I"
Twaede Blad
De Gevangene van Zenda
Maandag 19 October 1925
BINNENLAND
DE R.-K. VAKBEWEGING.
Het vijftiende jaarboek.
Tot Januari 1925 werkten de Federa
tie der Dioces. R. K. Volks- en Werklieden
bonden samen met het R.-K. Vakbureau;
na dien is, zooals bekend, uit deze beide
instellingen het ééne R.-K. Werklieden
verbond ontstaan.
Zoo komt het, dat het vijftiende jaar
boek van de Ned. R. K. Vakbeweging uit
twee deelen bestaat, waarvan het eerste be
trekking heeft op de werkzaamheden van
de Federatie over de jaren '23 en '24, het
tweede op die van het Vakbureau gedu
rende 1924.
In de inleiding van het Federatiever-
slag wordt o.m. gewag gemaakt van het
feit, dat de achteruitgang van het ledental
als een zuiveringsproces bedoeld, wel wat
lang aanhoudt.
„Deze achteruitgang is bedenkelijk, maar
nog erger is het blijven voortbestaan van
de werkloosheid, waaraan het overgroote
deel der arbeiders lijdt". Wij meenen thans
teekenen te zien, die er op wijzen, dat tot
de arbeiders het besef schijnt door te drin
gen-, dat het niet goed &aat, zooals het den
laalsten tijd is gegaanWanneer deze
opleving aanhoudt en wordt versterkt
joor de gunstige verandering die in onze
R. K. Arbeidersbeweging in de laatste
maanden van 1924 heeft plaats gegrepen,
dan bunnen we weer met blijde hoop de
toekomst tegemoet gaan".
Het ledenverlies bedroeg gedurende 1923
'15030 of ongeveer 14 pet., en in 1924
6715 leden of ongeveer 7.3 pet. Gedurende
de twee jaren samen een achteruitgang
van 20.3 pet.
wensch wordt uitgesproken, dat het
R.-K. Werkliedenverbond er in moge sla
gen het ledental weer op te voeren.
Onder het hoofd: bestuur, worden woor
den van warme hulde gewijd aan den ve
teraan Jan Smit en aan den geestelijken
adviseur van de Federatie, Mgr. A. Mut-
«aers.
Het is moeilijk in weinig woorden aan te
ven de beteekenis van Mgr. Mutsaers
voor de R.-K. Arbeidersbeweging van Ne
derland. Hij stond immer in het voorste ge
lid, wanneer onze zaak verdedigd moest
worden, ^n heeft met ongekende geest
drift onze zaak bevorderd in den tijd, toen
heel veel arbeiders nog niet begrepen, waar
het om ging. Mgr. 'Mutsaers was nog een
van die adviseurs, die indertijd, ondanks
tegenwerking, van vriend en vijand, hebben
Testreden ^oor ons recht, een, die zijn taak
verrichtte, hetwelk eigenlijk behoorde tot
der bestuursleden, welke echter in den
aanvang der beweging meer ijver dan ge
schiktheid bezaten en mede door kapelaan,
pater pastoor Mutsaers, eerst moesten
vormd worden."
Onder „vergaderingen" wordt natuurlijk
iwag gemaakt van de oprichtingsbijeen-
korast van het R.-K. Werkliedenverbond.
Verder geeft de rubriek „Practisch werk",
waarin allerlei zaten zijn bijeengebracht,
o.a. ook verslagen van de^ onderafdeelin-
voldoende inzicht ln dé talrijke werk
zaamheden vooral van organisatorischen
aard,*door de Federatie- verricht'.
De winst en verliesrekening sluit met
een bedrag van f 29.362.895.
Hierna volgt het 15e (laatste) jaarver-
ag van het Bureau voor de R.-K. Vakor-
„ïïit de cijfers blijkt, dat het ledental
ln 1924 met 6339 of 6.27 pet. verminderde.
Uit deze ongave kan worden afgeleid, dat
waarschijnlijk de groote teruggang gestuit
is Meer dan 60 duizend Roomsche mannen
en vrouwen hebben do Katholieke Vakbe
weging als een doorgangshuis beschouwd".
r Hier en daar is vooruitgang in ledental
te bespeuren o.a. in Overijssel, waar de
textiel-organisatie versterkt uit den strijd
kwam.
