Je Jaargang. VRIJDAG II DECEMBER 1925 No. 5122 3)e £eicbc1re (Bou^oml BONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, jnze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. per post f 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor taling. Afzonderlijke nummers o ct., met Geïllustreerd j^sblad 9 ct. Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertent lën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. u* Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en vérkoop 10.50. nummer bestaai uit drie len. BUITENLAND Volkenbond. Voorbereiding der ontwapening. Ic vragenlijst van den Volkenbond, uit Genève wordt gemeld, heeft de [bondsraad een reeks vragen opge- waarop de voorbereidende commis- dc ontwapeningsconferentie ter van het onderwerp antwoorden vragen hebben in de eerste plaats king op de nauwkeurige beteekenis uitdrukking „bewapening'' en op tie of het mogelijk is de voor wer- oorlogsgevaar voorbereide bewape- van een land te beperken of dat de ling der bewapening ook op de sterkte moet worden toegepast; moet worden vastgesteld, welke lard moet worden aangelegd om de ming der verschillende landen met ergelijken en of onderscheid Forden gemaakt tusscben offensieve ensieve bewapening; vervolgens moet beslist of verschil te maken valt civiele en militaire luchtvaart, en handelsmarine bij de vaststelling itrijdkrachten berekend moet wor- 'en slotte wordt de volgende vraag die van prineipieole beteekenis is kt resultaat der geheele conferentie, iaën niet verwachten mag, dat alle mers bet eens zullen zijn over een en (de ontwapeningsplan: als toegege- ordt, dat ontwapening op bet scliep- veiligbeid berust, in welken om- kan dan regionale ontwapening als van regionale veilig! ieid verwezen- forden? Of kan elk ontwapeningsplan verwezenlijkt worden als bet alge- De kwesiie-Mosoel. ehouding der Turken, uitvloeisel van bet standpunt, dat raad niet als arbitraal college in do Mosoel kunnen erkennen, hebben arken de uilnoodiging om gisteren raad de besprekingen te hervatten, ligen. Do discussie zou bet rapport- aer betreffen, dat eigenlijk met de der arbitrage-procedure geen di- wband houdt, maar dat voor do Tur- Dgunstige mededeelingen inhoudt. L a i d o n e rs rapport, ontstentenis van de Turksche delega- weigerde in.de zitting te verscliij- liceft de Estlandscbe generaal Laido- oor den Volkenbondsraad te Genève ipport voorgelezen over bet onder- Jat hij beeft geleid aan de grens tus- Turkije en Irak. rapport behelst het volgende: fgluigen uit Irak hebben nooit over «li gebied gevlogen, maar zijn steeds ten bezuiden de te Brussel vastge- demarcatielijn, incidenten hebben zich voorgedaan ik in bet grensgebied was (zegt de klsche generaal), maar als men in to in* de toekomst wil vermijden, spoedig worden ingegrepen, rapport bevestigt voorts de bewerin- ffllrenl deportatie van Christenen do Turken, en gemold wordt, dat vc- deze gedeporteerden thans in deer- kkendon toestand verkeeren Velen an den rand van den weg omgeko- Huizcn werden geplunderd, vrouwen Christen ingezetenen werden bet 'offer van afschuwelijke geweldple- welke in sommige gevallen zelfs tot arding ging. rapport merkt in dit verband op, 'l vraagstuk van de deportaties van enen veel belangrijker is dan som- andere behandelde incidenten, daar deportaties geprikkeldheid en zenuw- fid veroorzaken zoowel onder do bevolking bezuiden de Brussel-lijn liet vilajet Mosoel als onder de Mo- Sdaanscbe bevolking van Mosoel tover die instemt met de eischen van to Turksche verklaring. Turksche delegatie bij den Volken- taad beeft gisterenavond een verkla- ?epubliceerd inzake bet rapport van •al Laidoner. In deze verklaring vastgesteld, dat de generaal zijn be ll wden beeft overschreden, aangezien jfgens de verklaring van den Taads- «at slechts opdracht bad de eigen- Ronsincidenten te onderzoeken. T.