17e Jaargang.
WOENSDAG 2 DECEMBER 1925
No. 5114
9e. Eauhohd
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling
Sr Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
aco per post 2.95 per kwartaaL
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ibaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
daling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
flagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 'I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
:j dubbelo van het tarief berekend. a
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver
huur, koop en verkoop fO.50.
nummer bestaai uit drie
den.
larno en de Katholieken.
ior den Hilversnmsch&n .zender heeft
Ktvoud mr. Kropman gedurende de
[ding van deu R. K. Radio Omroep
ui kort uiteengezet de beteeben;s van
nderteekenipg der Locarner V-ordra-
welko op d:en ze" f den dag zoo juist
Londen had plaats gevonden, en het
leel der Katholieken in do groole vre-
weging.
[gebeurtenis van gisteren vormt één
de gewichtigste momenten in de we-
[eschiedenis, want te Londen is nu
jelegd liet resultaat van jaren vredes-
laamheld door den Volkenbond. De
eabond heeft zich op zeer gelukkige
op het standpunt geplaatst, dat zijn
aam he'd niet beperkt was tot het
jhindig terrein, doch dat hij zich
il en allereerst moest bezig houden
di o zaken, welke de menschheid in
a'gemetn aangaan. Daardoor werd
a't'een de vrede tusschen de staten
derdmaar daardoor werd vooral de
5 onder de volken lot stand gebracht,
et is deze vredesgedachte welke giste-
i te Tonden is vastgelegd en gero-
eerd.
inhoud van liet. verdrag is zooai's
wee' wederzijdsche garantie voor de
enébaarheid dm onderlinge grenzen
t Westen van Europa,
res ulo'ten van het verdrag van Lo-
z:'D vooral:
tos're ding van DuMschlnnd tot den
ïhond en daarmede cotnpleteerng
et groote gezin van den Bond;
ooi log wordt in het Westen herleid
een verdedi/ungs-oovlog, omdat allen
térplicht hebben de wapens, te keeren
d:en staat, die zich als aanvaller
iet;
i'aller is die slaat, welke z'cli niet
arlr.trage onderwerpt en daarmede
ij aan het derde resultaat van Lo-
de verplichte arbitrage;
tenslo'le: de onderlinge en weder-
he garantie, welke de mogendheden
r geven, dat de bepalingen van het
kg zullen worden gehandhaafd. Geen
kan zich willekeurig ongestraft te
jé resultaten zijn verblijdend, voor
doch 'n hel bijzonder voor ons Ka
len. Vooreer."".t is thans een prin-
aanvaard, h dwelk door don Paus
lang was aangewezen: n.l. liet prin-
an verplichte arbitrage. En vervol-
s thans gebroken met een hardnek-'
inc:ep, reeds door Pius IX veroor-
n.I. de ongelimiteerde soevereiniteit
alen
;s "eeds veel bereikt, doch men meene
af de weg naar den vrede nu geheel
s afge'egd. Er tylijft nof genoeg vre-
k te doen over, niet eerst op natip-
>b;ed (national1 e ontwapening) maar
Fes on internationaal geb'ed. Ons
Foor den vrede in e:gen land moet
'n het kader van een internationale
ze ac'ie moet niet uitsluitend ne-
z:jn: tegen den oorlog, maar posi-
op de vorming van het vredes-
der volken. Nu niet langer de
de volken zelf in de vredosbe-
I betrokken worden, mogen wij Ka-
n'ot langer werkeloos toezien,
deze actie komt de menseh zoo-
|iainel:jk ais geèsteilijk in het ge-
'En bij de geestelijke vorming van
heeft de Kathob'eke Kerk een
mee te spreken. Het gaat n'et om
I d'ngen, zooals bijv. de verte.gen-
van den 'Paus on vredesconfe-
(Het is nog de vraag of de Paus
met de andere mo-
wel zitting zou willen nemen!)
