BERICHT!
16e Jaargang.
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1925
No. 5061
Sc^cicbclve Bou/to/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post 1 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
Qft nummer bestaat icit tare*
bladen-
Wat de „Hereenigingsweek"
te Brussel ons leerde.
(Zijne Excellentie de Metropoliet van
Lemberg dr. Graaf Andreas Sceptycky
vertoeft voor 'n paar dagen te Leiden.
Ook eenige jaren geleden was Mgr.
Sceptycky in Holland, waar hij door zijn
voord begeestering wekte voor de groote
werldactie, om de afgescheiden Ooster
sche Kerk te vereenigen met Rome.
Nu is Mgr. Sceptycky de ziel geweest
van het in de ofgeloopen maand te Brussel
gehouden congres voor de verceniging
van het afgescheiden Oosten met de Ka
tholieke Kerk.
Dit congres was opgezet door de groep
Benedictijner monniken, die op bevel van
Paus Pi us XI, onder leiding van den ener-
I gieken Bom Bauduin, het werk voor liet
Oosten in België begonnen zijn, met krach-
i ligen steun van Zijne Eminentie Kardi
naal Mercier.
Mede als hulde aan Mgr. Sceptycky,
'die, zooals wij zeiden, nu in onze stad ver
I blijft, laten wij hier volgen een nabeschou
wing over het Brusselsche Congres door
den Zeereerw. Zeergel. heer dr. Strot-
mimi).
Een bescheiden nalezing van een
groofsch gebeuren. Be na-oorlogsche tijd
zag al heel wat congressen: het komt mis
schien ook wel uit onbewust vredesheim-
wee, dat de menschen elkaar gedurig op
roepen ter uitwisseling van gedachten, nu
op dit, dan weer op ander gebied; maar
allerzekerst te Brussel in de afgeloopen
Congresweek hing de sfeer vol van den
Pax-Christi-drang en niets anders. Pax
het devies van do Benedictijner-mon
niken, die het opzetten, Pax was het
i der dagorde, en Pax zij, God geve
't, het heerlijke eindresultaat. „Naar jlen
lenze dier dagen, iedereen uit het hart ge
grepen: want de Katholiek, wiens naam
alle egocentriciteit uitsluit, neemt cr geen
wede mee als hij, zooals bijzonder op dit
Congres, weer eens het nuchtere-sombere
1 feit (e overwegen krijgt, dat er na negen
eeuwen Christendom nog meer dan
I duizend millioen niet-Christenen zijn op
j ons aardbollotje, en dat dan juist onder de
millioenep, die den Yredeskoning wel aan
hangen, de vrede deerlijk gehaveud is
I door scheuringen en ketterij. Ben weg
I helpen zoeken naar de eenheid der Ghris-
tenkerken, hoe ze weer to fuudeeren op
den éénen Petrus'rots, hoe vooral weer
j verzoening te brengen tusschen de drie-
honderd millioen Katholieken en hun
honderdvijf lig millioen broeders in het
I Oosten, dat was de brandende vraag. „En
het succes?" zoo vraagt men al gauw na
weer eens 'n congres. Is er eenheid tot
stand gekomen tusschen b.v. een groep
Oostersche Christenen met de Katholieke
Kerk, een paar althans, of misschien één?
God weet het; wij weten alleen met zeker
heid dat het doel dier dagen niet was
proselytenmakerij. Maar zoo er op dit
congres afgescheiden broeders aanwezig
geweest zijn en dit is zeker dan is
ook zeker de eerste voorwaarde tot een
heid vervuld geworden, n.l. toenadering.
Maar we moeten juist blijven in ons oor
deel en dit congres niet, wat betreft do
éérste bedoeling, vergelijken b.v. met de
besprekingen te Mechelen onder Kardinaal
'Mercier. Bij deze laatste kwamen illustre
Anglicaansche en Katholieke voormannen
bij elkaar, m.a.w. om het in gewone taal
eens uit te drukken: de twee partijen
traden in overleg en bespreking; het on-
I miskenhaar resultaat daarvan was, zoo
als op het Congres van Brussel tot on ver
gankelijken lof van den grooten Mercier
nog eens werd uitgesproken, dat de reli
gieüse atmosfeer in Engeland daardoor
veranderd was. Welnu, ook het Brusselsche
Congres heeft wonderlijk meegeholpen om
een „atmosfeer" te veranderen, en wel niet
zoozeer in het afgescheiden Oosten
allerzekerst zal het er op den duur het
troostende gevolg van zijn maar vooral
in het Katholieke Westen; want het
Brusselsche Congres was niet anders, dan,
zooals de voorzitter op de slotvergadering
I nog eens benadrukte, een rondborstige
uiting van het diepgevoelde heimwee van
bet Katholieke Westen naar eenheid met
zijn Oostersche broeders een een grondige
besludeering van de wegen tor eénheid.
