17e Jaargang.
MAANDAG 5 OCTOBER 1925
No. 5064
3)e Scidódre 0ou^a/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen.
V Kerstening in de economie.
Duizenden geschriften kunnen er wor
den uitgegeven tegen de socialisULsclie leer
en practijk van den klassenstrijd en im
eveaiaooveffie en meerdere redevoeringen
kan er tegen worden geageerd liet zal
Hen slotte weinig of niets baten, als dat al
les alléén verstandelijk wordt opgenomen
en do wil der menschen niet weet te stre
ven naar oprechte saamhooriigheid, niett
weet op te stijgen naar waarachtige broe
derschap.
In een beschouwing over het tweede
lustrum der R. K. Werkgeversver. in de
laatste aflevering van „De Nieuwe Eeuw"
schrijft mr. G. Kropman:
De doctrine van dien klassenstrijd mo
ge 'honderdmaal valsck en onjuist zijn,
in de praktijk wordt zlij beleden en in
<te praktijk is zij verleidelijk. Het kost
den leiders der arbeidersorganisaties
niet geringe moeite, iederen kiem daar
van te verslikken, en de grondslagen van
hun stand zuiver Ie houden. Hoeveel ge
makkelijker zou hun arbeid zijn, wan
neer een sympathieke bereidheid, vruchit
van gemeenschappelijke beginselen, hun
word betoond van de zijde van hen, diie
als het ware de be'ofte van soDdarisme
in hun vaandel hebben geschreven? Wij
beweren niet, dat die ten eenenmale ont
breekt, doch wel, dat de verhouding te
stroef is, en dait liet mogelijk moet zijn,
daarin verbetering te brengen. Want
men bedenke wel: het moge waar zijn
dat d:e economische posit'e der werkge
vers lang niet gemakkelijk is in dpze da
gen. het is niet minder waar. dat de mo
reel e en geestelijke posiitie der arbeiders
óók in de laatste jaren wordt bedreigd.
Een van tweeën zal werkelijkheid wor-
den:
óf de verschiltende standen in de maat
schappij, die afkeerig zijn van het om-
Glini stel ijk Socialisme, blijven meer tegen
over elkander dan naast elkander sfiaa.n,,
meer afzonderlijk tegen elkander dan in
eenheid met elkander hun belangen behar
tigen en dan zulten zij, ondanks hun
theoretische beginselen en verlangens, den
groei van het Socialisme meer en meer be
vorderen; 1
óf die verschillende standen in de maat
schappij zullen zich door de heerlijke
Christelijke leer over de verhouding tus-
sehen het stoffelijke en geestelijke, over
het do-el van 's menschen leven, ever de
waarde van den mensch. over recht en
liefde, ook in de pract'ik van het oeeomo-
mische leven laten leiden en dan zal
aanbreken een tijd van practise lie solida
riteit, dian zal gaan heorschen een gemo
derniseerde middeneeuwen-eieeiSt, ten. ze
gen van het Christendom, ten zegen van
Siéé' de maatschappij.
1 Het moet met zekerheid worden vastge
steld. en wij zélf moeten er o^ de aller
eerste plaats van overtuigd zijn, dat Vam
hi doorvoering der Christelijke beginselen
ook in het oeconomische leven héél de
maafschappij d'e ze g e n r ij k e gevolgen
fcou ondervinden. Dat ijs niet slechts theo
rie. maar dat is practijk gebleken in het
verteden en ook wel in het heden en God
geve, dat het in de toekomst meer en meer
blijko zal. Om dat te bereiken is noodig
voorlich tende le'ding van onze lei diers en
onze organisaties, gesteund door
Hen ernstigen w i 1 van de Christelijke, de
Katholieke indiv'duen van alle standen!
Zóó worde de economie gekerstend!
Inzameling Stormramp 1925
Bij den penningmeester van het Storm
ramp-Comité zijn nog de volgende giften
ingekomen:
Vereeniging M. T. G. S. 176.05
Concert Remonstrantsche
Kerk 30.85
Familie D. 10.—
N.N. 20.—-
Giften worden nog gaarne ingewacht bij
den penningmeester, den heer F. Muya
van de Moer, Plantsoen 49, Gironummer
57471.
