16e Jaargang. WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1925 No, 5043 ■S)e £oiobclxe (Sou/tarnt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwaitaaL tij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, 'ranco per post t 2.95 per kwartaal, 'et Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'a ver- ijgbaar tegen betaling van 50 ot per kwartaal, bij voor- tbstaling. Afzonderlijke numjnew 5 et, met Geïllustreerd indagsblad 9 IjL Dü blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux; RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewone advertentiön 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverténtiën, van ten hoogste 30 woorden, waarlo betrekkingen w<*den aangeboden of gevraagd, huur en vei* huur, koop en verkoop 10.50. lit nummer bestaat uit twee bladen. Geen Katholiek Socialist. Wij wezen er gisteren op, hoe de so cialisten hier te lande als zij hun best loen, om toch maar samenwerking met die looi* hen tegelijkertijd zoo fel bestookte Katholieken te verkrijgen ten onrechte siclï. beroepen op de samenwerking tus- jclien Katholieken en Lahonr-partij in •Ingeland. Zij beroepen zich óók bij hun propa ganda op België. Maak óók ten onrechte. Voorop zij gestold, dat. hij de feitelijk be- itaande samenwerking tusschen de Katho- icken in België en de Belgische socialisten, leiden principieel tegenover elkaar blijven staan; ook in' België is men er van over tuigd, dat geen Katholiek kan toetreden tot de partij van de socialisten, die inderdaad, indere dan de J.abour-partij in Engeland, met de S. D. A. P. hier te lande kan wor- len vereenzelvigd. DU vooropgesteld moeten wij twee be- tiêrkingen maken op die vergelijking tus schen België en Nederland, door de So cialisten zoo gaarne aangevoerd. Eerstens; De Katholieken staan in Bel- dëj als zij samenwerking willen op poli- ick gebied, voor een geheel andere keuze lan de Katholieken in Nederland. Zij heb- ien daar niet te kiezen tusschen samen werking met geloovigc Protestanten eener- ijds en met liberalen of socialisten ander zijds. Zij kunnen alléén kiezen -tusschen: iberalen óf socialisten. En nu mogen de en, gesteld voor zidk een keuze, meer ge- roelen voor den liberaal dan voor. den so cialist, of omgekeerd zuiver van Katho- ick standpunt bezien, is tusschen beiden ;cen principieel verschil. En, vervolgens: De regeoring in België, •evormd door samenwerking van verschil- ende partijen, staat daar niet op een der gelijk aaneengesloten coalitie van partijen nis hier de partijen blijven veel meer dan hier naast elkander staan, dan dat zij niet elkaar vercenigd zijn; haar samengaan lijdelijk, voor bepaalde doeleinden. Door deze twee redenen is een samen werking in een ministerie tusschen Katho- ieken en socialisten in België heel goed 'erklaarhaar, terwijl die samenwerking der ongewenscht blijft. Over fabrieksmeisjes. Een inzender had in ..Het Handelsblad" jeklaagd over „de gemeene en liederlijke aal, die uit den mond van.fabrieksjonge- lames komt, welke'men zelfs van polder jongens niet hoort En hij waarschuwde >m toch vooral niet met een bepaalden rein uit Hilversum naar Amsterdam te raai?, want dan liep men gevaar, met deze .jongedames", die in fabrieken werken, zij iaïi zij in een coupé te moeten zitten. Een medewerksters van „De Proletari- ;chc Vrouw" is op onderzoek uitgegaan en iieeffc geïnformeerd onder welke "omstan- lighcden de meisjes werkten. En de ver- tnlwoordelijkheid voor het vastgestelde nvaad wordt in do socialistische pers na- uurlijk geheel op den