telegrafisch weerbericht
jolgens waarnemingen verrit lit in den
porgen van 4 Nov, 1925, medegedeeld
door het Kon. Ned. Meteorologisch
Instituut te De Bilt
Hoogste Baroraeterst.: 766 te Zurich,
laagste Barometerst.: 736.5 te Blaa-
yindshulc.
Verwachting tot den avond van 5 Nov„
Krachtige tot matige, later wellicht toe-
gemende Westen tot Zuiden wind- toene
mende bewolking, later wellicht weer re
gen, aanvankelijk kouder.
Barometerstand.
De stand van hedenmiddag 3 uur ïs aan
gegeven door den grooten wijzer. Het
dunne lijntje beduidt den stand van gis
termiddag 3 uur.
LUCHTTEMPERATUUR.
12.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.
Van Weonsdagnamiddag 4.55 uur tot
Donderdagmorgen 6.32 uur.
I
tegenover 't kunstwerk kenmerkfp de ver
tolking van Dvoraks Svipphonie. Het over
pakken der melodie door de onderschei
dene instrumentengroepen was mooi, zoo
dat de lijn vastgehouden werd. rhvthmiseh
werd krachtig spel gegeven, goed gevoeld
crescendo en decrescendo, mooie toon bij
de strijkinstrumenten en het koper en
gloed in de vertolking. Het orkest zal door
de leiding van zijn bekwamen dirigent als
aan banden gelegd de muziekidée meer en
meer in zich opnemen en weergeven. Zoo
eindigde dit goedgeslaagd concert, waar
voor veel belangstelling was. Aan het slot
uitingen van dank en waardeering.
J. K.
Mij. ter Bevordering der Toonkunst.
Afdeeling Leiden.
In aansluiting aan een vroegere mode-
deeling over de plannen van de Afdeeling
Leiden van bovengenoemde Maatschappij
tot viering van haar 50-jarig bestaan op
8 en 9 December a.s., waarbij, zooals ge
meld, de Johannes Passion van Bach lot
uitvoering zal worden gebracht, onder lei
ding van den koordirigent Anton H. Tie-
lie, kunnen wij thans berichten, dat als
solisten op dezen herdenkingsavond zullen
optreden de dames Mia Peltenburg en Th
Versteegh, en de heeren Max Kloos en
Lduis van Tulder, terwijl de begeleiding is
toevertrouwd aan het Residentie Orkest.
INTREEREDE VAN
PROF. R. R. WELSCHEP O P.
De zeereerw. hooggel. pater R. R. Wcï-
Bchen O.P., benoemd tot bijzonder hoog
leeraar. vanwege de Sint Radboudsticb-
ting, om onderwijs te geven in de Thomis
tische wijsbegeerte, heeft zijn ambt heden
middag om 2 uur aanvaard in het groot-
auditorium van het Universiteitsgebouw
met het houden eener rede over „De juiste
formuleering van het causaliteitsbeginsel."
Onder de talrijke belangstellenden wa
ren, behalve Curatoren en vele professoren
lectoren en privaat-docenten der Leidscbe
Universiteit, de curatoren van de Radboud-
sfichting jhr. Bosch van Oud-Amelisweerd
en dr Boekelman. de hoogeerw. pater pro
vinciaal van de Dominicanen, pater van
Breda, de hoogeerw. praeses van het Groot
Seminarie te Warmond, de zeereerw. hee
ren Aengenent, Groenen en Niekel, prof. dr.
V- Rooij van Amsterdam, prof. mr. Klein
tjes van Amsterdam- rector Verhey
0 P., van-Amsterdam, pastoor Beukers,
van Leiden, afgev. van de R. K. Rtudenten-
vereeniging „St. Thomas" te Amsterdam
en „St. Augustinus" te Leiden en de an
dere Leidschc Studenten-organisaties.
Wat den mensch de verovering der
Jaarheid eerst en vooral bemoeilijkt, is
beperktheid van zijn vers'and, aldus
wpon de hoogleeraar zijn oratie.
