s jaargang.
DINSDAG 24 NOVEMBER 1925
No. 510 7
i)e ftzicLdre (Bou/vcmt
jONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
lie Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
per post I 2.95 per kwartaal.
Se'ülnstreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
ding. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
pblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiön 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
immer bestaat Kit twee
i anders.
eer de R. IC Staatspartij in de
Kamer tengevolge van deze kabi-
regeeringspartij afraakt, dan
innen toonen, dat zij daardoor niet
wordt!
K. Staatspartij zal dan dezelfde
haar wenschen en streven, als
regeeringspartij was!
S. D. A. P. maakt bet daaronte-
groot verschil in haar optre-
nj al dan niet regeeringspartij is.
D. A. P. ton onzent is bijv. een
ropagandiste voor onmiddellijke,
nationale ontwapening,
dgisclic Minister van Buitcnland-
ten, do S. D. A. P.'er Vandervelde,
pas enkele dagen geleden:
a g e m oVn e, evenredige
|k t ij d i g e vermindering der be-
zal veiligheid voor allen moge-
nu ook ten onzent de S. I>. A.
e kabinetscrisis baar regeerings-
voelt opkomen, nu wordt zij al
ook ten opzichte der ontwapening!
Bister in spe .Albarda zette verle-
iop een Vergadering te 's-Graven-
w een program in elkaar, waarop
A. P. zou willen meeregeeren, en
teel het: „bezuiniging op militaire
en kloeke stappen in de richting
rapening1."
Ie richting van ontwa-
ii p"Weg ineens met al die
;eweldige ontwapeningsactie! Als
I, A. P., regeeringsuartij zijn, dan
zoo heelanders!
K. Staatspartij heeft in het verle-
»nd, en zij zal blijven toonen, dat
niet regeeringspartij, daardoor
jnders is!
I cadeau!
die tegen het Gezantschap bij bet
i zijn, valt ten slotte nog beter te
lui met hen, die dat gezantschap....
tholieken willen geven als 'n
standpunt schijnt de leider* der
ig-Democraten, de heer Marchant,
men voor het geval er een regëe-
itvan R. K., S. D. A. P. en Vrijz.-
ileii, zooals hij, naar men weet,
irgesteld.
lieer Vliegen, de voorzitter der S.
heeft te Haarlem een rede gohou-
irin hij het letterlijk zoo zegt:
De eenigc oplossing in het belang
democratisch gezinde Nederlan-
is te achten een samengaan tus-
n R. K.. V. D. en S. D. A. P.
eker hoopte, dat de democratische
Iholieke kamerleden nu ook eens de
I op tafel zouden leggen, zooals
Nolons heeft gedaan in zijn ver
ing.
'anneer een dergelijke democrati-
regeering zou komen, met een
program, zullen de Katholieken
gezantschap cadeau kunnen krij-
Wij'ziging van art. 123 wordt dan
Blijk.''
igeii hun cadeau houden! De Ka?
ik e n willen het gezant-
als het zóó wordt toegestaan,
.invaar den; wij willen het niet
hijgen!
noest nu toch 'ns gaan inzien de
in do opvatting van zooveler,
atholieken, die tot
volkomen bevoegd zijn, dat n.l.
itschap bij het Vaticaan is: een
bel an g!
BUITENLAND
Ouitschland.
RNO VOOR DEN RIJKSDAC.
Het p'eit reeds beslist.
Rede van Luther,
troote parlementaire slatr om het
van Locarno is gisteren in den
i Rijksdag begonnen. De zitting
Rijksdag vertoonde alle kcntee-
cau een grooten dag. Reeds lang
opening der zitting waren de tri—
feci bezet; ook'in de diplomaten-
13 bijna geen enkele plaats leeg.
bi viel liet op, dat noch de Engel
man t te Berlijn, lord d'Abernon,
k Fransche- gezant. De Margérie
is uilstedig). noch ook de
fche gezant aanwezig waren.
zittingszaal zelf waren sléoh'ls.