breeden rug van ,liefc kapitalisme" geschoven. De schrijf ster in „De Prol. Vrouw" kwam overigens ;ot do conclusie, dat het kwaad niet zoo ?rg was. Zij heeft namelijk alleen het ge tal van den trein uit Hilversum onder- locht en het daarbij gelaten. Nu komt een sekere H. AJhers in ..Het Volk" tegen deze i. onjuiste bewering waarschuwen. Want iet kwaad is wel erg: Laten wij (och niet schromen, met ronduit te erkennen, dat de fabrieks meisjes zich al te dikwijls aanstellen en uilen op een wijze, die zelfs de grofste zeebonk nog zou deen blozen. Tientallen malen heb ik in de Zaan streek liet kabaal meegemaakt door fabrieksmeisjes veroorzaakt. Dikwijls komt aan het gejoel en geschreeuw bijna geen einde en is het deuren-ver te hoorenDo inhoud der gesprekken is zeer vele malen van dien aard, dat men zich afvraagt, of wel ooit zulke taal door de meest grove arbeiders on derling wordt gesproken. En liet zijn er niet enkelen. Het zijn wagons vol meisjes, die in deze uitbundigheid hun thuisreis ontsieren. Het is een zielig gezicht de vermoei de jonge meisjes met inspanning de AieuwstQ moppen te zien lezen, als ware liet zonde, als er een woord ont ging. Het is voldoende bekend, dat 'de meest gewaagde kabaretliedjes meestal tot het laatste couplet door de meisjes gekend worden. Een bewijs te lüeer, dat er in de maatschappij, waar in het fabriekskind zich na werktijd begeeft of wordt onthaald, de noodi- ge „ontspanning" is, die, met de geest- doodende bezigheid in de fabriek, het sJype" fabrieksmeisje vervol maakt. Er behoeft geen sprake van te zijn, dal deze prolelariër.-kinderen moeten wórden gemeden of geminacht. Wie ze van nabij gadesloeg, weet, dat onder de ruwe bolster vaak oen zuivere kern schuilt. Het gevoel van saamhoorig- licid is dikwijls voorbeeldig. Soms ook blijkt het nuchtere verstand niet be dolven te zijn in de geminachte sfeer van hun bestaan. Tot zoover de schrijver in „Hel Volk". Zoowel de schrijfster in „De Prol. Vrouw", die in het algemeen beweert, dat liet kwaad (onder de fabrieksmeisjes) niet zoo erg is als de schrijver in „Het Volk" die een schilderij ophangt, alsof zoo goed als alle fabrieksmeisjes lager slaan dan „de meest grove arbeiders" zij overdrijven beiden, ons inziens. Er zijn fabrieksmeisjes. en. gelukkig, nog vele die heel goed van zeden, fat soenlijk en deugdzaam zijn. Maar daar zijn er ook vele, op wie de boven geciteerde schets uit „Het Volk" van toepassing is. En uit dit laatste feit moeten conclu sies worden getrokken door allen, wicn de belangen van fabrieksmeisjes aangaan. De ouders hebben streng toe te zien, waar hun dochters werken en met wie deze omgaan, opdat haar deugd bewaard en beschermd blijvc. En ook de patroons hebben in deze een taak. 't Zou getuigen van grof materialis me, van bruut paganisme, als de patroon de meisjes op zijn fabriek maar liet wer ken, en verder zich niet bekommerde, van welke gehalte zij zijn, hoe zij zich daar ge dragen en over welke onderwerpen daar de gesprekken loopen. Van Katholieke en geloovig-Protstant- sclie patroons mogen wij eischen, dat zij van de in liunne fabrieken werkende meis jes meer verlangen, dan dat deze zoo goed en zoo veel-mogelijk produceeren anders zouden zij hun mooien naam Christen- lot een bonkige leugen maken. En van libo- rale patroons, die beter zijn de liberale leer, mogen wij hetzelfde verwachten. De goed-willenje fabrieksmeisjes moeten door allen, die daarloe zijn aangewezen, worden beschermd legen de haar omrin gende vele en grooto gevaren. BUaTESBLAWP