BUITENLAND
De Veiligheidskwestie.
De conferentie te Locarno.
i^0 agenda volgens dr. Benesj.
'Heden is de conferentie van geallieerde
öümsters van. bui.benkandsche zaken met
Öe Dnitsche ministers Luther en Streoe-
Iftann te Locarno aangevangen.
In een rapport, dat dr. Benesj, de Tsje-;
cao -SI ow aaks ch e minister vlam bui tenlaud-
|che zaken, te Praag uitbracht, verklaar-
p dat het program der onderhande
ngen zal aanvangen met een bespreking
van de beginselen van het garantiepact.
Dan zullen de arbitrageverdragen te ber
de komen. Of die gemeenschappelijk of af
zonderlijk zullen worden behandeld is een
kwestie van tactiek. In de eerste plaats zal
het Rijnpact besproken worden.
In het geheel zullen zes diplomatieke
documenten behandeld moeten worden:
het Rijnpact, vier arbitrageverdragen, het
garantieverdrag met Tjeclio Slowakije en
het Poolse lie arbilrageverdrag.
Volgens dr. Benesj bestaan tusschen de
geallieerden en Duitschland in hoofdzaak
de volgende meening,sverschillenten eer
ste do formule erin g van liet arbitrage-ga-
ranti ever drag, en ten tweede de omvang
der garan ti e verdragen
Frankrijk.
Een rede van Painlevé.
Locarno en Marokko.
De Fransclie minister-president Pain
levé heeft hiij de onthulling van een ge-
denkteeken een rede gehouden, waarin hij
ook de a.'S. ministerconferentie en den toe-:
stand in Marokko besprak.
De verzoening tusschen Duitschland en
Frankrijk, aldus zeide hij, is de grond
steen der Europeesche beschaving. On
danks de eeuwenoude geschillen is een
dergelijke verzoening noodig. Indien beide
volken den vasten wi'l hebben om een ein
de te maken aan het wederz:jdsehe wan
trouwen en ertoe besluiten aan eikaars op
rechtheid1 te gelooven. dan is de Fransche
•regeering bereid te Locarno de stoutste
proef te wagen, die sedert het sluiten van
"den wapenstilstand genomen is, teneinde
een waaraclitigen vrede te bereiken.
Vervolgens besprak hij het Marokkaan-
sclie vraagstuk en g'ng eerst de gebeurte
nissen na, die tot het tegenwoordige con
flict hebben geleid. Frankrijk en Spanje
hebben natuurlijk niet verder kunnen
gaan dan tot het aanbod van autonomie
aan A'bd el Krim. Het Rifforebied zou, in
dien volledige onafhankelijkflnyd zou zijn
toegestaan, een verzamelplaats van avon
turiers en nationalisten van de meest ver
schillende landen zijn geworden. Wél is
waar is di t op het oogenblik nog maar een
handje vol. doch snoedig zou het een ge
heel legioen zijn geworden. Geen enkele
mogendheid der M;ddellandsche Zee kan
een dergelijk gevaar dulden en voor
Frankrijk zou het doodelijk zijn geweest.
Painlevé deelde ook den inhoud van het
Fransch-Spaansche vredesaanbod van 18
Juli mede. De Fransche en Spaansc.he re
gieringen waren bereid den Riffstammen
en den Djebalfalis autonomie toe te staan,
voor zoover deze vereenIgbaar was met de
beslaande internationale verdragen. Zij
verklaarden zich ook bereid terstond ge-
(meenschappeli jko vredesonderhandelingen
te 'beginnen en het n;euwe regime in wer
king te doen treden. De voorwaarden voor
het beginnen der vredesonderh andean gen
waren uitwisseling'van de wederzijdsche
gevangenen, onmestie voor allen, te réke
nen van 1 Januari 1921 af, vaststelling
van het autonome gebied en van de gren
zen, regeling van politie troepen, die in 'het
Introkken gebied voor de handhaving van
die orde zouden zorgen, verbod van invoer
van munitie en handelsvrijheid in het be
trokken gebied volgens de bestaande ver-
dragen.