I Ongetwijfeld kunnen ook de dingen, de
«nob j pc ten ons hinderen b'j hot verkrij
gen van inzicht, doch de eigenlijke oorzaak
jan het uiterst langzaam voortschrijden
wr wetenschappen ligt in onszelf.
Waar sprake is van een betrekking van
l tel een tot het ander, kan een beletsel im-
tof1" van tweo zijden opkomen,
i an neer hout niet wil branden, kan het
tenr te zwak, doch ook het hout te vochtig
fcjn.
I fagelijks wanneer iemand een voorwerp
Jwilijk vermag te z en. kan de oorzaak
J «huilen in zwakte van gezicht, maar ook
I «Rechte belichting.
u noemen we volgens den Aquiner oen
tof d s*ec'l.'<? kenbaar, voor zoover het
kn wel tVf J°*S is of zondpr meer >•<-. D3
•inl ?-vn v<H>rwern. dat worm kan
Gn,'n'el fp:,oüjk warm is. valt
IDoiüel1 rv n.' "1Pn Dat. de som dor hne-
«TSi ,spaiikken driehoek 180° be-
lt«t ton430 aar wannppr vrij de hoe-
Cl^aanZien Va^n van hulplijnen sa-
JeJ°Cralen tot L werkelijk een gc-
v.onieeml' heerpn blok marmer
es'0,en'aan ^or zoover het
!*nch *\aan te Bieden, dejvangen van
<(ip kaBmet te zullen uitmavo marmer
»hkj*1JZ0 Bet Pruisische socialist en s ge-
1^ VaQ Braun te steunen, in-'c. dat
tegenover de sociaal-democra- ens-
sJ**** zB'n, aan een rijksre- u-n-
ue middenpartijen een welwil- hei
neD net wordt ge'eidelijk kenbaar naar
de mate van zijn verwerkelijking. Iets in
wording is uiteraard ju'St door het volko
men zijn een beletsel voor kennis.
Volledige kenbaarheid komt eerst tot
stand wanneer het onvoltooide, voltooid,
wanneer al wat kan ziin verwerkelijkt is. of
eenvoudigweg is. Het volstrekte niets
blijkt op z:ch genomen geheel onbegrijpe
lijk en elk ontlui.2, zooals een vierkante
cirkel, is dan ook onzin, omdat- het niet is
noch zijn kan. Hoe nauwer dan ook iels
door zijnsarmoede aan het nigjte-verwant
is, des te minder slof levert het tot ken
nen
Het valt lastig een zuiver inzicht te ver
krijgen in het wezen der eigenlijke of suc
cessieve verander'ng, wijl een veranderend
ding wel «werkelijk zijn bevat, doch nooit
af is, zoolang de verandering duurt.
We mogen echter het moeizame onzer
wetenschappelijke kennis niet eerst en
vooral wijten aan de objecten, dan immers
zouden die dingen, welke op zich genomen-
liet meest kenbaar zijn. tevens door ons
volkomen begrepen worden. God, Wiens we
zen hei is te bestaan, Die vanzelf oneindige
werkelijkheid is, moest dan ook voor ons
het allerbegrijpelijkst zijn. Het staat daar
entegen vast, dat onze kennis van de Eerste
Oorzaak zeer onvolmaakt is en al kunnen
wij eenige waarheid aangaande God achter
halen, wij».weten tenslotte beter wat Hij
niet is, dan wat Hij is. Het schort ons aan
begrip en stem. Ons spreken over de Brnn-
aar van alle zijn, blijft stamelen. Alle
menschelijk zoeken is stukwerk.
De enkele mensch vermag weinig op we
tenschappelijk gebied. Samenwerkiug is
volstrekt noodzakelijk.