-:- heeft zijn onderzoek echter hoof i» aan de z.g. deportaties gewijd. Hf generaal Laidoner ingestelde on- k bad volgens de opvatting der mo regeering onder goedkeuring van tlegenwoordigers der beide partijen geschieden. Ten slotte wordt in de ito verklaring vastgesteld, dat voor Nijke grensincidenten afgezien van de vluchtelingenbewegingen geen enkel bewijs kan worden aangevoerd. Syrië beroept zich op den Bond. Een „gedelegeerde" te Genève. Do „Chicago Tribune'' verneemt uit Ge nève, dat aldaar Is Han Djanir bey, zich noemend president van bet Syriscb-Pales- tijnsebe comité, is aangekomen. Hij beeft een onderhoud met den secretaris-gene raal van den Volkenbond, sir Eric Drum mond, aangevraagd. De Eranscbe en En- gelscbe gedelegeerden zijn overeengekomen zicli tegen een dergelijk onderhoud te ver zetten. Duitschiand. De Regeeringscrisis. Gr o o le coalitie verzekerd. De soc.-democratische Rij ksdagf factie beeft zich in baar gisteren gehouden zit ting, principieel bereid verklaard over de vornrnjg der groote coalitie in onderhan deling te treden. In baar schrijven aan president' Hin denburg, dat onmiddellijk na afloop der zitting werd verzonden, wordt deze be? reddwilligbeid direct in den eersten zin vermeld. Voorts wordt gezegd, dat do frac tie aan het bestuur beeft opgedragen, de betreffende bosprekhigen te voeren. Vorder wordt in bedoeld schrijven ver klaard, dat bij deze besprekingen door de sociaal-domooraiten doorslaggevende be teekenis wordt gehecht aan de volgende punten: handhaving en bescherming van den re- publikemschen staatsvorm, zooals in de grondwet van Weimar omschreven; krachtige bestrijding van elk tegen de grondwet en tegen de republiek gericht streven; ratificatie der conventie van. Washing ton betreffende den acht urendag; .geen verlaging der belastingen op bet bezit, indien niet tegelijkertijd verlaging der verbruiksbelasting plaats vindt; uitbreiding van den werkloozensteun (in deze aangelegenheid hebben reeds uitvoe rige besprekingen, plaats gehad tusscben den Rijkskanselier Luther, en den leider der sociia al-demoeraten, Muller-Franken); invoering oener wet op den arbeidstijd; verbooging der ambtenaarssalarissen, in de eerste plaats wat betreft de laagste ca tegorieën; en publicatie der belastinglij sten. Opgcpierkt dient te worden, dat bet hier geen ultimatieye eischen der sociaal democraten betreft, doch slechts punten voor een gemeenschappelijk aTbeddspro- igram, die door de sociaal-democraten worden voorgesteld en die slechts de basis voor onderhandelingen moeten vormen. De Rijksdagfractie der Duitsche Volks partij is gistermorgen bijeengekomen. Be treffende de zitting is 'n communiqué ge publiceerd. Hierin wordt gezegd, dat de Duitsche Volkspartij de bij de besprekin gen met president Hindenburg door haar vertegenwoordigers ingenomen houding goedkeur! In principe verklaart zich dus ook de Duitsche Volkspartij, al is boven staande formuleering ook zeer vaag, be reid met de sociaal-democraten samen te gaan. In verband biermede worden de vooruit zichten voor de vorming der groote coalitie dan ook in goed ingelichte parlementaire kringen gunstiger beoordeeld dan eergis teren. Verwacht wordt, dat president Hindenburg lieden, een persoonlijkheid, waarschijnlijk dr. Luther, met de vorming van een nieuw kabinet zal belasten. Het zal dan do laak van den kabinetsforma teur zijn de verdere onderhandelingen met de fracties te voeren en le trachten over eenstemming tusscben de partijen der groote coalitie tot stand te brongen. Frankrijk. De begrooting. Geen opheffing van het g e z a n t s c h a p 'b i j den Paus. Bij de behandeling der bogrooting van Buitenlandsche Zaken heeft do Fransche Kamer met 280 tegen 108 stemmen een door de communisten ingediend, doch door de regeeriug geweigerd amendement ver worpen. Dit amendement hield in, hot ge zantschap bij het Vaticaan op te heffen. Een gedeelte van links onthield zich van stemming, terwijl een groot deel der so cialisten en eeniige radicalen vóór stemden. De min. van Financiën, Loueheur, heeft in den ministerraad een uiteenzetting Zij ner voorstellen gegeven, die hedennamid- dag bij de Kamer zullen worden