DINSDAG 20 OCTOBER 1925 No. 5077 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN Het verdrag van Locarno. 17e Jaargang. 3)e xa\dóQ\ui 6oma/nt pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct-., met Geïllustreerd 1 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Uit nummer bestaat uit twea bigden* Over geld uitgeven. De bladen te Boedapest berichten, dat de opperrabbijn aldaar zijn geloofsgenoo- len heeft aangespoord, het concert van den Russisch en baszanger Sjaljapicn niet te bezoeken, aangezien hij het immoreel vindt, dat een zanger in een tijd van eco- nomisclien nood voor een enkel optreden een honorarium van 280 millioen Hon- gaarsche Kronen eischt. Die Hongaarsche opperrabbijn heeft hiermede tot zijn geloofsgenooten een ver standige aansporing gericht. Verstandig, niet alleen omdat hij een afkeuring uitspreekt over het te hooge honorarium voor een kunstenaar (gewoon lijk zijn de honorariums' voor kunstenaars niet to hoog!) Maar verstandig, ook en vooral, voor ffat er niet met even zoovele woorden ia staat, omdat zij de menschen voorhoudt in dezen tijd van economisch en nood er op toe te zien, dat zij voor genot al is het dan ook op zichzelf goecl niet te veel uitgeven, .terwijl velen hunner mede- menschen gebrek lijden aan het noodza kelijke. Wie veel „dubbeltjes" heeft kan die nooit, maar zeker niet in dezen tijd, laten rollen, zooals hij dat wil, in absolute vrijheid. Zijn eigendomsrecht is be perkt door hoogere wetten van algemeen jelang, van sociale rechtvaardigheid en an naastenliefde. Deze lessen liggen in de aansporing van dien Hongaarschen opperrabbijn! 8U8TF.KLAWP Duitschland. Het bereikte te Locarno. De Duitsche interpretatie. De authentieke interpretatie van toon aangevende Duitsche zijde van het ver drag van Locarno is, dat op de belang rijkste punten de Duitschers datgene heb ben bereikt, wat zij hebben nagestreefd, en wel: lo. met betrekking tot het Veiligheids net de algemeene losmaking der Ooste lijke verdragen van dat Pact. Derhalve valt elke Fransche garantie der Oostelijke [erehagen weg. Met betrekking tot de Oostelijke verdragen is uitbreiding der overeenkom sten tot grenskwesties achterwege geble ven. Art. 16 van het Volkanbondspact is op een wijze geïnterpreteerd, welke ten volle rekening houdt met het Duitsche Standpunt. Boven deze speciale punten uit kan evenwel als de belangrijkste gedachte worden beschouwd, dat de arbitrage, even als die in het Dawes-plan voor herstel vraagstukken is vastgelegd, thans ook bh andere kwesties van het vredesverdrag toepassing vindt. Het g a r a n t i ep a c t. In het eerste verdrag, het eigenlijke ga- ranticpact, verdient bijzondere vermel ding, dat een speciale garantie van Frankrijk tusschen Duitsckland en zijn Jostelijke nabuur staten niet bestaat. Frankrijk heeft binnen het kader van het Verdrag slechts die bewegingsvrijheid, "Welke het Volkenbondspact aan elk lid van den Volkenhond geeft. De mogelijkheden van Frankrijk om in een eventueel con flict tusschen Duitschland en Polen in te grijpen, zijn niet als vanzelfsprekend ge- Keven, maar kunnen slechts uitzonderings gevallen zijn, welke aan den anderen kant automatisch de garantie van Engeland in jerking doen treden. Zelfs aangenomen he geval, dat een afgesproken conflict in het leven wordt geroepen, ten einde uitschland als den invaller voor te stel en, dan zou Engeland ten gunste van uitschland moeten opkomen. Het Verdrag treedt niet door' het slui- en er van door de mogendheden in wer- maar eerst na Duitschlands tootre- jhug tot den Volkenbond. Het tot stand omen van het garantiepact is dus te ver delen in vier bedrijven: de parafeering te Locarno; de onderteekening te Lomlen; de ratificatie door de parlementen; y jde cpneming van Duitschland in den i l h' de tusschenruimten tusschen deze linJ'jVei1 ^htreft, is met speciale bedoe- felolri on{*ertekening te Londen vaslge- inifu een tijdstip, dat veroorlooft, in- 'der J WEU]r 'e nemen> boe de werking niet i Tnk0Wsten van Locarno op do 'dus bet verdrag vastgelegde