BINNENLAND
CANISIUS-FEESTEN TE NIJMEGEN
Rede Z.Em. Kardinaal Mercler.
Maandagavond bezocht Z.Em. Kardi
naal Mercier geheel onverwacht het Gani-
giiieBpel in de „Vereeniging" Z. Em was
vergezeld van Mgr. Emile van Roey, Wij-
Bissohop van Mechelen.
Met groot enthousiasme werden de hoo-
ge bezoekers verwelkomd. Na toegesproken
te zijn door den Voorzitter van het Cen
traal Comité, Prof. Mag. G. de Langen
Wendels, nam Z.Em. terstond het woord
en hield in het Vlaamsch de volgende rede
Sedert langen tijd alreeds had ik het
vurig verlangen of laat ik liever zeg
gen gevoelde Ik mij in geweten verplicht
onze broeders der Katholieke Hiërarchie
en onze dierbare Noorderburen in het
eigen vaderland, in Nederland, te gaan
groeten.
Ik heb niet vergeten de hartelijke mild
dadigheid van uw landgenooten, priesters
en leeken, die tijdens de vier lange jaren
van België's overrompeling -onze uitge
jaagd© broeders troostten, ondersteunden
en versterkten.
Die weldaden, welke ik maar even in
bet voorbijgaan kan herinneren, hebben
we niet vergeten. Hiep blijven zij in ons
dankbaar geheugen geprent, edoch ik
trachtte uit ganscher harte ernaar de ge
legenheid te treffen, U in het openbaar
de hulde van onze Christelijke erkentenis
te kunnen bewijzen.
Wij danken den Heer, dat Hij U zulke
edelmoedige gevoelens heeft ingestort en
wij bidden Hem, dat Hij U loonen zou
voor al het goed jegens ons gepleegd en
de Katholieke Kerk van Nederland wilde
zegenen met den rijksten zegen van bloei
en leven.
En is het, vervolgt Z.Em., ons iedereen
niet klaarblijkelijk, dames en heeren, dat
de Goddelijke Goedheid uw vaderland
waarlijk onder Hare bijzondere bescher
ming neemt. Waar treft men nog ter we
reld een land aan, dat, tusschen zulke
enge grenzen gelegen, niettemin zulk een
machtig Katholiek leven tentoon spreidt?
Verleden jaar heeft het Eucharistisch
Congres te Amsterdam de gansche wereld
met bewondering geslagen. Rome had
kort te voren aan het Allerheiligste Sa
crament een zóó luisterrijke hulde be
toond, dat geen latere betooging, dacht
men, die hulde zou kunnen evenaren. En
ziet, na Rome zal Amsterdam, zal Neder
land bewijzen, wat zijne godsvrucht ver
mag: Amsterdam zal de moederstad der
Christenheid terzijde streven. Het Eucha
ristisch Congres van Amsterdam was een
ware zege.
Nevens dat Congres als zoovele hemel-
iterren schittert een menigte van groot-
sche Katholieke werken. Moet ik hier her
inneren aan de liturgische weken, aan de
missieweken, aan de congressen op sociaal
gebied, met louter Katholieken geest- be
zield, aan de anti-alcoholische vergade
ringen; aan de Apostolische aanspraken
temidden van protestantsche bijeenkom
sten.
Zeer beminde broeders der Kerk van
Nederland, dat zijn werken, die getuigenis
afleggen van uw geloof of uw verkleefd
heid aan de Kerk, aan den Heiligen Stoel
en van onverdroten ijver en onwankelbare
standvastigheid.
En wie beter dan gij heeft zich weten
te doen eerbiedigen door hen, die niet tot
ie B.-K. Kerk behooren.
Uwe vrijheden, vrijheid van kerkhoven,
vrijheid van onderwijs van laag tot hoog,
alle worden geëerbiedigd, beschermd, aan
gemoedigd, dermate, dat andere naties IJ
Eet genot uwer vrijheden mceten benijden.
Fn dit bevallig mooie stadje Nijmegen,
waar wij vandaag zoo vriendelijk, zoo gul
hartig worden ontvangeir is Nijmegen
thans geen getuige van een nieuwe betoo
ging, betooging van allerhoogste betee-
kenis, bewijs leverend van den vooruit
gang van het Katholieke geloof onder uw
bevolking?