Plaatsen onbezet. De een na den
Jschijnen de leden der rijksregeo-
I laatst de Riükskanse'liör, dr.
half twaalf opent dan de voor-
Nen Rijksdag, Lcfebe. de zM'llng
"(lev eling van het aftreden van
den rijksminister van Justitie, Frenken.
Vervolgens wordt overgegaan tot behan
deling dor agenda; d.w.z. do behandeling
der verdragen van Locarno. Zij wordt in
geleid door dr Luther, die voorzien van
een dik manuscript, de sprekerstribune
bestijgt.
Hit den aard der zaak heeft zijn rede
voering niet veel nieuws opgeleverd. Het
standpunt der vóór- en tegenstanders van
Lóearno is reeds zóó vaak uiteengezel, dat
nieuwe gez'chlspunten n:et waren te ver
wachten. Het was dan ook niet 'te vermij
den, dat er tijdens de rede van 'den Rijks
kanselier een «enigszins matte stemming
heerschte, die slechts af en toe werd on
derbroken door interrupties van uiterst
rechts en van de communisten.
Aan het einde van zijn redevoering, die
ongeveer een uur duurde, werd de Rijks
kanselier door de middenpartijen levendig
toegejuicht, terwijl de oppositie zichtbare
teekenen van afkeuring gaF.
De perscommentaren op de rede van den
Rijkskanselier zijn tame1,ijk kleurloos. Do
beslissing ten aanzien der Duitsche bui-
tenlandscbe politiek is immers reeds lang
gevallen. Do komende binnenlandsche po
litieke gebeurtenissen, verband houdende
met de reconstructie van het kabinet, zul
len zich niet in den Rijksdag, doch in den
boezem der fracties afspelen.. Het was van
algemeene bekendheid, dat Luther met
klem ten gunste van het verdrag, van Lo
carno zou opkomen en men weet ook reeds,
welke houding de fracties ten opzichte van
dit verdrag zullen innemen. Alleen hij de
Duttsc-Ti-Nationalen zijn verrassingen met
uitgesloten, daar men niet weet, of dat
deel der fractie dat, naar uiit de jongste
manifesten blijkt, de polit'ék van Locarno
gunstig gezind is, zich aan de partijdisci
pline zal onderwerpen. Luthers tactiek is
geweest om in zijn rede op all'e m do laat
ste weken door de Buitseh-Natioiralen op
geworpen zakelijke en agitatorische be
denkingen, in objectieve uiteenzettingen
in te gaan, zonder daarbij de politieke te
genstellingen op den voorgrond te plaat
sen. Deze tactiek heeft tot resultaat, da't
de recblsche pers eveneens een zajkelijken
toon moet bewaren. Natuurlijk gaal zij
niet accoord met den inhoud van Luther's
rede en blijft zij tegenstandster van het
verdrag van Locarno.
De reconstructie van het
kabinet.
De kwestie van de reconstructie van lie't
kabinet wordt in Rijksdagskringen druk
besproken. Nadat de Duitsche Volkspartij
door haar resolutie een zoo duidelijke af
wijzing van de po'1'tie-k der Duitsch-Natto
nal en heeft gegeven, zou de weg voor bét
vormen eener groote coalitie zijn gebaand.
De fusscben do sociaal-democraten en de
Duitsche» Volkspartij bestaande talrijke
meeningsverschillen maken eren wel voor
de vorming eener groote coalit:e nog zeer
uitvoerige beraadslagingen noodzakelijk,
die naar wordt aangenomen, een zeer ge
compliceerd verloop zull'en hebben Het
feil, dat Lulher en Slresemann eerst op
5 December na hun terugkeer uit Londen
hét ontslag van lvet kabinet zullen indie
nen en eerst, nadat dit ontslag zal ziin in
gediend. de onderhandelingen over de re
constructs? van het kaib'net zullen aanvan
gen, wordt dan ook door velen als een zeer
welkome pauze beschouwd. -
Een binnenlandsch probleem, dat niet
direct samenhangt met hét uittreden der
drie Duitsch-Nationale ministers uit het
kabinet, doch dat thans wederejm actueel
wordt, is de kweslio van do bezetting van
'het Rijksweerministerio Het is geen ge
heim, dat do tegenwoordige Rijks weer mi
ni ster dr. Gessler, niet zeer aangenaam is.