inge diend. Het eerste heeft betrekking op de aandeel en op naam, het tweede op de ont duiking van belastingen. Engeland. De lersche grenskwestie. Ook Ulster aanvaardt de regeling. De beide Kamers van het Ulster-parle ment hebben een resolutie lot goedkeuring van de lersche overeenkomst aangenomen. Tsjecho-Slowakije Het nieuwe ministerie. Met Svehla als minister-president is een nieuw kabinet govormd, waarin Benes de portefeuille van buitenlandsche zaken heeft on Engles die van financiën. Finland. Het Finsche Kabinet treedt af. In verband met de uitvoering van het vlootprogram. Do premier van Finland, Tulcnheimo, heeft bij den rijkspresident e.en verzoek om ontslag van het geheele kabinet inge diend, naar aanleiding van het besluit van den rijksdag om voor hot inrichten van een kusfcVer ded: gi ngsvl o o t slechts 47 mil- 'lioen (Finsche) mark toe te staan. De rijksdag wilde zich niet verplichten heit geheele voor dat doel door liet kabinet ge- eischte bedrag, van 316 niillioen mark. toe te "staan. Turkije. Turkije en Rusland. Een geheime overeenkomst. De correspondent van de „Morningpost" to Teheran verneemt dat Turkije en Rus land bezig z:jn met' onderhandelingen over een geheime overeenkomst. De regeering te Angora zou zich tot Moskou gewend hebben om den steun van Sovj et -Rusland te verkrijgen ingeval do Raad van den Volkenbond inzake de grensquaestie van Mosoel een besluit neemt, ongunstig voor Turkije. Turkije Zöu in ruil voor dezen steun, en voor de ondersteuning van Tur- kije's asp''ratios ten aandien van PcrziscI? Azerbeidsjan, toestemmen in de over dracht aan de Sovjets van de provincies Kots en Ardahar. Syrië, Ontmoediging bij de Drusen? Overal heerscht rust, wordt uit Beiroet gemeld. Zeaff-Atrasj lieert tevergeefs om versterkingen gevraagd; men zond hem slechts 200 man voor den strijd in den Li banon. Tot zelfs in den Djebel Druse zelf raken de opstandelmgen ontmoedigd. Te Homs trachten enkele fanatici een zuiver anti-christelijke propaganda te voeren. Do auto-diensten tusschen Bagdad en Homs konden tot dusver ongestoord ge handhaafd blijven. De rebellen in het gebied van Hasbaya zijn naar het gebergte gevlucht. De bevol king is naar haar woonsteden terugge keerd. China. De chaos in China. Eventueel Japansche militaire interventie. Het Japansohc ministerie van Oorlog heeft de lioop uitgesproken, dat Tsjang- Tso-liii en Ivwo-Soeng-ün alsnog zullen onderhaal delen, ten einde de crisis le voor- 'komen, welke dreigt in verband met de over een week te verwachten strijd aan de rivier de Li'au. Naar vernomen wordt, zal Kwo's leger, hetwelk uil de beste troepen van Tsjang's vroeger leger bestaat, onge twijfeld Tsjang's huidige troepen, wan neer het lot 'n gevecht komt, op de vlucht drijven. In verband met den ernst der huidige .situatie heeft het Japansche ministerie van Oorlog dan ook Tsjang-Tso-lin een waar schuwing doen toekomen, dat Japan even tueel genoodzaakt zal zijn. militair tus- sohenbeide te komen. Men gelooft, dat een dergelijke waar schuwing ook aam Kwo-Soeng-lin is ge zonden, doch in verhand met de gestoorde verbindingen, is nog niet bekend of deze haar bes lemming heeft bereikt. Tijdens de gevechten tusscben troepen van Li-Tsjdng-lam en van Feng-Joe-sjang, in de nabijheid van Jangsau, heeft men de spoorbrug in de lucht laten vliegen. Een trein van Tientsin naar Peking, on der internationale bewaking, is opgehou den. G h i n o e s c h e ministers laten hun ambt in don steek. Volgens dc Berlijnsche bladen zijn alle Ghincesche ministers, behalve de premier en do ministers van Buiten- en Binnen- landsclie Zaken, gevlucht of afgetreden. De Sovjets p r o t e s t e e r e n. Volgens een bericht uit Moskou heeft Lilwiaof aan den sovjet-gezant te Tokio, Wi.gdor Kopp, opgedragen te protesteo ren tegen de versterking der Japansche troepen in Noord-Mandsjoe.rije, en te be- toogen, dat de militaire toebereidselen van Japan een schending vormen van den geest van het Japansoh-Russische ver drag. BINNENLAND DE KABINETSCRISIS. De