En zoo moet heel het katholieke Westen
gaai; deelen in een werkdadig heimwee,
wait oenheid kan niet komen van één
kant. Het gaat niet om een individu,
maar om een volk voor den Christep-
£redè te winnen, en daarom moet aan
beide zijden een volk staan, een volksbewe
ging. Wij vragen ons wel een af, waarom
zoovele edelmoedige pogingen in den loop
der eeuwen om de eenheid tusschen Oost
en Nfest te herstellen zoo bitter weinig
RCces hadden, hoewel zelfs met plechtige
bulla's de herstelde eenheid werd uitge
roepen. Het is onze diepste overtuiging,
dat de oorzaak van het steeds jammer
lijk .mislukken daarin lag, dat er een een
heid werd afgekondigd bij monde van
voornamen van beide zijden, maar dat aan
beide kanten het volk, de massa, die
edele pogingen, niet steunde door een on
stuimig, vurig, bewust verlangen naar
verbroedering. En nu in onze dagen staan
we voor een hoogst merkwaardig feit.
Want wat geeft ons eigenlijk recht om te
hopen op een nabijzijnde hereeniging? De
geschiedenis der zeventiende eeuw heeft
tientallen van Oostersche Bisschoppen ge
boekt, die met of zonder hun kudde weer
tot de Katholieke eenheid terugtraden.
Waar zijn in onzen tijd zulke talrijke
feiten? En toch hopen we en zijn zeker
van succes! Waarom? Omdat nu schijnt
vervuld te zullen worden de voorwaarde,
welke toen ontbrak, n.l. de bewuste diep
gevoelde drang van heel, heel het Katho
lieke Christenvolk naar eenheid met zijn
afgescheiden broeders. De atmosfeer in
het Westen is aan 't veranderen. Het Brus
selsche Congres was een vonk, en langza
merhand zal het Katholieke volk in lichte
laaien komen te staan, enkel maar uit
brandend verlangen, uit vurige liefde voor
zijn Oostersche broeders. En onder dien
heiligen drang zal ook het Oosten in be
weging komen, en dan.zal er vreugde
zijn in den hemel en jubel op aarde, als de
cultuurvolkeren van Oost en West in on
derlinge wisselwerking en waardeering
het ééne Katholicisme ten volle beleven.
En als het eenmaal zoo ver is dan zal men
in de geschieclboeken terugbladeren en op
de eerste bladzijden in zwaren druk ver
meld zien staan, den man, dien Leiden op
het oogenblik binnen haar veste mag be-<
groeten, Zijne Excellentie de Metropoliet,
Dr. Graaf Andreas Sceptycky. Hij, de man
van practische idealen, was een die het
sein gaf voor een immense actie en tevens
begeesterde. Hij ging in zwaren noode,
zijn zaad uitstrooiend: Hij mag het alree
zien ops cl lieten,. JEon-.bse^iJras^-v waar=~
van Hij het centrum was. Zijne rijke geest
heeft daar genoten toen Hij daar zijn
idealen zoo schitterend uitgewerkt hoorde
voorgesteld door mannen, die er zijn kon
den. Wij zeiden in het begin dat er veel
congressen tegenwoordig plaats vinden,
maar men zou niet zonder grond betwijfe
len, of daarbij in één woord alle conferen
ties op een voortdurend zoo hoog pijl staan
als verloden week in Brussel. Vooral wer
den eens duidelijk de princiepen naar vo
ren gebracht, waardoor de hereenigingsr
actie geleid moet worden, en bijzonder de
taak van het Katholieke Westen werd dui
delijk omschreven: Studie van Oostersche
zaken voor de ontwikkelden, ieder in zijn
stand en beroep: vooral ook op kunstge
bied en in letterkunde; en volgens het ver
langen van Paus Pius XI in de Seminaries
en Universiteiten een plaats ingeruimd
oor de Oostersche kerkelijke wetenschap
pen; voor de apostelen in het Oosten be-
zadigheid en tact in optreden, en vooral
zich houden aan de strenge Pauselijke,
voorschriften omtrent handhaving van ri
tus en andere Oostersche instellingen; voor
hot Katholieke volk het „directe en souve-
reine". apostolaat van het Eucharistisch