Zoo het in ons België wij zeiden het
meermalen en herzeggen het nog zoo
het aan de Kerk gelukt is daar mannen
van verdienste op aller gebied uit te zen
den zoo Hare zonen tijdens 'de helft
der verleden eeuw bij machte zijn geweest
het bewind in handen te houden en die
zoo lastige taak met eere te vervullen, zoo
heden nog, ondanks den stormloop van
vrijdenkerij en socialisme togen Kerk en
Godsdienst, ons dierbaar vaderlarid be
trouwende de toekomst tegemoet ziet, dan
zijn we dit verschuldigd aan een weldaad
der Voorzienigheid en het schrander voor
uitzicht van het Episcopaat, dat in 1835
stichtte en sedert dien ten prijze van op
offering zonder tal onderhield en aanmoe
digde en uitbreidde: onze vrije Katholieke
Hoogeschool te Leuven.
Heer Rector, heeren professoren der
Katholieke Hoogeschool van -Nijmegen,
door mijn bemiddeling brengt U vandaag
uw oudere zuster haar innigsten zuster-
groet, hare gelukwenschen, hare bede tot
God, om heil en bloei over uwe edelmoe
dige stichting.
Maar zal ik het zeggen, HoogEerw.
heeren, dames en heeren, boe heerlijk ook
het verleden voor u zij, hoe luisterrijk
zelfs den dag van heden, toch staat gij nog
maar bij den dageraad van uw nationaal
leven. Onze H. Vader, Paus Pius XI,
schonk u onlangs met volle plechtigheid
tot beschermer en tot leidsman en apostel,
een kerkleeraar, een heilige. Van dat eigen
oogenblik zelf wendde en wendt zich de
gansche Kerk naar u toe. Zij verwacht van
h een nieuwe uitstraling van geloof en
liefdei van haren kant belooft zij u in de
hroedrlijke gemeenschap der heiligen den
hijstand van hare gebeden en de hulde van
haar diepe genegenheid.
Edooh, in die algemeene deelneming
▼raag ik voor mijn dierbaar vaderland een
tiitv er koren plaats. In den naam van Bel
gië bied ik u geliefde broeders van Neder
land de herhaalde betuiging van mijn op-
?®jhte verkleefdheid en dankbaarheid,
u de hulde mijner bewondering en
de verzekering mijner gebeden, der gebe
den van het episcopaat, van de geestelij
ken en van al de geloovigen uwer toegene
gen gebuurkerk van België.
Die hulde zend ik in het bijzonder aan
den Bischop van 's-Hertogenbosch mgr.
Diepen en aan den Aartsbisschop van
Utrecht, den immer jong blij venden en on-
vermoeibaren Mgr. v. d. Wetering.
Dinsdag.
Gistermorgen om 9 uur droeg Z.Em.
Desiderius, kardinaal Mercier, primaat
van België, Aartsbisschop van Mechelen,
een pontificale H. Mis op in de St. Ca-
nisiuskerk.
Terstond daarna kwam ook Z.Em. Mi
chael kardinaal von Faulhaber, Aartsbis
schop van Munster de kerk binnen ge
schreden, vergezeld door Z. D. H. Mgr. E.
van Roey, wijbisschop van Mechelen en
mgr. dr. B. J. Eras, procurator van het
Nederlandsch Episcopaat te Rome.
De prelaten namen in het priesterkoor
plaats, waarbij zich ook nog voegde dc
voorzitter van het Centraal Canisiuscomi-
té prof. mag. dr. G. de Langen Wendels
O. P.
In de St. Josephkerk ving om 11 uur
een pontificale H. Mis aan, opgedragen
door Z. D. H. Mgr. A. J. Callier, bisschop
van Haarlem.
Op plechtige wijze werd de bisschop,
begeleid door Mgr. P. Stroomer, deken van
Amsterdam, Mgr. C. A. van Son, deken van
Nijmegen en een groote schare geestelij
ken, het door pelgrims en leden der Cani-
siusvereenigingen geheel gevulde kerkge
bouw geleid.
Z. D. H. werd geassisteerd door Mgr. dr.
B. J. Eras als presbyter-assistens, Tector
F. Hoogers van het Mgr. Hamerhuis en
prof. dr. Franses O.F.M. als troondiakens
rector M. Harm O.E.S.A. als diaken en
als subdiaken pater A. Hulsebosch S. J.,
ceremoniarius was de zeereerw. heer Th.
Pichot, secretaris van Z. D. H.
Gistermorgen werd door Kardinaal Faul
haber, die bij den heer Albers Pistorius
aan den Oranjesingel logeert, een bezoek
gebracht aan Z. Em. Kardinaal Mercier,
die ten huize van den heer Dobbelmann
verblijft.
Receptie
De hooge bezoekers der Canisiusfeesten,
Hunne Eminenties Kardinaal Mercier en
Kardinaal Faulhauber, hielden gistermid
dag cour in de fraai versierde aula van
het Canisius-college aan den Berg en
Dalschen weg.
