1/e Jaargang.
DONDERDAG 1 OCTOBER 1925
No. 5062
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummer3 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenliön 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt liet
dubbele van het tarief berekend. -
Kleine adverfentfën, van ten hoogst© 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop fO.50.
Dit nummer bestaat «rit tare#
blades.
Een ergerlijke vergelijking.
De „Kerkelijke medewerker" van „Het
Vaderland" schrijft over de Jan de Bak-
kui'-Iiördenking door middel van de H(il-
versumschen D(raadloozen) O(mroep) te
Hilversum en keurt het a f, dat het luis
teren naar de redevoeringen door den H.
D 0. is verhinderd geworden.
Hij schrijft:
„Wij oordoclen, dat in een vrij land
deze dingen vrij moeten blijven".
„Protestanten ergeren zich allicht aan
dc' Roomsclic demonstraties tijdens een
Eucharistisch Congres".
Waf 'n ergerlijke vergelijkingl
Is een positief belijden van eigen over-,
tuiging dan hetzelfde als een grievend be
ledigen en tartend kwetsen van anderer
overtuiging?
Het eerste is een eisch van vrijheid
bet laatste is heel wat anders!
En als de liberale „Kerkelijke medewer
ker" zegt, dat „in een vrij land" „deze
(laatsbedocldc) dingen" „vrij" moeten
kunnen geschieden, dan kan de straat
jongen zich daarop beroepen, als hij hem
morgen met slijk werpt. Deze conclusie
fichif'nt misschien niet logisch, maar bij
eenig nadenken zal men mó.cten toegeven,
dat zij het inderdaad is!
Bij herhaling wijzen wij wéér eens op
dit averechlsche begrip vanvrijheid, dat
toch eigenlijk iedereen dwaas moest vin
den!
Onze beelden.
Onlangs is in de Protestantsche kathe
draal te Winchester een beeld geplaatst van
Joanne d'Arc. De gebeurtenis heeft niet de
minste aanleiding gegeven tot onrust of
verontwaardiging onder de Protestanten,
en een predikant spreekt er in de „Times"
zijn blijdschap over uit, dat aldus Sha
kespeare's woorden zijn vervuld (Henri
VI): „Wij zullen uw beeltenis plaatsen op
een heilige plaats". Iulusschen was
reeds eerder, zoo hevinert „De Nieuwe
Eeuw", nl. in de kerk van de H. Jeanne
d'Arc te Londen (Keldron Road. Highbury),
i beeltenis van de heilige geplaatst, nl.
ir. 1920.
De Proleslanten zullen gaan inzien, dat
bun Beeldenstorm onlogisch is geweest in
liooge mate.
Onlogisch omdat zij in liet gewone leven
I ook beelden hebben behouden. Geven ook
do Protestanten geen eereplaats aan het
porlret van vader en moeder?. Waarom?
Oin dat portret te vereeren, te„aanbid
den"? Natuurlijk niet, maar om zóó eere
te geven aau degenen, die door die portretten
worden voorgesteld, om de herinnering aan
hen in zich levendig te houden en naar hen
hun gedachten op te stuwen, als in het zon
nelicht van troost- en kracht-schenkende
1 liefde.
Onze heiligen-vereering zelf is volkomen
logisch.
Maar ook 't middel voor en de uiting van
j 'die vereering de uitbeelding der heili-
gen is geheel en al logisch. Zoo logisch,
[dat de natuur-kracht, die sterker is dan
'de leer, heiligen-vereering en heiligen-beel-
'den ook al lang weer brengt in Protestant-
Bche kringen.
SUSTENLAND
Duitschland.
De ministersconferentie.