gebed; en voor allen, de samenvatting van
alles en alles, de waardeerende liefde: niet
de afdalende liefde maar de gelijkrich-
tende broederlijke liefde. Amor Vincet! En
wat de organisatie van het Congres be
treft? Volmaakt! Wij denken aan den' op
zet van liet Congres, in direct hiërarchisch
verhand door de aanwezigheid van Kardi
naai Mercier en door een gezamenlijk
schrijven van het Belgische Episcopaat,
aan het prachtige verloop der Oostersch
Liturgische handelingen, aan de ordelijke
gang der vergaderingen in de ruime zalen,
aan het bijeenroepen van zooveel autori
teiten op Oostersch gebied. Ja, maar Ne
derland zal in deze niet achterop komen'
Doch onze bescheiden nalezing is bijna een
verslag aan 't worden. Nog even, één ding
trof ons diep in het hart. 's Avonds na de
niet malsche en toch altijd even druk be
zochte dagvergaderingen kregen we een
aangename verpoozing: Oostersche poly-
phone kerkmuziek werd ons vertolkt door
het orthodoxe koor der Russische kerk te
Brussel: een klein groepje lieeren en dames
Hoe vloeiden ze zoet over onze ziele heen
die sobere smeekende beden. Afgescheiden
broeders waren het, en toch in alles zoo
dicht, dicht bij ons! Toen trilde er iets in
ons aller hart: ja, we gaan allen den
Apostelweg met bescheiden, zoekeude lief
de. Ronduit verklaarde de Metropoliet
Sceptycky dat Hij nog offers, waarschijn
lijk zelfs bloed voor dat eenheidsideaal
verwacht. En Kardinaal Mercier zei toen
tot jubelende ontroering van allen: „In
naam van mijn geloovigen, als bloed noo-
dig zal zijn, wij zullen het offerenl" En
ook Nederland belooft heden aan den
grooten Lijder voor zijn ideaal, den me
tropoliet Andreas Sceptycky: „Holland
blijft ïwet achter!"
Dr. FIODOR STROTMANN,
Priester.
Mgr. SCEPTYCKY.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverientlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
LadVOr'en,,iën' vaVon hoo«8te 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Zijne Excellentie Andreas Sceptycky,
pontificeerend, geeft den zegen aan het
volk bij het Trisagion (Driewerf-Heilig-
gezang) met de symbolische kandelabers
met twee (de twee naturen in Christus)
en drie kaarsen (de drie goddelijke per
sonen).
Zijne Excellentie, pontificeerend, zete
lend op den Bisschopsstoel voor het al
taar.
Zaterdag 3 October - feestdag
van Leidens Ontzet - zal „De
leidsche Courant" niel verschijnen
H.H. Adverteerders verzoeken
wij beleefd hiermede rekening te
willen houden en hunne advert,
anders bestemd voor het nummer
van Zaterdag nu Vrijdag 2
October te doen plaatsen.
Advert.-copieën zien wij gaarne
spoedig, liefst Donderdag, tegemoet.
De Administratie.
BUITENLAND
De Veiligheidskwestie.
Dc a.s. ministerconferentie.
Wat niet besproken kan
worden.
Bij de overhandiging van het antwoord
van Duitschland te Parijs inzake de uit-
noodiging tot de ministerconferentie heeft
de Duifscho ambassadeur de wenschelijk-
heid uitgesproken van.de ontruiming der
Keulsche zone en van het wegnemen uil
het verdrag van Versailles van de bewe
ring, dat Duitschland de eenige schuldige
aan den oorlog is. Briand heeft thans den
Duitschen ambassadeur een nota overhan
digd, waarin acte wordt genomen van de
aanvaarding door Duitschland van de ver
tegenwoordiging tot de Conferentie te Lo
carno en van het feit, dat deze geenerlel
reserve bevat.
De nota zegt verder:
„De verklaring, die gisteren door den
Duitschen ambassadeur in dit verband is
afgelegd, heeft betrekking op twee kwes
ties, welke in het geheel niet ter sprake
kunnen komen hij de besprokingen te Lo
carno, daar zij geen verband houden^ met
i de discussie over het veiligheidpact".
