17e Jaargang. WOENSDAG 21 OCTOBER 1925 No. 5078 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per tv eek 12.50 per kwartaal. J}ij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post 1 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon© advertentlön 30 cent per regel Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. u Kleine adverientfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver huur, koop en verkoop fO.50. Oit nummer bestaat uit twee bladen. 4 Oe arbeidsduur. M*ie tegen den achturendag bezwaren maakt zal tevens moeten erkennen, dat hij als reactie op den veeltijds veel te langen arbeidsduur van voor den oorlog illbans te verklaren is. Maar men spreekt niet in overeenstem ming mei de feiten, indien men het voor stelt, alsof over heel de Nederlandsche ar- heid'orswereld 8 uur per dag en niet lan ger wordt gewerkt. In liet jongste nummer der R.-K. Vak beweging wijst de heer De Bruyn daarop. Er zijn er, zoo schrijft hij, die meenen, dat „dc" arbeiders in ons land in het ge not zijn van den achturendag. Dezul ken denken dat de werktijd van „de" ar beiders is van 's morgen 812 en van 2— 6 uur. Zoo te denken is een groote vergis sing. Zij verliezen eerstens uit het oog, dat"na de wijziging van de arbeidswet, in 1022, de wettelijke werkdag, met uitzon- doring van den Zaterdag, 8* uur gewor den is. Verder houden zij geen rekening met liet twee- en drie-ploegenstelsel, dat andere, voor de betrokkenen veel on aangenamer dagverdeeling geeft, dan de boven aangeduide. Maar bovendien ver geet men, dat er op groote schaal over-' werkvergunningen verleend worden. De schrijver geeft dan een overzicht van de verleende overwerkvergunningen, vol gens het Centraal Verslag der Arbeidsin spectie over 1924. Uit deze opgave blijkt, dat in 1923 in claal 15.225 overwerkvergunningen wer- len verleend, terwijl in 1924 het aantal lleeg tot 19.745. Er blijkt verder uit, dat er in 1924 9798 overwerkvergunningen werden ver voor een verlenging van den ar beidsduur per week van méér dan 5 tot en met 7i uur en 2379 vergunningen voor meer dan 7* uur per week. Door die over werkvergunningen is de arbeidsduur voor de betrokken werknemers, uitgezonderd den Zaterdag, dus 10 uur per dag. Men mag dat niet erg vinden; men mag ook nog verdere verlenging wenschen; best Doch men stelle het niet voor alsof ,de" arbeiders acht uren per dag werken. Men houde verdqr wel in het oog, dat de wettelijke arbeidstijd slechts voor een groot gedeelte der arbeiders geldt; groote groepen, zooals b.v. de handels- en kan toorbedienden, kellners etc. in hotels en restaurants, het personeel der koopvaardij- binnenscheepvaart, het verplegend per soneel, etc. vallen er nog.geheel en al bui- RU'T^ülAIID De Veiligheidskwestie. DE VERDRAGEN VAN LOCARNO. De indruk der publicatie. Duitsche persstemmen. Dat het Verdrag van Locarno, door de Waden der linkerzijde over .het geheel gunstig beoordeeld zou worden, was te verwachten, doch ook de houding der rechtsehe pers is thans niet meer zoo 'af wijzend als kort geleden. In enkele na tionalistische bladen is zelfs een toon van Voldoening waar te nemen. i.Zoo schrijft de groot-industrieele „Lokal- Anzeiger"', die dezer dagen nog had be- I toogd, dat men het verdag met het groot- wantrouwen moest onderzoeken, dat tbans roods gezegd kan worden, dat de kwestie van art. 16 als voldoende opgehel derd kan worden beschouwd. Het blad acht het evenwel buitengewoon bedenke- j l'jk, dat nieuwe verdragen zijn tot stand gekomen tusschen Frankrijk en Polen en Frankrijk en Tsjecho-Slowakije, waarach ter het geheime militaire