Weer Iwee sooorwenongelukken In
Frankrijk.
Twee dooden en vele gewonden.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
bij Hochfelden do express ParijsStraats
burg met een vaart van 80 K.M. per uur
op een goederenwagen gereden. De schok
was hevig. Er zijn twee dooden en ver
scheidene gewonden.
Zeven gewonden.
De trein uit Charleville is Vrijdagavond
om 11 uur aan het Gare de l'Est te Parijs,
in botsing gekomen met een trein, die tege
lijk binnenreed. Zeven passagiers zijn licht
gewond.
Duitschland.
De reis van Tsjitsjerln.
Zijn beschouwing van den
toestand.
Tsjitsjerin, die zich te Berlijn bevindt,
heeft aan een correspondent van het „Berl.
Tagebl." o.a. het volgende verteld:
De Engelsche vijandschap tegen de sov
jets is op het oogenblik de leiddraad, die
door de geheele buitenlandsche politiek
van alle landen gaat. Die vijandschap kris
talliseert zich niet zoozeer in militaire
maatregelen, als wel in een politieke en
economische omsingeling, waar de geheele
Engelsche diplomatie onder hoogdruk aan
arbeidt. Echter wordt ook de militaire zijde
van het vraagstuk niet uit het oog verlo
ren, zooals blijkt uit de Britsche instruc
tie-officieren in Finland en Letland.
De weigering van Engeland om den aan
koop van textielmachines en grondstoffen
te helpen financieren is een staaltje, hoe
ver de economische vervolgingspolitiek van
i dat land gaat. Amerika, dat ook anti-bolsje-
Ingezonden Mededeeling
AMSTERDflMSCHE BNlHRIICIfl-illlSCR'l
Heerensingel 34 35 - Tel. No. 1523.
PRIMA KWALITEIT-VERZEGELDE ZAKKEN
3178
wistisck gezind is, is in dat opzicht ruimer
Aan opvatting on stelt ons in staat groote
hestellingen te plaatsen.
Vooral sedert do Ghineesche onlusten is
de Britsche vijandschap opgevlamd. Rus-
lands sympathie gaat naar een onverdeeld,
onafhankelijk en democratisch China.
Wat ons betreft hebben wij herhaaldelijk
gepoogd hangende geschillen met Engeland
langs diplomatieken weg tot een oplossing
te brengen, maar deze pogingen zijn steeds
afgestuit op de uiterst koele houding van
Chamberlain. Deze vermijdt bovendien zoo
veel mogelijk alle aanraking met den Rus-
sischen vertegenwoordiger te Londen.
In verhand met de stemming van het
huidig Britsck kabinet, komt het ons voor,
dat de geheele pactpolitiek niet anders is,
dan een onderdeel van de groote conspira
tie, die Engeland tegen het bolsjewisme
op touw zet en daarom zien wij met be
zorgdheid toe, hoe Duitschland meer en
meer in het Engelsche vaarwater raakt.
Zonder twijfel is Duitschland niet van plan
zich tegen Rusland te laten ophitsen, maar
de vraag mag toch gesteld, of het zich op
den duur tegen den Engelschen dwang zal
weten te verzetten.
Iu elk geval staat het voor mij, (Tsjitsje
rin), builen allen twijfel vast, dat Enge
land Duitschland slechts als een pion op
het Europeesche schaakbord beschouwt.
Om deze reden zijn de artikelen 16 en 17
van het volkenbondstal uut van de grootste
beteekenis, want zij zijn het middel, waar
mee Duitschland eventueel tot een cam
pagne tegen Rusland gedwongen kan wor
den. Voegt men hier nog aan toe dat En
geland, Duitschland op Poolsche kosten
schadevergoeding kan aanbieden en dat het
bovendien tegen Frankrijk in bescherming
kan nemen, dan beseft men hoeveel drang
er op Duitschland uitgeoefend kan worden
en hoe gevaarlijk de internale conjunctuur
op het oogenblik blijkt.