De mondelinge toelichtin
Zooals gemeld, hebben do Duitsche
zanten te Parijs en Londen, do overhan
diging van de Duitsche nota inzake aan
neming van de uitnoodiging tot een mi
nisterconferentie vergezeld doen gaan van
eenig© opmerkingen inzake de schuld aan
den oorlog en de ontruiming der Keulsche
zone. De Fransche minister van buiten-
lanclscbe zaken Briand heeft daarop ge-
.aulweord, dat. deze dingen niets te maken
jhadden met het Veiligheidspact en de
.Britsche minister waarschuwde in zijn
jfintwoord voor stommiteiten van de zijde
ider Duitsche regeering. De hardheid van
',het Fransche en in het hijzonder van het
'Bngelsche antwoord op de mondelinge toe
lichtingen bij het aanvaarden van de Lo-
barno-uitnoodiging begint tot de openbare
•ffieoniug door te dringen en deze vertoont
Huidelijke teekenen van Katzenjammer.
Do linksche pers maakt zich wijs, dat
bot hier om niets dan om een Duitsch-na-
j honale nederlaag gaat en vindt in die
overweging groote troost. De nationale
zelf tracht het gehecle echec zoo
$oetl mogelijk te* verdoezelen en soms zelfs
ln een succes om te praten.
I «et „Berliner Tagehlatt" noemt Cham-
ovlain^s antwoord protzig. De „Rote
j anno" spreekt van vuistslagen in het ge-
J zicht van allo nationaal denkende Duit-
cnors. De „Vossische Ztg." acht de toe
gebrachte vernedering zoo groot als er se
dert het verdrag van Versailles geen te
boeken viel. Hij noemt in het bijzonder
Chamberlain's antwoord een brutaliteit,
die niet overtroffen kan worden, maar
van alle kanten heerscht toch de tendenz
de zaak zoo spoedig en zoo diep mogelijk
in de doofpot te stoppen, teneinde de con
ferentie zelf niet schadelijk te beïnvloe
den. j-'-Jfe-
Coste in vrijheid gesteld.
De rechtbank van Freiburg in Breisgau
heeft gelast den Franschen vlieger Coste,
in vrijheid te stellen, nadat deze een ver
klaring had afgelegd, zich alle moeite te
zullen geven', het restant der boele van
500 markt te zullen betalen.
Frankrijk.
Communistische ophitsing.
De verantwoordelijke leider van de
„Vie Ouvrière", Monmousseau, en die van
de „Humanilé", Bellanger, zullen correc
tioneel worden vervolgd, wegens het aan
zetten van militairen tot ongehoorzaam
heid en het voeren van anarchistische pro
paganda, door het opnemen van artikelen,
waarin de soldaten worden opgewekt,
zich te verbroederen met de Riffs.
Bourgeois op staatskosten begraven.
De begrafenis van Léon Bourgeois zal
op staatskosten plaats hebben. Painlevé
zal een redevoering houden.
Engeland.
Labour contra Zinovjef.
Nög een échec der extremisten.
Het congres der Labour Party te Li
verpool heeft met overweldigende meer
derheid een resolutie der extremisten ver
worpen, waarin verlangd werd, dat een
verontschuldiging zou worden gezonden
aan do Sovjet-regeering en Zinovjef, wijl
TfacDonald als prémier zou betrokken ge
weest zijn bij de publicatie van deu„val-
schen" Zinovjef-brief, die heeft geleid tot
het conservatief succes bij de laatste ver
kiezingen.
Oostenrijk.
Massa-ontslag te Weenen.
2500 man bij Siemens en Halske
ontslagen.
In do wapenfabriek Steyr, welke aan
4000 arbeiders werk verschaft, hebben
ernstige relletjes plaats gevonden in ver
band met een demonstratieve staking.
Hierbij werd door de arbeiders lift direc
tiegebouw bezet. Verschillende leden der
directie wrerden door hen beleedigd en
eenige hooggeplaatste ambtenaren 'fs
lot bloedens toe mishandeld.
Daarop kondigde de directie do uitslui
ting en het ontslag van alle arbeiders der
onderneming af.