besprekingen tusschen dc leiders der Rechterzijde. De „Res. Bode" laat reeds optimistische klanken hooren over de mogelijkheid van oplossing der crisis en herstel der "coalitie Of er tliqus reeds aanleiding is tot zoo veel optimisme, meenen we te mogen betwij felen, zegt de „Mbsd." (en die twijfel is, naar ook ons bekend is, niet ongegrond). Naar we vernemen, is er nog geen en kele beslissing genomen en kan men nog niet zoggen, hoe het zal loopen. Dr. de Visser zet zijn besprekingen met de rechtscho fracties voort. De inlichtingen, die „Hel Volk" gekre gen heeft, duiden er op, dat de onderhan delingen tusschen Ghr.-Historischen en Katholieken nog op liet doodc punt staan. Een van Katholieke zijde voorgestelde oplossing van het Gezantschap zou n.l. van Ghr. Hist, zijde afgewezen zijn, terwijl een Ghr. Hist, denkbeeld op katholiek verzet zou stuiten. TWEEDE KAMER. Overzicht. Het Fransch op de Lagere School De vroedvrouwenschool te Heerlen. Vandaag de zomertijd aan de orde De Kamer, die nu een maand gedwongen vacantie heeft gehad, is gisteren weer bij eengekomen ter afdoening van Joopendc za ken en. behandeling reu spoedwetten of wat als zoodanig wordt beschouwd. Het eerste ontwerpje gold de moderne taal (lees het Fransch), in de'eerste zes leerjaren op dc lagere school. De scholen, welke op 1 Januari 1021 bestonden, had den krachtens art. 193 van do Lager-On- dcr wijs wet 1920 een termijn van 5 jaar om zich aan (e passen. Deze termijn is nu met één jaar verlengd, zoodal, waar thans het ■Fransch wordt onderwezen, in een leerjaar lager dan het zevende, dit nog een jaar mag geschieden. Een en ander in afwach ting van een „ontwerp van meer algemeene strekking", van een verder gaande wijzi ging. Méér kwam men niet te weten. Bij het korte debatje trad de heer Ke telaar (V, Dl) als bestrijder, mej. Wes ter m a n(VB.) als verdedigster op. '1 wetje ging er 58/32 dooi'. Tegenstemmers waren de meeste sociaal- en vrijzinnig-democra ten en verscheidene Katholieken. De be slaande toestand wordt dus tot 1 Jan. 1927 bestendigd en vóór dien datum moet derhalve behoudens oen hernieuwde tijdelijke verlenging oen definitief be sluit genomen worden. Een ander ontwerp was de machtiging tot het aangaan van een overeenkomst mot de N. V. Koninklijke I'aketvaart-Maat- schappij, betreffende liet onderhoud van scheepvaartverbindingen van en naar Indië gedurende de jaren 1926 lol en met 1930, welk onderwerp na eenige discussie werd aangenomen. Tot slot van dezen dag nog een heel oude kwestie, de subsidie voor de kweek school voor vroedvrouwen te Heerlen, die zelfs reeds een lijdelijke crisis aan het Departement van Arbeid veroorzaakt heeft door de aanneming van liet arnondement- Boon op 2 December 1924-, nadat dit op 27 November was ingediend. Aanneming van dil amendement betee- kendo sluiting van deze school. Toen het met luilp der Ghvistelijk-Historischen werd aangenomen vroeg minister Aalberse schorsing der beraadslagingen. Eerst op 27 Mei j.l. kreeg minister Aal berse f40.000 subsidie in afwachting van het rapport, waarna over verdere subsidi- eering beslist zou worden. Dat was nu het geval, door de aanvrage hij suppletoire be- grootiug van f 27.500, nadat er aan de school zeer bezuinigd en gereorganiseerd was. Wederom tal van sprekers hij dit ont werp, maar dezen brachten, teil minste voor wat de Ghristelijk-Historischen aan gaat, de tot. verheugenis stemmende wijzi ging'van inzichten aan het licht. Mevr. de Vies-Bruins deed het voorstel deze school om to zetten in een Rijkschool, waartegen minister Kooien zich met kracht verzette. Met slechts 12 stemmen tegen zag minis ter Kooien zijn voorstel tenslotte aangeno men. Hedenmorgen slaat de zomertijd op hot program. Afwezige Kamerleden. De volgende leden der Tweede Kamer hadden gisteren bericht gezonden verhin derd te zijn «Ie vergadering hij le wonen: de lieer van Wijnbergen wegens ongesteld heid, de heer Brauligam wegens verblijf in het buitenland, mejuffrouw Katz en dc lieer Tilanus wegens ziekte, ook lieden. Koninklijke Besluiten Nieuwe liooglecraar te Delft Bij. K. B. is benoemd aan de Technisch" Hoogeschool le Delft, hij de afdeeling Mijn bouwkunde, voor het onderwijs in de erU- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Het rapport van Laidoner over Mosoel bevestigt dc Christenvervolgingen door dt Turken. bc Duitsche soc.