Uit hel financieel verslag stippen we aan
dat de totale inkomsten der aangesloten
bonden bedroegen over 1924 2.374.286.78
de uitgaven 2.248.680.32^. Op 31 Deo.
1924 bedroeg het gezamenlijk vermogen
1.361.572.42.
Dan volgt een overzicht van de werk
stakingen en uitsluitingen over het afge-
loopen jaar. Verder zijn er overzichten
van het „Weerstandsfonds", de ontwikke
lingscursussen, van „Herwonnen Levens
kracht". Bedrijfsorganisatie, Economische
Crisis, Sociale Wetgeving, Emigratie, In
ternationale Betrekkingen enz. De winst en
verliesrekening sluit met een bedrag van
58710.01 K.
Er smeult, lezen we in het slotwoord, ln
veler harten nog iets van het vuur, dat
eenmaal hoog kon oplaaien voor de R.K
vakbeweging.
Die harten huizen niet enkel in het cor
pus van arbeiders, men vindt ze ook in
andere kringen".
Dat smeulend vuur moet weer worden
aangcblazenf En als de betrokkenen dat
zelf, om welke redenen dan ook, nalaten,
laten wij, de plaatselijke en landelijke voor
mannen, het dan,doen
Er zijn zooveel intellectueelen, die 'mis
leid door schijn en onware voorlichting,
geneigd zjjn hun houding ten opzichte van
de vakbeweging, te herzien, indien hun
wordt aangetoond dat het redelijke van
ons sterven, -om tot niet meer den een waar
dige positie der arbeiders te komen.
En dan zijn er zoovele geestelijken, waar
op, heel zacht, de blaasbalg zou kunnen
worden gericht.
Zij moeten willen inzien, dat het streven
naar de toch onontbeerlijke stoffelijke goe
deren volkomen geoorloofd en alleszins
wenschelijk is, wil de massa niet vergaan
onder den looden druk van de ook thans
nog toegepaste liberale staathuishoud
kunde".
De R.-K. Universiteit.
Jaaroverzicht.
Aan het verschenen overzicht van de
V°?J££TSte feiJen van het studiejaar 1924
1J-5 der R.-K. Universiteit ontleen en wij
dat in totaal 45 examens werden afgeno
men, waarbij 35 candidaten slaagden en 10
werden afgewezen.
De geldinzameling bracht in het Aarts
bisdom ƒ48.415. op (vorig jaar ƒ49.700 97)-
bisdom Haarlem 54.570,58 .(ƒ50.616.48 JO
bisdom Breda ƒ19.546 (ƒ21.635.21); bis
dom s-Hertogenbosch ƒ43.950 (ƒ51300)-
bisdom Roermond ƒ37.600 (ƒ36.725).
De nieuwe weg RotterdamDen Haag.
Minder goede vooruitzichten.
Voor de tweede ter-visie-legging der
ttr betrfmd? da onteigening van den
Hasv R°o "iT nl™wen verkeersweg Den
MsM^m IS?™,', hSït tlails' naar da
,Msbd. meldt alles gereed. Ook zijn de
getaxeerfWeg benoodiKde «ronden bereids
Met den aankoop dier gronden is reeds
een aanvang gemaakt. Voor de eerste per
ceel zal onteigening noodig zijn
™at d<m aanleg van den weg betreft,
m de polders, door welke de weg zat iuo^
pen, vaak groote moeilijkheden zal veroor
zaken. Op sommige gedeeltén van den
ontworpen weg is niet minder dan 16 me
ter slappe grond gepeild. Wat dit betee-
kent, toont, een proef, welke bij Overschie
is genomen. Daar is n.l. twee jaar geleden
een wegvak aangelegd van 65 M. lang en
16 meter kruisbreedte. Dit proefvak, dat
gedeeltelijk op land, gedeeltelijk in een
uitgeveenden plas ligt, is in twee jaar
tijds niet minder dan 75 c.M. gezakt en
zakt nog steeds 1 A 2 c.M. in de maand.
Wel is waar wordt de verzakking gelei
delijk minder, maar zulke gedeelten zullen
toch nog herhaaldelijk moeten worden op
gehoogd, voordat de bodem tot rust is ge
komen.