Eeuwen geestesarbeid worden gevorderd
voor het ontdekken, alsmede voor het zui
ver stellen der wetenschappelijke proble
men, en eeuwen gaan vaak voorhij vooral
eer na veel dwalen en misvatten de zuivere-
afdoende oplossing begrepen wordt. Wer
ken als „Val en worn" van Pr Dijksterhuis
over de geschiedenis der Mechanica van
Aristoteles tot Newton en ..Grepen uit de
historie der chemie", van Pr. van Deven
ter toonen wel allerduidelijkst, hoe aller-
traagst hef tempo van de evolutie der we
tenschap is en line noodzakelijk, dat de
continuiteit van den arbeid der geesten ge
ëerbiedigd wórdt als een levenswet van
vooruitgang.
Dit klemt te mepr voor den gezonden
groei der wijsbegeerte, want daar geldt hel
een antwoord te vinden on de allerzwaar
ste vraagstukken, welke de mensch zich
kan stellen.
Het allermoeiliiW. scheef Aristoteles. is
wol inzicht te hebben in het meest alge-
mepug". want dit ligt het verst van de zin
nen verwiiderd.
De wijsgeerigo wetenschappen kunnen
slechts het uiterst moeizaam verkregen re
sultaat zijn der geestesinspanning niet van
een enkele generatie, laat staan van ppn
enkel mensch, doch veeleer van de menscli-
heid. Zeker, de liefde tot de waarheid
dwingt lot ontdekking, van nieuwe inzich
ten, doch diezelfde liefde moet ook dwin
gen om door intens en onbevangen na
denken niets te laten verloren gaan van de
reeds verworven wetenschap.
Daarom heeft Thomas van allen willen
loeren, niet door gedachteloos napraten,
doch dóór veel en diep nadenken. Hij zocht
inzicht, hij vroeg bewijzen en keurde ze
zonder aanzien des personns uitsluitend
op hef ^innerlijke gehalte aan waarheid.
Tn zijn edel. nederig, onbaatzuchtig hart
was geen plaats voor stelselegoïsme. Hij
is in de school gegaan hij alle groote den
kers, geen enkele wijsgeerigo opvatting
van eeiiig belang is hem vreemd geble
ven. De groote en grootste vraagstukken,
de kernproblemen, door een hedendaagsch
filosoof niet onaardig vergeleken met cir-
cumpolair-gesternfen, welke aan het wijs-
geerig uitspansel nooit verdwijnen, tenzij
hij denkers van lager rnng, Thomas heeft
ze doorvorsclif, principieel, in de grond
slagen.
We mogen vrij zeggen, dat alle groote
vernuften vanaf de Jonkers en Eleaten
tot en met de wijsgeeren der dertiende
eeuw onder zijn kritisch toezicht gear
beid hebben aan den machtigen bouw van
hef Thomisme.
„Zijn stelsel is dan ook van een enkelen
mensch, noch van een enkel geslacht, noch
zwak gegrondvest op slechts enkele begin
selen, maar de beginselrijke, diep door
dachte en veelzijdig vervolledigde logische
samenvatting der ware uitkomsten van
nagenoeg achttien eeuwen wijsgeerig den
ken."
Het groote onheil, dat ooit de wijsbe
geerte betrof, was de radicale losscheuring
van liet verleden.
De groote scherpzinnige denkers, die de
vaders waren dei- moderne filosofie. Pa-
con, Descartes,Locke, Berkeley, Hume,
Kant, zij hebben in stee van het Thomisme
slechts een decadente scholastiek gekend,
tot overgroofe schade der ware philosophic
Elders heb ik trachten aan te toonen
hoe b.v. liet allergewichtigste substantie
probleem allicht een andere oplossing zou
gevonden hebben, indien de heerlijke, re-
genrijke continuiteit der denkers niet wa
re verbroken geworden.
Mijns inziens mag deze opvatting min
of meer-gelden voor alle belangrijke wijs
geerigo vraagstukken.
Sta mij toe heden niet een enkel voor
beeld de aannemelijkheid dezer uitspraak
eenigszins te versterken.
Moge tevens blijken, dat scherp defi-
nieeron voor Thomas als denker do voor
naamste gewetenszaak is geweest en lioe
hij in do vraagstukken doordringt tot op
don wortel.