-democraten verklaren zich principieel bereid over een grooto coalitie in onderhandeling te treden. Het Finsche kabinet is afgetreden in verband met de uitvoering van het vloot program. BINNENLAND. Tweede Kamer (Overzicht, lfifïó Wad). Groote scheepsbrand te Amsterdam (Go- mengde Berichten,, 2do blad). LEIDEN. Het gouden doctoraat van prof. dr. H. A. Lürentz (3de en lste bind). Onze Geïllustreerde Paoina De pbotopiigina geeft o.m. to zien: Eeni ge vooraan slaande politici uit dé Chr.- Ilist. Partij Kiekjes van den winter en de wintersport. kunde lot gewoon hoogleemar ir. II. E, Grond ijs. Vragen van Kamerleden. Nederland en Rusland. De lieer Duys, lid van do Tweede Knmci, heeft aan don minister van buitenlandscho zaken de volgende vragen gesteld: Is het den minister hekend, dat de ver tegenwoordigers der Russische Sovjet re geering aan de B< I ischo regeering heli- hen medegedeeld, dat zij or do voorkeur aan zouden geven van do haven van Ant werpen gebruik to maken, liever dan dat Russische schepen Rotterdam aandoen, omdat de Rotterdam.-:die huren, volgens hun meening, le veel onder Engelschen invloed zou slaan? Zooniet, is de minis ter dan bereid een onderzoek in te stellen naar de vraag of inderdaad zulke mede deelingen zijn gedaan? Is de minister niet van oordeel, dat in ieder geval ook hieruit weder blijkt, do groote noodzakelijkheid, om zoo spoedig mogelijk mot Rusland tot regelmatige han delsbetrekkingen In komen, desnoods door voorafgaande officieele erkenning der Rus sische Sovjet republieken? Indien de minister lol di't laatste niet het initiatief wenscht lo nomen, is hij dan bereid mede te deolon wolko officieele ibiddelen bom dan ten dienste slaan, ten einde de handelsbelangen van Rotterdam, en dus van ons land, officieel te kunnen beschermen tegen dergelijke beweringen0 De Zomertijdregcling. Eo t? i w o o t a 1 amen dom en ten i n g o d i on d. De hoeren V a n R a p p a r d c.s hebben een amendemont ingediend, op het voorstel van wet van den heer Van der Waenlon, in zake de lijdsregeling. De strekking van dil amendement is, dat de door den heer Van dor Wnerden voor gestelde afwijking van den wettel ij kon lijd niet zal plaats hebben tusschen 18 Maart en 9 October, (zooals voorgesteld wordt), doch tusschen den Zondag, volgende op den laatslcn Zaterdag in April, en op den Zondag, volgende op den laatsten Zater- dag in September. Do hoeren Van D ij lc c.s. hebben een amendement ingediend op het wetsvoorstel betreffende den zomertijd van don heer Braat. Zij stellen voor in plaats van „tusschen 31 Mei en 1 September", te lezen: „tus schen 10 Mei en 9 October". De Arbeidstijd. Fabrieken en werkplaatsen Bij ministerieele beschikking is aan hoof den of bestuurders van ondernemingen in alle gemeenten des Rijks, in wier fabrie ken of werkplaatsen of onderdeelen daar van op 2 Januari geen arbeid wordt ver licht, vergund het aantal daardoor ver zuimde uren (ten hoogste 54) op de eei'ste vijf werkdagen van ten hoogste twee ach tereenvolgende weken, vallende in he' tijd vak van 14 Dec. tot en mot 9 Jan in te halen, met dien verstande, da'l bij he! ut halen van dat verzuim in geen geval lan ger arbeid mag worden verricii'. dan 94 uur per dag. Poeliersbcdrijf. Verder is aan hoofden of bestuurders van ondernemingen, waarin het poeliers- bedrijf wordt uitgeoefend, in alle gemeen ten des ltijks over werkvergunning ver leend, van 14 Dec. tot en met 2 Jan. S 1 a g e r ij e n Voorts is aan hoofden of bestuurders van slagerijen in alle gemeenten dos Rijks vergund, dat >an 21 De< tut eri met 2 Jan.: in hun onderneming door arbeiders vau

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1