kwesties, is. In d f behandeling van het Rijnland, jjljp ^rband is *ook van Duitsche Üag Tpon1 i ljijeenroePi«9: van den Rijks- uveru-f,cr,,3 !tö zeer nabijliggenden .datum ol- daar men te Berlijn zeker- DE TEKST GEPUBLICEER/"). De op de conferentie van Locarno be reikte en op schrift gestelde resultaten zijn, naast een inleiding, ten eerste het zoogenaamde Veiligheidsverdrag tusschen Duitschland, België, Frankrijk, Groot- Brittannië en Italië, velvolgens vier arbitrage-verdragen tusschen Duitschland «enerzijds en België, Frank rijk, Polen en Tsjecho-Slowakije ander zijds. De inleiding. In do inleiding wordt als het doel der bijeenkomst genoemd de wensch om ge meenschappelijk het middel te zoeken tot bescherming der volken van de desbetref fende naties /voor den oorlogsgeesel en zorg te dragen voor een regeling langs vredelievenden weg van geschillen van iedere soort, welke zich mogelijkerwijze tusschen eenige van hen zullen kunnen voordoen. In de inleiding wordt verder het feit vastgesteld dat de accoorden niet ver anderd kunnen worden. De deelnemende partijen verbinden zich om op den isten December te Londen bijeen te komen om in een zitting de formeele onderteekening te volbrengen. Aan het slot van het protocol doet de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken de mededeeling dat in aansluiting op "de afgesloten arbitrage-ontwerpen - Frankrijk, Polen en Tsjecho-Slowakije in Locarno op gelijke wijze deze ontwerpen tot verdragen opstelden om zich weder zijds het nut dezer verdragen te verzeke ren. De onderteekenaars verplichten zich tenslotte om aan den door den Volkenbond begonnen ontwapenings-arbeid oprecht mede te werken en te streven naar de ver wezenlijking der ontwapening in algemee ne overeenstemming. Hel Veiligheidspact. In het Veiligheidspact garandeeren do onderteekenende mogendheden de huidige grenzen en verplichten zich om langs vredelievenden weg alle kwesties te rege len, welke tot een breuk aanleiding zouden ^kunnen geven en niet langs den gewonen diplomatieken weg zouden kunnen wor den opgelost. In de volgende paragrafen wordt dan de aard van het bijleggen der geschillen geregeld, welke óf aan bijzon dere rechters óf aan een Commissie van Vergelijk zullen moeten worden voorge legd. Bepaalde strijdvragen zullen aan den Volkenbondsraad worden voorgelegd. In artikel 4 wordt de verplichting der niet bij het geschil betrokken mogendhe den vastgelegd, waarbij zij bij niet gepro voceerde aanvallen de aangevallene(n) on middellijk hulp moeten verleenen De duur van het Verdrag. Het «Verdrag is van kracht totdat op een drie maanden van tevoren door de andere onder teekenendo mogendheden aan te kondigen voorstel de Volkenbondsraad met minstens twee dorden meerderheid vaststelt, dat de Volkenbond de verdrag sluitende partijen voldoende garantie biedt. De arbitrage-verdragen. In de arbitrage-verdragen tusschen Duitschland, België, Frankrijk en de Oos telijke staten wordt vastgesteld dat alle geschillen, die niet op den weg van de ge wone diplomatieke procedure minnelijk kunnen worden geregeld, aan arbitrage of aan het Permanente Hof van Interna tionale Justitie te 's-Gravenhage ter be slissing moeten worden voorgelegd. Ge lijktijdig is voor de instelling van een uit vijf leden bestaande Commissie van Ver gelijk zorg gedragen, welke in bepaalde instanties kan worden aangeroepen. Artikel 16. Op verlangen van Chamberlain is "ten slotte de meening der geallieerden over de interpretatie .van artikel 16 van het Volkenbondsstatuut vastgelegd, volgens dewelke het artikel zoodanig moet worden opgevat dat ieder lid loyaal moet mede werken om het Volkenbondsstatuut recht te doen wedervaren en iederen aanvals- daad tegen moet gaan in de mate, welko met zijn militairen toestand vereenigbaar is en met zijn geografische ligging reke ning houdt. geen aanleiding heeft, de onderhandelin gen in den Rijksdag te overhaasten en voornemens is, althans de verklaringen van Briand en Chamberlain voor hun par lementen af te wrachten. De Duitsche delegatie heeft