Eaidóobz ©ou/toml 16e Jaargang. ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1925 -No. 5046 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week (2.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad 1b voor de Abonné's ver- u.x.wyan gQ ct per jcwartaa]) bij voor- - nummers 5 ct., met Geïllustreerd Oit blad verschijnt eiken dag uitgezohderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Go wo no advorlentiën 30 cent por rogol. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. Kleine advertontiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen wotden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop eo verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl» tustreerd Zondagblad. Te veel onderwijzers. Onder dit opschrift schrijft „De Ghr Onderwijzer": „Volgens matige berekening zullen in 1930 voor ruim 30.000 onderwijzersplaat sen een 50.000 personen beschikbaar zijn. Een overcompleet dus aan „inlelloctueelen", alleen nog maar op de ondorwijzersraarkt. Een treurige toestand, als men daarbij be denkt dat opheffing van het zevende leer- jaar en de grootero klassen al weer hot ge tal onderwijzers-betrekkingen, tol oen 25.000 kunnen doen dalen. Duizenden col lega's dus „op de keien", terwijl rijp en groen maar opgeleid wordt, om straks dat grootc surplus van gediplomeerden alweer te vermeerderen. De „overproductie" van leerkrachten is een sociale belemmering voor 'n onafhan- kelijken onderwijzersstand, welke door concurrentie en lage loonen gedrukt wor den, terwijl bovendien de staat handenvol geld weg smijt aan diploma-verkrijgenderi, die nooit het onderwijs zullen dienon. Ten zeerste dringen wij bij den nieuwen on- dervrijsbewindsman aan op wegneming van dit euvel, om te komen tot een wettige be perking van bet aantal kweekelingon". Met den aandrang, welken genoemd on derwijzers-blad wil uitoefenen op den geestverwanten minister, blijkens den laatslen geciteerden zin, kunnen wij ons riet zoo onmiddellijk geheel en dl ver eenigen. Een „wettige (bedoeld is: wettelijke) be paling van het aantal kweekeiingen" wordt verlangd, omdat er een te veel onderwijzers zijn. Maar zouden dan dezelfde wettelijke bepalingen ook niet voor andere beroepen en vakken worden gevraagd, en met niet veel minder reclit, al is het teveel niet zoo groot of al spreekt liet niet zoo duidelijk en is het niet zoo gemakkelijk te consta- teeren. Wel lijkt ons een indirecte invloed van den Staat om Jiet aantal kweekelingon te beperken gewenscht. En dat niet zoozeer omdat de „overproductie" zou zijn „een sociale belemmering voor 'n onafhankelij ken onderwijzersstand" wij meenen, dat „vraag of aanbod" op de onderwij zerssalarissen niet van zóó grooten in vloed is als wel omdat bij die beperking een direct financieel belang van den Staat is gemoeid en er een algemeen belang bij betrokken is, dat er niet zooveel menschen worden opgeleid voor een beroep, dal door ben later nooit zal worden uitgeoefend. De indirecte invloed van don Staat kan bestaan in een verzwariug.in een wijzi ging liever, van de. examen-eisehen, in een streven n.l. om te voorkomen, dat „rijp en groen maar opgeleid wordt". Waar wij den arbeil van den onderwij zer beschouwen als een taak van zéér ver strekkende beteekenis, van héél vér rei- kenden invloed; waar wij in hem verlan gen een persoonlijkheid, die met gewetensvolle toewijding de belangen van do hein toevertrouwde kinderen dient daar zouden wij het niet anders dan kun nen toejuichen, indien het aantal onder wijzers zou worden