afspraken zoekt. De (Duitsch-Nationale) „Kreuzzeitung" aeht het verdrag niet precies genoeg omschreven en vreest, dat er moeilijkhe- den zullen kunnen ontstaan bij de inter- j Pretatie van talrijke punten. Onbevredi- 1 opgelost vindt het ook het opzeg- Pngsrecht, terwijl ook de verklaring om- I kent art. 16 het blad niet bevredigen kan. Ten slotte verwacht het blad nog grooten diplomatieken strijd. Defintieï kan men eerst zijn oordeel uitsprekn, wanneer men I *eet hoe en hoeverre de tegenpartij in de Periode tot eind November zich bereid hoeft getoond aan de Duitsche eischen te I loldoen. Merkwaardig voor de opvattingen in of ficieele Duitsch-Nationale kringen is een Wikel in het orgaan van het Berlijnsche I ipfiibestuur, de „Deutsch-Nationale Ta- WPost". Hierin wordt gezegd, dat het j Teilighoidspact een waarborg biedt, dat j °°k bij een algeheele verandering van de openbare moening in Frankrijk, agressieve Phnnon tegen het Rijnland niet meer ter and kunnen worden genomen, tenzij het ordrag verbroken wordt en daardoor i ulomatisch de garantie van Engeland en I "e i11 werking treedt. Ook in het Oosten heeft het Duitsche standpunt gezegevierd, en in zoover moet gezegd worden, dat de conferentie van Locarno een zeer belang rijk deel van de politieke vraagstukken, welke Duitschland zoo nauw raken, in een vasten vorm heeft gebracht. Een ander deel is, om zoo te zeggen nog in een week stadium gebleven. "Wij hebben, zegt het blad, een nieuwe trede bereikt, waarop wij kunnen arbeiden en bouwen. Wij kunnen het veiligheidpact gebruiken als een hef boom om onze propaganda in de onlwape- ningskwestie sterker te maken. Wij kun nen de arbitrageverdagen gebruiken als wapen -tegen het Verdrag van Versailles en tegen alles wat den vrede tusschen ons en onze naburen in gevaar brengt. Alles bijeen genomen, staan we aan het begin van een nieuwe ontwikkeling. De Franseh-Poolsche en -Tsjechische verdragen. De Fransch-Poolsche en -Tsjechische verdragen, welke te Locarno tusschen Frankrijk en Tsjecho-Slowakije en tus schen Ih-ankrijk en Polen zijn tot stand gekomen, vinden in de Duitsche bladen, voorzoover zij zo niet zonder commentaar weergeven, een minder gunstige ont vangst. De (socialistische) „Vorwaerts" schrijft ,;Er is gezegd, dat men na Locarno niet meer spreken kan van geallieerden in den zin van het Verdrag van Versailles. Dat geldt wel voor Frahkrijk-Engeland-Italië, maar niet voor Franbrijk-Polen-Tsjecho- Slowakije. Frankrijk neemt tegenover Po len en Tsjecho-Slowakije grooter verplich tingen op zich dan tegenover Duitschland Het evenwicht van het Verdag van Locar no, dat overigens geen geallieerden kent, is daardoor aanmerkelijk verstoord. Als men dit niet heeft kunnen verhinderen, zou het welicht beter geweest zijn, zich neer te leggen bij de officieele garandee ring door Frankrijk van de Oostelijke ver dragen. Van de verdere ontwikkeling der dingen moet verwacht worden, dat ook een verdrag tusschen Duitschland en Frankrijk «vpt* hpt Onnten VornL woaWIrtrvr het verstoord© evenwicht hersteld wordt". De „Lokal-Anzeiger" zegt, dat de Fran- sche garantie, die door de voordeur is ver wijderd, door de achterdeur in haar vol len omvang weer binnengeslopen is. De Fransche pers tevreden De teksten van het verdrag van Locar no besprekend, zegt de „Temps": „Deze teksten zijn klaar en laten geen ruimte voor dubbelzinnigheid. De indruk wordt gevestigd, dat de ministers van Buiten- landsche Zaken het probleem in den ge- heelen omvang hebben onderzocht en dat zij geen enkel detail hebben verwaarloosd Al beantwoordt de oplossing niet volkomen