De scheepvaart te Duisburg geheel vrij.
De onderhandelingen met de geallieerde
Tlijnlandcommissie in zake opheffing der
scheepvaartcontrale te Duisburg hebben tot'
een voorloopigo overeenkomst geleid.
De controle op den rechter Rijnoever
wordt geheel en al opgeheven, zoodat het
scheepvaartverkeer te Duisburg thans ge
heel vrij is.
Oostenrijk.
De financieele controle.
Een conflict met den
Volkenhond.
Daar de door de Oostenrijksche regeering
aan het parlement ter goedkeuring voorge
legde beslissing inzake de verlenging van
de functies van den adviseur van de circu
latiebank en de eventueele vernieuwing van
den te Genève vastgestelde controle, niet
overeenkomt met de door Genève vastge
stelde voorwaarden, zal de raad van den
volkenbond in zijn zitting van December
stelling nemen tegen de opheffing der
financieele controle.
Do volkenbond verlangt uitdrukkelijk
aanneming van de bedoelde voorwaarden
in door het parlement goedgekeurde wet
ten.
Onderscheiding voor Mr. Zimmerman.
De koning van Italië verleende mr. Zim
merman, commissaris-generaal van den
Volkenbond te Weenen, het grootkruis van
do Kroonorde van Italië.
Syrië.
De Drusen-opstand.
Zaterdagmorgen zijn de Fransche troo-
pen begonnen met een beslissende actie te
gen de Drusen in het gebied van Aëre.
(Hauran).
Egypte.
Opstootjes te Cairo.
Tegen do Christenen en de
vreemdelingen.
Uit Cairo wordt gemeld, dat aldaar bij
de viering van den geboortedag van den
Profeet Mohammed anti-Christelijke en
anti-vreemdelingen beloogingen gehouden
zijn, welke aanleiding tot onlusten hebben
gegeven. Verscheidene personen werden
daarbij gewond.
Marokko
Ajdir gevallen.
Abd-el-Krims hoofdstad
in v 1 am men.
Volgens een Vrijdag ontvangen telegram
van Primo de Rivera stond toen Abd
Krims hoofdstad Ajdir in vlammen ten
gevolge van het Spaansche bombardement.
Do Spanjaarden zijn daarna de stad bin
nengerukt. De Riffs hebbeu aanzienlijke
voorraden materiaal verloren.
Onder de aanhangers van Abd-el-Krim
moet groote ontmoediging heerschen. Zij
zouden het spel nu als verloren beschou
wen. De sensatie, door de verovering van
Ajdir verwekt, wordt nog verhoogd door 't
gerucht, dat de Djebaüas-stammen onder
hun chef, Kheriro, van plan zouden zijn
den strijd op te geven.
Naar Havas meldt, heeft de Fransche
post van Zetoena den vijand verdreven, die
den naburigen post te Dar Abbes aanviel.
De vliegers, hebben nieuwe bombardemen
ten uitgevoerd, in liet bijzonder bij de Sen-
liadias, en vijandelijke troepenconcentra
ties uiteengedreven.
Bombardement van Tetocan.
Uit weerwraak bombardeeren do Riffs
Tetoean met eenige kanonnen, die volgens
do berichten evenwel weinig schade aan
richten.
Borah springt voor Krim
in de b r p s.
Naar de „Petit Parisien" meldt, heeft
de Amerikaansche senator Borah een rede
ten gunste van Abd-el-Kvim gehouden.
Volgens Borah is het betreurenswaardig,
dat andere volken niet kunnen ingrijpen,
want Abd-el-Krim is niet verslagen, doch
strijdt nog steeds voor de onafhankelijkheid
van zijn land.