teruggedrongen door de verscherping der aan de sollicitanten te 51<-lIen eisclien, in den geest als hier be doeld. Men bcgrijne hieruit niet, dat wij van meening zouden zijn. dat over het alge meen de onderwijzersstand niet voldoet aan de hem redelijkerwijze te stellen eischen, aan de door ons gekoesterde ge gronde wonselien. Maar wij zijn het ook eens met „De Clir. Onderwijzer", dat er toch nog te veel „groen" wordt opgeleid, wat zich later wreekt op het peil van het onderwijs. Als in de hier aangeduide richting prac- tischc voorstellen zouden kunnen worden gedaan, zou dat o.i. warme toejuiching verdienen. V Over de dierenbescherming. Wij hebben in ons blad a.l meermalen geschreven over de clerenbescherming.' Dierenbescherming kan goed zijn. Dierenbescherming kan ook verkeerd wezen.-Verkeerd, omdat men het dier gaat (beschouwen als ware 't een mensch en liet niet laat in de orde, waarin het als dier staat. Verkeerd, omdat men de dierenlief de zoo iiiizichzelf aankweekt, dat men er de luenschenliefde door vergeet. an deze laatste overdrijving en op-z'n- Kop-zelterij zijn ergerlijke staaltjes uit Biet loven rondom ons te noemen. Van de eerste, direct met de rede en hel Geloof in s'trijd zijnde handelwijze geeft zooaL? „De Maasbode" van gisteravond' opmerkt het jongste nummer van „Die renbescherming" een staaltje. Een zeer opvallend bewijs van be- firrpsvonuing en overleg ondervond ik, toen mijn liond „Pax", een ongeveer .1 i-jarige vrouwelijke Hcllandsche her- dersho'nd, die ik zes weken oud had ge kocht,. spontaan cte volgende vei richting uitvoerde. 's Zomers werd onze serre a's eetka mer gebruikt. Aan den wand hing een belletje, op een plankje van houtsnij werk; door een afhangend koordje lcOn dit instrument, tor vervanging van een tafelschel, worden gebruikt. Het. eenige inconvenient was, dat men zich daartoe geheel moest omdraaien. Op een mid dag, terwijl ik op mijn stoel zot en Pax rustig aan den anderen kant der tafel lag, zeidie ik tot m liane vrouw: ,1111 moest Pax eens kunnen bellen". En ziet, zonder dat haar ooit eenige aanwijzing ter zake was gegeven 011 terwijl ik heelemaal niet tot de hond sprak, of eon beweging in de richting van het belletje maakte, stond Pax op, liep naar de bel. g'ntegen den muur opstaan, nam het koordje tussehen haar tanden en begon luid te bellen! Tableau! En ze was wat verrikt over deze daad, die naderhand, maar toen v. as 't niet origineel meer 011 ging 't on verzoek, voor alle kenn'isen herhaald meest worden! ..De Maasbode" teekent liieub-j aan; „Wij' geven gaarne toe, dat dit eori. heel aardig staaltje van sensitieve assoc'at'o is, maar verder gaat dit „iincidenl" n:et. Er is in het geheele gevat geen enkel ele ment. dat „begripsvorming en overleg" veroisc-ht. Louter ijis'-nctmaf g kan elk der henoodigdo bewegingen, om tot het ver melde ream laat te ko'men, verklaard wor den. „Begripsvorming en over-eg" is ©en vor st a n(lelijke functie, e>en daad, welke in liet subject inteUect vereischt Nooit colvter is bij een:g clmer ©enig ieptV^n van verstand waargenomen, eer het tegendeel. Daarom is hot dwaasheid van „begripsvorming" lo spreken." Tot zoover de Mslxd." In de zeer wetenswaardige, interes sante en gevarieerde serV tezmpiéu. did do ve.reenipiing „Geloof en Wc'^ns^hap" te Leiden verleden jaar heeft gehouden was ook oen voordiraeilït van den lieer Por'ipfl'je, adiuuct-fT'Tceleur van de Amsterrtam- selien Deren tuka. over het ffiereoFeven Deze een niel-Tvatlioliek toonde u't zijn jaren-tanrrft ervaring, gebakerd on