Niettemin is nog geen definitieve naam
voor een opvolger genoemd.
Het denkbeeld, om generaal Von Seeckt
tot R i j ks we er m i nis ter te benoemen, heeft
nog geen vasten vorm aangenomen, doch
naar verluidt, zouden tegen een zoodanige
henoenvng bij do linkerzijde en evenmin
bij de sociaal-democraten bedenkingen be
staan.
Nog een tegenstander van Locarno.
Bij de drie zetels, die in de rijksregee-
ring open zijn'gekomen door het aftreden
van de D.-nationale minister, is nog een
vierde gekomen. De rijksminister van ju
stitie, dr. Frenken, n.l. is afgetreden. Daal
de heer Frenken, die behoort tot den
uiterst rechtschen vleugel van het cen
trum, reeds enkele dagen geleden had to
kennen gegeven, dat hij van oen ivouwe
regeering geen lid meer wenschte Ie zijn,
'heeft de voorzitter van do centrum fractie,
Fehrenbach, Zaterdag een lang onderhoud
met hem gehad. Na afloop heeft de mi
nister den rijkskanselier schriftelijk ver
zocht hem zijn ontslag te wiflien verke
nen als minister van justitie en de bezet
te gebieden. Hetgeen geschied Ss.
Nieuwe verzachtingen van het bezeltings-
reglme.
De diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" meldt, dat er deze week
vanwege de geallieerden weer concessies
aan Duilschland zullen worden gedaan
nopens het Rijnland, in het bijzonder wat
de militaire bezetting betreft. Van Duit
sche zijde was gevraagd, dat de geallieer
de troepen in de bezette zones zouden
worden verminderd tot liet aantal dat de
Duit sobers vóór den oorlog in de garni
zoensteden van het Rijnland hadden n.l.
40 a 45.000 man. Weliswaar zal het bezet
tingsleger niet tot dit getal worden ver
minderd, maar toch zal het aanzienlijk
worden ingekrompen en wel om rekening
te houden met de'gevoetens. De ge«ali-ieerdo
militaire deskundigen legegn er den nadruk
op, dat weliswaar het van Duitsche zijde
genoemde cijfer strookte met de militaire
sterkte ter plaatse vóór den oorlog, maar
dat er bovendien budengewoon sterke gar
nizoenen in Elzas-Lotharingen waren.
Frankriik.
DE KABINETSCRISIS.
Een noodwet.
Anderhalf milliard inflatie.
Het belang van den dag lag gisteren
minstens evenzeer als bij de cris's'in het
geen wat in kamer en senaat gebejird is.
Men heeft n.l. het ongewone schouwspel
gezien, ddt het demis$iomia;re kabinet
met een noodwet is moe'en komen; gezien
deb ernst'gen financieelen toestand, of
liever gezegd het gebrek aan inhoud van
de schatkist, heeft Pa'nlevS gisteren oen
spoedwet moeten doordrijven, om onmid
dellijk anderhalf milliard inflatie toe te
staan.
De middag en de avond z:jn dan ook
doorgebracht in vergaderingen van kamer
en senaat. In beide stuitte het nieuwe in
flatie-voorstel op groolen tegenstand, voor
al bij de oppositie, die niet voor de nteu-
we inflatie verantwoordelijk wikle zijn,
evenmin als de communisten, en die meen
den, dat het do radicalen en de socialisten
moeten zijn, die schuldig staan aan de
wanorde van het oogenblik, d;e ook de
verantwoordelijkheid van de inflatie moe
ten dragen.