Om half drie hadden zich hier met den
voorzitter van het Centraal Canisius-Go-
mité, Prof. Mag. G. de Langen Wendels,
de Professoren der R. K. Universiteit en de
leden der onderscheidene commissies ver-
éenigd. Allengs vulde zich de schoone zaal
met een voornaam gezelschap.
Na eenig toeven kwhm Z. D. H. Mgr.
A. J. Callier, Bisschop van Haarlem, de
receptiezaal binnen, vergezeld van zijn
secretaris den ZeerEerw. Heer Pichot.
Dan volgde Z.Em. Kardinaal von Faulha
ber met den Internuntius Z.Exc. Mgr. L.
Schioppa. Ten slotte trad ook Z.Em. Kar
dinaal Mercier de receptiezaal binnen,
vergezeld van Mgr. E. van Roeij, Wijbis
schop van Mechelen, Mgr. Dr. B. Eras en
den gastheer P. Dobbelmann.
Z.Em. Kardinaal von Faulhaber trad
terstond op den Primaat van België toe,
(oen deze de zaal binnentrad en drukte
bem hartelijk de hand.
Tegen den langen zijwand der zaal was
een kleine tribune opgericht, waar de zetels
voor de Kardinalen en Bisschoppen waren
opgesteld.
Hartelijk was de begroeting van Kardi
naal Mercier en den Bisschop van Haar
lem. Daarop wendde zich Kardinaal Mer
cier tot den Internuntius om vervolgens
plaats te nemen op den gereed staanden
zetel.
Terwijl op keurige wijze de thee werd
geserveerd, werden a-1 de aanwezigen aan
Hunne Eminenties voorgesteld.
Aan het éifd der receptie schonken de
kardinalen en de bisschop van Haarlem
aan de aanwezigen hun zegen, die door
kardinaal Mercier met luide stem werd
uitgesproken.
De internuntius Z.Em. Mgr. Schioppa
was toen reeds vertrokken.
Preek van Prof Dr. Jac. v. Ginniken S.J.
Door te vertoeven op de receptie in bet
Canisiuscollege kon Mgr. Schioppa echter
niet tijdig aanwezig zijn voor het pontificaal
Lof in de kerk van St. Canisius, dat om
3 uur moest aanvangen. Door den Zeer
eerw. heer pastoor H. Jansen S.J. werd
dit Lof gecelebreerd dat door zeer veel
pelgrims werd bijgewoond.
Door den Zeereerw. pater prof. dr. Jac.
van Ginneken S.J. werd tijdens het Lof een
feestpredikatie gehouden naar aanleiding
ran de tekstwoorden: „Vindicaruus heridi-
tatem patrum nostrorum" sprak prof. Van
Ginneken de talrijke geloovigen toe onder
wie vele leden der Canisius-congregatie.
Canisius, zeide de gewijde redenaar, is
een der voorloopers van de gouden 17de
eeuw in ons Nederland.
In tegenstelling met 'degenen die bij de
levensschets van den heiligen Canisius tot
de slotsom schijnen te komen dat er wpinig
persoonlijks is in zijn leven, wil de geleer
de redenaar trachten het leven van den hei
lige als vaderlander te schetsen. Hij
wenscht daartoe enkele parallellen te trek
ken.
Petrus Canisius' leven toont in zeker op
zicht overeenkomst met dat van Marnix
van St. Aldegonde. den secretaris van Wil
lem van Oranje. Petrus Canisius had van
Ignatius geleerd hoveling te zijn bij den
Grooten Koning. Beiden hebben Marnix
spreuk in toepassing gebracht: Repos
ailleur8. (Hiernamaals de rust).
Marnix van St. Aldegonde, de schrijver
van verachtelijke geschriften tegen de kerk
was heel zijn leven een en al sarcasme.
Hij ls de groote lasteraar der H. Kerk, al
meende hij het nog zoo goed me't zijn God.
Canisius daarentegen heeft zich maar
eenmaal in zijn leven laten verleiden tot
onaangenaamheden tegen de Protestanten.
Dat is de Heilige tegenover den talentvolle.
Vervolgens trok de gewijde redenaar een
parallel tussohen Canisius en Coornhert,
wiens leven het doorloopend bewijs is dat
men niets bereikt zonder groep. Coornhert
beeft niets bereikt, omdat hij steeds een
ling is gebleven.
Canisius heeft het verkeerde daarvan
ingezien en zich aangesloten bij de Socië
teit van Jcsus. Dat is hem niet gemakke
lijk gevallen. Hij beeft moeite gehad met
de gehoorzaamheid, welke in het leven van
iederen religieus tragedies veroorzaakt.
