löe Jaargang. MAANDAG 21 SEPTEMBER 1925 <ci ctcncMStK No. 5053 3)e Scidaclve Gou^omt De ABON NEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2,95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II Qit mnmir bestaat idt twee bladea. mr zü, die zich met I October op „De Leidsche Courant" wenschen te abonneeren, ontvangen tot dien datum de courant GRATIS. V Mag niet geduld worden! Zooals m^n weet, is verleden week on eer een Jan de Bakker-retle van ds. G. Wc-tunjse, in bet kerkgebouw van den Protestantenbond te Hilversum, de radio- uitzending door de directie der Nederl. Seinloestellenfabriek (N_ S. F.) tot twee man I toe verbroken, omdat deze een voor de Katholieken kwetsend karakter droeg. De directie vreesde blijkbaar, dat zulks den naam van de onderneming schade zou toebrengen, en zij eisckte dat de spreker of do Evangelische Maatschappij do ver antwoordelijkheid zou dragen voor derede Deze laatste eisch i3 eigenlijk geen eisch. ft Spreekt toch vanzelf, cïat een spreker of oen voroenigng, die oen rede houdt of doet houde», daarvoor de verantwoordelijkheid op ziofe neemt - dat niet te willen doen, zou al te gek zijn! Maar daarmede zou de N. S. F. er niet af zij» geweest! Een fatsoenlijk man, die een dief kan I verhinderen in te breken, laat deze toch niet z'n gang gaan, als hijhem ver klaard heeft, zelf de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van zijn daad op zich te willen nemen! En, grof grievend en ruw beleedigend en me! de duidelijke bedoeling om op te hit sen, over anderen te spreken in dit ge val over de Katholieken zou men dat maar «ogen toelaten, wanneer zoo'n spre ker zelf de verantwoordelijkheid daarvoor wil dragen? Een dergelijke „verdraagzaamheid" mag Biel cndulcl wei-Jout Wij hebben in ons land een vrijheid van I jirukpers, die door scribenten van het I laagste allooi schandelijk wordt misbruikt. Wij hebben in ons land vrijheid van vergaderen, die eveneens door velen wordt misbruikt om kwade practijken te kunnen uitoefenen. En in een verschrikkelijke liberale opvatting geeft b.v. de burgemees- ter va* 's-Gravenhage aan een Vereeni- D._g als „De Dageraad", op wier statuten de Koninklijke goedkeuring is geweigerd, verlof, om op gemeentegrond openlucht- meelingcn te houden! Al3 een burgemeester een of andere bioscoopvoorstelling verbiedtwaartoe hij gelukkig het recht kan hebben dan hoort mon daar zooveel nïet over. Maar j als een burgemeester aan den schouwburg I raakt! 't Is mode geworden, den schouw burg als een heiligdom van de kunst te beschoawen, waarmede geen Overheid zich mag bemoeien. Laat het nu ook geen mode worden, voor de radio-uitzendingen een bandelooze vrij heid als 'vanzelf sprekend to beschouwen! Wij herhalen het, dat zulks niet -mag geduld worden! •Eu legen den Jan de Bakker-avond wor de onzerzijds krachtig geprotestee rd. Niet omdat wij zouden vreezen, dat zulk een radio-uitzending ons als Katholieken nadeel zou berokkenen wij kunnen moeilijk veronderstellen, dat daardoor in druk zal worden gemaakt op ook maar eenigszins onbevooroordeelde niet- Katholieken. Maar omdat wij ons in onze heiligste overtuiging niet willen laten be- leedigc*. En allo eerlijk-bedoelende an dersdenkenden zullen het in deze met ons eens zijn. Is er in ons land niet een centrale Ka tholieke organisatie, aangewezen om dat Protest uit te brengen om te adressee- ren aan do Regeering, opdat een radio- uitzending als dit op den Jan de Bakker avond ia den vervolge worde voorkomen? BUITENLAND Inzameling Stormramp 1925 Iugckoinen bij het R.-K. Huisvestings comité: A H. K.-P 5.— H. K. f 1.— Bij den Penningmeester van het Storm ramp-Comité kwamen nog de volgende Rif ton i«: Be Wede. H. f 2.50 Fc. 5.