Het natuurlijke, het z.g. voorweten
schappen ik denken berust in tegoedor-
trouw definities die nrn of meer onvol
komen. oppervlakkig zjn en het is juist
de taak van den wijsgeer, om de beaTips-
in houd en nauwkeurig af Ie palen. Waar
liet ongeschoolde denken eindigt, daar be
gint de arbeid van den filosoof met wal de
Franse hen noemen „passer les idees au
crible''.
Hij behoort hef bijkomstige zoo diep mo
ge! jk weg te sn jden om zoodoende u't-
sbrlond bet wezenlijke en rel'cf, in bet
volle licht te brengen.
Een der gewichtigste v. "jsgoeriee vraag
stukken is hel causalHeitsprobleem en een
der eerste eiseben voor een wetenschapp-
lijk vruchtbaar onderzoek bestaat in het
nauwkeurig formuleeren van genoemd be
ginsel.
Voorop staat vast, dot het hier de bepa
ling geldt van een metaphysisch beginsel
De reden, waarom we iets voor veroor
zaakt houden, ligt niet in de speciale na
tuur van een of ander ding. Een mensch
vatten we niet op als een veroorzaakt iets,
omdat hij nu juist rnensch is. anders toch
zouden we een paard of welk ander wezen
dan ook, niet veroorzaakt kunnen noe
men, doch enkel en aJleen een mensch.
Nu is het oen algemeen aanvaard denk-
feit, dat wo bij elke verandering redelijker
wijze naar een oorzaak vragen, b.v. bij
ontsporen van oen trein, uitbreken van
brand, ziek worden en evenzoo im ontel
bare gevallen.
Het ge meen schappelijke in dergelijke
feiten, dat de vraag naar een oorzaak
schijnt te wettigen, lijkt de verandering te
zijn. cfe overgang tot een nieuwen toe
stand.
Mogen wo nu het oorzake'ljksheginsel
aldus formulieren: elke verandering eischt
een oorzaak? Mijns inziens is deze uit
drukking onju'st.
Indien de dingen slechts een oorzaak
vergen, omdat zij veranderen, daji zouden
we redelijkerwijs nooit naar de oorzaak
kunnen vragen van het niet veranderen,
van het blijvende in do zaken.
Toch heblien b.v. alle groote denkers
gevorscbt haar de oorzaak vam hot onver
anderlijke in onze wetenschappelijke "ken
nis, in onze definitie's. Plato meende ze
gevonden to hebben in de onveranderlijke
wereld der Ideeën. Kaut verklaarde het
denkend subject tot oorzaak. Thomas leert
dat in alle dingen, zelfs in de onverander
lijke. oen rëeel beginsel ligt van onveran
derlijkheid.
In elk geval vroegen die denkers rede
lijkerwijs naar een oorzaak van het mot-
veranderen.
Is de onveranderlijkheid der beginselen
niet de oorzaak van de onveranderlijkheid
der conclusie?
Dat in gewone omstandigheden de torn
peratuur van ons organisme, nagenoeg con
slant blijft, ondanks de voortdurende stof
wisseling Tan duizenderlei chemische
reactie's, moet toch wel zijn oorzaak vin
den in ccn of andere reguleerende factor
De Aquiner zegt daarom, dat er onveran
derlijke dingen zijn, welke een oorzaak heb
ben van hun niet-veranderen.
De reden, waarom we iets veroorzaakt
noemen, schijnt derhalve in iets te schui
len, dat gemeen is zoowel aan dingen, di<
veranderen, als aan dingen- die niet ver
anderen.
Hoe formuleert Thomas nu liet oorzakc
lijkheidsbeginsel.
Hij schrijft: „al wat aan een zaak toe
komt, doch niet in haar wezen ligt, is ver
oorzaakt."
„Oninp. qnad - eonvenit alicui, quod non
est de essentia ejus, convenit ei per aliquam
causam".
