17e Jaargang.
MAANDAG 19 OCTOBER 1925
-v««iudeik üsJjSO No. 5076
9G (Bou^omt
i
nAMMCKrMTcnm i
e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week (2.50 per kwartaal.
J5il onze Agenten 20 cent per week (2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux:
RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
Dit nummer besiaal Kit tweo
bladen.
y Bestrijding der onzedelijkheid.
De aanneming van de bioscoopwet is
voor derde-rangs-politici uit de linkerzijde
aanleiding om te spreken over phariseïsme.
Dit verwijt is een onwaardige, een laag
staande insinuatie.
Men" zegt er mee, dat degenen, die voor
dc bioscoopwet zijn, in hun hart de slechte
bioscoopvoorstellingen althans voor
volwassenen niet zoo erg vinden, dat
een rechfsch Minister of een rechtsch Ka
merlid, als zoodanig, wel een tegenstander
van slechte bioscoopvoorstellingen, maar
zijn particulier leven practisch daar
van niet zoo'n afkeer toont.
Inderdaad, een regeerder of volksverte
genwoordiger, die de slechte bioscoopvoor
stellingen zonder ambts-noodzakelijkheid
zou bezoeken, terwijl hij er in de Kamer
zijn afkeuring over uitspreekt zoo
iemand zou even weerzinwekkend hande
len als b.v. een Katholiek journalist, die,
zonder geldige reden, boeken of tijdschrif
ten zou ter hand nemen, waarvan hij de
lezing in z'n courant als verderfelijk af
keurt, err zou, zoo de beschuldiging van
phariseïsme voor hem wat te kras is, daar
toe toch wel, ongetwijfeld, zelf aanleiding
geven.
Maar een ongemotiveerde beschuldiging
van phariseïsme is, zooals wij hierboven
schreven, een onwaardige, haag-staande
insinuatie.
Fatsoenlijke politieke tegenstanders van
de bioscoopwet hantoeren dan ook dit wa
pen niet.
Zü pakken de zaak anders aan.
„Het Vaderland" b.v. betoogt Zaterdag
avond in een artikel, geschreven naar
^aanleiding van de aanneming van do bios
coopwet, dat de overheid w e 1 moet strij-
tegen de onzedelijkheid op openbaar
terrein, maar niet op een dergelijke wijze,
iet niet dergelijke middelen. Dat doet
R.j$.c seueKujnuj ^i9°Le-nv denfan aan Do
neme ons deze vergelijking niet-kwa
lijk Jan Rap laat zeggen, dat het 'm niet
bestaat in het bidden maar.waarin het
dan wèl bestaat, dat laat hij liefst in
middenEerlijkheidshalve moeten
wij hieraan onmiddellijk toevoegen, dat
„Het Vaderland" wèl, met een enkel woord
[althans, zegt, welken weg de overheid ter
bestrijding van de openbare onzedelijkheid
i, moet bewandelen. Het blad schrijft n.l.,
dat de wetten tegen de onzedelijkheid haar
niet. hereiken, „omdat de toeneming
onzedelijkheid bepaald wordt door fac
toren, waartegen de wetgever onmachtig
tenzij hij het kwaad van geheel an-
Idereu kant aanpakt. Een goede naleving
de "Woningwet is een grooter bevorde
ring van de zedelijkheid dan eenige specia
le zedelijkheidswet."
Met alle respect voor de bedoeling van
..Het Vaderland": ook wij zien in behoor
lijken woningbouw een eminent zedelijk-
ieidsbelang begrijpen wij van die rede
livering niets! Men kan toch beide doen:
|En een "Woningwet maken en zorgen voor
|egoede naleving er van èn op directe
wijze de openbare onzedelijkheid trach-
te keeren. Waarom moet men- het Iaat-
|fe uitsluiten, als men het eerste doet?
Waarlijk, als de- vrijzinnige politiek den.
pisch stolt, om te stemmen tegen een wet
lis de bioscoopwet, dan is het voor een
eerlijk vrijzinnige heel moeilijk, om dat
te praten!