Er zal dus voorloopig op een nieuwen
verkeersweg een soort wegdek moeten wor
den toegepast, waarbij deze ophoogingen
zonder.al te veel kosten kunnen geschie
den, bijvoorbeeld een keïbestrating. Aan
asfalt- of cementbes tra ting valt thans nog
niet te denken Ook een keibestrating zal,
evenals bij alle nieuwe wegen op opge-
hoogden grond het geval is, in den aan
vang nog vele kuilen en gaten vertoonen,
zoodat men den eersten tijd niet met zoo
veel genoegen over den nieuwen verkeers
weg zal rijden, als men zich dat wel eens
FEUILLETON.
door ANTHONY HOPE.
(Uit het Engelscih vertaald.)
HOOFDSTUK XVII.
De grocie slag
De avomd kwam; de sterren schitterden
aan den hemel, had gebeden om smerig
wöer, aooals ik genoten had op mijn vo-
ïltfe reis im de slotgracht, maar Fortuna
Itos ditmaal niet op mijn hand.
Wv 6611 troerp van een R^de vijftig man
trokken. wij uit onder commando van mij-
j£'f en na een tocht in een hevigem pias-
tui langs afgelegen Wegen, sagen wij ora
tugeveer kwart -voor twee de zware muren
van het Kasteel voor ons opdoe-
In alle stilte werd halt gehouden en
twee
mannen op verkenning uitgezonden,
bevonden alk» rnM'ig, maar 'verschil-'
licht.
vensters op het Kasteel waren ver-
^Uaarom trokken SapÊ en ik ook nog op
uit Het waren de ramen ran
- hertog in het nieuwe gedeeïte; wij
ttuden Zwarten Michel zien zitten, rustig
Khrijvend ln een groote leunstoet
,,a Sroote spennring gingen wij terug en
v d1 de minuten, die ons soheddden van
.^beslissend oogenblik. Zou Johann zijn
durven vervullen en over een
^tauten de hoofddeur ran het kas-
1 openen?
Daar sloeg de klok van het kasteel
twee slagen.
In een oogwenk traden wij uit het bosoh
de weg over en stonden voor de deur.
Ik kloptemaar niets hoorde men in
het huis.
Ik bemerkte, dat de deur op een kier ge
zet was en wij traden de vestibule van het
Kasteel binnen. Door de glazen deur za
gen wij, dat het trappenhuis verlicht was
en bewaakt door ver met hellebaarden ge
wapende dienaren, zooals Johann ons had
verklapt.
Johann scheen zijn kornuiten te hebben
Ingelicht, want een van hen ooendie be
hoedzaam de tochtdeur, Sa.pt-, Frits en ik
en tien man traden binnen; de andere ble
ven in de vestibule en zonden binnenko
men, wanneer wij floten, ten beeken, dat
gevaar dreigde.
De dienaars van den hertog stonden
angstig te kijken, maar verroerden geen
vin om hun meester, die boven rustig zat
te werken, te verdedigen. De barsche her
tog had wel diocipfine maar geen aanhan
kelijkheid' bij hen aangekweekt.
Wij trokken onze laarzen uit om des te
stiller te werk te kunnen gaan Hoofdzaak
was, dat wij eerst de sleutel der gevange
nis van den koning den hertog afhandig
maakten. Johann wee» ons den weg de
trap op en aan het edsod van de gang was
de deur.
Hoewel wij uiterst stil gewerkt hadden,
bleek de hertog toch onraad bespeurd te
hebben. Wij waren halverwege den donke
ren gang, toen hot slot ln de deur werd
omgedraaid en de deur van zijn kamer
zachtjes werd geopend. Daar stond de
hertog met de revolver in zijn hand, al«
voorstelt. Wanneer eenmaal de weg niet
meer verzakt, zal tot een asfalt- of ce
mentbes trating kunnen worden overgegaan
Uit de textielnijverheid.
Wenschen ran den R. K.
en van den G h r i s t e 1 ij k e n
textielarbeiders b% n d.
De hoofdbesturen van den R.-K. Textiel-
arbeidersbond St. Lambertus en van den
Christ. Textielarbeidersbond Unitas heb
ben een brief verzonden aan de 39 werkge
vers, met wie indertijd een overeenkomst
is gesloten, loopende tot 31 December, be
treffende loon- en werktijdregeling in de
textielnijverheid.
Na gewaagd te hebben van het groote
belang, hetwelk beide partijen hebben bij
het treffen van een nieuwe overeenkomst,
deelen de hoofdbesturen het resultaat mee
van de besprekingen mot de afdeelingen.