Met ingang van gisteren zouden ook in
de Siemens Halske Werke 2500 arbei
ders en employe's worden uitgesloten, aan
gezien de arbeidsters hebben besloten we
gens niet inwilliging hunner eischen in
staking te gaan. Naar de directie ver
klaart, is het haar niet mogelijk het be
drijf zonder deze vrouwelijke werkkrachten
voort te zetten.
Italië.
De derde golf van het fascisme.
Signor Farinacci, do secretaris-generaal
van de fascistische organisatie, 'hooft in
een rede te Bari verklaard, dat nu spoe
dig de derde golf van het fascisme over
het land zal gaan. De tweede golf van
fascisme is in Januari van dit jaar geko
men met de uitvaardiging der wetten ter
bescherming van het fascisme en de reor
ganisatie der. partij.
De derde golf zal de grondwetsherzie
ning brengen en nieuwe wetten op het vak-
vereenigingswezen en op de gemeentelijke
autonomie. De burgemeesters zullen voor
taan niet meer gekozen worden door de
gemeente maar benoemd worden door de
regeering.
Griekenland.
De Grieksche Kamer ont'
Zooals gemeld, heeft de Grieksche re
geering plotseling besloten, de Kamer te
ontbinden. Zij beweert dat de huidige
Kamer het vertrouwen van het land niet
meer bezit. In een proclamatie aan^ het
volk zet de regeering de reden uiteen,
waarom zij zich genoodzaakt hoeft, gezien,
tot ontbinding van het parlement over te
gaan. In deze proclamatie verzekert de re
geering, dat zij de volle verantwoordelijk
heid voor dezen stap op zich neemt.
Reeds eenigen lijd was bij de rechtsche
partijen heftige beroering waar te
men. Het doel was, om zelfs ten koste van
geweld, de Grieksche regeering ten val te
brengen.
T urkije.
De Mosoelkwestle.
Een Turksche persbewerin
Hoewel de Turksche bladen in bet al
gemeen blijven ontkennen, dat Turkije
zich in zake Mosoel op oorlog voorbereidt,
verklaart thans hot officieuze orgaan, de
„Djoerakoerisl": Turkije bereidt zich niet
op oorlog voor, maar wel op de verdedi
ging van zijn grondgebied en liet schroomt
niet daarvoor uit te komen. En omdat er
in deze wereld voor naties die haar rech
ten willen verdedigen, geen ander, middel
is dan geweld, omdat de Volkenbond het
gewillig werktuig van Engeland is ge-
Avorden, moet Turkije noodgedwongen wel
zorgen voor zijn nationale verdediging.
Turkije begeert den vrede, die de veilig
heid van zijn grenzen waarborgt. Is aan
die voorwaarde voldaan, dan zal Turkije
het vredelievendsle land zijn, maar anders
zal het land niet voor strijd en de daar
mede verbonden opofferingen terugdein
zen.
Turkije moderniseert zich.
In verband met de te verwachten ra
dicale hervormingen liecft de regeering
de geheele Zwitsorsche civiele code aan
vaard.
Syrië.
Een prGclamatie aan de Drusen.
De algemeen e opmarsch
aangekondigd.
Fransche vliegtoestellen strooiden in
het gebied van de Drusen een aan hen ge
richte proclamatie, die de verovering van
Soeëida meldt. Zij deelt mede. dat velen
zich hebben overgegeven en vergiffenis
hebben gekregen. Verder wordt aangekon
digd, dat de Fransche (roepen binnenkort
naar het hartje van den Djobel Druse
zullen oprukken om een eind aan den op
stand te maken. Edelmoedige behandeling
wordt beloofd aau de rebellen, die zich
thans overgeven, terwijl de anderen met
zware straffen worden bedreigd.
De forten van Soeëida.
Door do Drusen v e v y: o e s t.