- Batig saldo Athleliekdag op 30 Augustus 81.80 Busje winkel Mej. Olivier i Etoagewoerd 1.55 V* B K. 2.50 Rifio» worden nog gaarne aangenomen Poor den penningmeester, den heer F. hiys van do Moer, Plantsoen 49, Giro- nimmer 57471. Volkenbond. De Mosoetkwestie. -Nieuw uitstel noodzakelijk. Hot Mosoel-vraagstuk, dat reeds zoo veel slof tot gcdachtenwisseling liceft op geworpen op de conferenties te Lausanne, Brussel en Genève, zal thans ook 's-Gra venhage niet langer voorbijgaan. Do vol kenbondsraad heeft n.l. Zaterdag besloten c-en paar vragen omtrent zijn eigen be voegdheid aan het advies van het Haag- sche internationaal gerechtshof te onder werpen. Men had tot dusverre steeds aangeno men, clat de grensregeling tusschen Irak en Turkije zou worden vastgesteld door een beslissing van den volkenbondsraad, die desnoods bij meerderheid van stemmen kon worden genomen en die dan onder alle omstandigheden bindend voor de heicle partijen zou ziju. De Turken zijn er in ge slaagd omtrent deze opvatting twijfel te doen ontstaan en hebben de stelling ver kondigd, dat de beslissing van den volken- bondsraad inzake Mosoel slechts dan ver bindende kracht zal hebben, indien zij een stemmig genomen wordt en onder deze eenstemmigen zich ook de vertegenwoordi gers van Turkije cn Engeland beide zullen bevinden. Men begrijpt, hoe moeilijk het lnj een dergelijke opvatting zou zijn tot een vast stelling der grenzen te komen en men be grijpt ook. dat bet noodzakelijk was, nu de Turken'eenmaal de bevoegdheid van den volkenbond si aad tot het nemen van een meerderheidsbeslissing ontkennen, hier over het oordeel van het Haagsche Hof in te roepen, hoe betreurensaard ook een nieuw uitstel der beslissing is. Het bedenkelijkste is echter, dat de Tur ken Zaterdag geweigerd hebben zich bij voorbaat neer te leggen bii do uitspraak van 't internationale gerechtshof in jle 1 gat, dat Engeland in niet meerdere mate wil tyirn Aan Turkije on zich neemt. Daardoor 1, mans zelfs voer twijfelachtig gon'0^™'^ ®6 eventueele beslissing van den volkenbonus raad op bet hoofdpunt door beide partijen zal worden geëerbiedigd. n De volkenbond is in een moeiluben to stand geraakt, dank vu de s eeds sidtvn* achtige verklaringen der Turken en do on duidelijkheid van bet vredesverdrag van Lausanne. De taak der economische conferentie. Cecilspoorltotvooriichtigheld aan. In de tweede commissie heeft Loucheur Zaterdag enkele mededeelingen gedaan over het Fransche voorstel in zake do bij- eenroeping van een werel^nferonLe voor de economische- vraagstukken. De I ran sche regeering meent, dat het vraagstu der intergeallieorde schulden en ïniiuigia- lie niet op deze conferentie behandeld moe- tC bord Robert Cecil betoogde, dat hu de Voorbereiding dezer conferentie metde grootste voorzichtigheid gehandeld behoort te worden. Hij is van meening. dat eerst de deskundigen in de verschillende landen ge raadpleegd moeten worden eo s'elde een wijziging van bet Fransche voorstel voor welke beoogt den Raad niet dm- uit te noodigen een voorbereidend "rgamsmein bet leven te roepen, maar slechts de wen schelükheid voor de voorbereiding van zulk een conferentie te doen nagaan. Het Fransche voorstel vond onverdeeld bijval bij de delegaties van onezuela, Zweden. België,c Tsjecho-Slowakije en Pa- ^De'commissie boorde ook den verlcgen- woordiger van bet economisch comité van den Volkenbond, sir Hubert T.leweltyn Smith, die meende, dat het voorbereidend orgaan samengesteld zou kunnen worden uit do reeds bestaande technische organen van den Volkenbond nl. de economische en financieel» commissie, de verkeerscom- missie en het internationaal arbeidsbureau. De conferentie zen volgens Smith niet moo Inn treden op tiet terrein, dat reeds door de economische commissie van den kenbond is bestudeerd. Dc Danziger post-kwestie. Polen krijgt zijn zin. Onder voorzitterschap' van court heeft de Volkenbondsraad Zaterdag de twee op do agenda staande kvv e»ties be treffende Danzig behandeld. De kwestie van het Pootscho munitie depot werd in hoofdzaak beslist in den geest zooals de regeenng van Danz g dat vveiisoht. Niet later dan October mogt haar de ruimte gevraagd voor het munitiedepot, ter beschikking worden gesteld. In zake de posterijen stelde de rappor teur Quinones de Léon voor, dat men het rapport der commissie van deskundigen zal aanvaarden. Hoewel de Poolscho regee- ring aanvankelijk tegenwerpingen had ge maakt, verklaarde de Poolsche vertegen DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentldn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver huur, koop en verkoop f 0.50. woordiger, dat zijn rogeering bereid was, zich bij het rapport neer te leggen. Daarentegen protesteeerde de Danziger president Sahm tegen do conclusie, waar toe de commissie van deskundigen was ge komen. Sahm stelde den eisch, dat do Vol kenbondsraad do gehcele kwestie zou ver wijzen naar het Internationaal Gerechtshof to s-Gravenhage. De debatten waren zeer kort. Lord Ro bert Cecil verklaarde, dat de commissie van deskundigen haar taak uitstekend had vervuld en dat na haar arbeid geen en kele vraag meer open bleef. Indien men de zaak opnieuw naar liet Gerechtshof te s-Gravenhage zou verwijzen, dan zou dat slechts tijdverlies beteekenen. Daarop nam de raad eenstemmig de door do boon voorgestelde motie aan, die het rapport der deskundigen goedkeurt en aan de leden der commissie den dank van don raad overbrengt. Daarmede is de pos- terijenkivestio ten gunste van Poten defini- tief beslist. Frankrijk. De onderhandelingen met Duitschland over een handelsverdrag. Devordaging tot October. De handelsbesprekingen tusschen Frank rijk en Duitschland, die sedert lange maanden hebben getraineerd en herhaal delijk ziju afgebroken, zijn naar men weet deze week (e Parijs hervat om aanstonds wederom tot October te worden verdaagd. Gedurende do twee en een half uur, wel ke de conferentie tusschen Charles Chau- met, den Franschen minister van "handel, en den heer Trendelenburg, den leider der Duitsche delegatie (waarbij een tolk noo- dig wordt) heeft geduurd, ie men geen stap nader gekomen tot op oplossing der moeilijkheden, welke twee maanden gele den tot het afbreken der besprekingen leidden. _Mareel Hutin is in de „Echo de Paris" ken. xerwi'jv'VJcunciVuv' mbt-'.wAt Rnro. machten naar WashingCch is vertrokken 0I» onderhandelingen te voeren van vrij wat grooter gewicht dan de besprekingen over een handelsverdrag, is de handels gedelegeerde van Duitschland niet ge» machtigd over tarief-kwesties te onder handelen. In den loop van het jongste onderhoud heeft minister Ghaumet een krachtigen toon doen hooren en de Duitsche delegatie duidelijk te verstaan gegeven, dat hij niet langer van zins is tijd te verspillen met een vruchtelooze gedachtenwisseling. Er werd toen overeengekomen, dat de Duit sche delegatie de volgende maand in een nota de Duitsche eischeu en aanbiedingen kenbaar zal maken, rekening houdend met de resultaten van de vroegere werkzaam heden der sub-commissies en experts. De Fransche delegatie zal van haar kant te- gen-voorstellen formuleeren. Deze beide nota's zullen dan als basis voor de nieuwe onderhandelingen dienen. Volgens Hutin wil Duitschland, dat be weert niet met Frankrijk te kunnen on derhandelen zoolang de franc niet is ge stabiliseerd, wachten op den uitslag der Fransch-Amerikaansche ouderhandelingen alvorens een besluit te nemen. Rusland. De daklooze kinderen naar het platteland. Zooals bekend, zijn er in Rusland tal rijke daklooze kinderen, die een gevaar voor de samenleving uitmaken. Zij leiden het leven van vagebonden, bedelen en ste len: zij leveren een zeer groot percentage misdadigers en prostituees op. Allo po gingen dit netelige vraagstuk op te lossen mislukten en het leger der dakloozcn neemt steeds toe. Nu heeft de regeering besloten een nieuw middel to gebruiken, dat wel licht het vraagstuk zoo niet geheel, dan toch voor een gedeelte oplost. Zij wil deze kinderen naar het platteland sturen cn bij do boeren onderbrengen. Elk gezin, dat een dakloos kind opneemt krijgt een stuk grond, zoodat de kinderen den boeren niet tot last worden. De pleegouders krijgen ook andere voordeeion en ook geldelijken steun. Na afloop van een zekere tijd wor den de akekrs liet eigendom der kinderen. Marokko. De strijd met de Mooren. Sheshoean ontruimd. Uit Fez wordt geseind: De vliegers hebben verscheidene punten van het front hevig gebombardeerd. De Riffs hebben als gevolg van de bombarde menten Sheshoean ontruimd. De broer van Abd-el-Krim beeft het commando naar Tazroet verplaatst In de Spaansche zöno •is de colonne van Fernandez Perez ont scheept. De landing