Gevraagd wordt:
a. Een normale arbeidsduur van 48
uur.
b. Overwerk worde betaald met 25 pet.
hijslag, nachtarbeid met 50 pet. en Zon-
dagswerk met 100 pet.
c. De tegenwoordige zichtloonen zullen
als miniroumloonen gelden, met uitzonde
ring van die van enkele categorieën der
laagst-betaalde arbeiders, welke in gun-
Rtigen zin dienen te worden herzien. Voor
hen, die in tariefloon werken, zal een zoo
danige tariefregeling gelden, dat zij daar
mee gemiddeld 10 pet. boven het minimum
verdienen. Tariefloonen, die in doorsnee
over oen tijdperk van 13 w.eken beneden
bovengenoemde loonen blijven, zullen in
evenredigheid tot de andere worden ver
hoogd. De hier bedoelde loonen gelden voor
volslagen en bekwame arbeiders.
e. Hoofden van gezinnen ontvangen
een kinderbijslag van 1 per week voor
elk kind heneden 14 jaar.
f. In de hulpenregeling worde verbete
ring aangebracht.
g. Bij wachten op materialen, het be
dienen van minder machines en hij inkrim
ping van den normalen werktijd worde 75
pet. van het gederfde loon vergoed.
Uit het kleedfngbedrfjf.
Be arbeidsvoorwaarden.
Men meldt ons van werknemerszijde:
dag. besturen van den Bond ln de kleo-
dingmdust-rie, den R.-K. Naaisters- en
K1 eermakersbond, den Chr. Bond in de
kledingindustrie en den Federatieven
Bond in de kleedingsindustrie zijn eenige
keeren bijeen geweest, om aan de hand
van de rapporten, die zij uit verschillende
plaatsen van hunne afdeelingen ontvin
gen, vast te stellen onder welke toestan
den de kleermakers thans werken.
Uit de rapporten bleek, dat ten aanzien
van de Invaliditeitswet verschillende werk
gevers, ondanks een uitspraak van den
Centralen Raad van Beroep, weigeren ze
gels voor de huisarbeiders te plakken.
Het bleek den hoofdbesturen, dat ook
ten aanzien der stukloonen de toestanden
in de hulsindustrie, speciaal voor de kleer-
makers, die voor de maat-confectiezaken
ua£rïjLsl®?hter worden,
misstanden in de kledingindustrie "tot
toestanden kunnen voeren, die vóór 1918
in Nederland hebben bestaan, zullen bin
nenkort de volledige hoofdbesturen bijeen
komen, om plannen te ontwerpen voor een
krachtige actie onder de kleermakers, en
om middelen te beramen, weardoo- mn
de misstanden een einde kan word n ge
maakt.
Inmiddels hebben de hoofdbesturen den
Minister van Arbeid een onderhoud aan
gevraagd, teneinde zijne Excellentie in te
lichten over de toestanden ln de huisin
dustrie en om een ingrijpen van den wet
gever te bepleiten,
Dr. Ch. M. A. Hartman, t
Overleden is dr. Charles M. A. Hartman,
een der directeuren van het Kon. Ned.
Meteorologisch instituut aan De Bilt, wo
nende te Utrecht.
Den len Augustus 1901 werd dr. Hart
man aan het Weerkundig Instituut verbon
den als adjunct-directeur. In Januari 1907
volgde zijn benoeming tot directeur.
De heer Hartman bereikte den leeftijd
van 59 jaar.
KERKNIEUWS
Pafer H. van de Pieterman, t
In het Missiehui» te Tilburg is telegra
fisch bericht ontvangen uit de Missie van
Suricao (Philippijnen-eilanden) dat de
Wcleerw. Pater H. van de Pieterman «en
buikvliesontsteking is overleden.
Geboren te Breda 31 Maart 1888, vol
bracht de overleden missionaris rljna stu
diën aan de Apostolische School van het
Missiehuis te Tilburg. Priester gewijd 18
Aug. 1911 en 15 Sept. 1912 naar de mis
sie der Philippijnan vertrokken, was hij
sinds dien onafgebroken in die moeilijke
missie werkzaam.
Pater P. Hulsbosch 0. F. M.