Wat betreft de verantwoordelijkheid
voor den oorlog, Frankrijk acht deze kwes
tie door het verdrag van Versailles gere
geld, waarin do besprekingen over het
veiligheidspact geen wijziging kunnen
brengen.
En wat de tweedo opmerking omtrent
de ontruiming der Keulsche zone betroft
en de daarmede verhand houdende ont
wapening van Duitschland, Frankrijk
herinnert er aan, dat het slechts van
Duitschland afhangt, de oplossing hiervan
te verhaasten door aan zijn verplichtingen
te voldoen.
Duitschland.
Hindenburgs verjaardag.
Geen vlaggen en geen
demonstraties.
Rijksprosident Hindenburg heeft de pa
triottische organisaties verzocht ter gele
genheid van zijn verjaardag geen mani
festaties te houden en alle vlagvertoon
achterwege te laten.
De eischen der D.-nationalen.
In verband met de komende verkiezin
gen voor den Badenschen Landdag hebben
de D.-nationalen, de democraten en de D.-
volkspartij een partijdag gehouden. Op den
laatste is de politiek van Strosemann uit
voerig uiteengezet.
De D.-nationalen hebben hun minimum-
eischen geformuleerd, waarvan, naar het
heet, onder geen omstandigheid mag wor
den afgeweken, "daar anders het gevaar
bestaat, dat de D.-nationale partij uit de
regeering treedt.
Geëischt dan wordt, dat alvorens onder
handelingen over een pact en toetreding
tot den Volkenbond beginnen, officieel te
genover het buitenland de schuld van den
oorlog wordt afgeweczn; dat do Keulsche
zone wordt ontruimd en waarborgen zijn
gegeven voor do beëindiging van het hui- j
mag slechts betrokking hennen op de west
grens en nooit afstand van Duitschland
betreffen. Verder worden o.a. bepaalde
overeenkomsten verlangd voor een ver
vroegde ontruiming van de tweede en der
de bezettingszones en voor een verwezen
lijking van een algemeene ontwapening.
Vliegen over Duitsch gebied.
De uitspraak tegen Goste.
De onlangs te Freiburg in Breisgau ge-*
daalde "Fransche aviateur Coste heeft te
rechtgestaan en is veroordeeld tot 5000 M.
boete of voor elke 200 M. een dag gevange
nisstraf, terwijl een bedrag van 2600 Mark
in verband met de preventieve hechtenis
als betaald zal worden beschouwd. De over
blijfselen van het vliegtuig worden in be
slag genomen.
Goste verklaarde de uitspraak te aan
vaarden. doch verzocht om gratie en vrij
lating. Hieromtrent zal de rechtbank nog
een beslissing nemen.
Frankrijk.
Leon Bourgeois f
Senator Leon Bourgeois is in den ouder
dom van 74 jaar overleden.
Bourgeois, die 29 Mei 1851 te Parijs ge
boren was, heeft een schitterende politieke
loopbaan achter zich. Hij is meermalen
minister geweest, ook voorzitter van de ka
mer en den senaat, terwijl hij eveneens
voorzitter van de Fransche delegatie bij
den volkenbond is geweest. In de laatste
jaren nam hij echter niet meer zoo actief
als vroeger aan de politiek deel. Met hem
is een der groote voorvechters van den
Volkenbond en een warm strijder voor de
zaak van den vrede heengegaan.
Engeland.
Het Labour-congres.
Tegen het Communisme.
Gisteren is het congres der labourpartij
te Liverpool geopend.
Reeds in do eerste zitting werd over een
reeks resoluties gestemd, waarin de hou
ding van de partij jegens de communisten
wordt bepaald.
De liuksche vleugel der partij had ge
tracht het besluit van het vorig jaar, dat
zegt, dat geen communisten toegelaten
kunnen worden en candidaat gesteld voor
de partij, ongedaan te maken.
Arthur Henderson zeide dat het bestuur
tot het besluit was gekomen, dat deze
kwestie, welko het vorig jaar met zulk
een groote eensgezindheid was geregeld,
niet meer besproken behoefde te worden.
Een motie om het rapport van het be
stuur in deze kwestie af te wijzen werd
daarop door den linkschen vleugel inge
diend, doch met 2.154.000 tegen 321.000
stemmen verworpen.
In de namiddagzitting zou de andere
beslissing van het vorig jaar, volgens wel-»
ke geen communist toegelaten kan worden
als lid van de labourpartij, ter sprake ko-
het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De Fransche staatsman Léon Bourgeois*
overleden.
