiorken dan op: dat in het proces dingen geschied zijn, die niet strooken metden ^rbied dien een ieder aan „Jeruzalem ons aller .moeder' verschuldigd is. Zij be keuren het dat van de zijde van den „be daagde" in het proces dingen gezegd zijn •die in disharmonie zijn met den plicht, aan dleu die over ons gesteld zijn alle eer te Wijzen, ook met hunne zwakheden ge- üulrl (e hebben, aangezien het Gode be- kft. ons door hunne hand te rcgceren." Eu zij vervolgen: ->pe „beklaagde"- wekte somtijds den in- wuk. alsof hij meer een debat voerde met ten tegenpartij, dan zich verantwoordde tu rnover degenen die het regeerambt uit- i^icneu in den Naam des Hoeren. Wij •ölkenneu hiermede niet. dat dr. Geelker- geon rechtvaardige grieven heeft tegen de hem aangedane behandeling, maar de plicht- der eerbiediging blijft daarmede on aangetast. Wij spreken dan ook den wensch uit, dat dr. Geelkerken voortaan aan do heldhaftigheid en rondborstigheid van zijne strijdmanier meer pare de zachtmoedig heid en dé reverentie, waartoe een „kind" verplicht is tegenover allen, die het „moe derlijk" gezag vertegenwoordigen''. Ziet, is dat nu een consequentie van Gezags-erkenning, welke veel afwijkt van die in de Katholieke Kerk, van die in do Moeder kor k? Maar wel is er verschil tussclien do Gezags-o ïganen in do Katholieke Kerk en in de kerken, die zich van haar hebben afgescheiden en zelf een Gezag zijn gaan in elkaar zetten. En wel is er verschil, en gróót verschil, in de Gezags-bron. Zoo betoogen de schrijvers van bedoelde brochure: „Maar natuurlijk heeft ook de Kerk in al l\are handelingen te toonen, dat zij niet louter en alleen een bestuurslichaam, een rechterlijk college, maar vóór alles de „moeder" is, die tot plicht heeft hare „kin deren" zielkundig te verstaan en met wijs heid en takt te regeeren. Van dit stand punt gezien, rijst de vraag, of do Classi cale en Synodale vergadering genoegzaam gerekend heeft met een aantal feiten". De schrijvers meenen dit te mogen be twijfelen. Zij betoogen n.l. verder, dat de vragen, aan dr. Geelkerken gesteld, „onduidelijk zijn, onwetenschappelijk, ondoelmatig en onpractisch en voorts nog ontactisch of zoo mon wil onpaedagogasch" Zeker, wij geven onmiddellijk toe, dat ook de Gezagsdragers in de Katholieke Kerk hun fouten hebben, en ook wel ern stige fouten. Maar aan Bisschop of Concilie of Paus zal men zich toch wel gemakkelijker kun nen onderwerpen dan aan een min of meer willekeurig saamgesleldo Classicaio en Synodale vergadering. Volkenbond. Mosoel aan Irak toegewezen. Engeland blijft gedurende 25 jaar mandataris. Gisternamiddag is feitelijk de beslissing in de Mosoelkwestie gevallen. In den loop der geheime zitting, die om vier'uur aan ving, is namelijk de definitieve instemming der Engelsche regeering met een verlen ging van het mandaat over Irak voor den duur van 25 jaar ontvangen, ingeval de Volkenbondsraad in den zin der Engelsche Ihèse zou beslissen, d.w.z. het vilajet Mo soel aan Irak zou toewijzen. Hiermede staat de beslissing van den Raad, waarvan enkele leden nog steeds voor een andere oplossing opkwamen, zoo lang de Engelsche instemming mei du mandaatsvcrlenging twijfelachtig was, practiscb vast. Het vilajet Mosoel zal, voozoover het thans door Engeland bezette gebied tot aan de demarcatielijn van Brus sel betreft, aan het koninkrijk Irak worden toegewezen, waarmede het reeds sedert ze ven jaren in nauwe economische en poli tieke relatie slaat. Nog niet geheel beslist schijnt de vraag te zijn, of de Raad zeif de grens zal vast stellen, dan wél dit aan de beide betrokken partijen zal overlaten. In elk geval zal aan de beslissing de voorwaarde van het slui ten van economische en handelsverdragen lusschen Turkije en Irak worden vastge knoopt. Van Turksche zijde wordt verklaard, dal do Turksche delegatie aan een dergelijke beslissing haar goedkeuring niet kan hech ten en dat zij ook aan do Turksche regee ring te Angora niet kan aanbevelen, deze beslissing te aanvaarden. Waarschijnlijk zal de Turksche delegatie in de heden te houden openbare zitting van den Volkenbondsraad, waarin de be slissing in de Mosoelkwestie zal worden bekend gemaakt, niet tegenwoordig zijn. Naar