Door tegenstelling volrrt hieruit, dat wat
zelf in wezen het een of auder is- in zoo
ver nnveroorzaakt moet zijn.
Te vragen waardoor vierkant vierkant
is, lijkt ongerijnjd, is volgens Aristotele
geen vraag, omdat vierkant zelf. naar zijn
wezen vierkant is en we derhalve niet n
iets anders behoeven noch kunne i omzien
om het vierkant zijn te verklaren.
Opdat iets zij, wat het zelf, naar zijn we
zen is, heeft het gpen ander princiep noo-
dig. dan zichzelf. Het is beerijpeliik uit
ziehzelf, omdat lief zelf dus of zoodanig is.
Wanneer daarentegen aan een ding iets
toekomt dat liet niet zelf is, kan de zaak
zelf daarvan geen verklaring geven
Uit onze beschouwing blijkt, dat elk uit
werksel als zondanig noodzakelijk samen
gesteld moet zijn, omdat het als effect iels
heeft, wat huiten ziin wezen ligt en tevens
hoe elke oorzaak, als zoodanjg zelf datgene
is, wat in het effect hij deelname gevonden
wordt.
Vandaar, dat do Aouiner schreef' .Ne-
eesse est ut omnia composita et participan-
tia reducantur in ea quae sunt per esson-
tiam, sicut in eausas". Al liet samengestel
de en waf hij deelname is, moet terugge
bracht worden tot hetgeen in wezen is-als
lot zijn oorzaak.
Gevolgelijk moet in elk schepsel hel be
staan buiten zijn natuur liggen, anders kon
liet als bestaand ding geen effect zijn
„De idee van veroorzaakt zijn", aldus
St. Thomas, „sluit in, dat liet uitwerksel
op eenige wijze samengesteld is, omdat
minstens zijn natuur iets anders moet we
zen dan zijn bestaan". Tn God alleen is
volgens den Aquiner hel heslaan eenzelvig
me! zijn natuur, waarom dan ook elke
vraag naar de oorzaak van dat Bestaan een
ongerijmdheid wordt.
Wel kan men de oorzaak onzer kennis
van God's daadwerkelijk zijn aanwüzen,
doeh iiiet de oorzaak van het bestaan in
Hem, Die zelf zijn Bestaan is.
Geen eindige of oneindige reeks van z.g.
tweede oorzaken, die niet vanzelf zijn, ver
mag door haar aaneengeschakelde essen-
tiecle beslaansarmoede rekenschap Ie ge
ven van liet werkelijk zijn der dingen.
Uit deze korte uiteenzetting wordt nu
tevens duidelijk, waarom elke verandering
een oorzaak vergt.
De zuivere formuleering van het causali
teitsbeginsel is, mijns inziens, deze: al wat
een zaak niet zelf, doch hij deelname is,
komt aan die zaak toe krachtens iels an
ders, dan het zelf is". Hieruit volgt, dat
het oorzakelijkheidsprinciep ter wille van
zijn begrijpbaarheid een wezenlijk onder
scheid ci-clii tu&schen effect en oorzaak,
blijft ook ten deele. Hierin ligt juist het on
derscheid tusschen schepping en oniz 'ting
Ik zeg dit naar aanleiding van liet be
kende bezwaar, dal Kant ai navolging van
Hume tegen de begrijpbaarheid van het
causaliteitsbeginsel in het veld brengt.
Gelijk wo reeds zeiden: dat iets is. wat
het zelf is, behoeft ter verduidelijk]"? geen
ander beginsel dan d° zaak zëlf. Maar dat 1
ren «T'ng lefs boe Ff, waf i tref relf is,
daarvan kan de verklaring n gezocht
worden in tiet ding, in over het zVhzoJf
is. evenmin als het niet zijn het zijn kan
rechtvaardigen.