Maar daardoor is hij ook onzen Kerk
leeraar geworden.
Jacob Cats en Canisius toonen Hierin
overeenkomst. Zij slaagden beiden in het
leven. De leerzucht van Cats kende Cani
sius ook, maar niet het leeren in'een flu-
weelen stoel in het zonnetje, maar van
den preekstoel leerde Canisius de.waarbeid
Cats sprak met voorkeur lot het zinnelijk
gemoed. Canisius leerde het oog omhoog
te richten.
Canisius heeft in zijn Nijmeegsche jaren
de zinnelijkheid gekend, maar hij heeft ze
overwonnen gelijk Stalpaert v. d. Wielen
ze overwon. Stalpaert van ,der Wielen be
streed de geuzen-liederen met heiligen-lie-
deren. Ook Canisius deed zulks op den
katheder.
Constantijn Huygens is niet te kennen
zonder eenige kennis van Petrus Canisius,
gelijk ook deze niet te begrijpen is zonder
kennis van Huygens. Maar van iederen
dag een leven, heeft Huygens door zijn
voorbeeld geleerd. Huygens heeft heel zijn
leven hard en onvermoeid gewerkt» maar
hij heeft niets bereikt. Canisius daarente
gen werkte groots zonder, als Huygens, er
altijd van te spreken. Zwijgend bracht hij
zijn offers. Starheid en innigheid waren
te samen bij Petrus Canisius aanwezig. In
zijn karakter verwachten wij zulk een tee-
dere devotie tot Jesus niet.
Deze beide uitersten zijn ook in zijn tljd-
geuooten aanwezig.
De Drogt van Muiden P. C. Hooft was
de hooge, de serene, de voorname. Zoo is
Petrus Canisius ook geweest.
Tenslotte vergeleek de redenaar Petrus
Canisius met Vondel. De geleidelijke groei
in Vondel's leven, zijn overgang tot het
Katholicisme heeft zijn universaliteit be
werkt. Petrus Canisius was eveneens een
universeel mensch.
Men vraagt weieens, aldus de gewijde
redenaar aan het slot zijner predikatie,
waarom heeft God Petrus Canisius niet in
Nederland gelaten? Omdat, aldus ant
woordde spr., Nederland zou bekeerd zijn
maar heel Europa Protestant zou zijn
geworden.
Dan Kraoht de gewijde redenaar Pof rui
Canisius nog in verband met de stichting
van het Canisius-College en de R. K. Uni-j
versiteit te Nijmegen.
Moge van Nijmegen uit aan Europa ge-»
Eohieden, datgene wat Canisius voov
Europa heeft gedaan. Daartoe zullen er!
nog meer martelaren'moeten komen. Dan
zullen wij leder een anderen Petrus Canf-
Blus moeten worden en onze talenten den:-'
Zaligmaker ter beschikking moeten stollen.
Om vijf uur had wederom een Lof met'1
preek plaats voor de pelgrims.
Het bezoek der Pelgrims.
De Ganisiusstad werd gedurende d«
feesten door verschillende bedevaarten uü(
alle deelen dos lands bezocht. Zondag wa
ren er meer dan 2500 pelgrims uit Rotteiv
dam, Den Haag, Maastricht, Utrecht, Ven- j
lo, Helmond Venray, Horst en Beers.
Maandag waren naar Nijmegen geko
men bedevaarten uit Tilburg, Roermond» j
Den Haag, Waspik, Reek en verschillende
Maasdorpen. Hun getal bedroeg omstreeks
1200. i
Gisteren waren in de stad aanwezig be*
devaarten uit Amsterdam met 450 mait/
w.o. een aantal zieken, die per extra wa
gon waren vervoerd, verder uit 's-Graven-
hage, Groningen, de Betuwsche processie
uit Huissen en Angeren en talrijke pel
grims uit Limburg. Tevens kwam gisteren
in den middag de processie aan van stu
denten van het St. Ignatius-college te Am-*
sterdam, ten getale van 800.
Op de doorreis van Kevelaer deed d«
processie uit het Weslland Nijmegen aan
Bezoek Canis::-"~tr>-A-onstelling,
De Ganisius-ienloonslelling, onderge
bracht in de R.-K. Universiteit, mag zich'
verheugen in een voortdurend groote ha-
langstelling. Maandag werd zij bezocht
door Z. D. H. Mgr. dr. M. Besson, die ont
vangen werd door prof. mr. G. van der
Heijden, voorzitter der tentoonstelling en
mej. Daniels, secretaresse.