aan wat sommige partijen hebben ver wacht, het is een openhartige en loyale oplossing, die de belangen welke hier op het spel stonden, verzoent, zonder dat men getransigeerd heeft betreffende de begin selen van bet recht. De houding van Polen. De 'Poolsche minister van buitenland- sche zaken Skrzynski heeft dadelijk na terugkeer uit Locarno aan den minister raad verslag gedaan, welk verslag door den raad met algemeene stemmen is goed gekeurd. In officieele kringen is duidelijk een neiging naar den optimistischon kant merkbaar, naar de „Times" uit de Pool sche hoofdstad verneemt, waar men in do resultaten van Locarno een groote triumf van de Engelsche vredelievende diploma tie ziet. Het groote voordeel voor Polen acht men vóór alles, dat de onschendbaar heid van het verdrag van Versailles is vastgesteld en dat do kwestie van den Poolschen corridor niet ter tafel is ge bracht. Polcn's groote vrees n 1. was, dat Engeland erop zou wijzen, dat in het be lang van Europa's pacificatie de heele kwestie betreffende die landstrook, welke Polen met "de zee verbindt en tevens Oost- Pruisen van het overige Duitschland scheidt, onder het oog moest worden ge zien, of dat Engeland zelfs met een of an der revisieplan zou zijn gekomen. Dit ge vaar, zoo wordt betoogd, is totaal afge wend. En men veronderstelt, dat Duitsch land geen kans zou hebben, als het zijn grieven over den corridor en Oost-Prui sen op grond van art. 18 van het Conve nant naar voren mocht willen brengen. Men stelt zich op het standpunt, dat Po- len's positie in geen enkel opzicht ten kwade is gewijzigd en dat het door zijn houding in moreel opzicht terrein heeft gewonnen. Dit officieele standpunt verschilt echter ten zeerste van dat in andere kringen, waaiv men vaak de meening hoort uiten, dat het resultaat van Locarno een ernsti ge slag voor Polen beteekent Duitsch land heeft geweigerd de oostelijke gren zen te erkennen, zoo wordt betoogd, en daardoor is een vroeger niet bestaand moreel verschil ontstaan in de oogen van de wereld tusschen Duitschland's ooste lijke en westelijke grenzen. De geheele loop van de onderhandelingen te Locarno wordt door de ontevredenen aangevoerd als bewijs, dat Polen gedwon gen werd een tweede viool te spelen en dat alle concessies voor Duitschland waren. In die lijn zal dan ook de aanval in do volksvertegenwoordiging gedaan worden. Ofschoon er waarschijnlijk menig har tig woordje zal vallen, zal de volksverte genwoordiging ten slotte de verantwoorde lijkheid niet durven aanvaarden van een verwerping der te. Locarno bereikte resul taten. Een nieuwe feestdag. „L'Oeuvre" stelt voor ieder jaar den lOden October plechtig te vieren ter her innering aan de conferentie van Locarno. Frankrijk. De levering van onderzeeërs. w Een Poolsche bestelling. Do Poolsche regcering heeft een order geplaatst voor 12 onderzeebooten bij Fransche firma's. Naar uit Washington wordt gesoitnd, heeft senator Borah oen onderzoek ge'ast, om uit te maken of de levering van on derzeebooten door Frankrijk een schen ding beteekent van do Ontwapeningsover- eenkomist van Washington. Griekenland. Een grensincident. Bulgaren vallen een wachtpost aan. Uit Athene wordt gome'd, dat Bulgaar- sche strijdkrachten ter sterkte van onge veer een bataljon plotseling dan Griek- schen post bij den borg Pe'es hebben aan gevallen. De Griekscho soldaten werden gedood en toen de plaatselijke comman dant zich met een witte vlag naar do Bul garen wilde begeven om opheldering te vragen, viel ook hij onder het Bulgaar- sche vuur. Er ontstond daarop een lang durig gevecht, in het verloop