BUITENLAND
Ifcn
De Veiligheidskwestie.
NA DE CONFERENTIE VAN LOCARNO.
De uittocht der delegaties.
Een opgewekt einde.
Zaterdag begonnen de delegaties reeds
[Weder Locarno te verlaten.
"Nadat Vrijdagavond Mussolini reeds ter
end na de sluiting der conferentie ver-
hokken was naar het op Italiaansch ge-
d liggende Stessa, zijn Zaterdagochtend
andere Italianen cn de Belgen vertrok-
n en 's middags de Duitschers, Polen en
jiecken. Zondagmiddag gingen de Fran-
Rhen, en Engelschen tezamen via den
bolhard naar Parijs.
Zaterdagmiddag vond nog een feestmaal
P'aats door het gemeentebestuur Man Lo
carno den delegaties en het bestuur der in
flation a le vereeniging van volkenbonds
journalisten aangeboden. Behalve de reeds
i rokken Ha-lianen en Belgen waren al-
leD aanwezig.
Stresemann zat tusschen Briand en me-
ouw Hennessy, de echtgenoote van den
I anschen Ambassadeur te 'Bern.
g 7e feestredenaars waren Luther en
steki een dergelijke wijze hun uit-
Kenr]e loenaderingsgezindheid en hun vas
tipt i voo,'tzetting van de Locarnopoli-
k monden, dat men inderdaad met ver-
de toekomst mag tegemoet zien.
schijnt ondenkbaar, dat de Fransche
en Duitsche volkeren niet zouden goedkeu
ren de te Locarno door hun leiders ge
voerde vredespolitiek.
Des middags vond een boottocht over
het Lago Maggiore plaats, door Briand
den journalisten aangeboden.
Tal van Duitsche journalisten behoorden
tot de* Fransche gasten.
Ook Chamberlain was aanwezig.
Zaterdagavond bood als slot der feeste
lijkheden het gemeentebestuur van Locar-
na allen journalisten een feestmaal in het
Grandhotel Palace aan.
De inhoud der verdragen.
De diplomatieke redacteur van ïïavas
geeft de volgende details over de te Lo
carno gesloten overeenkomsten.
Het Rijnpact,'-zegt hij, vormt de basis
van het diplomatieke gebouw. Dit tmetaat
bevat tien artikelen. De onderteekenaars
garandeeren den territorialen status guo
en de onschendbaarheid der grenzen tus
schen Duitschland, Frankrijk en België,
benevens de handhaving van de gedemilita
riseerde zone. Duitschland, Frankrijk en
België verbinden zich wederzijds elkaar
niet te overrompelen e nin geen enkel ge
val tot den oorlog over te gaan.
Over de. waarborgen voor Tsjecho-Slo-
wakië en Polen wordt gezegd, dat de eeni
ge voorziene wijziging het. geval beoogt van
wettelijke verdediging bij flagrante schen
ding rler vorige overeenkomsten en de ac
tie tegen den aanvalsstaat ingevolge het
besluit van den volkenbond of van de arti
kelen 15 en 16 van het pact.
Het is door toepassing van deze artike
len, dat de garantie van kracht^ zal wor
den, die Frankrijk, Polen en Tsjecho-Slo-
wakije elkaar bij verdrag hebben toege
zegd tegen een eventueele schending van
hun grondgebied. Alle juridische conflic
ten zullen moeten worden onderworpen aan
rechters, de andere geschillen aan een ver
zoeningscomité dat zich tot den raad van
dén Volkenhond zal mogen wenden.
Bij schending van een der tractaten zal
de benadeelde natie daar kennis van ge-
WiWiVWi Aes 7,Yiad.V"a.r> flrtn.-VF.lWmlïrmfl On
Ion nnmM.Mli.ik hulp on büstani verlctnen.
Hol veilipheidsverdrag ninakt in
breuk on hol vordrau van Versailles noch
on do bijkomstige regeling. evenmin als op
de rechten en verplirfitineen van de par
tijen als leden van den volkenbond.