B'j de eerste, stemming iu de kamer opt
il io'den zich dan ook zooveel leden van de
oppositie, dat liet quorum niet werd be
reikt. In een nieuwe vergadering moest
daarop een nieuwe stemming plaats heb
ben, waarbij het voorstel werd aangeno
men met' 243 stemmen togen 44 en een
reusachtig aantal onthoudingen.
In den senaat was liet lot vrijwel ge
lijk. Toch wist Paiulevé. door den senaat
met alle klem erop te wijzen, dat het niet
aanging de moeilijkheden nog ie vergroo-
•len, te vorkrijgen, dat ook daar do nood
wet passeerde. Zulks geschiedde echter
niet dan na heftige protesten van (al van
senatoren legen do overijh'ng, waarmede
men op het oogenlblik voor ernstige beslis
singen wordt geplaatst.
De senaat keurde ten slotte mot 173 le
gen 103 stemmen de nieuwe inflatie goed.
Briand kabinetsformateur.
Hij zal het van do hand wijzen.
Doumerguc heeft Briand met de vor
ming van een kabinet belast. Briand gaf
Doumergue (en antwoord, dat hij het zich
tot plicht reképde, hem zijn algeheel© me
dewerking te verleeneu ter oplossing van
de crisis en dat hij met zijn vrienden te
•rade zou gaan.
Naar evenwel uit Parijs wordt gemeld,
'zal Briand do kabinetsformatie van de
hand wijzen en president Doumergue ad-
viseeren, Douiner met deze taak te belas
ten. De linkschc pers verzet zich editor
tegen eeu corabinatie-Briand evenals te
gen een comhinatie.-Doumer en eischt het
herstel van het kartel. De socialisten schij
nen bereid te zijn in eeu kabinet zitting te
nemen, doch eisChen belangrijke toezeggin
gen, in het bijzonder inzake de financiën,
hot binnenlandsche legerwezen en aanpas
sing aau het socialistische minimumpro
gram.
De afschaffing der duikbooten.
Plannen tot beperking van hot
v 1 o o t b o'u w programma.
Ondervraagd door Engelsche en Ameri-
kaansche journalisten over de kwestie der
duikboojen, heeft (ie heer Emile Borel, de
Fransche minister van marine, do volgen
de verklaring afgelegd. „De Fransche re
geering", zoo verklaarde hij, „ondersteunt
krachtig do pogingen, door den Volken
bond gedaan inzake de ontwapening.
Het vraagstuk van do vermindering van
de duikbooten is verhonden met dat van do.
ontwapening.
Het ligt in mijn bedoeling binnenkort
een wetsontwerp in te dienen, strekkende
tot beperking van het program van aan
bouw van oorlogsschepen. Het program
van 1926 zal worden verdeeld over acht-
tieu maanden in plaats van twaalf, even
als hef volgende program, dat eveneens
over achttien maanden zal worden ver
deeld.
Aldus hc:-.den wij rekening met den
geest van het verdrag van Locarno. Dit
plan komt derhalve neer op de verminde
ring mw een derde van. onze vlootbouw-
program, dat in plaats van over twee over
drie jaar wordt verdeeld."
Rusland.
Krassin moet rusten
De doktoren hebben bij'Krassin een ern
stige graad van bloedarmoede en verande
ring in de hartwerking geconstateerd; zij
hebben een. kuur van twee a drie weken
voorgeschreven.
Syrië.
Gunstiger toestand
Nieuwe troepenlandingen
der Frans ch e n
De militaire toestand iu Syrië schijnt
zich thans in voor do Franschen gunsti-
gen zin te ontwikkelen. Meer dan 3000
man van alle wapens, o.a. ook enkele ge
kleurde troepen, zijn reeds geland en naar
het binnenland gezonden, ten einde öp-
standelingen onder'Said el Atrash, die 30
mijlen ten Westen van Damascus opereert,
te omsingelen.
D e TO ruse n teruggeslagen
De rebellen, die beproefd hadden bij
Hazbaya een aanval te ondernemen, wer
den met groote verliezen teruggeslagen.
Ueidjeyoem is door <le Drusen ontruimd.