liet gaat erom aan de Kerk naast
mede invloed te geven hij de
van het. vredesgeweten der vol-
In een wereld van ernstige afdiwa-
het Christendom moeten w;j onze
beginselen. Op dit gebied pro-
en der wereld loonen. dat er ook
Jiolieke vredesleer is. Daarvoor is
stud'e der vraagstukken en inter-
Je actie. Beide z:,jn bet doel van de
(gerichte R. K. Vredes federatie
m nr. Kropman, zooals hek end,
is).
van gisteren was dus een "4uk-
voor deu wereldvrede. De befee-
a den Volkenbond is aanmerkelijk
oen. Het wantrouwen, dal. wel
'der Katholieken, is gekoesterd je-
insb'tuut, is misplaatst: men moet
niet te veel van verwachten. Do
men schitterend resultaat van het
•Adswerk; doch voor ons is Looar-
öaar de helft van den weg; voor
[tolheken, is Locarno onmogelijk
Rome. Laten wij allen medehelpen
grondslagen te leggen voor «een
'Katholiek vredesgebouw.
V De R.K. Staatspartij en de crisis-
Over het algemeen heeft de pers waar
deering voor het antwoord, dat de R.-K.
Kamerfractie heeft gegeven aan den heer
Marchant. De socialistische pers na
tuurlijk niet.
Het wordt geprezen als duidelijk en
kloek, als opklarend en verhelderend den
politieken toestand Zoowel naar den
negatieven als naar den positieven kant
bezien geeft het dan ook inderdaad een zoo
klaar mogelijk bescheid, gelijk wij giste
ren constateerden.
Do Katholieke pers is verder vrijwel een
stemmig in de meening, dat nu het woord
is aan de Chr.-Historischen. Een aldus
schijnt het ook in Glir. Historische kringen
zelf te worden begrepen. Er verluidt n.l.
al, dat daar naar een middel wordt ge
zocht om het votum van 11 November prac-
tisch ongedaan te maken. En men zou
daar in die kringen des te eerder daartoe
komen, omdat vele vooraanstaande Ghr.-
Hist., men zegt: héél de Eerste-Kamerfrac
tie, het met het onder leiding van#den lieer
Snoeck Henkemans in de Tweede Kamer
gevoerde beleid niet eens zouden zijn.
Wij zullen afwachten. De algemeen dooi
de Katholieken als noodzakelijk beschouw
de voorwaarde, om de coalitie te herstellen,
is bekend
Intusschen zal onze R.-K. Staatspartij
hoogstwaarschijnlijk uit deze crisis niet
zwakker treden, dan zij er in gegaan is.
Integendeel.
In een beschouwing over het mislukken
van Marchants pogingen schrijft „Het Va
derland":
Nu zal hem ten laste, gelegd worden
van Rechts, dat hij trots alle moeite er
niet in kon slagen een levensvatbaar
ministerie te vorrr.en, en uit dat feit
zal het noodzakelijke van het voortbe
staan van de Rechtsche Coalitie wor
den bewezen. Wij achten daartegen
over de winst van den heer Marchant,
die trouwens ook door deu lieer Al-
barda zal uitgebuit worden en dat
reeds is,dat ook do linkervleugel
van de Katholieken zijn program
heeft afgewezen, onvoldoende com
pensatie. Omdat, tenminste voor af-
zienbaren tijd, de Katholieke Staats
partij hechter ineen zit dan ooit, en
wij van opinie blijven, dat alle poli
tieke berekeningen a la Heeres op uit-
eenscheuring van die partij, naar Uto
pia moeten vérwf zen.
Wij meeuen, dat „Het Vaderland" volko
men gelijk heeft!
BUBTEHLAND
België.
De gouden roos
V o or koningin Elisabeth
Uil Rome wordt gemeld, dat a.s. Zondag
Z. H. de Paus iit zijn privé-kapel, in tegen
woordigheid van den Belgischen gezant bij
liet Vaticaan, de gouden roos zal wijden,
die door Z. H. aan Koningin Elisabeth
van België hij gelegenheid van haar zilve
ren huwelijksfeest is geschonken.
Duitschland.
De Hohenzoilern-kw$stie
Een regeling getroffen
De werkzaamheden op liet Pruisische
ministerie van financiën inzake het com
promis tusschen de staalsregeering en het
voormalige koningshuis zijn afgeloopen.