dor Spanjaarden. Te Parijs wordt ernstig vrees gekoes terd voor den toestand der Spaansche troepen te Morro Nuevo aan de baai van Alhucemas. Sinds de landing van de vo rige week hebben de Spanjaarden geen vorderingen gemaakt en hebben zij zich moeten verdedigen tegen de aanvallen van de Riffs. De toestand wordt nog moeilij ker ten gevolge van het ruwe weer. Gemeld word!, dat alleen verbetering is te ver-, wachten, wanneer nieuwe landingen ge schieden. Indien dit niet gebeurt, kan oen ontruiming van de bij de landing bezette kuststrook noodzakelijk worden. Hel groot ste gedeelte van de Boni Zeroeal-slara, een der belangrijkste in de Fransche özne heeft zich aan de Franschen onderworpen De Riffs hebben hierdoor nagenoeg alle aanhangers in de Fransche zóne verloren Syrië. De opstand der Drusen. De toestand nog ernsti In een tloor de Matin" gepubliceerden brief" zet de aartsbisschop va/i Hauran den toestand in Syrië uiteen en zegt, dat er 5000 Christenen in zijn diocees door do Drusen beroofd zijn en uit bun huizen zijn verdreven, zoodat ze in de open lucht moe ten kampeern. Moer dan 800 Franschen ziju in den loop der jongste gevechten ge dood of worden vermist. Het garnizoen van Soeëida wordt nog steeds belegerd. China. De onrust ïn China. Arbeider sic id ers gearresle erd De „Daily News" meldt uit Shanghai: De plaatselijke autoriteiten, die de Moek- clom-parlij vertegenwoordigen, hebben Zon dag op last van do rogeering te Peking ver scheidene arbeidersleiders gearresteerd. Deze zouden agenten der bolsjewiki zijn en de anti-Britsche beweging in China orga- niseeren. De vakvereeniging is ontbonden, daar zij onwettig is verklaard. Meer ar restaties worden verwacht. Bsorai Minister Weiter. Hedenmiddag in Den Haag verwacht. De nieuwe Minister van Koloniën, do heer Gh. J. I. M. Wolter, arriveerde Za terdagmiddag met het s.s. „Grotius" van de Stoomvaart Mij. „Nederland" te Genua. Z. E. werd door den consul-generaal van Nederland, den heer J. M. Hosang, ont vangen. In het gezelschap van don minister bevond zich de heer E. A. Zeil inga. Met den trein van halfnegen vertrokken de hoeren naar Lucern. Do reis naar Ne derland wordt vermoedelijk gedaan over Duitschland. Hedenmiddag om 5 uur wordt de minister te 's-Gravenhage verwacht. Het Spoorwegpersoneel. Loonsverlaging. Naar de „Tel." verneemt van de zijde, van een der personoolarganisaties heeft dc directie der Nederl and sche Spoorwegen aan de organisaties het voorstel betreffen de de loonregeling toegezonden. Voor een enkele groep van beambten zit daarin, naar wij hooren. eenige verbe tering van het loonndvies, doch voor de overige beambten blijft bet ongewijzigd, terwijl voor alle groepen van ambtenaren de loonbedragen belangrijk verlaagd zijn, hetgeen zelfs neerkomt op een bepaalde loonsverlaging bij de regeling, welke titans geldt. Van een gunstige overgangsbepaling wordt niet meer gesproken. De voorgestel de herziening van de standplaatsaflrek ver valt. Voor alle groepen van liet Spoorwegper- V soneel beteekenen dus, vergeleken bij de geldende regeling, deze voorsteliep over 't algemeen een loonsverlaging, ingaande 1 Januari 1926. Uit het Textielbedrijf. Een'stakingvoorkomen. Vrijdagmiddag heeft oen conferentie plaats gehad-tusschen de Textielarbeiders- organisaties ,.De Eendracht"- en de Fede ratie en de firma Blonken, te Deventer, bii welke firma tegen Maandag a.s. een staking was geproclameerd. Door de firma zijn op deze conferentie nieuwe voorstellen gedaan, welke voorstellen door do organi satiebest uren in principe zijn aanvaard. In de Vrijdagavond gebonden vergadering met de arbeiders zijn deze voorstellen, die overeenkomen met de door de arbeiders gestelde eisch en, aangenomen en de staking is dus van de baan. Canisiusfeeslen te Maastricht. Ook te Maastricht, wordt de heiligverkla ring van Petrus Cnnisius plechtig gevierd. In het Canisiushuis werd Zaterdag door den hoogeerw. deken Wouters de Ganisius- tentoonstelling geopend. Zondagmiddag trok een plechtige Reliek stoet door de oude stad cn Wijk. Zondagavond werd het Canisiusspel op gevoerd in de Dominicanenkerk. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. buitenland. De Mosoelkwestie Is in verband met al, houding der Turken wederom uitgesteld. Engeland verzet zich tegen de door Frankrijk in den Volkenbond voorgesteldo economische conferentie. De Danziger postkwestie van de baan. BINNENLANO. Minister Welter in ons land. De loonen van het spoorwegpersoneel. LEIDEN. Overdracht Rectoraat Leidsche Univer siteit. NIEUW FEUILLETON. Wij maken er onze lezers opmerkzaam op. dat in dit nummer een aanvang is ge maakt me! een nieuw feuilleton. Voor de-gehoole week slaan nog talrijke lcestolijkheden op het programma. Een anti-Colijnmeeiing. Zondagmiddag heeft in het Concertge bouw te Amsterdam, oen buileneewoon druk bezochte meeting plaats gehad boh-gd door het anti-Golijncomitu. Door vooraan staanden uit de Communistische partij eu het N A. S. werd het woord gevoerd. Deze demonstratie is de inzet van oen weldige actie togen het ministeric-Colijn Na afloop werd onder politicgclcidf een optocht gehouden, waaraan door ruim 2000 meetinggangers werd deelgenomen. Internationaal Congres der Christelijke Vakbeweging. Het derde congres van hot Internationaal Christelijk Vakverbond is op 17 September 'vakorganisaties- du Frankrijk, Nederland, Luxemburg, Italië. Hongarije, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakijo en Zwitserland. De Voorzitter, Nationalist Scherrer begroette iu zijn openingsrede do 160 afgevaardigden uit do vorschillendo landen en der vertegenwoordigers van lands- en stadsbestuur, die op het congres aanwezig zijn. Dc eerste congresdag was gewijd aan do bespreking van liet verslag van den secre taris, den heer Sorrarens, over de werk zaamheden van het I. C. V. sinds het conj gres van ïnnsbrück in 1922. Zijn rapport over den achturendag was aanleiding lot diepgaande discussies. z Verder nam liet congres konnis van drie referaten over het vraagstuk der cmigra- tie, welke werden gehouden door de heoren Carols (België), Otte (Duitschland) en Broutin (Frankrijk). Meerdere commissies werden samenge steld, welke zich zullen bezighouden mot de voorbereiding van resoluties en de bo- handeling van vraagstukken van huishou- del ijken aard. Het congres lioeft gedurende den twee den en den derden congresdag kennis go- nomen van de inleidingen over de mede zeggenschap in het economisch Wen on over de houding tegenover de Internatio nale Organisatie van den Arbeid, welke in leidingen werden gehouden .dodr do hoo ien Nalionalrat Spalowsky (Weenen) en Pauwels (Brussel). Op grond van do inleidingen cn do daar op volgende discussies werden vervolgens door de daartoe voor elk vraagstuk be noemde commissies onlwerp-resolnties voor gelegd, welke door het congres met alge- ineeno stemmen werden aangenomen, nadat over enkele nog nader van gedachten ge wisseld was. Het congres heeft zich daarbij opnieuw uitgesproken ten gunste van den achturen- - dag en de algemeens ratificatie van do conventie van Washington, inzake de emi gratie-vraagstukken werd het samenwer ken van de vak-organisaties en de regee- ringen geëischt, teneinde op deze wijze lot een goede regeling van dit probleem te komen. In de andero resoluties werden na der de cischen aangegeven, welke de chris telijke vakbeweging stelt ten aanzien van de medezeggenschap der arbeiders in het economische leven en haar rechten «en aanzien van de Internationale Organisatie van den Arbeid, waarmede volgens de meening van het congres niet voldoende rekening wordt gehouden Op voorstel van de Arbeidstersconferentio heeft het congres zich uitgesproken over den invloed van den loonarbeid der gehuwde vrouw op het ge zinsloven en over de propaganda onder do arbeidsters voor de vakbeweging. De voorstellen der flnancieele commissie welke streeft naar de mogelijkheid van oen gezonde financieele grondslag dor Interna tionale, werden alle aangenomen. Verder behandelde het congres cmitole aangelegen heden van internen aard. Bij de bestuurs verkiezing werden alle aftredende leden herkozen. Na een slotwoord van de hoeren Olte (Berlijn), Zirnlield (P«irij9) en Serra-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1