Tyrus en Sidon zijn nooit bedreigd ge
weest.
Alle li o o p op do Jouvenel
Said el Atrash moét verklaard hebben,
dat geen vredesonderhandelingen mogelijk
zijn, voor de aankomst van De Jouvenel,
op wien thans allo hoop is gevestigd
Naar gemeld, eischen de Drusen volkomen
onafhankelijkheid en te zelfder tijd wen
schen zij echter hel onderhouden van
vriendschappelijke betrekking mot Frank
rijk.
B.T.A. meldt, dat Do Jouvenel gister
avond naar Beiroet is vertrokken.
Marokko.
Weer vredesvoorstellen
De correspondent van de „Daily Ex
press" heeft van den broeder van Abd-el-
Krim een vredesboodschap aan Painlevé
ontvangen. Abd-el-Krim eischt liet gebied
op, hetwelk hij thans beheerscht, met den
titel van Emir. De Atlantische kustzone
en het gebied ten Noorden van de Tanger-
Tetoean-linic' zal aan Spanje toebehooren.
Abd-el-Krim verlangt verder do regis
treering van do vredesovereenkomst hij den
Volkenbond. De correspondent van de
„Daily Express" zal deze voorstellen naar
Parijs zenden.
China.
Botsingen tusschen politie en studenten
te Peking
Eenige studenten hebben, te Peking ge
poogd te demonstreeren ten gunste van
onvoorwaardelijke douane-autonomie. Do
politie verbood de betooging. Er hadden
verscheidene botsingen plaats in verschil
lende deelen der stad.- Een aantal stu
denten en politiebeambten werden gewond.
DE KABINETSCRISIS.
MR. MARCHANT
KABINETSFORMATEUR?
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de
lieer mr. H. P. Marchant heden weer eeu
üilnoocilging ontvangen naar Het Loe (e
komen.
Dit kan heteekonen dat de Koningin mr.
Marchant opdracht geeft, een kabinet sa
men te slellén.
DE OVEREENKOMST MET
DUITSCHLAND
Wederzijdsche concessies
Naar de „Tel." verneemt, zal waar
schijnlijk nog deze week de Duitsch-Nedor-
landsche overeenkomst inzake de invoer
rechten en de crediet-regeling worden ge
parafeerd. Van de zijde van' Duilschland
wordt voor een aantal land- en tuinbouw
producten een belangrijke verlaging der
invoerrechten toegestaan, waartegenover
slaat, dat het revolving-crediet tol 1935
wordt verlengd en de rente wordt vermin
derd.
Wat de speciale tarieven voor de zee
havens betreft, zal Nederland op denzelf-
don voet als België behandeld worden.
Het aannemen van geschenken door
ambtenaren.
Btij ontdekking op het rapport.
Een resolutie van den minister van Fi
nanciën in zake het aannemen van ge
schenken, hoe klein ook, door ambtena
ren der directe belastingen, mvoorrecliion
en accijnzen, heeft onder de betrokken
ambtenaren nogal eenige beroering ver
wekt, omdat daarmede tevens een eind
werd (gemaakt, aan do s:nds jaren be
staande bewoon Ie, waarbij do belasting
ambtenaren, die bij de scheoDvaart-maat-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De wetsvoorstellen inzake de aanneming
van het verdrag van Locarno in den Rijks
dag. Rede van Luther.
Een noodwet door de Fransche Kamer
aangenomen. Briand en Doumer op deo
voorgrond.
De toestand in Syrië wordt gunstiger
voor de Franschen.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis. Mr. Marchant
Kabinetsformateur? (Ie blad).
Medcdeelingen omtrent de Duitsch-Nc-
derlandsche overeenkomst inzake de in
voerrechten en de crediet-regeling. t o
blad).
schappijen controle-arbeid verrichten, een
kop koffie door do ondernemingen word
verstrekt. Juist omdat men hierin niet hot
karakter van een geschenk zag, doch meer
een vriendelijkheid aan de ambtenaren,
die den geheolen dag op de booten of in
de loodsen doorbrengen, hebben, zooa's ook
op hel jongste congres te Utrecht is geblo-
k, de betrokken bondon stelling tegen deze
beslissing genomen.