B.T.A. meldt, beeft de Britsche re geering ook hetar bereidwilligheid to ken nen gegeven, economische verdia'-'U met Turkije af te sluiten. Duitschland. Principieele overeenstemming der partijen. Heden valt de beslissiog rmiddag om kwart over twee ving d -nlie der partijleiders aan, welke och was bijeengeroepen, ten I schillende punten van het ar- I rum te bespreken. Verschenen waren de rijksafgevaardigden Miiller-Fran- ken, Dittmann, Hilferding en Wels namens de sociaal-democraten, Von Guerard en Marx namens het centrum, Scholz en Zapf voor de Duitsche Volkspartij, Haas en Erkelens voor de democraten en Leicht voor de Beiersche Volkspartij. Om vijf uur is van democratische zijde in den Rijksdag het navolgend commu niqué gepubliceerd: Do leiders der rijksdagfracties van Duit sche Volkspartij, Beiersche Volkspartij, Centrum, Democraten en Sociaal-Demo craten hebben lieden over het door dr. Kocli opgestelde program onderhandeld. Principieel is men tot overeenstemming gekomen; evenwel werd liet voorbehoud gemaakt, dat do hedenavond bijeenkomende fracties nog aanvullingen of ophelderingen kunnen verlangen. Morgenochtend komen de leiders der fracties opnieuw bijeen, ten einde de onderhandelingen ten einde bren gen. Frankrijk. NIEUWE CRISIS IN FRANKRIJK Loucheur neemt onslag. Een koele ontva n g st inde commissie Een nieuwe Fransche crisis is ingetre den, doordat de minister van Financiën, Loucheur, ontslag beeft genomen. De navolgende gebeurtenissen hebben biertoe geleid: Gisterochtend 10 uur heeft de minister raad vergaderd ouder voorzitterschap van Briand. Na afloop werd het volgende com muniqué verstrekt: „De ministerraad heeft den finaucieelen en parlementairen toestand bestudeerd. Het komt den raad wensühelijk voor, dat de minister van Financiën zich verstaat met den rapporteur-generaal van de fi nancieels commissie, ten einde een fomiulo te vinden op grond waarvan een practiscb© samenwerking in zake do plannen voor het herstel van het bcgrooli n gs-c ven wicht en de instelling van de amortisatiekas moge lijk wordt." In afwachting van de officieele regoe- ringsverklaring kwam de financieelo com missie gistermiddag wederom bijeen ten einde haar onderzoek in zake het juiste cijfer voor het bogrootings-doficit voort to zetten. Do rapporteur-generaal Lamourcux acht liet waarschijnlijk, dat het cijfer heel wat lager gesteld kon worden. Óm half 5 vörsclieoa Loucheur voor do financieelo commissie. Hij verklaarde bereid te zijn met de com missie samen te werken voor liet ontwor pen van een nieuwen tekst. Terwijl Lou cheur sprak heorschto or volkomen stille; geen enkele maal werd hij in do rede ge vallen; geen vraag werd hem gesteld, zoo- dat de ontvangst wel zeer koel was. Om 5 uur vertrok Loucheur weer. Daarna nam de com.uiLs.sie de volgende door Baréty opgestelde motie aan: „De commissie, nu de financ-icele plan nen te hebben teruggewezen en den minis ter van Financiën opnieuw te hebben ge hoord, blijft bij baar besluiten van den vorigen dag. Deze motie werd met algonieene stem men, zij het ook bij veel onthoudingen, aangenomen. Toen het resultaat hekend werd, rees de vraag of Loucheur zou aftreden of zou wachten op een collectief afin-den der re geering. Multry en l.nmoureux begaven zich naar Briand, om hem mede |e doelen'wat de commissie met haar nieuwe votum be doelt, wat er waarschijnlijk op neer komt, dal zij niet langer met Louóheur wil sa menwerken. Tegenover journalisten ver klaarden zij, -dat de beslissing der com missie geenszins tegen Briand gericht is. Onmiddellijk na liet vertrek van Malvy en Lamourcux had Briand een onderhoud mot Jxmcheur. En. om fc> uur J5 werd liet aftreden van Loucheur hekend gemaakt. Doumci' minister van f i n a n c i ün Naar uit Parijs gemeld wordt, wordt de benoeming van Doumer tot minister van financiën heden verwacht. Doumer is voornemens over te gaan tot een systema tische Vorming der achterstallige belastin gen, hetgeen een bë&rag van meerdere mil- Jiuvden zal opbrengen. Hij is een vijand van nieuwe belastingen, doch een voor stander van een verhooging der belastin gen. Hoofdzakelijk wil Doumer het ver trouwen van het buitenland in de Frausi-he