Volkenbond. De Volkenbondsveryadering. rs De functies van onze gedelegeerden. Nu de eerste officieele zitting van do Assemblee heeft plaats gevonden, met de daaraan verbonden formeele werkzaamhe den, als het kiezen van don voorzitter en het benoemen der commissies, kunnen de afgevaardigden der 54 landen, welke op het oogenblik te Genève bijeen zijn, zich aan het afwerken der agenda geven. Gisteren heeft de verkiezing der presi- denlen voor de zes commissies plaats ge vonden. Tot president der eerste commissie (die voor de juridische aangelegen), werd Seial gekozen. Voer de tweede (die voor do technische organisatie van den Volkenbond) Van Eysinga (Nederland, prof. te Leiden). Voor de derde commissie (die voor do cnl wapeningsproblemen) Nintsjitsj, mi nister van Buitenlandsche Zaken van Joe- go-Slavië. (Aan dc besprekingen van deze com missie. die over het lot.van hot protocol van Gèneve voor de vreedzame regeling van internationale geschillen zal hebben te beslissen, zal onze gedelegeerde jhr. Loudon een werkzaam aandeel hebben). Voor de vierde commissie (die voor de begrooting en de financiën van den Vol kenhond) Gosta (Portugal). Voor de vijfde commissie (die voor be strijding van den smokkelhandel in opium en andere verdoovende middelen en den handel in vrouwen en meisje.s, enz.) Moh- winkel (Noorwegen). Voor de zesde commissie (dio voor de politieke kwesties, waartoe eventueel ook de toelating van nieuwe leden behoort) Gueira (San Salvador). Nederland is liicn vertegenwoordigd door mr. dr. F. A. C. graaf van Lijnden van Sandenburg. Hedenochtend is in eon openbare zitting een aanvang gemaakt met de algemeene jaarlijksche debatten over de werkzaam heden van den volkenbond. Het Schelde-vraagstuk. De Nederlandsche minister van Buiten landsche Zaken, jhr. van Karnebeek, heeft gisteren te Genève met don Belgischen mi nister van Buitenlandsche Zaken, Vander- velde, een langdurig onderhoud gehad in zake het Scheldevraagsluk. Bgide minis ters hebben vastgesteld, dat zij het volko men met elkanders eens zijn en uiting ge geven aan hun voldoening over het feit, dat zij in verband met de Volkenbondsver gadering in staat zijn geweest deze kwes tie welke voor beide landen van zoo groot belang is te bespreken. Nederland in den Raad? Eefi punt der agenda van 'de Volken- bondsvergadèring dat voor ons land dit jaar bijzondefe befeekenis heeft, is de ver kiezing der niet permanente leden van den Vólkcnbohdsraad, omdat, wanneer er in de samenstelling van den Raad wijziging komt, er veel kans bestaat dat Nederland een zetel zal krijgen De groóte vraag is evenwel, ór er een wisseling der niet per manente leden zal plaats hebben.' Het schijnt, dat Zweden niet ongenegen zou zijn zich niet langer besi-hikbanr to stellen doch alleen dan wanneer óok do overige niet permanente lodeh, die reeds even lang of langer in den Raad zitting hebben, het zelfde standpunt innemen. Do groote moei lijkhoid is daarbij, dat Spanje zich opliet standpunt stelt, dat 't hot recht hooft op een permanenten zetel, terwijl ook België weinig lust schijnt te hebben voor een an der plaats'te maken. Intusselicn dient niet uit het oog verloren te worden, dat de de finitieve beslissing berust bij do Assem blee. al wordt wel is waar steeds van Ie voren achter de schermen druk over do bij de geheime stemming te volgen gedrags lijn onderhandeld. Moment eel is er dus nog niets definitiefs te zeggen over den loop der verkiezingen eu kan alleen nog in herinnering worden gebracht.'dat Ne derland verleden jaar het grootst