Borah is van meening, .dat de Ver. Sta
ten hun bemiddeling zouden moeten aan
bieden. Mocht Frankrijk deze bemiddeling
weigeren te aanvaarden, dan zou de ver
antwoordelijkheid voor allo verdere geld
en bloedverspilling geheel op Frankrijk
vallen.
Amerika.
Het provisorium van Washington.
Het optimisme was voorbarig.
De Amerikaansche sclmldencommissie
heeft de Fransche voorstellen verworpen,
terwijl men aan Fransche zijde reeds op
een accoord rekende, omdat het nieuwe
Fransche voorstel door de Amerikaansche
subcommissie betrekkelijk gunstig ontvan
gen was, ten minste door Mellon en Hoo
ver. Caillaux schijnt zich niettemin nog
vrij gereserveerd getoond te hebben, doch
het lid der Fransche delegatie, dat belast
was met het verschaffen van inlichtingen
aan de Amerikaansche pers, heeft de
lichtvaardigheid begaan te doen voorko-
meu, alsof het accoord feitelijk gesloten
was. Deze voorbarigheid heeft het verzet
aan Amerikaansche zijde doen toenemen.
Ten einde dpn band niet geheel te verbre
ken, stelde deze ten slotte een voorluopi-
gen modus vivendi. voor, waarbij geduren
de vijf jaar tot liet einde van het presi
dentschap van Coolidge een soort half mo
ratorium ingesteld wordt. Zooals reeds ge
meld, moet Frankrijk gedurende dien tijd
jaarlijks veertig millioen dollar storten.
Caillaux heeft dit voorstel aanvaard, on
der voorbehoud van de goedkeuring zijner
regeering.
Aan Fransche zijde is de teleurstelling
groot, omdat het Amerikaansche voorstel
de eerste lasten van het voorstel-Caillaux
oplegt, zonder het voordeel te geven van
een definitieve regeling en aan de Ver.
Staten het recht laat, in 1930 betaling voor
de leger voorrad en te eischen en voor de
toekomst do maxima der annuïteiten. Hoe
zal het in 1929 met de Fransche bolnlings-
capaciteit gesteld zijn? Hierover bestond
het voornaamste verschil van meening.
Zuid-Afrika.
De zeeliedenstaking opgeheven.
De Union Castle Line heeft de uitbeta
ling der gages aan de zeelieden hervat,
hetgeen beteekent, dat de zeelieden in Zuid-
Afrika het werk hebben hervat.
BINNENLAND
De Radio-Omroep.
„De Residentiebode" schrijft:
„Het-bericht van de „Msb." betreffende
de a.s. instelling door den Minister van
Waterstaat van een staatscommissie voor
een volledige regeling van den Radio-Om
roep hier te lande, wordt door „Het Volk"
-aldus aangevuld, dat de minister het werk
der commissie-Posthuma, die in samenwer
king met een departementsambtenaar een
uitvoerig rapport en definitieve voorstellen
had ingediend, om tot nu toe onopgehelder
de reden, ter zijde gelegd schijnt te heb
ben.
Do nieuwe staatscommissie, dio onder
voorzitterschap van den heer Ruys de
Beerenbrouck zou staan, moet dus weer
van voren af aan 'beginnen.
Dio onopgehelde reden is voor ons even
wel zeer bolder.
Wij kunnen althans met zekerheid mel
den, dat deze „definitieve voorstellen" niet
de goedkeuring konden wegdragen van de
vertegenoordigers der Katholieke en Pro
testant-Christelijke groepen.
Daarom stond vooraf de mislukking
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De agenda van de conferentie te Lo
carno.
Tsjitsjerins beschouwingen over den
politieken toestand.
De hoofdstad van Abd-el-Krim is ge
vallen.
Weer twee spoorwegongelukken in
Frankrijk.
BINNENLAND.
Vergadering Intern. Kaascommissie.
De houding van het Nederlandsche Comi
té (L. on T., 3de blad).
Een noodlottig auto-ongeluk te 's-Gra-
venhage. (Gemengde Berichten, 3e blad).
LEIDEN.