Dezo enkele aanwijzingen over de for
muleering en beteeken;:- over het causalj-
te I-beginsel mogen voor het ougenblik
volstaan, om eemgsa'us de gedachte te
wekken, dat de studie van het Thomisme
uit hoofde der principieel© behandeling
van wijsgeerigo problemen de belangstel
ling verdient van aflen, wie de vooruit
gang der wij.sgeerige wetenschappen ter
harte gaaf.
Ik denk hier onder incer .aan het vraag
stuk dor menschelijke vrijheid, aan het in
ducticprobleem, aan de ethiek, waar de
Aquiner ook oen autonomie huldigt, n 1. in
zoover hij lief licht onzer eigen redo uit
onze menschelijke natuur, haar natuurlijk
ko strevingen, do normen van het zedelijk
behoorlijke worden begrepen-, doch wier
volstrekt bindende kracht wortelt in do
souverein© macht der volstrekte 'goedheid
van het einddoel.
Vooral echter gaan mijn gedachten uit
naar de kwostio der objectiviteit onzer
verstandskennis.
Junst do stevige, op nuchtere feiten ge-
grmidve-sto kenleer van den Aquiner, wel
ke doordringt tot op den worlol der ken
problemen, is, mijns inziens, hij machte
om vole oprechte zoekers te bevrijden van
eon geestverlammend. averechtse!» relati
visme en liet aal mijn grootste vreugd en
heerlijkst loon zijn, ind en ik doo>- de ve>r-
vull'iig van het ambt. dat ik lieden aan
vaard hol), daartoe mag meewerken.
Spr. besluit met zijn dank uit te spreken
aan het Hoogwaardig Episcopaat van Ne
derland en het bestuur der St. Radboud
Stichting voor zijn benoeming.
Aan Curatoren, aan den Senaat dezer
Rijksuuivers-teit, alsmede in het bijzon-
dor aan de Faculteit do- Letteren en W js-
begcerto voor de welwillendheid, waarmee
de oprichting van deren bijzondeVrn leer
stoel door lien is toegelaten en bevorderd.
Het verheugt mij, aldus richtte'spr. zich
ten slotte tot do studenten, dat ik mijn
beste krachten zal mogen wijden aan Uw
wetenschappelijke onlw kkoling. Naar hot
voorbeeld van St. Thomas, aan wiens leer
do eeuwen hebben gearbeid, willen wij met
oprechte dankbaarheid allo ware vondsten
der modfijnc wijsbegeerte en der bijzon
dere wetenschappen aanvaarden en benut
ten Ier vei'breeding en verdieping en waar
ooodlg ioi berate] vup !i<»i Thomismn.
Moge Uw drang naar we tenschappelijk
inzicht mij voortdurend prikkelen om U
het. allerbeste mee te doelen.' dal een do
cent in do filosofie zijn studenten si honken
kan, n.l. een stevig houvast voor Uw den
ken, waar liet geldt een klaar, bevredigend
antwoord to vinden op de gewichtigste
levensvragen, welke de mensch zich kan
stellen.
In do diepe overlu'ging, dat ik niets
vermag zonder de hulp van Hem, Die ge
noemd wordt „Sapi-ontiae dux et sa-
p'ient'iae Enjendator" bid ik de Eeuwigs
Wijsheid mijn arbeid aan deze roemrijk©
Universiteit te wü'en zegenen, aldus be
sloot epr. zeer nadrukkelijk z jn welen-
schappelijk betoog.
ACADEmrr.HiEisws
LEIDEN. Geslaagd voor hol:
Doctoraal-examen Geschiedenis do lieer
M. D. Ozinga (Perm's)
CandidaatK-examen wis- on natuur
kunde (La K) do heer M. D. Liem (L e i-
d e n).
Doctoraal examen rechten: Mejuffr, O
.T. Drooglecver Forluijn (Rotterdam),
Mejuffr. M B J. Fel>er (den Ifeag) en
de heeren P. M. C. J Hamer (don Haag)
en M. S. Vörster (Leiden).
UIT DE CgflGEVg&G
HOOGMADE.
Geen liefhebbers voor auto's. Bij de
verloting ten bate van de St. Jozefkerk
te Leiden viel de lslen prijs, een auto
aan een inwoner hier ter plaatse, ten deel.