evenwel uit do onderhandelingen te Locarno den in druk gekregen, dat de regeeringen te Lon den en Parijs ernstig van zins zijn, do kwestie der faciliteiten voor het bezette gebied aan het rollen te brengen. Artikel 16. Wat art. 16 van het Volkenbondsstatuut betreft, is een interpretatie tot stand ge komen, welke zoowel met den militairen alsook met den geografischen toestand van .Duitschland rekening houdt. Volgens deze interpretatie is bet aan el ke mogendheid binnen den Volkenbond in elk speciaal geval overgelaten, zelf te be slissen of do voorwaarden voor het in werking treden van art. 16 aanwezig zijn. Aangenomen het geval van een Russisch- Poolsch conflict, zou elke staat voor zich zelf heslissen wie do aanvaller is en wie niet. Maar ook wanneer de aanvals-kwes- tie absoluut duideijk is, kan elke staat zelf beslissen, hoe hij de verplichtingen in militair, economisch en financieel op zicht zal nakomen. De ontwapening van Duitschland. De te Berlijn tusschen luitenant-gene raal von Pawals en den chef der interge- allieerde controle-commissie, generaal Walch, gehouden besprokingen inzake het ontwapeningsvraagstuk zijn volgens een mededeeling van den rijksdienst der Duit sche pers sedert het begin van do confe rentie van Locarno gestaakt ten aanzien van definitieve strekkingen. Tot nog toe léverden de besprekingen het volgende beeld: Een deel der eischen uit de jongste ontwapeningsnota is geheel afgewerkt, daar van Duitsche zijde bewe zen werd, dat deze wenschen reeds ver vuld zijn van de tot nog toe niet vervulde eischen. Aan do controle-commissie is de hervorming van de nog voor het vervaar digen van oorlogswerktuigen te gebruiken machines toegezegd. Van den kant der geallieerden heeft men een eisch tot uitvoering der demobilisa tie-documenten als onvervulbaar laten vallen. Blijven nog over het kazerne-vraag stuk der Schupo, do verlangde wijzigingen in het rijksministerie van defensie en de bezwaren inzake den zoogenaamden nog bestaanden generalen staf. Ten aanzien van alle kwesties bestaat echter een sterke toenadering, daar de ge allieerde militairen pogen de onderhande lingen niet door een ruw optreden te be moeilijken. Vooral de Engelsche officieren trachten op tegemoetkomende wijze tot 'n compromis te komen. De Franschen zou den hardnekkig aan het vraagstuk der op perste legerleiding vasthouden. Zij zouden den wensch naar voren hebben gebracht om in de plaats van von Seckt een jon geren generaal aan te stellen, wiens macht tegenover de districtscommandan ten beperkt zou zijn. Deze wensch is door Duitschland beslist verworpen. Frankrijk. „Duitschlands kwade trouw". Eon publicatie van de action Francais o. De „Action Francaise" publiceert een officieel document, waaruit de kwade trouw van Duitschland zijn onwil om het plan-Dawes uit te voeren, moet blijken. Dit document is een brief, op 22 Aug. 1925 door den heer Tirard, hooge commissaris der Fransche republiek in het Rijnland aan den minister van buitenlandsche za ken gericht! Volgens dezen brief zou Duitschland het tekort schieten der „ga ranten van den eersten rang" voorberei den en het deficit van zijn begrooting or- ganiseerd. Met die „garanten van den eer sten rang" zijn bedoeld de Duitsche in dustrie, die in de eerste jaren de voor naamste lasten van het plan-Dawes moe ten dragen. De bijdrage uit de Duitsche begrooting wordt pas in het vijfde jaar der betalingen van belang. De agent voor do schadevergoedingsbetalingen ontvangt bo vendien zekere verpande inkomsten bij wijze van eenvoudigen waarborgmaatregel tegen een eventueel tekort schieten van de debiteuren van den eersten rang. Deze waarborg nu zou gevaarlijk worden om toe te passen als daardoor het evenwicht der begrooting zou worden vernietigd. De heer Tirard herinnert er aan, dat hij reeds op 28 Januari van dit jaar de aandacht van het departement van bui tenlandsche zaken heeft gevestigd op do manoeuvre, die zich in de Duitsche pers afteekende om te trachten aan te toonen, dat de toepassing van liet plan-Dawes bin nenkort op onoverkomelijke moeilijkheden zou stuiten. Deze campagne ontwikkelt zich thans in zoo verscheiden vorm, o.a. door redevoeringen van Duitsche ambas sadeurs in den vreemde, dat men (aldus de heer Tirard in zijn brief) mag gelooven aan een offensief, dat in overleg en in grooten stijl geschiedt. Een B. T. A.