De Drie October-feestviering. De Re
clame-optocht (3de blad). Een jongen
wordt door een luchtballon mee de lucht
ingetrokken (3de blad en nadere bijzonder
heden in het lsfe blad).
vast van het plan-Posthuma, dat eer. zeer
eenzijdige oplossing bood.
De verandering in de leiding van hel de
partement bracht ook wijziging in den
stand van deze kwestie.
Welke richting minister Bongaerts uit
wil, 1»1 ijkt duidelijk uit hetgeen Z.Kxc.
schreef in de R.-K. Radio-Gids. De kwali
ficatie: „sectarisme in den aether", van <lo.
„N. Rott. Crt.'\ herinnert slechts aan de
verboten woede, waarmede het liberalisme
ook hier zijn machtspositie ziet verdwij
nen.
De Christelijke groepen drukken hun
stempel op de exploitatie van den Ned.
Radio-Omroep
Allo obstructie van de groep-Pos.'lmnia,
van de directie der N S. F. en van. som
mige ambtenaren is dan ook tcvergivfsch.
Het zal nu duidelijk zijn. dat do com
missie Ruys do Beerenbrouck noodzakoiük
van voren af aan moet beginnen, i >rwlil
tevens voor de hand ligt, waarom van vrij
zinnige zijde tegen do samenstelling «lozer
commissie bezwaren zijn gerezen, dio eeni
ge der aangezochten, o.w. oud-minister
Posthuma, genoopt hebben voor do benoe
ming to bedanken. Niemand heeft trou
wens begrepen, met wolk recht de lieer
Posthuma zicli ooit mot deze kwestie heeft
bemoeid".
Postzegels van 9 cent.
Do directeur-generaal der Posterijen on
Telegrafie maakt bekend, Jat in gebruik
zulten worden gesteld postzegels van 9 ct.
Vermoedelijk zullen deze aan hot eind' van
de loopende maand aan do kantoren der
posterijen verkrijgbaar zijn.
De Zomertijd.
De gemeenteraden van Noord-Sch nr-
woude, Oud-Karspel, Heinkonszar.'1 n
Staphorst en Heer-Hugowaard I i
besloten, instemming te betuigen t
het bekende adres van den gemeente
raad van Zoetcrwoude aan de Tweede Ka
mer om afschaffing van den zomertijd.
De gewone audiëntie van den Minis
ter van Arbeid, Handel eri Nijverheid, zal
op Donderdag 8 Octber niet plaats heb
ben.
DE RIJK! 5TREEK
BOSKOOP.
Gemeenteraad.
Verbetering van de Achterkadc.
(Wij hebben reeds een beknopt verslag
van deze vergadering geplaatst).
Voorzitter wethouder Guldemond. Aan
wezig alle raadsleden.
De voorzitter zegt, dat er in de middag
vergadering vanaf do publieke tribune ia
geapplaudiseerd en leest een artikel voor
uit het reglement van orde waarin zulks
verboden is.
Naar aanleiding van eenige ingekomen
stukken vraagt de heer Van Kleef waarom
B en W. afwijzend hebben beschikt op
het verzoek van de gemeente Zoetcrwoude,
om adhaesie te betuigen aan hun schrijven
aan de Tweede Kamer tot afschaffing van
den zomertijd.
De Voorzitter zegt, dat er reeds zooveel
is gedaan, ook onzerzijds, om den zomer
tijd van de baan te krijgen, en steeds zon
der succes; dus hadden B. en W. gemeend
dat het overbodig was.
De heer Van Kleef maakt een voorstel
om alsnog adhaesie te betuigen aan het
schrijven van de gemeente Zoeterwoudo
daar we ook in liet hoofdbedrijf onzer ge
meente veel hinder van den zomertijd heb
ben en we kunnen er niet genoeg aan me
dewerken om dezen te doen verdwijnen.
Het voorstel, ondersteund door de hoe
ren Brand en Houdijk, werd aangenomen
met 8 der 13 uitgebrachte stemmen.
Tol leden van de financieele commissie