Dit is nu al (le 2d© auto. die hier gewonnen
wordt in dit jaar. Beide gelukkige win
naars hebben echter niet de auto zelf aan
vaard. Er is ia onze plaats slechts één
motor-rijwiel in gebririk!
OEGSTGEEST
Dames-Zanyvereen. Op een bijcen-
krun^d der Dames-Zangvereenigirig is de
aanvang van den nieuwen cursus bepaald
op 17 November a.s. Zij, die aan dezen
nieuwen cursus wensclien deel te nemen,
en den leeftijd van 16 jaar bereikt hebben,
kunnen zich als lid opgeven hij mej. Ha-
man, presidente der Vereenigirig.
NOORDWIJK.
Maggi-avtwd. Tn de goedgevu'dc zaal
van het Hof vt Hol'and werd gisteren
avond oen leerzame uiteenzetting gegeven
over de voedingswaarde der M;iggi-Pro-
ducfen. Eenige films lichtten de lez ng too.
TELEGRAMMEN
(VAN ONZER DRARPLOOZE'i OIENSTT
Naar een ontwapeningsconferentie.
Waarschijnlijk begin J a n u a r i.
PARIJS. 4 November (V.D.) In ver
band nu-t de onderteekening van het Vei
ligheidspact op 1 December te Londen zal,
naar gemeld wordt. Frankrijk de leiding
nemen LtTj do voorbereidingen voor de ont
wapeningsconferentie, die in hot begin
van het volgend jaar te Genève onder de
auspiciën van den Volkenbond hijeen ge
roepen zal worden. Het verluidt, dat do
Fransche regeering een ontworp-voorstel
tot ontwapening heeft ingediend bij de mi
litairo commissie van den Volkenbond. De
actieve stappen tot het bijeenroepen van
een ontwapeningsconferentie zijn ver-
Iraaitf, Vangende We onderfeeliening van
lie I nearno-vorilragcii. Zoodra do namen
op papier staan, zal tot de bijeenroeping
cener ontwapeningsconferentie worden
overgegaan. Het is waarschijnlijk dat dezo
in het begin van Januari zal bijeenkomen
De chaos in China
LONDEN, 4 November (V.D.) Do
Amerikaansche consul te Hongkong meldt
aan de Amerikaansche legatie te Poking,
dal 2 Amerikaansche zendelingen door
ban-lieten op het St. Johnseiland, ongo-.
veer 120 mijl ten Zuidwesten van Hong
kong worden gevangen gehouden.
Sjcsjoean gebombardeerd.
TANGER, 3 November (V.D.) Drio
Amerikaansche vrijwilligers in liet Fran
sche leger in Marokko zijn met hun vlieg
tuigen in de geïnternationaliseerde zóne
van Tangcr geland. Zij hebben Sjesjoean
met moer dan 60 hommen gebombardeerd.
Geen koning maar dictator.
MOSKOU, 4 November (V.D.) Do
Perzische ambassade to Moskou spreekt
(Iq berichten tegen, dat Riza Khan tot ko
ning is uitgeroepen. Hij lieert slechts do
dictatoriale bevoegdheden der Mcdshilis
gekregen.
Een dictator voor het Memelgcbied?
BERLIJN, 4 November (V.D.) Vol
gens de blauen is do regeering van Litaucn
voornemens den pas gekozen Landdag vnn
Memel te ontbinden en een militair per
soon met dictatoriale volmachten naar
Memel te zonden.
Bulgaarsche gevangenen in vrijheid
gesteld.
ATHENE. Nov. (V.D.). De Grieken
bobben do Bulguarschc gevangenen, die tij
dens hel jongste conflict .gevangen geno
men werden, in vrijheid gesteld.
Oe ramp in Noord~Wales.
I/ON DEN, 4 Nov. (V.D.). Officieel wordt
gemold dat het aantal dooden tengevolge
van de dijkbreuk in Noord-Wales 16 be
draagt.