Do slaat krijgt do kroonkasteelen met
de historische schilderijen en tuinen, de
kunstwerken in het Berlijusche museum cd
de galerij te Miinchen, de krooninsignes,
de beschikking over hel Hohenzollern-
museum, de huisbibliollieek en het huis
archief, verder krachtens speciale bepa
lingen het theater met het fonds. 111.000
morgen land en bosschen, de bebouwde
terreinen te Berlijn en Potsdam, met en
kele uitzonderingen, en de mijnen.
Het gewezen koningshuis krijgt: een
aantal kasteelen, het paleis van keizer
Wilhelm I, het Nederlandsche paleis Bel-
levue en Babelsherg, een aantal bebouwde
terreinen, meubelen^ familiejuweelen, lan
derijen en bosschen, ruim 290.000 morgen
groot en 30 millioen rijksmark. Dit bedrag
komt ongeveer overeen met de waarde
van de landerijen en terreinen, die aan
den staat komen.
Dreigbrieven aan Stresemann
De Berlijusche correspondent van de
„Frankf. Ztg." deelt in zijn beschrijving
van het vertrek der Duitsche delegatie
mede, dat het uur en de nadere bijzonder
heden van vertrek tot het laatste oogen
hlik geheim waren gehouden, daar de
familie Stresemann den laatsten tijd tal
rijke dreigbrieven ontvangen moet hebben
Mede in verband daarmede had men beslo
ten de salonwagen vour de delegatie nie:
aan den gewonen sneltrein aan te haken,
maar was een extra trein beschikbaar ge
steld. De*reis ging over Hannover, Aken.
Luik en Ostende. Bij hel vertrek oefende
de politie scherp toezicht.
Frankrijk.
De Senaat en Briand
De republikeinsche groep uit den Fran-
schen Senaat heeft beslot cl' de.nieuwe rc-
go'ering gunstig te ontvangen en haar te
helpen bij haar arbeid tot herstel van het
openbaar crediet en het vertrouwen.
De a.s. kardinaalsverheffing van
Mgr. Ceretti
De Barolopzettinfc te Parijs
In de Fransche bladen doen verschillen
de berichten over dit onderwerp de ronde,
inzonderheid over de wijze, waarop'de
baretppzetting zal geschieden.
De Parijsche nuntiatuur publiceert ech
ter door middel van de „Croix" een me-
dedeeling, waarin gezegd wordt, dat geen
der berichten, als bovenbedoeld, van haar
afkomstig is en dat de protocolaire kwestie
waarover het gaat, in studie is en de des
betreffende publicaties dus voorha zijn.
Vast staat, dat Mgr. Gerretti in het
consistorie dat nog%deze maand gehouden
wordt, zooals men weet, kardinaal gearc
eerd wordt, maar dat li ij in de hoedanig
heid van pronuntius te Parijs zal blijven
en pas in het voorjaar naar Rome zal gaan
om den kardinaalshoed in -ontvangst te
nemen.
Op het oogenhlik, dat hij te Rome kar
dinaal gecreëerd wordt, zal hij, naar men
verzekert, te Parijs uit de handen van
kardinaal Dubois, in tegenwoordigheid van
den president der republiek, de baret ont
vangen.
Het protocol, deze baret-mzoiting rege
lend, is op het oogenhlik in studie,
Engeland.
Dc onderteckening van Locarno
Het verloop der p 1 echtigh'oid
De plechtigheid van gisteren was eonig
in doxgeschiedenis van liet Britsche minis
terie van Buitehlandschc Zaken. In het
midden der „gouden-ontvangzaal" stond
een tafel met 32 zetels, w «ia.romheen de
kleinere tafels der secrelaftssen stonden
gegroepeerd. Een derde gedeelte der zaal
werd ingenomen door een verhooging met
zetels. Hier hadden meer dan tweehonderd
journalisten plaats genomen; daarachter
stonden film-operateurs met hun toestellen;
sommigen van hen hadden zelfs een plaats
in de bovenramen gevonden.