Uit Damascus wordt aan de „Daily
Mail" geseind, dat de förten van Soeëida
in Fransch Syrië, waar het garnizoen na
een beleg van 2 maanden werd ontzet
door de opstandige Drusen zijn verwoest.
De Franschen ontruimden liet district
daar de Drusen de watervoorziening heb
ben afgesneden.
Perzië.
Russische opvattingen van de
gebeurtenissen in Perzië.
De „Izwestia" betoogt in een hoofdarti
kel, dat de ongeregeldheden te Teheran zijn
veroorzaakt door Britsche uitlokkers. En
geland tracht, volgens het blad, den hui-
digen Perzischen premier, die een her-
orming wil invoeren, beentje te lichten en
de macht te verschuiven naar de feodale
kringen, die zich rondom den sjah scha
ren. Tevens tracht liet. misverstanden tus-
schen Perzië en de sovjet-unie in het leven
te roepen. Daartoe diende om. het toe
vlucht zoeken van een groep betoogers in
het gebouw van de sovjet-vertegenwoordi
ging. Deze heeft de betoogers echter on
middellijk gesommeerd zich te verwijde
ren.
China.
Krachtige maatregelen te Swatau.
Een vuurgevecht binnen de
Britsche concessie te
Hongkong.
Uit Hongkong wordt gemeld:
Binnen het Britsche gebied is een af-
deeling politie, die invallers achtervolgde,
uit een hinderlaag door 50 Ghineesche
soldaten overvallen. Het wcdcrzijdsche
schieten maakte bij geen van heide partijen
slachtoffers.
Generaal Tsjeng-tsoe-Ming treedt te
Swatau krachtig op tegen agitatoren, van
wie velen zijn doodgeschoten, waaronder
de gewezen burgemeester van deze stad.
Twee legers vau vogelvrij verklaarde
Gliineezen kwamen uit Hoenan te Kan
ton aan tot versterking van de troepen al
daar.
Amerika.
De Fransche schuld aan de V. S.
De onderhandelingen met
Gai llaux.
De Fransche en Amerikaansche sub
commissies hebben den tekst vastgesteld
van de overeenkomst, die heden aan do
heide commissies zal worden voorgelegd.
Volgens deze overeenkomst zal Frankrijk
betalen 5 annuïteiten van 40 millioen dol
lar, 7 annuïteiten van 60 millioen dollar
en 50 annuïteiten van 100 millioen dollar.
Deze betalingen, die gebaseerd zijn op de
huidige betalingscapacileit van Frankrijk,
zullen kunnen worden herzien door sa
menwerking van beide regeeringon, in
dien de stortingen de gedoemde capaciteit
van Frankrijk overschrijden. Een andere
clausule bepaalt, dat indien de aankoopen
van dollars door Frankrijk ten behoeve
van de betalingen aan de Ver. Stalen den
1 koers van den franc te veel zouden doen
dalen, Frankrijk de betalingen gedurende
2 jaar mag opschorten in den loop van do
eerste periode en gedurende 3 jaar in den
loop van de tweede periode met betaling
van rente op de uitgestelde stortingen.
BINNENLAND
De Radio-Omroep.
Een Sta tscommissic a. s.
Men meldt uit 's-Gravenhago aan ,.üe
Maasbode":
Naar we vernemen heeft de minister
van Waterstaat tot eenige personen die ge
acht kunnen worden de groote geestelijke
stroomingen onder ons volk te vertegen
woordigen, de uitnoodiginge gericht zitting
te willen nemen in een Staatscommissie,
die tot taak zal hebben den minister op
korten termijn van advies te dienen met
betrekking tot een volledige regeling van
den Radio-Omroep hier te lande en hem
dienaangaande voorstellen te doen, voor
zoover de Staat daarbij betrokken zal zijn.