De betrokken dienstorder die door den
inspecteur der In voer rookten en Accijn
zen (e Amsterdam, naar aanleiding van
de ministerieelo resolutie is afgekondigd
zegt, dat bel verboden is om geschenken
in geld of anderszins, onder welken naam
of voorwendsel ook, aan te nemen. Onder
geschenken zijn ook te verstaan: sigaren,
sigaretten, koffie, bier en andere dran
ken, zoomede vrijkaarten voor vervoer of
voorstellingen.
In 't bijzonder wordt er in deze d'ensl-
order op gewezen, dat liet zonder betaling
aannemen van kóffio, zooals vrij algemeen
gebruik is, zoowel op kantoren en in do
secties, o!'s in de loodsen en on de lich
ters en schepen in hel vervolg niet meer
zal mogen geschieden. Daar waar liet ge
bruik is, dat in de kantoren gral; koffie
of andore drank wordt verstrekt dooi cx-
pedilie-ondernemlng'en of stoomvaart
maatschappijen, .acht de inspectie liet go-
wonscht, dat do secticchcfs zich in vo bin
ding stellen met. do betrokken ev' urs
of directies en deze uilnoodigen u. "ge
len fe nemen, dal de bedoelde verstrekkin
gen in liet vervolg niet moer go.sehteden,
waarbij een erkentelijkheidsbetuiging voor
de uit het dot dusverre gevolgd gebruik
gebleken welwillendheid ten aanzien der
ambtenaren, op havo plaats is te achten.
Bij ontdekking van overtrading van dit
verbod wordt oen rapport bii het Departe
ment van Financ'ën ingebracht en zail do
betrokken ambtenaar als niet geschikt voo."
den belastingdienst worden beschouwd.
Nederlandsch Fabrikaat
Propaganda op do
poststempels
De vereeniging „Nederlandsch fabri
kaat" meldt, dat op verzoek van haar be
stuur. de Minister van Waterstaat beslo
ten beeft, dat do dagteokoningsstempels
der post, voorzoover deze stempels niet
voor andere doeleinden beschikbaar moe
ten blijven, zullen worden voorzien van
de aanbeveling „Gebruikt bij voorkeur
„Nederlandsch Fabrikaat".
Uit het textielbedrijf
Nog steeds geen resultaa
bereikt
Men meldt ons uit Enschedé:
Men meldt ons uit Enschedé, d.d. 23 Noj
vember:
Nadat hedenmorgen de beide Christe
lijke Textielarbeiders-Organisaties met het
Hoofdbestuur van de Twentscho Fabrikan-
t en-vereen igingen hadden geconfereerd,
werd hedenmiddag bet hoofdbestuur van
den Algemeenon Nederlaaïdschen Textiol-
arbeidersbond „Do Eendracht" in conferen
tie ontvangen.
De fabrikanten achtten de door De Een
dracht ingediende voorstellen onaannemo-
lijk. Zij stelden een langer clan 48-urigo
werkweek voor, waarop De Eendracht in
geen geval wenschte in te gaan. Ook in dezo
conferentie werd niet bet minste resultaat
bereikt.
Wij vernemen nog, dat bij invoering van
een 48-urigo werkweek door de fabrikan
ten loonaftrek zou plaats hebben.
Opbrengst P. T. en T.
Blijkens opgave in de „Stcrt." van bo-t
den bedroog de opbrengst dor P. T. en T.
over October j 1Posterijen f 4.580.096
(Oct. '24 f4 688.212); telegrafie f531.709
(idem f598.108); telefonie f 1.335.817 (idem
f 1.420.153).
R.-K. Bouwvakarbaidersbond ..St. Joseph"
Zaterdag werd te Utrecht do vervolg-*
vergadering gehouden van Rovengonoenv
den bondsraad, ter afwerking yan do
agenda, welke in de vergadering van lós