Het Labourcongres te Liverpool tegen de
communisten.
Een nieuwe encycliek van den Paus te
verwachten?
BINNENLAND.
Er komt niet veel verandering in den
spoorwegwinterdienst.
De melkprijs. (2e blad).
Het bestuur heeft de volgende resolutie l te bobben gemaakt.
ingediend betreffende deze kwestie: „Geen
lid van de communistische partij zal lid
kunnen worden van eenige afdeeling van
een plaatselijke arbeidsparty of lid mogeD
blijven".
Het bestuur wenscht ook het congres te
kennen te geven, dat, naar zijn meening,
de aangesloten vakvereenigingen met be
trekking tot communisten enkel kunnen
handelen overeenkomstig de hesluiten van
het jaarlijksche congres door op hun le
den een beroep te doen by het verkiezen
van gedelegeerden naar nationale of plaat
selijke by'cenkomsten van de arbeiderspar
tij, geen leden van niet-aangesloten poli
tieke partijen met inbegrip van de com
munistische partij, candidaat te stellen of
te verkiezen.
Portugal.
Arrestaties van vreemdelingen.
Daar de Portugeesche rogcering verno
men had, dat een zeker aantal vreemde
lingen, onlangs in Portugal aangekomen,
gevaarlijke agitators waren, ging de polilia
tot verschillende arrestaties over.
rxx-x
ahntocht.
Dezer dagen li ebben de Fransclien, zoo
als gemeld, reeds een voorproefje gehad
van wat hun te wachten staat bu het aan
staande winterseizoen met züu vele regens.
Den heelen morgen stortregende het in de
buurt van Taza, zoodat de troepen bewe
gingen er eenigszins onder te lijden had
den In een oogenblik waren de uitgedroog
de en schier geheel uitgewischte rivier
beddingen veranderd in niet te overschrij
den stroomen. De paden waren eensklaps
ravijnen geworden, in modderpoelen lier-
schapen, waarin vrachtauto's wegzonken.
De groote weg van Fez naar Taza ver
dween onder oen dikke laag glibberige
modder, waardoor liet verkeer niet zware
voertuigen voor het transport van troepen
en materiaal moest gestaakt worden. De
snelheid, waarmee aldus vertelt een
correspondent van het „Journal het
land na enkele uren rogen een geheel an
der aanzien krijgt, is schier ongeloof olijk.
Daar het 's middags bleef regenen moest
do voorbereidende operaties geslaakt wor
den.
A fl No;'- 5
Uit Fez wordt geseind, dot het groote
offensief in Marokko ophanden is. De in
neming van Adjir is slechts een kwestie
van uren. In den sector van Melilla zijn
de Spanjaarden bezig met de definitieve
onderwerping der Beni Said. In de naaste
toekomst zuleln deze waarschunlijk samen
werken met de Fransch-Spaansche actie.
Zij beschikken over sterke cavalerie.
Lyautey's ontslag.
Z ij n opvolger.
Zooals gemeld, heeft de ministerraad do
ontslagneming van Lyautey aanvaard.
Lyautey is bijna 70 jaar oud.
Zijn opvolger is nog niet aangewezen,
daar maarschalk Pétain voorloopig het
opperbevel in Marokko behoudt. Evenwel
wordt in dit verhand do naam van den
minister van Justitie Steeg genoemd, die,
zooals men weet, reeds gouverneur van
•Algerië was. In dat geval zou Minister De
Monzie waarschijnlük de plaats van Steeg
innemen, terwül als opvolger van De Mon
zie Daladier of Malvy worden genoemd.
Perzië.
Arrestaties van Russen.
De correspondent van do ..Chicago Tri*
bun©" te Teheran seint: Drastische maatj
regelen dijn Maandag genomen door de
Perzische autoriteiten tegen Russen, die
verdacht zijn van propagandistische ac
tiviteit. Twaalf arrestaties hadden plaata
van Russen, wier connecties met do Rus
s:sche legallie verdacht zijn. Later werf
de marconist, in dienst van de Rusaschfc
legatie door de militaire autoriteiten geaiv
resfaerd met verscheidene typografen van
de Russiclie legatie en arbeiders in an
dere drukkerijen, die beschuldigd worden
het zetsel voor oproerige kennisgevingen
pamfletten voor propagandadoeleinden