waarvan de Bulgaren de hoogte b-zetlen. In Griekenland is non door dezen vai eeer verraai, uaar men de beweegrede nen ervan niet kent De regeer ng heeft alle maatregelen getToffen om de aanval lers te verdrijven. Verscheidene militaire ïreinen zijn naar het Noorden gedirigeerd. Syrië. Om versterking gevraa g Uit Damascus wordt genu-H 1 de Fransche bevelhebber in Syrië rrPa rijs geseind heeft om 15.000 mm: v >sti>r- kinger Marokko. De strijd met de Moorc.t. W i 1 A b d-e 1-K rim den strijd voortzetten? Naar uit Tanger vernomen wordt, zou Abd-el-Krim voornemens zijn, een aan val te doen in hef getbied van Bonis Eroual. Een aanval ten Noorden van Bi- liane zou reeds ingezet zijn In een bijeen komst verklaarde Abd-el-Krim, dat oen Sccoond met Frankrijk en Spanje slechts tot schade der Rvffs zou kunnen worden gesloten. Derhalve iis het boter den strijd vooTt te zetten. Een Fransche nederlaag? Uit Fez wordt gemeld, dat de Fransche toepen in het Bihane-district nabij Fca cl Bali aan hot Westelijk deel van het cen traio front, een nederlaag hebben geloden. Bijzonderheden ontbreken nog. Uit het gebergte nabij Tetoean to Ton- gor aangekomen. Mooren, vertellen, dat Abd-el-Krim een achttal granaten mot stikgas heeft gezonden naar de Riifbaltorij, die af en toe Tetoean bombardeert, met de opdracht, die vlak in de stad te schieten, als hij daartoe per telefoon opdracht geeft. Zijn telefoonlijn reikt thans tot op enkele mijlen van de bombard ©erende Rifba.tto- rij, wo'ke bestaat uit 4 kanonnen, verbor gen in kloven van de bergen tegenover Te toean. Het is twee Spnansch© vbegers na drie weken niet gelukt, die batterij onscha delijk to maken. Een van de door do vlie gers afgeschoten bommen viel vlak voor den ingang van een batterij, verblindde een artillerist cn wondde oenige andoren. Het kanon bleef onbeschadigd. China. De burgeroorlog. Hot centrum sluit zich aaneen Verwacht wordt dat Woe Pei Foe te Hankau zal verklaren, d it hij de functie 'van opperbevelhebber van de centrale pro vincies op zich neemt cn dat een bondge nootschap is gevormd tusschen Kiangsoe, Tsjokiaug, Anihoei, Hex pei, Kiangsi en Foekien. Hij heeft z'oh definitief tegen over Poking en Moekden gesteld en het doel van het bondgenootschap is, het z.g. constitutioneel© parlement te horstellen. Een afdeeling troepen van Moekden, die do Jangtee overstak, werd door soldaten uit Kiangsoe ontwapend on teruggestuurd. Slechts oen demonstratieve actie? In te.gens'.elling met vele andero berich ten uit China meldt de correspondent van d „Da:ly Telegraph" te Tokio, dat men in goed ingelichte kringen te Tobio ^an mee ning is. dat uit de uitdaging van de cen trale Chineesöhe regeering geen directe vijandelijkheden zu'len voortvloeien. Men gelooft, dat do tegen Peking verzamelde strijdkrachten zich met oen onbloedige de monstratie tevreden zulen stellen, alleen om te toonen, dat de internationale confe rentie waardeloos is, wanneer zij zonder het mandaat van een meerderheid mn het vo'k tot stand komt. Aan do „Times" wordt mfusschen uit China gemeld, dat do troepen uit Tsje- kiang hun snellen opmarsch naar Nang- king voortzetten en diat Pjinkbing hun in hanken is gevallen. BINNENLAND Kameroverzicht. Salarisdcbat. Een heftig incident tus schen Minister Colijn en den leider der Vrijzinnig-democraten. Zooals gewoonlijk, heeft ook het giste ren gevoerde salarisdebat niet veel uitge haald. En, zooals ook regel is. werden ten slotte eenige moties ingediend, dio den betitelinrr van parndc-paardjes verdienen. Van de rechterzijde bij monde van den heer Kuiper (R. K.) is den minister ge vraagd