De Engelsche minister van Builenland-
sche Zaken, Austen Chamberlain was aan
het hoofd der tafel gezeten, met Baldwin
aan zijn rechterhand en Cecil Hurst aan
zijn linkerhand.
Precies elf uur' klapte een beambte in
zijn handen, waarna de lichten-worden
aangestoken en de film-operateurs begon
nen te draaien.
Het corps diplomatique had speciaal ge
reserveerde zetels. Het Britsche kabinet zat
achter Chamberlain. Lady Chamberlain,
mevrouw Baldwin en andere dames zaten
dicht bij den minister van Buitenlandsche
Zaken, die 's konings boodschap voorlas,
waarin, zooals gemeld, de gedelegeerden
worden verwelkomd, voldoening wordt uit
gesproken over het slagen van de confe
rentie van Locarno, en betreurd wordt,»dat
tengevolge van het overlijden van koningin
Alexandra de plechtigheden moesten wor
den bekort.
Nadat Chamberlain de bijeenkomst in
het Fransch liad toegesproken, waarbij hij
erop wees, dat de Engelschen vastbesloten
zijn al het mogelijke te doen om toekom
stige geslachten den rampspoed en vernie
ling te besparen, welke alle thans-leven-den
hebben gekend, hield Luther in het Duitsch
een rede.
Briand wensc.ht, evenals andere gedele
geerden, Chamberlain geluk met zijn werk
ter conferentie van Locarno en zijn be
noeming tot ridder in de orde van den
kousenband. Na Briand spraken Scialoja,
Vander velde, Benesj en ten slotte Skrzyns-
ki. Alle redevoeringen te zamen duurden
niet langer dan 20 minuten. Er heerschte
daarbij een aandachtige stilte, slechts on
derbroken door het getik der filmcamera's.
Chamberlain betuigde in het kort dank
voor de vriendelijke woorden aan het adres
der Britsche regeering. Hurst kondigdo
daarop aan, dat de tekst der verdragen
was onderzocht en in orde bevonden.
Om 11 uur 22 werden do booglampen
ontstoken en Luther zette, als eerste, zijn
handteekening onder het verdrag. De
Rijkskanselier werd gevolgd door Strese
mann, Vandervelde, Briand, Baldwin en
Chamberlain (die de gouden pen gebruikte,
welke hem te Locarno was aangeboden),
Scialoja, Skrzynski en Benesj. Het onder-
teekenen nam slechts 7 minuten in beslag.
Daarop richitö Briand zich opnieuw tot
de bijeenkomst. Hij werd gevolgd door
Stresemann en Scialoja. Vandervelde wees
er vervolgens op, dat het initiatief voor
liet veiligheidspact was uitgegaan van
Duitschland, hij welke woorden Luther en
Stresemann een glimlachje wisselden.
Scialojo sprak namens de Italiaansche
regeering zijn vreugde uit, zich hij het
rroote werk van het verdrag te kunnen
aafisïuiten.
Dc Belgische minister Vandervelde vatlo
zijn redo samen in den zin: Do volken, die
door den oorlog en zijn gevolgen zijn ge
scheiden, moeten weer van onder op tot
elkaar worden gebracht en tot gezamon-
lijken arbeid.
Benesj en de Poolsche minister Skrzyns
ki uitten zich in gelijken zin.
Om 12 uur hield Baldwin nog een
lcojte toespraak in het Engelsch. Hij heette
daarin de gedelegeerden van harte welkom
en zeide, dat do Britsche regeering altijd
loyaal de plechtig op zich genomen ver
plichtingen zal nakomen, welke naar hij
hoopte, de grondslagen zullen vormen van
den vrede, waarnaar dc wereld zoo lang
heeft gezocht.
De plechtigheid werd gesloten door
Chamberlain, die den tekst voorlas van
een telegram, dat aan Zwitserland zal
worden gezonden om dc gemeente Locarno
te danken voor de gastvrijheid, tijdens de
conferentie aau de gedelegeerden ver
leend.
De hoele plechtigheid duurde juist iets
langer dan een uur.
Later werd den buitenlandschen gedele
geerden een thee aangeboden in Bucking
ham Palace. Chamberlain stelde hen allen
aan den koning voor.