financiën versterken. Verhand met de Parijsche spionnage-affaire? Belangrijke documenten n Z u i d-F r a n k r ij k gevonden. Dc „Echo de Paris" vernoemt, dat men nabij Bédarridcs (Vaucluse, lusschen Orange en Avignon) aan den spoordijk een pak documenten, do Fransche luchtvaart betreffende, heeft gevonden. Op den om- Mat zat een Eng- i li frankeerzegel. De zc documenten, weikc moer dan tweehon derd bladzijden beslaan, zouden van groot belang zijn. Waarschijnlijk staat dezo vondst in verband met de onlangs aan het licht gekomen spionnage-affair Entjeland. De lersche grensregeling. Do Ulstcrpolilic protesteert. De „Daily Chronicle" meldt, dat een or delijke, doch vastberaden verzeibeweging is uilgebroken onder de politiemacht van Ulster, welke in gevolge de overeenkomst van Londen zal worden ontbonden. Door een vergadering van vertegenwoordigers der t speciale Ulster-politie, met uitzonde ring van Belfast, is een ultimatum aan don premier gezonden, waarbij do voor waarden voor de ontbinding worden voor geschreven. Zonder het antwoord van den premier, af te wachten, zijn in het Derrygobied reeds stappen gedaan om do positie der positie te versterken. Gewapende wachten zijn geplaatst bij de wapenmagazijnen en opslagplaatsen, ten eindo verwijdering van materiaal te voorkomen. De grens- cn an dere diensten worden normaal voortgezet. Do Vrijstaat aanvaardt de r e g o 1 i n g. Dc lersche grcnsovcreenkomst is thans in de Dail in alle lezingen aanvaard. Met 52 tegen 15 stemmen heeft het Huis gis teravond een resolutie aangenomen, waar in dc bedoelde wet noodzakelijk verklaard wordt voor de onmiddellijke bescherming van den openbaren vrede en veiligheid. Italië. Het fascisme en de pers. To Napels heeft het fascistische blad „Mozzogiorno" een folio campagne togen dc „Mattino" gevoerd en zakenmenschcn en banken opgeroepen, om aan dit laat ste blad geen advertenties te geven. Do „Mozzogiorno" geniet den steun van Far- rinaeci, don secretaris der fascistischo partij. In verband met den boycot van de.„Mat tino" heeft do directie besloten bet blad tot nader order niet te doen verschijnen. Griekenland. Griekenland weer in verzet. Dn schadeloosstelling aan Bulgarije to hoog goaclit. Volgens een bericht uit Athene van do British United Press is aan den Griek se hen vertegenwoordiger bij den Volken bond, Rcntis, opdracht gegeven om medo to doelen, dat Griekenland do beslissing van den Volkenbond niet kan accepteeren, inzake de schadeloosstelling aan Bulga rije. De Gricksche regeering zal een ver zoek indienen voor beperking van liet be drag of voor het uitbreiden van den lijd, waarin liet bedrag moet worden betaald. Syrië. Een samenzwering tegen De Jouvcnel. Een aanslag'der extremisten verijdold. Gcdun-ndc zijn verblijf te Aleppo kreeg Henry de Jouvcnel, de hoogo-commissaris van .Syrië, bericht van het ministerie van Buitenlandsche Zaken, dat door Syrische extremisten een samenzwering tegen zijn persoon was op touw gezet. De inlichtin gendienst van Aleppo gaf hem dezelfde waai. rliuwing, terwijl de locale pers 'een brief uit Damascus publiceerde, geadres seerd aan Do Jouvcnel en afkomstig van den hoofdman der rebellen. Ten slotte werd nog naar Aleppo ge seind, dat een bende Bcdoeïncn in do buurt van Hama een aanval op den* socia len trein beraamde. Dank zij den geno men voorzorgsmaatregelen werd liet on heil voorkomen. Do hooge-commissaris bewaart hel diepste stilzwijgen over het complot Iiiltis.-chen valt uit hot gebeurde op to maken, dat zekere elementen niets zullen onbeproefd laten om het Syrisch conflict weer te doen herleven. Naar B. T. A. uit Boirocth meldt, was het complot,'dat omvangrijk moet zijn, ook gericht tegen het leven van andere hoog geplaatste personen. Volgens een bericht uit Beiroifth heeft do Dnisrii-loidor Hassan Kahrat een prijs gesteld jip het hoofd van Do Jouvcnel. China. Een hevige strijd. Een nederlaag van F e n g. Dc strijdmachten van generaal Li Tsjing-lin, die een bondgenoot is /an Tsjang Tso-lin, hebben de troepen van Fcng-Sjiang verslagen. Dezo laatslo is verdreven uit Jang-tsoen ten noordwesten van Tientsin. Naar uit Tokio wordt bericht marcheert Woo l'oi-foe op naar Sjanghai. Volgons een t-degram uit Sjanghai is Kwo oeng-lin bereid, Tsjang Tso-lin toe te sta t:i zich veilig naar zijn eigen bezit tingen te begeven, mits hij zijn troepen zonder strijd terugtrekt van Sjinmintoen (64 K.M. ten N.W. van Moekden). Versterking der Japansehc garnizoenen in Mandsjoerije. Er is besloten, do Japansche garnizoe nen in Mandsjoerije onverwijld op volle sterkte te brengen. De Ghineosche gene raals zijn van Japansche zijde gewaar schuwd. dat hun niet zal worden toege staan, te vechten in de nabijheid van de Mandsjoorijschen spoorweg of dc Japan sche zone. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De beslissing van den Volkenbondsraat' omtrent Mosoel. minister van financiën Dc Fransche afgetreden. Heden beslissing der Duitsche partijen omtrent de groote coalitie. BINNENLAND. De Kabinetscrisis Dr. De Visser noo- digt dc ministers van het demissionaire mi nisterie uit De voorwaarde der Katho lieke ministers (lsto blad). De Tweede Kamer heeft de bezoldigings- ontwerpen aangenomen (Kamerverslag, 2d" blad, en Kameroverzicht, 1ste blad). De pensioenen van gedeputeerden ir> Zuid-Holland (2de blad). Officieusc mcdedeeling dat het invoerverbod van narcissen in Amerika zal worden afge kondigd (I,, on T., lsto blad), OMGEVING. Dc plannen omtrent de oprichting van een beursgebouw te Hillegom (L. on. T. !o Had). Amerika. De Canadeescho immigratiepolitiek. Dc waarnemende minister voor iinmi- gratio Charles Stowart heeft moegodei hl, dat er plannen worden overwogen vooi een krachtige immigratiepolitiek-, wi-!'( geldt voor inwoners uil do V. S., Britannifi on dn ovorigo landen van Europa. Bij zr\- do, dat Canada jaarlijks 200.000 landbouw ko! misten kan opnemen. Het volledige program zal worden meegedeeld, als In i parlement in Januari bijeenkomt.* Het due! der regeering is, 00 pet. der immigranten zich op het land te doen vestigen. Dc hoei •Stewart gaf te kennen, dat dn spoorwegen en de stoomvaartlijnen krachtig meewer ken. IMMENLAMP OE KABINETSCRISIS. DE POGINGEN VAN DR DE VISSET De aftredende Kathot:cke M:n"s4ers aangezocht voor een n'euw Knbirc"'. De Haaescho redacteur van „D.- M bode" meldt: Naar w'j vernomen, heeft dr I)e V.^ r thans versch'lende leden van het doniis- s'onnairo kabinet aangezocht om over e gaan in een door hom te vormen minis terie. Deze uitnoodig'ng is o m ook gorh IB, tot do vier Kathol'eko m'nister.s. Naar onze meon'n" aldus de „Msbl."',- kan het aks vaststaande worden In schouwd, dat de Katholieke min ster.s, zien do houding. d:o zip van het begin van hot conflict af hebben aarmononvn. i dezo u'lnoodiiging geen gevo'g zul'en ven, wanneer niet een voor de KMlr ''e Kamerfract'e en ook voor hen lf a ir - indijk© op'oss'ng van de kwest'e van nat gezantschap bij den II. Stoel wordl ge vonden. Het te vormen Knbinct Het' besluit van con hoofdartikel: ,.B' dorde opdracht" in „De Standaard" luidt aJs volgt: „Van één ding kan mon echter wel ver zekerd zijn, dat het nieuwe Kabinet, wil hot ©enige levenskans hebben, op het slrk van het gezantschap bij het Vuticaan, do B.-K, Partij ter wille zal inoetou zijn". Het Gezantschap bij den Paus Prof. mr. D. I'. D. Fabius schrijft u „Het Vaderland": Mij komt voor, dat ten aanzien van bo vengenoemde aangelegenheid van don kant der rechterzijde meer dan ééno fout is In gaan. En dat (lo laatst© fout is voor rekening van de christelijk-histörischo groep in dé Tweede Kamer dc S. G. Raar standpunt bij de Kabinetsfornotie van dezen zomer was naar ik meen - behoud van de „coalitie", rnet vrijh- d voor zich, om te stemmen legen het ge zantschap bij den Paus. Verkeerdelijk echter heeft zij gemend ik stel mij op haar standpunt dat zij van die vrijheid gebruik kon maken by de stemming over bot amendement van do hoeren Kersten en Zandt. Immers droeg feitelijk die stemming ©en gemengd karakter; was zij. deels een li ming met de bedoeling, dat gezantschap to en d -n, r n .stcmiuin t hot voortbestaan van de „coalitie". Echter is de christelijlc-hlstoriache fraQf ;ie te-v.<ak aan. als was die stemming een zuiv. ic, een ('nledige. Hierin school m.i. op haar standpunt '•en fout van ta(.,.:"k.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1