een beetje ruim to zijn en niet vast te houden aan oen limiet van 3 mil- lioen. Dat is dan ook het eenige positieve resultaat van het debat. Als men het on derste uit de kan wil hebben en bij den minister komt met voorstellen voor her ziening van het bezoldigingsbesluit, die 12 of 15 millioen zouden kosten, krijgt men het lid op den neus. Daar is geen sprake van. Houdt men zich bij het her- lijn, dan zal over eenige tonnen niet ge vallen worden. Het debat is, jammer, op een laag peil getrokken niet zoozeer door den commu nist Lou de Visser als wel door den Vrijz. democraat mr. Marchant. De Knmeroverzichtschr ijver van het „Hbld." zegt er van; „Hot debat werd besloten mot een bij zonder heftig incident, uitgelokt door een sarrenden, honenden uitval van den hoer Marchant. Hij kreeg drie minuten voor renliek, woinig, maar genoeg om, deels Iflijkelijk uit verbittering over het heel on gunstig lot. dat een motie van hem zelf door hot afvallen van sociaal-democraten dreigde, honend te spreken van de „no viteit" van den heer Drosselhuya, ..aan een gerant ie van dezen minister één i ge waarde te hechten." En hij besloot, op bijn bekende opgewonden manier^ spre kend, met de woorden: „Voor mij beeft een garantie, een belofte van dezen be windsman, van dezen minister, niets en niets geen waarde!" Met kwalijk bedongen verontwaardiging sprong minister Colijn overeind om te protesteoren tegen dio woorden van den geachton afgevaardig de." „Hij kan weten, dat ik", aldus do heer Colijn, aan de totstandkoming van artikel 40 niet schuldig ben, dat ik nog geen minister was, toen de (luaestie v.m de intrekking aan do orde kwam. Wan neer de heer Marchant zijn woorden niet intrekt, zal het mij moeilijk vallen met den geachten afgevaardigde nog van ge dachten te wisselen." Do heer Marchant trok echter zijn woorden niet in, maar verscherpte ze nog een weinig, door te zeggen, dat do heer Colijn toch het K. B. tot'intrekking van artikel 40 gecontrasi- neerd had cn dat hij óók het wetsontwerp had medc-ondcrteekend, waardoor den ambtenaren den weg naar den rechter zou worden afgesneden. Onder groote beroering en heftige pro testen van rechts werd het debat geslo ten, nadat de voorzitter nog de publieke tribune tot de orde had moeten roepen. Maar het incident was daarmede niet uit den weg. Minister Colijn stapte nog woe dend naar de bank van den lieer Mar chant, om hem eenige malen, heftig ver ontwaardigd, toe te roepen, niet den vin ger dreigend, dat hot „een schandelijk' behandeling" was. Meer dan schandelijk was het zeker, dat een afgevaardigde op zoo'n persoonlijke manier een minister te lijf ging. Meer dan schandelijk, voor den afgevaardigde, meer dan schandelijk voor het prestige van het parlement. Do verontwaardiging over het incident was, behalve klaarbhi- kelijk bij de sociaal-democraten en 'I vrijzinnig-democraten, algemeen in do Kamer En die van .de „N. R. Crt.": ...Jammer, dat eene vraag van mr. Dres- selhuys aan den minister, waarin op ver duidelijking van zijne belofte nopens di eerbiediging van die 90 en 80 pet. dei- vroegere wedden word aangedrongen, den heer Marchant tot een even onnoodigen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De indruk der publicatie van het ver drag van Locarno in dc verschillende lan den. Een incident op de Grieksch-Bulgaar- sche grens. Een Grieksch ultimatum. Abd-el-Krim zou den strijd willen voort zetten. BINNENLAND. Een salarisdcbat en een persoonlijk feit in de Tweede Kamer. (Kamerverslag, 2do blad, en Kameroverzicht, lsto blad). Het Koninklijk Bezoek aan Limburg (lste blad). De twee