Gistermorgen om 11 uur bezocht Z.Em.:
Kardinaal Faulhaber de tentoonstelling,
waar hij w%rd verwelkomd door prof. v. d
Heijden en den voorzitter van hel Centraal
comité, prof. dr. de Langen Wendels. Prof
dr. W. Mulder S. J. sprak een kort wel
komstwoord tot de hooge bezoekers. Om
half twaalf werd door Z. Em. Kardinaal
Mercier een bezoek aan de tentoonstelling
gebraoht. Aan den ingang van het. gebouw
werd Z.Em. begroet door den ZeerEerw»
Pater mr. J. Beuns S..T.
Ministers geen Kamerlid.
Aangezien de zes ministers, die tot lid
van de Tweede Kamer waren benoemd
verklaard, hun geloofsbrieven als zooda
nig niet binnen den wettelijk gestelden
termijn hebben ingeleverd, worden zij ge
acht, hun benoeming niet to hebben aan
genomen, zoodat thans opvolgers voor hen
zullen worden aangewezen.
Wij herinneren er aan, dat minister Co-
lijn als Kamerlid zal worden opgevolgd
door den heer Chr. van der Heuvel, mi
nister Rutgers door den heer H. A. Leen-
stra, minister Schokking door jhr. dr. J.
W. B. Rutgers van Rozenburg, minister De
Geer door dr. Joh. Langman, minister
Bngaerts door den boer P. J. Rutten, en
minister Kooien door den heg: G. W,
Kampschoër
Het scheidsgerecht bij de Nederlandsche
Spoorwegen.
Naar de „Tol." vernoemt, heeft dr. J
Th. de Visser zich bereid verklaard, in de
plaats van den heer de Geer bet voorzit
terschap te aanvaarden van bet scheidsge
recht bij de Nederlandsche Spoorwegen
Evenwel heeft de heey de Visser te kennen
gegeven, het op prijs te zullen stellen, in
dien de vergaderingen van het scheidsge
recht in den Fra^ worden gehouden.
De herUij.iki.igsieesten te Sneek.
De ter gelegenheid van de herdenkin;
van het 400-jarig beslaan van Sneek als
vrije koopstad georganiseerde feestelijkhe
den zijn gistermorgen te tien uur officieel
ten stadhuizc geopend, met een rede van
den burgemeester, den heer P. J. do Hoop,
en van den voorzitter van het hoofdcomité
der Herdenkingsfeesten, den heer K.
Meima.
Gistermorgen vond ook de opening der
Landbouwtentoonstelling plaats door den
voorzitter der afd. Sneek van de Friesche
Maatschappij van Landbouw, den heer Y.
Veldhuis. Hieraan is verbonden de eerste
bcdrijfspluimveetentoonstelling in Neder
land.
Eieren naar Engeland.
Gedurende de vorige week zijn naar En
geland uitgi'voerd 24(5.200 eieren.
Hoe Schaper over lijkverbranding
denkt.
De heer J. H. Schaper schrijft in „Het
Volk":
Met schrik en ontsteltenis vernam ik in.
Marseille, dat mijn oude vriend Van Kol
was overleden. Maar met groote droefheid
en met weerzin las ik dal zijn lijk zou
worden verbrand.
Zoo gaarne zou ik, nu in het land te
ruggekeerd, althans zijn graf bezoeken, om
tenminste op de plaats waar zijn stoffe
lijk overschot rust, nog eens te gedenken
al betgeen ik met bem heb helcefd, mij
vreugde en leed te herinneren, met hem
doorgemaakt.
Wat zou mij nu chtor te doen staan?
Ik kan Westerveld opzoeken, een afgele
gen nest, waar men bijna niet komen kan.
En als ik er ben, dan zie ik er hoogstens
een ellendige kruik, waarvan ik niet eens
de absolute zekerheid heb, dat er uitslui
tend asch van zijn lichaam in verborgen is.
Deze gedachte is mij schier ondragelijk en
nimmer besefte ik zóó de nadeelen van,
crematie, uit dit oogpunt bezien. i
De binnenplaats van het Sf. IVïichaëls-callegc te Freiburg, met de deur, die
toegang geeft tot de sterfkamer (thans kapel) van St. Petrus Canisius..
Tijdens de Heiligverklaring van Petrus Canisius.' De voorlezing van het
Grieksch Epistel.
Het hoekhuis in dc Broerstraat te Nijmegen, op dc plaats waar St. Petrus Canisius
8 Mei 1521 geboren werd. Het tegenwoordige huis werd In 1904
gebouwd, alleen een gedenksteen herinnert aan Canisius' geboorte.