wetensohappe'iijkte studie, aa,u zijn gehoor zoo glashelder aan, diat de schijn zoo vaak bedriegt, dat, in tegonsbefiling met d'e sob'in, in liet dwen^'en rem so rake te van oeniig donken of verslandekik doen; dat den a an da oh'li-gen ton-c,houwer juist hef tegenovorgest eld'e zonneklaar kan ldiken. Ook wat betredt de D; ererhesdb erm 'ng is de leer der T\atbol:eke Kerk de. theo rie der ge'eerden en de prac'vik der he-ï1 i- gen geheel 'n overeens'emmi'ing met do rede. mei het gezond verstand. BUVTFHLAND Volkenbond. ARBITRAGE EN ONTWAPENING. De actie der kleine staten. J h r. Loudon aan het woord. Er begint nu toch teeken'ng in de vol ken bou dsvergadering te komen. Terwijl die uit een orator =oh oogpunt schitterend© rede van Paul Boncour dien indruk bevestigde, diien reeds Pauilevó's openingsrede verwekt had, n.l dat van Fransohe zijde dit jaar geen initiatief te verwachten is met betrokk-pg tol de her leving van een'ge gedeelten van het vrc- desp 1 oio-col, hebben de redevoeringen van den Zwitser .Motba, van don Noor Muwin- ckel en van onzen gedelegeerde jlir. Lou don aangetoond, dat Scandinavië, Zwit serland cn Neder land voornemens zijn ernstige pogingen aan te wenden ter ver wezenlijking van het gisteren in do rede voeringen van Zahle (Denemarken) en Un'den (Zweden) geformuleerde program ma voor deze vcfckenibondsvergadering. Namelijk liet op praktische wijze bevor- deien van do tofstaaidkoming van een al- gemeene coYiventie van verplichte arbitra ge ter vervanging van de ten doode opge schreven arbitra.gehepabngen van liet vre de s protocol van verleden jaar en liet be vorderen van een vrijwel onmiddellijke voorbereiding van 'n internationaal ont wapeningsplan. Onze gedc'egeerde jlir. Loud-on zeido omtrent liet Protocol van Genève, dat hij zich aansloot bij de verklaringen van den Fransoben minister van Bui tenia mlsolie Zaken, Painlevé, in drens openingsrede. „Hel protocol rust slechts, het is niet dood". Loudon acht het wenscdielijk, het proto col Iliads te laten rusten en op het «ogen blik geen pogingen aan te wenden, om hot om Ie vormen of te verbetereu. Do aan vaarding van het protocol van Genèv© in zijn huidigen vorm is geen volstrekte noodzaak. De beginselen, waarop hel is gebaseerd, z*jn onveranderd levendig ge bleven en hebben cr beduidend toe Lijge dragen, de regeeringen te doordringen van den plicht, haar geschillen langs vrcedizamen weg t-e beslechten. De 0 u 1 w a p ie n i n g s c 0 n f e r 0 n I. i c moet krachtig voorbereid w 0 r d e n. Loudion wees vervolgens öp de noodza kelijkheid, liet probleem van de beperking der bewapeningen in stud'© to blijven hou den. De voorbereiding van een fh.'slietref fend valgemeen program mag onder geen enkele voorwaarde worden; ver .vaarloosd. Hg'Lvoornemen voor hel houden oener ont- wapenmgsconforenlie blijft beslaan en reeds thans kan een zoodanige conferentie worden voorbereid. Spreker meent, dat deze voorbereiding veel lijd in beslag zal nemen en is derhalve van oordeel, dait een permanent o'rgaan daarvoor 011 ont beerlek is. Do earn ons teling van zulk een orgaan kan reeds thans dooi* de derde commissie van den Volkenbond (die voor de ontwapening) in sludie worden geno men. In dit verband wees Loudon cp vraag-- -stukken a's de voetLse!voorz:a 11 Lng der be volking "1.11 t'jd van oorlog en op de kwestie van den chemischen en wetenMiaimebjken oorlog, d'e na het vraagstuk d r eigen lijke ontwapening de aandacht vragen. Een N e d e r 1 a n d s c li voorstel. Namens de Nederlandsche delegatie diende London