Rotterdamsche politicmannen, bekend uit het Rotterdamsche „politie- drama", vrijgesproken. (Rechtzaken, 2do blad). LEIDEN. De zestigste verjaardag van Burgemees ter N. C. de Gijsclaar. als onhouschen uitval tegen bedoelden be windsman aanleiding gaf. Hoe ter wereld kan de vrijzinnig-democratische afgevaar digde zich gerechtigd achten tot den sma- lenden uitroep: „Een belofte, een garantie van deze minister van financiën, is mij niets waard." Artikel 40 xan het oude bezoldigingsbesluit, dat mr. Marchant er bij trachtte to halen, is niet eens van mi nister Colijn afkomstig. Zeker, hij heeft het helpen intrekken, maar rechtvaardigt dit een zoo beleedigondo on generalisoe- rende uitspraak? Wat zou de hoer Mar- chant zelf wol zeggen, als hij van trouw breuk werd beschuldigd omdat hij de 1 >r do grondwet gevorderdo eed en hoeft af gelegd en nochtans meer wil welen van de landsverdediging, van welke diezelfde grondwet rept! Hij zou exen wit van drift worden ais minister Colijn nu en "Welnurwafgu fftft1 wiYcfteru ^«W-cciui. Do Kamer komt op 3 November weer bijeen voor afdeelingsonderzook (Indischo begrooting.) Op 5 November zal dan het algemeen politiek debat een aanvang ne en. De directeur van den stenograpliisehen dióüst, do even waardige als bekwame heer Goedhart, was na een werkzaamheid van moer dan 50 jaren voor hot laatsl u do Kamerzaal. Jhr. Ruys do Beeron- brouck sprak tot liem een sympathiek woord van afscheid. KON IKLIJK BEZOEK AAN LIMBURG (Tweede dag). Te Maastricht. He' is feest in Limburg's hoofdsi i<l Tot laat in don avond hebben gisteren de Maastrichtenaren getoond hoezeer z-j ver heugd zijn over do komst van de Konink lijke familie. De rijkelijk met vlaggen en groen ver sierde stad bood in de avonduren een vrool jk aanzien. Schijnwerpers verlicht ten de torens der stad en vele openbare go- bouwon en pleinen en straten waren geïl lumineerd. Op drie plaatsen in do stad, liet Vrijthof, do Markt cn in Wijk hadden van 6 tot 10 uur gisteravond muzickuilvoer n- gen plaats. Hedenmorgen maakte de Koninklijke familie een grooto rijtoer door Maastricht, Te ruim half tien werd uitgereden. Het eerste deel van den tocht was een bezoek aan do St. Servaaskerk. langs den gehoelen weg bestond groote belangstel! tig en vooral in de omgeving van hot kerkge bouw stond oen grooto menigte, die liet Koninklijk gezin bij do aankomst luido toejuchte. Na het boaook aan do St. Scrvaas wan delden do bezoekers, na do kerk door het portaal aan het K'ooster te hebben verla ten aaar de St. Jan. Ook hier vertoefden de bezoekers goruimen tijd ter bezichti ging van do kerk on haar merkwaardig heden. Van de St. Janskerk werd naar den S«. Pietersberg gereden. Tiet bozoek aan den St. Pietersberg duurde bijna drie kwar tier. Daarna weid teruggereden naar het Gouvernementsgebouw. Ongevcor twaalf uur kwam men daar aan. Tusschen den middag hadden wede. f>p verschillende plan'.sen in de stad muz ek- uitvoeringen p'aats Na het noenmaal in het Gouvernemea's-' gebouw werden de leden van Provinciale Staten door H. M de Koninrin in aud '"-u- tie ontvangen. Te half vier kwamen dc rij- tu'gen weer voor Langs den koristen weg werd naar hot Stadlni s gereden voor het afleggen van een officieel bezoek. Aan hot Stadhuis werden de leden van het Koninklijk Huis ontvangen door_ den burgemeester var Maastricht. Mr. L. i! J. van Oppen. De Hoogo bezoekers begivi-n zich onmiddellijk naar de Raadszaal, waar do officieel© ontvangst p'aats had. Nadat een aantal autorite ten aan TI. M. de Koningin waren voorgesteld, en al'eo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1