Het pact zal hij den Volkenbond worden
pedenoneerd, samen mol de vier_
nrhilmoe-conventies tnssohon JDmtsoliland
eenerzijds en Vrankriik. TMric Polen en
Tsiecho-Slowakiie anderzijds. De Britsche
dominions worden niet door'het pact ge-
^HeMmc't zal eerst na de toetreding van
Duitschland tot den Volkenbond van
kracht worden Tot zoover de ^vosman,
wiens resumé wij onder t nooctigo i ,r"
houd mededcelcn.
Bezorodheid in Polen.
De per? niet voldaan over de
conferentie.
Van officieels Poolsclie zijde worden
over de conferentie te Locarno optimisti
sche verklaringen gepubliceerd. In hel Pu-
zonder legt men den nadruk op de verster
king van het Poolsch-Franscho bondge-
nootschap.
Niettemin is de pers mm of meer pessi
mistisch gestemd en ziet zij m het resultaat
van Locarno een verzwakking der politiek
van Polen.
Zelfs de bladen, die in Skrzynslr n di
plomaat van groote bekwaamheid zien en
zijn politiek krachtig verdedigen, leggen
den nadruk op wat zij noemen de treurige
positie van Polen te Locarno die ook door
de grootste diplomaten van Polen met kon
worden verbeterd. Het resultaat der confe
rentie kon daarom in geen geval in over
eenstemming zijn met Polen s wenschen.
De voornaamste zorg der Poolsche pers is,
dat Duitschland, zoodra het lid van den
Volkenbond zal zijn, de herziening der
Poolsche grens aan de orde zal stellen en
dat het daarbij van vele zijden op onder
steuning kan rekenen. Met het oog op de-
zen komenden diplomaticken strijd is sroo-
te waakzaamheid van den kant van 1 o en
geboden en een levendige propaganda moet
worden ontwikkeld.
Enkele bladen wijzen er op, dat het
Duitscho streven naar een verandering der
Poolsche grens het denkbeeld van oen
bondgenootschap tusschen Po en en bov-,
jet-Rusland moer naar voren brengt.
Uit de te Berlijn ontvangen Russische
perscommentaren over het resultaat van de
conferentie van Locarno blukt, dat do
stemming in Rusland ten opzichte van de
conferentie onveranderd is gebleven.
Do „Rabotschaja Gaseta is van OP™"
ting dat door het sluiten van ^et verdrag
van Locarno de positie van Duitschland
ten opzichte van sovjet-Rusland zeer be
moeilijkt wordt en dat de toenadering lus
schon beide staten daardoor belemmerd
zal worden. In de toekomst kal Duitsch-
lands economische politiek zeer on
den invloed van Engeland staan.
De „Tswestia" beschouwt het a'a
een capitulatie voor Duitschland. Het
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regef
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het
r. dubbele van het tarief berekend. z
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop 1 0.5 O.
Ingezonden Mededeeling.
AMSIERDKHE IITHRIGIET-MMISCI11.
Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523,
PRIMA KWALITEIT- VERZEGELDE ZAKKEN
317S
Duitsch-Russisöhe handelsverdrag zal oen
vodje papier worden, als Duitschland zich
definitief naar hot "Westen orienteerde.
Duitschland.
Relletjes in Lei"■T!,,
Gisteren hebben te Leipzig relletjes
plaats gevonden. Een aantal leden van de
nationalstischo strijdorganisatie drong in
de arbeiderswijken en veroorzaakto daar
botsingen. Zes arbeiders werden gewond.
Ludendorf in de knel.
Na afloop van een vergadering van de
Extremistische nationalisten te Breslau, om
singelden tegendemonstranten de auto van
v Ludendorff. De politie moest ingrijpen en
Ludendorff ontzetten
Frankrijk.
Het congres te Nice.
Een compromis.
Het radicaal socialistische congres te
Nice is gisteren met een compromis ge
ëindigd.