Waar het niet onmogelijk wordt ge
acht, dat toch eenigen tijd zal verstrijken
alvorens de commissie met haar arbeid
gereed is, heeft dc minister tevens ver
zocht hem voorstellen (o willen doen, ten
aanzien ook van eventueel te treffen tij
delijke maatregelen. Dit met 't oog op het
feit, dal een regeling van den Radio-Om
roep zeer urgent wordt geacht.
Een afzonderlijke commissie van eenige
deskundigen niet-ambtenaron zal de
Staatscommissie bij ba$r arbeid terzijde
staan.
Vragen van Kamerleden.
Onderlinge verkoop van loten
door collecteurs der
S t a a t s 1 o t e r ij.
Door den heer Staalman zijn aan don
Minister van Financiën de volgende vragen
gericht:
i. Is het den Minister bekend, dal de
circulaire van 18 September j.l. no. 3/1878,
van den directeur der Staatsloterij, betref
fende den verkoop van loten door collec
teurs en colleclri<*>s onderling, vele dezer
functionarissen in groote ongelegenheid
heeft gebracht, vooral ten gevolge van den
korten termijn, welke gesteld is om te vol
doen aan de eischen, die thans blijkens die
circulaire als noodzakelijk worden geacht
en zoozeer afwijken van hetgeen sinds vele
jaren niet alleen als toelaatbaar werd be
schouwd, maar zelfs van de zijde der di
rectie dor Staatsloterij werd aangemoe
digd?
2. Zoo ja, is de Minister dan bereid al
thans dezen termijn te verlengen, als niet
van de zijde der Regeering op andere wij
ze aan de thans voor zeer vele collecteurs
en vooral collect rices gerezen bezwaren
kan worden tegemoet gekomen?
Invoerverboden in Duitschland.
Intrekking.
De afdeeling Handel en Nijverheid van
het Departement van Arbeid, H. en N.,
Bezuidcnhout 30, 's-Gravenhage, waar le
vens haar volledige gegevens zijn te ver
krijgen, vestigt de aandacht op het vol
gende:
Bij besluit van 16 September j.l. zijn,
met enkele uitzonderingen, dc thans nog
in Duitschland bestaande invoerverboden
met ingang van 1 October ingetrokken.
Voor een beperkt aantal artikelen blijft
echter oen uitvoerverbod gehandhaafd.
Van deze artikelen kunnen worden ge-
genoemd: likeuren, cognac, spiritualiën,
spirtus, wijn, steenkolen, anthraciet, co
ke, bruinkolen, turf, loodwit, loodmenie,
kaukstikstofj morfine, codeïne, ruwo alu
minium.
Verder zijn uitsluitend ten opzichte van
Zwitserland en Frankrijk behalve de reeds
genoemde invoerverboden ook nog verbo
den gehandhaafd voor onderstaande arti
kelen, te weten:
Voor Zwitserland: margarine, plantaar
dige talk voor mensclielijk gebruik, mar
garinekaas, kunstvet, celluloid, portland-
cement;
Voor Frankrijk: onaangemaakte verf
(niet voor den détailverkoop bestemd), ani
line en andere teerkleurfsoffen, alizarin,
natuurlijke en kunstmatig indigo.
Uit de bouwvakken.
De colloctieve arbeids
overeenkomst.
Ook de Bondsraad van den Ned. Christe
lijken Bouwarbcidershond heeft besloten de
collectieve arbeidsovereenkomst met de pa
troons te aanvaarden.
De R.-K. arbeiders en de patroons
zullen eerst omstreeks half October een
beslissing nemen.
De electrificatie. van den Spoorweg
Amsferdam—Rotterdam.
Men heeft thans een aanvang gemaakt
met electrificatie van het gedeelte 's-Gra
venhage.Rotterdam van de lijn Amster
dam—Rotterdam. Met het plaatsen van de
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche pers over de mondelinge
toelichtingen der Duitsche gezanten.
Communistische ophitsing in Frankrijk,
Dc ontbinding van de Grieksche Ka
mer.
De forten van Soeëida door de Drusen
verwoest.