-telegram meldt, dat ernaar aanleiding der publicatie, van de „Action Francaise" een onderzoek zal worden in gesteld om de echtheid van het document vast te stellen en indien dit echt is, do verantwoordelijkheid voor de publicatie er van. Marokko. De strijd met de Mooren. De val van Adjir. De correspondent van de „Daily Express" in 't hoofdkwartier van Abd-el-Krim, meldt, dat de veel geroemde verovering van Ajdir door de Spanjaarden nog een ande ren kant heeft, die tot nu too onbekend is gebleven. Ajdir is n.l. tegen de gelieele Fransche en Spaanscho vloot en de overige strijdkrachten verdedigd door in het geheel slechts 7 man, t.erwijl do sterkte van de troepen in de bocht van Alhucemas, waar do Spanjaarden heiand zijn, niet meer dan 100 man bedroeg. Overigens wordt de beschieting van Te- toean, door de troepen van Abd-el-Krim voortgezet. De me'este Spaansche en Fransche krijgs gevangenen, die Abd-el-Krim in handen zijn gevallen, zijn thans ondergebracht in twee kleine dorpen ten Zuiden van Ajdir. De „Times" wijdt een hoofdartikel aan don toestand in Marokko en komt daarin tot de slotsom, dat het voor Abd-el-Krim hoog tijd is vrede te sluiten. Deze vrede zal wel niet zoo goed zijn, als enkele maanden geleden het geval had kunnen zijn, toen Abd-el-Krim nog op het hoogtepunt van zijn succes stond, doch in dien hij niet door allen wenscht verlaten te worden, is het thans voor hem tijd om te handelen. Syrië. De opstand der Drusen. Onrust te Damascus. Ten gevolge van hot feit, dat een aantal Drusen in de zuidelijke wijken van 'Damas cus waren binnengedrongen, lokten do communisten gisteren een oproer uit, dat 's avonds was gedempt. Amerika. Het vraagstuk der Ontwapening. Een ontwapeningsconferentie in Den Haag? De Amerikaansche „Paris Times", die in Parijs verschijnt, verneemt uit New- York, dat President Coolidgo er niet op zou staan om een nieuwe internationale conferentie tot beperking van bewapening waarvan de kansen na Locarno aanmer kelijk zijn verbeterd in de Ver. Staten bijeen te roepen. Bij de Washingtonscho conferentie van 1921 speelden Amerika en Engeland zulke belangrijke rollen, dat de gansche conferentie eenigermato Angel- Saksisch getint werd, hetgeen den goeden wil der andere deelnemers wellicht niet bevorderde. Voor de nieuwe conferentie is in Ameri kaansche milieux nu Den Haag genoemd. Hier zouden alle deelnemers op hetzelfde plan staan. „Om deze reden zal president Goolidge, wanneer hij de naties lot een conferentie lot beperking van bewapening uitnoodigt en er heerscht een sterke meening, dat hij dit zal doen waarschijnlijk Den Haag als vergaderplaats voorstellen". Het „Hbld." teekent hierbij aan: In Den Haag weet men van een voorne men van dezen aard nog niets, Het voor uitzicht om een tweede ontwapenings conferentie op Amerikaansch gebied te doen plaats hebben, is door de Amerikaan sche machthebbende politici zoo lang en zoo vaak aan hun publiek voorgesteld, dat het moeite zal kosten om nu de overtuiging te wekken, dat Den Haag een betere plaats is dan Washington. De Amerikaansche „afzonderaars", die contact mot do Euro- peesche diplomatie op Amerikaansch ge bied desnoods zouden dulden, zouden zic^ waarschijnlijk verzetten tegen de moge lijkheid van „Europeoesche verwikkelin gen" in de stad van het Internationale Hof van Justitie, tegen welke laatste instelling zij eveneens hun bezwaren hebben. Voorloopig zal men dus goed doen het bericht omtrent Den Haag als vergader plaats voor' wat een tweede „Washington scho conferentie" moot worden, als een Amerikaansch proefballorintje lo beschou wen, bestemd voor consumptie in Amerika Chili. Een reyolutie-pogipg. Eergisteren heeft in Chili een poging tot revolutie plaats gehad, die evenwol is mis lukt. Door de officieren van twee regimen ten werden de verwijdering van verschil lende collega's en het ontslag van den Mi nister van -Oorlog verlangd. Tegen den avond keerde de rust weer, nadat de troe pen zich hadden teruggetrokken en do schuldige officieren waren gearresteerd. De Minister van Oorlog heeft verklaard, dat hij niet zal aftreden, zoolang hij het vertrouwen van den vice-president bezit. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Het verdrag van Locarno gepubliceerd. De Duitsche interpretatie van het ver drag van Locarno. Een publicatie van de „Action Fran- caisc" omtrent Duitschlands „kwade trouw" BINNENLAND. Koninklijk Bezoek aan Limburg, (lsto blad). Benoemingen in het Bisdom Haarlem (Kerknieuws, 1ste blad). Een ernstig ongeval bij het Hoogoven- bedrijf te Velzen Twee arbeiders gedood (Gemengde Berichten, 2do blad). LEIDEN. De zestigste verjaardag van Burgemees ter N. C. de Gijselaar. Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m.: Photo van Burgemeester Do Gijselaar Het jubi leum van de St. Martinuskerk te Arnhem Natuurschoon nabij Wassenaar De kruiser Sumatra. KONINKLIJK BEZOEK AAN LIMBURG. (Eerste dag). Te een uur hedenmiddag is do Konink- lijko familie met een extra-trein uit liet Loo aan de halte Linne aangekomen tot het brengen van een driedaagsch bezoek aan een gedeelte der provincie Limburg. Tc Linno. Aan de hallo Linne werd do Koninklijke Familie begroet door den Commissaris dor Koningin in do provincie Limburg, Mr. E. O. J. M. Baron van Hövoll lot Wester- flier. Onmiddellijk werd met auto's naar den sluw in do Maas gereden voor de onthul ling van den gedenksteen ter herinnering aan hot gorccdkomen van don eersten sluw voor do Maaskanalisatie. In ongeveer tien minuten word de Maas bereikt. Bij den stuw word H. M. begroet door den Minister van Walorstaat, Ir. M. G. E. Bongaeris. Verder waren aanwezig inge nieurs, werkzaam aan do Maaskanalisatie, de burgemeester van Linne, do lieer J. M. van Geldrop en andere plaatselijke autori teiten. Schoolkinderen stonden opgesteld en be groetten do Iloogo Goslen met hot zingen van een speciaal voor dozo gelegenheid vervaardigd lied, terwijl hot Harmonie- corps uit Linne muziek ton gehoore bracht. Twee meisjes, leerlingen van do open bare en bijzondere school, boden II. M. bloemen aan. Do Minister van Waterstaat, Ir. Bon gaeris, verzocht daarop H. M. de Koningin den gedenksteen, aangebracht ter herinne ring aan het gereedkomen van don eersten stuw voor de Maaskanalisatie te onthul len. Hij hield daarbij een rode. Te kwart voor twee vertrok de Konink lijke Familie met gevolg, waarbij de Com missaris der Konningin, Mr. Baron van Ho veil tot Westerflier, zich had aangesloten, van den sluw. Onder grooto belangstelling van de zij de der bewoners werd door liet versierde dorp Linno gereden en den weg naar Roer mond ingeslagen. Tc Roermond. Ongeveer twee uur kwamen do Konink lijke bezoekers aan do Kapellorpoort lo Roermond aan, begroet door saluutscho ten en klokgelui. Langs den koristen weg werd door do feestelijk versierde stad naar de Markt gereden. Daar stond een groot aantal veroenigin gen uit de stad en omgeving opgesteld. De gcheelo weg naar do Markt en van daar naar hot Station, welke H. M. bij haar bezoek passeerde, was versierd met cerepoorlen, groenversiering, guirlandes en wimpels. De Markt zelf had een schitterende koo- pelversiering over do geheele oppervlakto. Meer dan 2500 lampions waren aange bracht, dio vanavond zullen worden ont stoken. Het stadhuis was geheel met groen, bloe men en vlaggen versierd. Toen de auto's dc Markt opreden, lief de Koninklijke Harmonie, van Roermond het Wilhelmus hooren, dat door de op het plein aanwezige personen werd modegezon gen. Voor het stadhuis hielden do auto's ;-diL Aan den voel van het bordes werd II. M. de Koningin begroet door den burgemees ter van Roermond, den heer J. L. Th. .San ders. Namens do gemeente werden hlcmen aangeboden aan 11 M de Koningin en II. K. H. Prinses Juliana.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1