Het is Zaterdag in den loop van den dag
gelukt een motie uit te werken, welke zoo
wel de goedkeuring van Herriot als van
Gaillaux heeft verworven. Deze motie, op
gesteld door de politieke commissie van
het congres, bevat drie paragrafen. In do
eerste wordt vastgesteld, clat de regeering
zich de vrije hand voor haar financieelo
politiek voorbehoudt. In de tweede wordt
do noodzakelijkheid betoogd om eerst do
directe en dan de indikte belastingen te
versterken. In de derde pïtragraaf wordt
kapUaaé verlangd* om tot bet fiuancieele
herstel van het land te gerakem
Do politieke commissie van het
heeft de tweo eerste paragrafen mtl™
te meerderheid aangenomen. Ook de der
do. paragraaf werd aangenomen, nadat het
toPrd buitengewoon" dat voor het woord
belastingen stond vervangen was door het
woord „bijzondere".
Om de zwarte vlag.
Een woest gevecht bij een
b e g r a f en i-s.
Zaterdag heeft te Puteaux de begrafe-
•Q „laats neb ad van den staker Sabaiuei
die vorige week Maandag bij dei rollet
te Suresnes door den
"cdood. Een groote menigte, naar schat
ting 25.000 personen, had zich langs don
we" opgesteld, dien de stoet zou gaan. Een
lange rij communisten met talrijke roode
vaandels volgdo do baar.
Op den boulevard Richard Wallac wil-
do de commissaris van politie Lcblanc een
zwarlo vlag in beslag nemen, welkedoor
een anarchistische groep werd medegn
dragen Er ontstond een wild gevocht tus-
S d. dragers en bewakers van
en den commissaris, waarbn de laatste
vrii ernstig door vuistslagen en trappen
w i gewond, zoodat hij naar zijn woning
te Parijs mogst worden overgebracht. Dc
anarchistische vlag werd verscheurd.
Oostenrijk.
De soc. dem. tegen Mataia.
Een ernstige bo s c h uld-i g i n g.
7noals gemeld heelt de Oostenrijkscbe
minister Mataja den toorn der °ost™rl£
sche sociaal-democraten opge'W lw
de Nationale Vergadering een van h""
tig aan te vallen. Op hun beurt pakken
Thans de socialisten den minister aan en
wel met zeer scherpe middelen.
De Wiener Arbeiterzeitung beschul
digt hem ervan, 10,000 aandeelen van de
Biedermann Bank tegen ongewoon lagen
koers gekregen te hebben. In verband
hiermee wordt door de sociaal-dc®°°™l'"
sche fractie de instelling van een commis
sie van onderzoek geëischt. De beschuldi
ging van het blad heeft m politieke krin-
gen groot opzien gebaard.
Rusland.
De strijd tegen den godsdienst.
Orthodoxe Russen zijn hevig veront
waardigd over wat 'n nieuwe methode der
Sovjet-regeering schijnt om de Kor
discrodiet te brengen. Zij laat thans do
gravender door do geloovigo Russen om
hun heilig vereerde personen sal'™doa:
Zoo heeft de regeering in het SolovetsKy
kloosïor een tentoonstelling ingericht voor
do overblijfselen van do «roerdei Her
mann, Sabas on Zozimus, w.en door tal-
rijko pelgrims reeds moer dan
eeuwen hooge hulde was gebracht.
China.
De burgeroorlog.
Sjanghai bij verrassing bezet
Drieduizend man troepen van Tsjekiang,
onder bevel van Soen Tsjoean-fang, een
aanhanger van dc Tsjilli-partij, kwamen
zooals gemeld, Vrijdag te Sjanghai aan,
omsingelden en ontwapenden een geheele
brigade Fongsien-troepen, welke tot den
aanhang van Tsjaug Tso-lin behooren. De
overval geschiedde zoo snel, dat de briga
de geen gelegenheid had om to ontkomen.
Eenige Gliineesche oorlogsschepen heb
ben zich voor Socn verklaard, dio te
Sjanghai in een proclamatie aankondigde,
dat weldra 60.000 man troepen tegen
Nanking zullen optrekken. Gevochten
wordt er tot dusverre niet, doordat do
Fengsiem-troepen overal terugtrekken.