ten slotte bij den Volken hond een ontwerp-resolufci© in, waarbij aan den Volkenbomdisraad wordt verzocht, onverwijld over te gaan tot de voorbere1- diiiig van een ailigemcen program voor de vermindering en de beperking dor bewa peningen. Tevens wordt verzocht met liet oog op ©an Irjeenroepi ng ooner algemeen© in'er- nationa'e conferentie, welke cn een daar toe gescli'kt tijdstip zou moeten bijeenko men, een bijzonder orgaan in le stel Hén,, dat zicli met de uitwerking var- een derge lijk program zail hebben bezig te houden. Loudon's rede werd langdurig toege juicht. België. De Hongerstakinq. De manschappen van deinvan Frank rijk cadeau gekregen kruiser „d'Entr©- casteaux" en van acht torpedobooten van hel detachement van Zeebrugge hebben gedurende een dag aam hongerstaking ge daan om te protesteer en tegen de sjcchto voeding. Do Framsclie kolonel, die liet bevel vociU over de „d'Entrecasleaux" heeft den mi- nister van landsverdediging een -rapport doen toekomen, waarin liij zegt, dal dc keuken: nstallaties van de loorlogsbod'cms in kwestie onvoldoende zijn on or op aan dringt, dait zij zoo spoedt mogelijk door nieuw materiaal zullen vervangen wor den. De klachten van de manschappen waren gegromd. De noodige verbeteri 11 gs- ïnantrege'cm zullen getroffen worden. De hongerstakers hadden gedreigd, dat zij tot. daden zouden overgaan, indien geen verhelering intrad. Duitschland. De kwestie-Wii th. Elborfeld gaat met hem a c c o o r d. De cenfrumsparlïj le Eiberfeild heeft Donderdag een vergader'n.g gehouden, waarin dc kwestie van Wirtik ter sprake is .gekomen. Na een debat van vevsoheidene uren werd oen motie aangenomen, waarin op ziolizelf betreurd wordt, dat Wirtk uit de fractie ïan bet centram in den rijksdag is golredeu, dat e^-liter diit fecit begrijpelijk is ten gevolge van do politiek, die in het laatste half jaar is gevoerd. De afdecliing ElberMd verklaart zich geheel achter "Wiirth te stelteai en hoopt, dat een overeenkomst getroffen kan wor den in den geest van Wirth, die hel hem nioge-'ijk* maakt n el al/teen weer lid va'n de fractie le worden, doch ook zijn groot talent in dienst van de partij te stellen. Frankrijk. Pe bankstaking geëindigd. De overwinning der directies. De bankstaking, d'ie nu b'jna twee maanden heeft geduurd, is gisteren geëin- d:gd. Heden zullen de nog stakende em ploye's hel werk hervatten, hij een dor crcdietinstellingen echter eerst Maandag. Nu de bankdirecteuren de door de regee ring aangeboden arbitrage hebben gewei gerd, bleef don stakers niets anders over. Enkele banken hebben een kleine sala- risverhooging toegestaan, maar lot een minder bedrag (lan de 100 francs per maand, welke door de geëmployeerden wa ren gevraagd, terwijl ook een zeker bedrag voor huisbrand aan de geëmployeerden zal worden uitgekeerd, in de meeste gevallen 200 francs. Dg betaling ran stakingsdagen zal slechts plaats hebben in clcn vorm van overuren. Door eenige bamkdiirectics zullen ver se hoi deun islaik(ers .niet teruggenomen wor den. De overwinning blijft das over do golioe'le linie cja-n de werkgevers. Syrië. De opstand der Drusen. Ontruiming van S 0 e c i d a. Uit Ezra wordt aan de Chicago Tribu ne gemeld, dat Socëida, de hoofdstad der Drusen, geheel door dc inboor] ingen wordt ontruimd. Lange kameel-karavanen die de vrouwen en kinderen wegvoeren, trekken naar liet .zuiden en westen. De strijders der Drusen gebruiken de hoofd stad nog om de 700 Fransche soldaten aan lo vallen, die in de citadel zijn op gesloten. Sultan El Alrasj heeft