De Eerw. Pater P. Huïsboech O. F. M.
uit Budel, die dezer dagen uit de Missie
van Afrika repatrieerde, zal, naar wij
vernemen, zijn otium nemen in het kloos
ter der eerw. paters Franciscanen te Pa
rijs. Z.Eerw., die den leeftijd van 66 Jaar
heeft bereikt, verbleef ongeveer 40 jaren
'in Afrika
Plotselinge genezing.
Vrijdag vierde men in het Klooster te
Wittem het feest van den H. Gerardus.
Onder de H. Mis van 8 uur, terwijl een
enorme menigte bedevaartgangers in de
kloosterkerk zaten te bidden, begon op
eens een zekere mej. Swanen, uit Meche-
len, luidop te bidden. Deze dame, die 13
jaren en 9 maanden geen woord had
kunnen spreken, had plotseling haar
spraakvermogen terug gekregen.
Een hevige ontroering maakte zich van
de groote menigte meester. Een groot aan
tal vrouwen konden hare tranen niet be
dwingen.
De plotseling genezen dame zeide ons,
dat zij vol vertrouwen zich tot den groo-
Jen Heilige had gewend.
Een aantal vriendinnen, die haar des
morgens hadd n vergezeld, brachten
haar luidop biddend naar haar woning
terug. „Limb. Dagbl."
UIT DE RADIO-WERELD, f
Wat er vanavond te hooren h,
4.20 Munster. 410 M. Vonoort Bk
rich 615 M. Concert Londen 805
Voordr. en concert
6.— Hilversum 1050 M. Klndoruurtld,
5.08 Radio-Paris 1760 M. Conceit
0-20 Hamburg 896 M. Plano
Hilversum 1060 M. VMr-aroab
ooncert
fj-20 Londen 865 M. Mnriek
6 45 Hilversum 1050 M. Halfuur tooi
de huisvrouw door mej. T. Duljvendak
7.15 Hilversum Ir. J, Verff overt
„Laagfrequentie transformatoren"
RW Münat™ 410 M. Mnxlek, waarn*
te 8.20 unr hot mysteriespel „Kaïn" van
Byron.
7.35 Ziirich 615 M. Voordt. en con.
cert.
7.50 Frankfort 475 M. Volksliederen
Hamburg 395 M.' Concert
Hilversum 1050 M. Persberichten,
waarna concert.
8.20 Londen 365 M. en Davontry 1600
M. Voordr, waarna te 8.35 uur minlek in
Russische Folklore Te 9.35 uur zan-
Bournemouth 385 M Cnnrer! Newcastle
M. concert.
8.50 Radio-Paris 1750 m Concert
9:50 Hamburg .895 M. Dansmuziek.'
10.— Hilyersum 1050 M Berichten.
R. K. Radfo-uitzendingsn.
Naar wij vernemen zal, dank zij het. ini
tiatief van den ZHcrw Pater I Pergtiin
O.P., van nu af geregeld eon B. K p P(>
uitzending per week plaats hebben
Woensdag a s. zal de Z.Eerw Z Ge| pa-
,ter dr. Stein S.J., v.h. onderdirecteur der
Vaticaansche Sterrenwacht, door middel
van den H. D. O. spreken over de ster
renkunde der Chineezon. Zondag 25 Oc
tober geschiedt er weder een Mis-uitzcn-
ding en zal ook bij de morgenwijding door
een Katholiek worden gesproken. Don
28sten October spreekt Wies Moons over
Guido Gezollo.
ONDERWIJS
St. Canisius-Federatie.
De St. Canisius-Federatie, de vereeni-
ging van R ,K. Onderwijzersbonden in de
bisdommen 's-Hertogenbosch, Breda, Roer
mond, Haarlem en Utrecht, en de R. K.
Onderwijzeressenbond in het Bossche Bis
dom, houdt op Zondag 18 Oct. a.e. in
„Lohengrin" te 's-Hertogenbosch een al-
gemeene vergadering. Het eenig punt der
agenda is een bespreking dar wachtgelden
bij het onderwijs.
Godsdlenstdiploma's.
Het bestuur van de Federatie van R.K.
Onderwijzersvereenigingen besloot aan het
Doorl. Episcopaat een schrijven te riekten,
waarin wordt verzocht om eenheid in het
toekennen van de godsdienstdiploma'a.
Groote fabrieksbrand te Enschedé.
Een schade van meer dan
twee ton.