BINNENLAND.
Een Staatscommissie zal worden inge
steld tot regeling van den Radio-Omroep.
OMGEVING.
De gemeenteraad Boskoop heeft een be
sluit genomen tot electrificatie der ge
meente.
Dr. van Sioyteren, phytopatholoog van
de Bloembollenstreek, is benoemd tot bui
tengewoon hoogleeraar te Wageningen
De hoogleeraar zal te Lisse blijven wonen
en eerstgenoemde functie blijven waarne
men.
palen voor de bovenleiding is men een de
zer dagen begonnen.
Broodprijsverlaging in de hoofdstad.
De broodbakkorijen „Gores" en Hout
man. te Amsterdam, hebben den brood
prijs met twee cent per 800 gram ver
laagd. Hoewel men in bakkerskringen te
Amsterdam de meening is toegedaan, dat,
hoewel do meelprijzen sinds korten tijd
dalende zijn, de tijd nog niet rijp is om lot
verlaging der broodprijzen over' le gaan,
hebben de bakkers uit eon concur ren tic-
oogpunt oveneens besloten den broodprijs
met twee cent per 800 gram te verlagen
Een nieuwe melkoorlog te Amsterdam
Men schrijft ons d.d. gisteren uil Am
sterdam:
In 'n gisteren gehouden vergadering van
vertegenwoordigers van do Romlrm van
Melkveehouders en den melkhandel, waar
in verhooging van den melkprijs bespro
ken is, werd geen overeenstemming be
reikt.
Verleden week werd een vergadering
gehouden, waarin door de veehouders 2
cent verliooging was gevraagd, en door
den melkhandel 1 cent verhooging toege
zegd. Thans heeft de melkhandel eohior
óók de verhooging van 1 cent ingetrokken,
waarmee de vertegenwoordigers van de
bonden van melkveehouders geen genoe
gen hebben genomen. Dientengevolge heb
ben de besturen van de bondon van Melk
veehouders besloten met ingang van
heden, den aanvoer zooveel moge
lijk slop te zetten en voor een groot ge
deelte de molk zélf te doen uitventen
De leeraren-kwetsie te Enschedé opgelost.
Dinsdagavond hebben de leeraren dor
Textiel-Avondscliool besloten om naar
aanleiding van de nieuw getroffen rege
ling hun ontslagaanvrage weder in te trek
ken. De lessen zullen dus legen den vast-
gestelden datum, 1 October, aanvangen.
LEGER EiSÜ WLCDÜT
Zielzorg bij de Marine.
Naar de „Msbd." verneemt, zal dc Zeer
Eerw. Pater Ravmundus van Gent O. P.
de reis met Hr. Ms. „Tromp" naar de
Middellandsche Zee, die op 26 October een
aanvang neemt, als dienstdoend geestelijke
bij de marine medemaken.
Lettenen en Kunst
Giuseppe Bezzi t
Men meldt uit Rome aan de „Msbd.":
De musicus graaf Giuseppe Bezzi, di
recteur van het koor der Santa Maria de-
gli Angeli, is overleden.
De Sixtijnsche Kapel te Rotterdam.
De Sixtijnsche Kapel onder leiding van
Mgr. Raff. Casimiri geeft morgenavond to
8 uur een uitvoering in het Concertgebouw
aan den Schiedamsche Singel te Rotterdam
RECHTZAKEN
Een dronken automobilist.
"De Arnliemsche rechtbank heeft uit-1
spraak gedaan in dc zaak tegen den koop-<
man in mode-artikc-len uit Zwolle, die in
den nacht van 31 Maart op 1 April de veiJ
ligheid van het verkeer in gevaar bad ge
bracht door in dronkenschap met ziju auto
zigzagsgewijze door de Roggestraat en over
het Velperplein te Arnhem te rijden. Hot
O. M. had bevestiging van het vonnis van
den kantonrechter (drie weken hechtenis