verklaard, dat de Drusen, hoewel ze welen de hoosheid der Franschen ontketend te hebben, be sloten zijn in het gebergte strijd te voeren tot de laatste man is gevallen. Uit Jeruzalem wordt gemold, dal de hoofdmacht van de Fransche troepen is samengetrokken te Kefz el Maza, 011 twee en een halven mijl afstand van Damos- kns, waar een sterke stelling voor dc verdediging van Damaskus wordt ge bouwd. Ook te Ra jak worden troepen sa mengetrokken, waar spoorwegen naar Aleppo, Damaskus en Beiroet samenko men. Honderd gevangenen, die. 11a buiten ge werkt te hebben, naar de gevangenis te Damaskus terugkeerden, hebben beproefd aan hun geleiders le ontsnappen. On middellijk werden de troepen opgeroepen; zij kregen last te #chiclen. Zeven gevan genen zijn er gedood, acht gekwetst, zes- en-vijftig gepakt. De overige ontsnapten. Marokko. De strijd niet de Moorcn. ITet F r a n s c h.c offensief. Na een bombardement, dal meer dan 45 uur heeft geduurd, zijn de Franschen over een front van 40 mijl met 00 hatail- Ions, gesteund dom' tanks, onder com mando van maarschalk Pétain opgerukt. Indien Pétain niet binnen 2 of 3 weken do rivier do Werglia oversteekt, zullen de. wegen onbegaanbaar zijn en zal Pétain zijn grootc campagne tot het volgend jaar moeten uitstellen. Uit Tanger wordt gemeld, dat de A11- jerastnmmen zich concentreeren binnen 8 mijl afstand van Tanger. teneinde oen aanval op de Spaansche buitenposten voor te bereiden. Do op in a r s e li n a ar A d j i r gestaakt. Volgens officieele berichten uit Madrid is de colonne van generaal Perez, die 15.000 man sterk is. niet verder opgerukt, zooals oorspronkelijk het doel was tol ver sterking van do hij Adjir gelande troepen, doch integendeel tot versterking naar Te- toean gezonden. De opmarsch tegen Adjir i« reeds Don derdag geslaakt, daar het onmogelijk bleek voldoende voor versterking en ver pleging der troonen te zorgen. In verband met den toestand te Teloean heeft gene raal Sare besloten voorloopig de troepen niet verder te laten gaan. Do ongunstige weersgesteldheid aan de kust van Alhucemas bleef ook gisteren aanhouden, zoodat geen munitie en pro viand poland kon worden. Het hoofddoel der landing is niet bereikt, daar Abd el Krim tot nu toe nog geen 'troepen lmeft teruggetrokken om zijn hoofdstad le be schermen. De landingsoperatie heeft dus geen verlichting voor het zoo zeer be stookte Teloeanfront gebracht. Lyautey werkt samen met Pétain. Lyauley is gisteravond uit Parijs naar Marokko vertrokken, waar hij in volle dige overeenstemming met de regeering met Pétain aan de militaire operaties zal medewerken onder het opperbevel van laatstgenoemde. China. De onrust in China. Het werk te Sjanghai v r ij w e 1 h erva t. Behalve in de Engelsclio bedrijven is de staking le Sjanghai thans vrijwel ten einde sedert de hervatting van hel werk door de arbeiders der electrischc centrale. Over do hervatting van hel werk in dc Engelsclio katoenspinnerijen worden on derhandelingen gevoerd. De laatste schiet partij heeft klaarblijkelijk geen invloed op de stemming der bevolking gehad. De pu blieke belangstelling gaat uit. naar het dreigend treffen tussehen de troepen van Woc-Peiïfuo en Tsjang-Tso-lin in de Jangtse-valci en algemeen acht men het waarschijnlijk, dat op 10 October, den verjaardag van de republiek. Woe-Pei-foo zijn politieke activiteit zal hervatten. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Rede van jhr. Loudon en een Neder- landsch voorstel op de Voikenbondsverga- dering te Genève. Dc Fransche bankstaking is geëindigd. Het Fransche offensief in Marokko. In Australië is de doodstraf afgeschaft. BINNENLAND Het inwerkingtreden van het verhoog de Duitsche invoertarief. Een adres van het Kon. Ned. Tuin- bouwcomité, aan den Minister, waarin wordt betoogd, dat een Directeur-generaal van den landbouw onmisbaar is. Een vergadering van den Dioc. Jongc- vrouwenbond in liet Bisdom Haarlem. (2de blad.) Een overzicht van de stand der ar beidsmarkt. (2de blad. Amerika. Mexicaansch gouverneur gedood. Do gouverneur der Mexicannsche pro vincie Chiapan- is vermoord. Men ver moedt, dat de moord gepleegd is door agrariërs, die ontevreden* zün met d maatregelen door den president genomen 0111 ze hun wapens te doen a,fgeven. Australië. Oc doodstraf afgeschaft. liet Australische parlement heeft 'een wet tot afschaffing van do doodstraf aan genomen BSHMENLflBD Koninklijke Besluiten. C e n t r a 1 0 raad van beroep. Bij Kon. besluit van 10 Sopt. is aan mr. D. A P. N. Kooien, op zijn verzoek, uit zijne betrekking van ondervoorzitter van den Gentralen raad van beroep eervol ont slag verleend, en is benoemd als zoodanig raï*. A. Burger, thans lid van genoemden raad. Directeur-generaal van den landbouw H et Ivo n. N e d. L a ndbo u w Gom i té betoogt de onmisbaarheid van een dirccteu r-g e n e r a a 1. Hel Kon. Nod. Landbouw Comité heeft aan den minister van Binnenlandsche Za ken en Landbouw een adres gericht, waar in dc onmisbaarheid van een directeur-ge neraal van den landbouw betoogd wordt. De diroetenr-goncraal van den land bouw, aldus het adres, dient, als hoofd van alle ambtenaren, die op ©enigerlei wij ze bij don voorlichtingsdienst werkzrv.nl zijn, voor dien gehoelen dienst en voor al de overige belangrijke regeeringsmaatrege len, die verder onder de directie van den landbouw ressorteoren, de hoofdlijnen aan te geven. Bij gemis van dit hoofd bestaat allerwego gevaar, dat de verschillende diensten onsamenhangend naast on zelfs wellicht tegen elkaar zullen werken. Bo vendien is een technisch hoofd, dat een weldoordachte eenheid weet te brengen in do adviezen der betreffende hoofdambtena ren. aan het departement onmisbaar. Het Kon. Ned Landbouw Gom ito dringt daarom met de grootst mogelijke klem aan op handhaving «van den directeur-generaal van den landbouw en spreekt als zijn over tuiging uit, dat do economische en techni sche aard van het betrokken ambt eischt, dat de van het hoofd der directie uitgaan de adviezen den minister rechtstreeks he reiken. Dc weeldebelastnig. Bezwaren van don mi d d e n s t a 11 d Een commissie uit den Middenstands- raad heeft gisterochtend een bespreking gehad met den minister van financiën over het aanhangige wetsontwerp weelde- verteringsbelasting. De commissie heeft haar bezwaren legen hot ontwerp nog eens nader onder 's ministers - aandacht ge bracht 011 deze hooft daarop toegezegd, die bezwaren nog eens in overweging te zul len nemen en een nadere onderhandeling over die bezwaren in uitzicht gesteld. Dc Duitsche invoertarieven. Geen 0 v e r g a n g s t ij d p e r k. Naar liet Textielvakblad voor Nederland Manu verneemt, moet thans, in tegenstel ling met de vrijwel algemeen in Industrie- en Handelskringen heerschende meening, dat bij dc inwerkingtreding van do Duit sche Tariefwet van overganggbopalin e u zou worden gebruik gemaakt, als vast staand worden aangenomen, dat met in gang van 1 October a.s. alle daaronder vallende artikelen aan de nieuwe invoers- bepalingen zijn onderworpen, ook dan,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1