Zaterdagmiddags omstreeks halfdrie ont
stond op tot nu toe niet opgehelderde wij
ze brand op de naaikamer van de fabriek
van de heeren Serphos, gelegen aan de
Hengeloschestraat te Enschede.
De fabriek, waar groote yoorraden ka-
toenafval en andere licht ontbrandbare
stoffen aanwezig waren, stond spoedig in
lichte laaie. Het vuur was zóó hevig, dat
gevaar ontstond voor de gebouwen aan de
overzijde van de straat. Hier zijn o.a. gele
gen de bandfabriek van.de firma Schoten
en Van Eek, en de dekenfabriek van de
firma Weyl Go.
De brandweer, die aanvankelijk, onder
leiding van den onderdirecteur, den heer
P. A. Nijgh; weinig tegen het vuur kon
uitrichten, slaagde er ten slotte in, den
brand tot de fabriek van de firma Serphos
te beperken; ook de kantoorgebouwen kon
den worden behouden.
Door de geweldige hitte sprongen intus-
schen tal van ruiten ln de aangrenzende
fabrieken. Ook ln de Boddenka runstraat
konden eenige huizen, welke aanvankelijk
voel gevaar liepen, gelukkig behouden wor
den.
De brandweer, welke voortdurend in
actie bleef, bestreed de vuurzee met twoa
motorspuiten en verschillende stralen op
de waterleiding.
De schade, die door beurspolis is gedekt
wordt, naar de „Tel." meldt, op meer dan
200.000 geraamd
De hrand, dien men tot op verren afstand
kon zien, trok vele nieuwsgierigen, ook ver
van huiten Enschedé.
Do politie had uitgebreide verkeersmaat
regelen getroffen, ook met het oog op liet
gevaar voor het omvallen of instorten van
muren.
Naar de oorzaak, waarvan tot nog too
niets bekend is, wordt een onderzoek in-i
gesteld.
Naar de „Tel." vernoemt, was er in do
fabriek tot omstreeks óón uur gewerkt
Nader meldt Vaz Dias dat de omliggen
de gehouwen door energiek optreden der
brandweer met groote moeite "rsnaard
ƒ400.000 geschat. Alios m
verzekerd.
Storm op de Zuiderzee.
Het tjalkschip „Ehonhaezer", schipper
D. W., thuishehoorende te Groningen, op
weg naar Gouda met een lading aard-m-
pelmeel, geraakte door het sformnehtiga
weer, nabij het Enkhuizer Zand in nood.
Het schip, waarop inmiddels de noodvlag
was geheschen, werd opgemerkt door da
sleepboot „Trits", kapitein TT. O., van
Vreeswijk, die het tjalkschip behouden in
ITrk binnenbracht. Ernstige ongelukken
kwamen niet voor. Wel is de vrouw van
den schipper hij het bergingswerk een gen
deelte van een harer vingers afgekoeld.
Aanvaring.
De onderzeeboot K 13 van de T^on. No-
derlandsche marine lag Zaterdagmorgen
om 8 uur, gekomen van de werf van de
maatschappij voor scheeps- en werktnig-4
bouw Feijenoord, op do rivier te Rotterdam
voor anker te wachten om door do Konings
haven te varen. Hrt Minnersehin Ondorne*
e>en zwarte verschijning in de verlichte
kamer, terwijl het volle licht op ons viel.
Ik rende op hem ai, de revolver op den
schurk gericht, maar voor dk kon sch'ieten,
mikte hij. Ik voelde de kogel langs mijn
oor scheren en schoot terug. De hertog
wankelde en viel tegen een kast aan. Ik
liep op hem too en Sapt wenkend, namen
wij den blijkbaar zwaargewonde op «n
droegen hom in een fauteuil. De hertog lag
bewusteloos on was lm de borat getroffen.
Afschuw over mijn eigen daad vervulde
me. Maar die aanslag was gerechtigd ge
weest, want hij wreekte een gemarteld en
konirtg. Terwijl anderen den hertog ver
bonden, zocht ilk naar de sleutel van de
gevangenis, die volgens Johann steeds op
zijn lessenaar lag.
Daar lag hijl Mijn vinger» trilden ze
nuwachtig toen Ik de kostbare sleutel
greep. Met Sapt, Frida en twee vertrouw
den rende ik de gang uit, do trap af naar
Johann, die ons uitlegde waar do gevange
nis was. Mijnheer Detrhard ihad de wacht
vannacht Rupert Hentzau lag te bed,
zei hij.