De storm in het Kanaal.
CHERBOURG, 4 Nov. (V.D.) Een hevige
storm heeft boven het Kanaal gewoed. De
.Berengaria" is bier aangekomen met 50
passagiers, die door de overb >rd slaande
golven licht gewond ziin.
Nieuwe Hongaarsche goudmunt.
BERLIJN, 4 November (V.D.) Do
Hongaar cho nationale vergadering nam
do Wet aan betreffende de invoering van
een goudmunt van 100 heller, gelijkstaan
de mei !2500 papiejl ron« - <le eenheid.
Dc Londen*'
verl.i
LONDEN, 4 November V li.) De Lon
den-- lie ccineenteriiadsvprkiezin.-'-'ii hadden
lol resultaat (Ijkt 364 Labour kandidaten
gekozen zijn en 1002 enndidaten, welke do
peinconlehervormers en andere kleinere
partijen \erfegpnwoordigcn. Labour won
87 zetels. Do arbeiders behaalden de meer
derheid in 8 Londenscho voorsteden, ter
wijl Labour vóór de verkiezingen de meer
derheid in 6 steden had. In de andere sle
den is Labour in de minderheid, hoewel zij
haar verle-:enwoorliging in vele gevallen
versterkt beeft.
Da prins van Wafes valt weer eens.
LONDEN, 4 November (V.D.) Gister
is de prins van Wales bij de vossenjacht
voor het eerst na zijn groote reis weer
van het paard gevallen. Hij bereed het
bekende paard „Whaddon", dat na een
uur rijden door het natte grasveld uitgleed
Hef dier viel met z'n berijder. De prins
werd niet pnwnnd
Wisselnoteeringen (Amsterdam
Herlijn69J6)
Londen 12.041/-
Now-York2.481/*
Parijs 10.031/2
Brussel 11.26
Zurich 47.90
Rome 9-82
Oslo 4 50.H6
Kopenhagen61.05
Stockholm G6.55
Wecnen 85.05
Praag7.:>7
Madrid 35.521/2
BEURSOVERZICHT
De markt was lieden kalmer. Rubbers
werden in meerdere gevallen iets lager ge
noteerd als gevolg van do kleine verlaging
der rubberprijzen. Suikers vast. H. v. A.
en verschillende andere soorten hooger ge
noteerd. Jnd. Gultuurbanken evenzoo in
rband mot nieuwe afdoeningen door do
Visp. Olie vrij gunstig gedisponeerd Hij
kalmen handel kwamen Kon. en Gec. hoo
ger. Taltakken weinig veranderd. Scherpv,
rlaten Nc(J. Indtistrieolen niet veel hij-
aders. Gewone Jurgens prijshoudend.
Amerikanen weinig belangstelling.
Prolongatie 4 pet.
ItflAfiKTBERaChTEM
AMSTERDAM, 4 Nov. Veemarkt. 220
Vette Kalveren le kwal. 1.18—1.28, 2d©
kwal. 1- 1.14, 3e kwal. 0.80-0.98; 44
Nuchtere Kalveren 1423; 484 Vette
Varkens Holl. le kwal. 1 03—1.09, 2d©
kwal. 1.051.07. Een enkel varken bij
zonder vet. Overzeescho en Geldersche 1st©
kwal. 1 10.
WOERDEN, 4 Nov. Kaasmarkt. Aange-
oerd 284 kaaspartjjaiL Le kwal J 63—67,
:o kwal. 5861. met rijk-merk f 60—69
e kwal f 6064. zwaardere met rijks-
ïerk f 70. Handel matig.
ALPHEN a. d. RIJN. 2 Nov. Vsiling.
Appelen 1015, Spruitkool I f lo
ll. idem II 46, kroten 4.80, per 100
K G.; peen 910, andijvi© 2.602 80
idem II 1.001.80, per 100 bos; bloem
kool I 20, Idem II 711. savoyekool
7, roodekool 5—0, per 100 stuks.