De vervolging der communisten.
E en'r e s o 1 u t i e van Mac Donald.
In do gisteren gehouden lagerhuiszitting
diende Mac Donald een resolutie in, waar
in verklaard wordt, dat de actie dor regee
ring, die vervolgingen uitlokte tegen loden
der communistische partij, een schending
was van de traditioneelo rechten: vrijheid
van liet woord en openbaarmaking van
's burgers meening.
Hij zeide, dat de vervolgde communisten
een opvatting koesterden, in strijd met do
inzichten der labours, meer zelfs dan met
die der conservatieven.
Hij legde er echter nadruk op, dat als
het recht om meeningen uil te drukken
verdween, het land geen keuze zou heb
ben tusschen reactie en revolutie.
Hij stélde de vervolging der commuuis-,
ten tegenover de tolerantie, getoond jegens
de Britsche fascisten.
De secretaris van binnenlandsche zaken
atnwoordde, dat een algemeeno vrijheid
van spreken niet kon beslaan, daar zulk
een vrijheid beperkt moet zijn door de wet
ten des lands.
Het was altijd een misdaad geweest to
pogen, de constitutie omver te werpen
door gewelddadige inconstilutioneele mid
delen. Deze communisten waren vervolgd
wegens een gewelddadige inconstilutionee
le actie.
Nadat nog verscheidene andere loden het
woord hadden gevoerd, word de motie van
MacDonald verworpen mot 351 tegen 127
stemmen. Een aantal liberalen onthield
zich van stemming.
Dc lersche grenskwestie.
Een oplossing govo nvd e n?
De „Daily Mail" verneemt, dat als ge
volg van besprokingen tusschen Churchill,
kanselier van do schatkist, en vertegen
woordigers der 2 lersche regeeringen, het
grensprobleem opgelost zal worden door
de betaling door Groot-Briltannië van geld
sommen aan heide twistende partijen. Do
grens blijft zooals deze thans is.
Italië,
Terwijl men in Londen teekent.
Volgens berichten uit Weenen heeft de
Italiaansche regeering den eisch gesteld,
het Wal terplein te Bozen, waarop een
standbeeld van Walter vonder Vogelweide
staat, te herdoopen in koning Victor Ema-
nuelplein, aangezien er geen aanleiding be
staat om in een Italiaansche stad een plein
naar oen Duitschen dichter te noemen.
Bulgarije.
Grieksche represailles te Fiorina.
Duizenden Bulgaarsche
vluchtelingen komen over
de grens.
TJit Sofia wordt gemeld, dat in het
Grieksch Macedonische stadje Fiorina een
hom is ontploft. De Grieksche autoriteiten
hebben vastgesteld, dat do aanslag door
Bulgaren is gepleegd, en er zijn krachtigo
weerwraak-maatregelen tegen do Bulgaar
sche bevolking genomen. Daarbij komt, dat
ten gevolgo van de slechte behandeling
der Bulgaren door de Grieksche autoritei
ten wederom duizenden Bulgaarsche vluch
telingen over de Bulgaarsche grens ko
men.
Do pers te Sofia is over hel incident in
hoogo mate verbitterd.
Syrië.
De opstand der Drusen.
Een o m s i n g e 1 i n g s t a c t i o k.
Uit Beiroet wordt gemeld, dat de om
singeling door de Fransejicn van de stel
lingen dor Drusen tc. Hasbaya bijna is vol
tooid, en dat zeer spoedig ernstige gevech
ten kunnen worden tegemoet gezien. De
Franschen slaan niet toe, dat dagbladcor-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,
BUITENLAND.
Het verloop der plechtigheden bij dcon-
derteekening van het verdrag van Locarno
te Londen.
Een oplossing voor de lersche grens'
kwestie gevonden?
Nog steeds wrijving aan de Grieksch
Bulgaarsche grens.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis In Chr.-Hist. krin
gen wordt, naar verluidt, overwogen om
terug te komen op het Kamervotum var»
11 November (1ste bind).
Wetsvoorstellen inzake den Zomertijd
Voorloopig Verslag. (3de blad).