"Wegens de strenge censuur is het nieuws
uit dit district onbetrouwbaar.
De Amerikaanscho afgevaardigde, die
op weg w^s naar do douane-conforentie te
Peking, is op den Nankingspoorweg opge
houden en kon pas na vele uren vertra
ging, zijn reis voortzetten. Het verkeer
ondervindt overal vertraging.
Do toestand te Tsingtau.
Twee Japansche kruisers zijn uit Port
Arthur vertrokken naar Tsingtao tenein
de dc Japansche nederzettingen te bescher
men, daar de toestand critiek dreigt te
worden.
Amerika.
De hoop van Cooltlige.
Naar een tweede ontwape
ningsconferentie?
Groote belangstelling wordt aan den dag
gelegd in officieele en diplomatieke krin
gen te Washington ten aanzien van de be
richten, volgens welke Coolidge de hoop
uitspreekt, dat het succes van Locarno
den weg voor een nieuwe ontwapenings
conferentie heeft geopend. Echter is geon
definitieve aanwijzing omtrent con con-
üVl^anlfiy.JgifbinTi. on het schijnt zeker te
autoriteiten der groote mogendheden zui
len moeten voorafgaan aan iedere defini
tieve beslissing betreffende zoodanige con
ferentie.
BINNENLAND
Uit dc Bouwvakken.
Overeenstemming bereikt.
Zaterdag beeft de R.-K. Bouwvakarbei
dersbond besloten hot contract in de bouw
vakken te aanvaarden, zoodat thans dit
contract door alle partijen in het bouwbe
drijf is geaccepteerd cn de vrede in het be
drijf tot 1 Maart 1927 is verzekerd.
Het Spoorwegpersoneel.
De loonvoorstcllen der d i r e c ti e
door de B.A.N.S. afgewezen.
Gisteren werd te Utrecht een buitenge
wone algcmeene vergadering gehouden
van den Bond van ambtenaren in dienst
bij de Nederlandsche Spoorwegen, ter
vaststelling van het standpunt ten aanzien
van het loonvoorstel, zooals do directie
der Nederlandsche Spoorwegen dit, mot
terzijdestelling van hot advies van den
Loonraad, aan de personeelorganisaties
heeft kenbaar gemaakt.
Met algcmeene stemmen werd besloten,
aan hot hoofdbestuur opdracht te geven
aan de directie te berichten, dat do
B.A.N.S. haar voorstel niet aanvaardt en
zich slechts zou vereenigen met een loon
regeling overeenkomstig het advies van
den Loonraad, aangevuld met verbeterin
gen voor do schrijvers en de ambtenaren
uit de schalen 7, 8 en 9. Uitdrukkelijk
,werd tot uiting gebracht, dat de positie der
ambtenaren van de schalen 7, 8 en 9 dient
te worden losgemaakt van. die der
overige groepen personeel in diezelfde
schalen.
Het hoofdbestuur werd ten slotte mach
tiging verleend, die maatregelen te tref
fen, welke voor do inwilliging der wen
schen van de ambtenaren noodig zullen
worden geacht.
Na het Welvaarts-congres.
Overleg met organisaties.
Wij lezen irf' „De R.-K. Werkgever" on
der meer het volgende:
„Het spreekt wel vanzelf, dat het A.R.K.
W.V.-bestuur onmiddellijk aan liet werk is
gegaan, om da'den te smeden uit de bespre
kingen, d ie op 28 September in de Resi-
ïdentie zijn gehouden.
De tijd is nog niet rijp om do plannen,
die geprojecteerd zijn, in extenso te open
baren.
Wij kunnen alleen zeggen, dat het be
stuur het vraagstuk der retorsie, vooral
met het oog op de Duitsche handelspoli
tiek, het meest urgent heeft geoordeeld en
dat het met het oog daarop zich gewend
heeft tot een aantal organisaties en corpo-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het vertrek der delegaties uit Locarno.
De inhoud der verdragen volgens Havas
Een compromis op het congres te Nice.