Maar Detchard, die het knallen van de
revolver» en het lawaai had gehoord liep,
toen wij het oude kasteel wilde binnen^
gaan, als een haas ln de val. Hij werd ge
bonden door do twee bedienden. Ik lief een.
schrille fluit hooren aan de dertig man die
buiten stonden, want uit allo deuren om
het slotplein kwamen soldaten ln nacht-
costuum, maar met d'e sabels In de hand
te voorschijn. Wij waren in groot gevaar,
maar verlossing van den koning was ons
eenig doei Wij vonden de deur van de
wachtkamer voor de gevangenis, maar
Detchard had, toen hij wegging de deur
gesloten. Ala een raziende schoot ik mijn
revolver af in het slot, tot het eindelijk
meegaf.
De eerste kamer was leeg een kaars
brandde op de tafel! waar ook de hood
van Detchard nog lag.
Ik ontsloot met de gestolen sleutel dJo
deur, die toegang gaf tot. de kamer, waar
de kond lig lag.
Maar hot was er stikdonker. Ik
schreeuwde: „Sire, benit u hier?''
Een zwakke stem antwoordde: „God zij
dank! Ben jij 't, nieef."
Frits kwam met de kaars uit de wachtr-
kamer aandragen.
Daar lag de koning, met armen en voe
ten geboeid aan het ledikant. Ik herkende
hom niet meer, zoo was hij verouderd en
vermagerd.
"Wij «tonden s*om van ontroering tegen
over elkaar. Mkar het lawaai en go-
schreeuw in het kasteel, deden mij op
schrikken. Wij waren wel bij d<en koning,
maar hij was nog niet gered!
Frits maakte de boeien van den koning
los. Hij kou nauwelijks meeT overeind
staan Ik zei Frits en Sapt bij den konlrng
te blijven en de dieur te shiiton. terwijl ik
naar button ging. om de leiding ln het ge
vecht te'nemen. Bui ton gekomen bleek een
gevecht van man tegen man tna9chen de
hertoglijko dienaren en de mijne. De her-
toglijke dienaren zagen in, dat zij de min
derheid waren on een voor een werden zij.
door onze mannen Ingerekend.
Daarom ging Ik zonder dralen het nieu
we kasteel binnen, om te rien hoet het met
den hertog stond. Ik was vod vreugde over
het gelukkig en op éón gewonde na
onbloedig ge'ukken onzer onderneming.
Plotseling schoot mij iets te binnen, waaj
was Anto'netto de Maubam? De schnk
over haar lot maakte, d<U ik op een drafje
het kasteel inliep, de lange K«n« door naar
de bamor van don Hortog. Misschien wist
éón van do bedienden, die zeker in de kan
mor was om hulp te verleunen bij het ver-»
binden, er iels meer van. Tk opende de
deur enidaar zat. Antoinette met een
ontdaan geztehit naast de sofa, waarop de
hertog lag uitgestrekt.
Achteraf vertelde mij Frits, dat Antote
netto dien avond, zooala gewoonlijk, dootf
don horto" :n haaT kamer, een verdieping
honger gelogen, was opgesloten. Haaf
hulpgeroep was In het algemeen tumult
idoor niemand vernomen, totdat bij toeval
een bediende langs de deur kwam, op weg
naar de ziekenkamer, om verband te ha'en
voor den hertog.
De hertog was er heel erg aan toe. >p
m'n bevel werd de kapelaan van het dorp
geroepen, die hem de H. Sacramenten def
Stervenden toediende.
OndcrtussChen was de strijd op rle bin
nenplaats beslecht. De soldaten van den
hertog, die meer uit plichtsbesef dan uit
aanhankelijkheid vochten, hadden zich
allen overgegeven, toen zij geen hulp van
hun aanvoerders, noch van den neriog,
noch van Detchard, noch van Rupert
Hentzau zagen opdagen.
De hortog lag zwaargewond, Dotcnaro
was gevangen, maar Rupert Hentzau
Hoe men ook zocht ln hoeken en gaten,
de kerel was nerrfrms te vinden. Men ver*
telde, daA hij ln zijn pyama van uit zijn
slaapkamer-raam in de slotgracht was ge*
sprongen en in de duisternis ontvlucn
(Wordt vervolgd),