Briedée cn De Jong, de directeuren var#
de Brusselsche Bank, voor de Amsterdam
sche Rechtbank. (Rechtszaken, 3de blad).
Uitvaart en begrafenis van pastoer Her
scheit te Roclofarendsvecn (Iste bind).'
respondenten de operaties gadeslaan, doolt
naar het schijnt is hun plan, druk te
oefenen uit Rasjaya, waar zich ecu sl< H,o
macht Spahi's bevindt, en do Drusen naar
Merzjajoou te verdrqijven.
Te Damascus en te IToms heërscht groo-
te spanning. Uit brieven, ontvangen uit
Aleppo blijkt, dat ook daar do toestand err
slig is.
Aanvallen'op Damascus
afgeslagen.
Benden rebellen van 200 man hebben
gedurende den nacht van 29 op 30 Nov.,
en op 30 November aanvallen gewaagd op
do Franscho posten hij do Znid-ponrl van
Damascus. Do aanvallen werden echter af
geslagen. In den zuidelijken Libanon op
de hoogten van Merzjajoen beeft dn Fran
scho artillerie groepen vijanden in de huurt
van Hasbaya beschoten.
Warokko.
Een spoedige vrede in Marokko?
Gemeld wordt, dat Briand in overleg
mot do .Spaansche regeering bereid is zoo
spoedig mogeliik in Marokko vrede, to slui
ten op de basis van oen international^
overeenkomst, waarhij aan do Riffi het br
stuur over hun gclned zou worden gein
ten.
FIWI3EWLAWD
De KABINETSCRISIS.
MOGELIJKHEDEN.
„Hel Volk" van gisteren bevat hol vol
gende herieljjt:
„In parlementaire 'kragen 'noot hel pej
rueht, dat or gezocht zal worden naar een
oplossing vam hel geschil over het "oznnt-
sehan hij den H Slo-I. hierin hes',-.and,
dat de m;ssie bi'i den Paus Ie Rome opge
heven zou hh'iven. d>no,li dat li ern -"ui
worden voorz'en door den gezant te Wee
nen of d'en to Madrid tevens hij den Paus
to aeeml'tixven
In verhand hiermede merkt .de Haa.g-
èclro redacteur v.an „De Maasbode" liet
vozende on:
Dat toot het herstel dar co.a'if'e- do
handhaving van hel geznnlS"Hian bii het
Vafieaan in oen of nnderc-m vorm roodz.a/-
keh'jk is. slaat vast. Welke vorm da a rvnr
zo-u zijn tc Vozen is oen zeer suV-V©
kwestie, waarin hot on hot oo""»hlik b"'or
'•9 zich mo' n.l te zeer in verdiepen Tm-»
mors verschillende nri-n of m°or hevredi-»
«rende op'oss-n^en zü-n mooeliik. wanneer
de voorslemmers voor hel amendement-"
Koralen tenm:nste over hun princ'pioejo
bezwaren widen heen-s'appen.
„Het Volk" noemt de fo.mléiioli" va,n
bat gezantschap L'i den Paus met dal 'o
Weenen of te Mndrd, mol evenveel of
missch'en no" mat mem* reden zou men,
do combine ('ie Rome-Hern kunnen noe
men. welke plaatsen tenminste het dichtat
bij elkaar ligCTOin.
Een vergadering der tweede Kamer.
Naar !n parVmonla:re kr;n"on vevwnebt
wordt, zo 1. indien het rnrve1 ük IdiiVI. do
Tweede Karnat -n den loop d--r voh'ondö
week :n oorbare vergadering biiernknntOii
lor behandeling van e enige vr.fcvmlwpr-«
pen, welke voor 1 Jamrwi 1920 mne'fn
7,'j.n afgedaan, met hel oog op legen dal
tijdstip nf'oopondo h-rnvinèn.
Koninklijke Besluitén.
Notariaat.
Rij Kon. besluit is bona and lol nol,ai,
binnen het ar.ondi 'ment Zuiphcn, «ér
slandp'aa's rle genuenlc Bor ulo G. D.
Verwey, oandidaaf- not •iris te Torberg.