Een ernstig spoorwegongeluk in Italië
(Buitenlandscho Berichten, 2do blad).
Nog een ernstig spoorwegongeluk in
Britscli-lndië (Buitenlandscho Berichten,
2de blad).
Brand aan boord van een Amerikaansch
schip. Veertig slachtoffers. (Builenl. Be
richten, 2de blad, en Telegrammen, Icto
blad).
BINNENLAND.
In de bouwvakken is door alle partijen
het collectief arbeidscontract aanvaard.
(lslo blad).
De Eemdijk gestrand De sleoobcnt
"Hope gezonken Zeven personen ver
dronken. (Laatste Berichten).
Een zware brand te Enschedé. (Ge
mengde Berichton, 2de blad).
ratios, teneinde in gemeenschappelijk over
leg een verder plan van actie vast te stel
len.
Onze lezers zullen het billijken,'lat wij
niet zonder uitdrukkelijke machtiging van
de tot samenspreking genoodigden, er too
zullen overgaan, do namen te publiooeron
van hen, die in beginsel bereid zijn met
de A.R.K.W.V. den strijd togen Neder-
land's economische weerloosheid aan Ie
hinden. Voor het welslagen van do to hou
den conferentie is vóór alles het loggen
van een gemeenschappelijke basis noodza
kelijk".
Postagentschappen in boekwinkels
Toepassing te,Amsterdam en
te Tilburg.
gyawhiMiik
Gelijk bekend, is dit b.v. nel vïft&'ó l-V/HL
systeem in Engeland, alwaar men als re
gel zijn postzegels in boekwinkels koopt.
Hiermede zal nu in ons land het eerst
in de steden Amsterdam en Tilburg een
proef worden genomen.
Tot zoover de „Tel." Wij moeten er aan
herinneren, dat postagentschappen in ons
land niets nieuws is.
Vroeger had men ook in ons land in
verschillende gemeenten zulke agent
schappen.
UIT DE OIMBEMIMG
NOORDWIJK.
Personalia. Ds. J. Vermeulen heeft
een beroep naar de Ned. Horv. Kerk 16
Groningen aangenomen.
NOORDWIJKERHOUT.
Arrestatie. Do politie alhier heeft ge
arresteerd zekeren K. uit Den Haag, <1 in
tijdens de kermis ten nadcele van den
eigenaar van een rodelbaan een belang
rijk bedrag aan geld lieeft verduisterd,
STOMPWIJK.
Geboren: Francisca Helena Willicl-
mina Blonk geb. de Vreede d. Gorarda
Petronella Theresia Granneman geb. van
Wissen d. Cornelia Maria v. Veen
geb. Borst d.
Gehuwd: Nicolaas Simon v. Bentlionj
en Theodora Maria van Veen.
TER AAR.
Brandjes. Een 5-jarig zoontje van
B. wist, terwijl hij bij zekere G. v. T. al
leen in huis was, lucifers machtig te wor
den, en slak daarmee do gordijnen in
brand. Gelukkig werd dit bijtijds opge
merkt, zoodat de brand tot eenige gordij
nen en tafelkleeden bleef beperkt.
Bij het passeeren van den Aardam
bemerkte do machinebankwerker P. T., dat
uit een aldaar liggende motorschuit rook
wolken opstegen. Nadat hij den schipper
gewekt had, bleek dat 'eenige zakko'n bran
dende waren. Do vermoedelijke oorzaak is
het te hoog branden van een nachtlampjo
VEUR.
Geboren: Johanna Cornelia Winkel
geb. Walbeek d. Alida Francisca Kou-
wenhovon géb. Koelman d.
Overleden: Johannes Anlonius van
Veen 3 j. Thomas van Bohemen 59 \.t
echtg. van M. F. Konnis.
VOORSCHOTEN.
Een Bazar. Door de afdeeling Voor
schoten van Het Groene Kruis zal een ba
zar worden gehouden. Door het comité
zullen do voorwerpen, die worden be
schikbaar gesteld, worden afgehaald in de