aantal Stemmen dor "niet gekozen landen op zich wist te vereenigen. Het Veilipheirisvraatisttik. Het veiligheidspacL De A1-D ui t s c li p r s en liet vciligbcidspacl. De Al-Duitsche Bond. welke op het oogenblik te Detmold oen congres houdt, hoeft een motie aangenomen, waarin de stellige verwachting wordt uilgesproken, dat de rijksregeering het door Strcsemann ingediende voorstel nopens.liet veiligheid- pact zal lornugnemon. Voorts veroordeelt do Bond het voornemen der regeering om tot den Volkenbond toe te (roden. Do a.s. minis ter co nfo re n t i e. Uit Parijs wordt officieel genteld, dat do a.s. cnufcronlie dor ministers van bui tenlandsche zaken over het Veiligheids- pact einde September te Lausanne zal worden gehouden. Een Oostelijk vciligheidspact. De ministers der kleine entente hebben gisteren (e Genève beraadslaagd over een ontwerp voor een Oostelijk veiliglieidspaet Naar verzekerd wordt, is volledige over eenstemraing tot stand gekomen. Frankrijk. De reis van Hindenburg naar het Roergebied. Misnoegdheid in Fransche kringen. Op het oogenblik. dat de geallieerde mi nisters zich gereed maken Strcsemann uit te noodigen tot een conferentie van ver zoening, maakt Hindenburg zich gereed een demonstratieve reis naar hol ontruim de Roergebied te maken. Dit bericht is te Parijs met een zekere begrijpelijke verba zing en misnoegdheid ontvangenis1 iemand betwist het Duitsche staatshoofd liet recht de bevolking te bezoeken van de.gebieden, welke hij wenscht te Sien, maar men is te Parijs van oordeel, dat bet na de vijan dige beloogingen in de steden van het Roergebied, georganiseerd onmiddellijk na het vertrek der bezettingstroepen, politie ker zou geweest zijn van de Duitsche re geering om officieele betoogingen, waar aan het moeilijk zal zijn ieder karakter van animositeit tegen Frankrijk (e ontomen, tot later uit te stellen. Men verklaart, dat Hindenburg Duische ambtenaren, die on gehoorzaamheid en verzet toonden tegen de bezeltlngsautoriteiten, zal ontvangen, complimenteeren en misschien wel heloonen Men gelooft hier, dat dergelijke boloogin- gen het succes van eventueele onderbande lingen met Stresemann bij de Fransche openbare meening1 niet zouden bevorderen Bulgarije. Prins Se'feddin in Bulgarije? Het spoor van prins Se'ifeddin, den zwager van koning Foead van Egypte, die een week geleden ontvluchtte uit de ze nuwinrichting in Zuid-Engeland, waar hij sinds jaren verpleegd wordt, is thans ge volgd tot in Bulgarije. Aan de grenzen wordt scherp toezicht gehouden, daar men verwacht, dat de prins door Bulgarije Tur kije zal trachten te bereiken. De politie te Sofia meende Maandagmorgen de hand gelegd te hebben op den voortvluchtigen prins, doch dit bleek een vergissing lo zijn. Syrië, In Syr.ië is alles rustig. Het ministerie van Oorlog te Parijs spreekt opnieuw de tendentieuze berichten betreffende den toestand in Syrië togen. Op het oogenblik heerscht volledige rust in de Levant, meldt Havas. Marokko. De Spanjaarden geland? In do baai van A1 li u c e m a s. Officieel wordt uit Madrid geseind, gistermiddag om 12 uur de Spanjaar in de haai van Gobadilla op het sell eiland Morro Nueva (haai van Albi mas) zijn geland. Eenigo oogenblikken Ier bezetten zij hun stellingen zonder tegenstand to ontmoeten. De (roepen staan onder commando generaal Saro. Volgens A 1) d-e 1-K rim i s d e 1 a n ding mislukt Een koerier van Boni Msooar. 5 uur van Tanger gelogen, waar de tclcfoonleiding van Ahd-el-Krim eindigt, meldt, dal vol gens oen communiqué van \bd-e1-Krim\s hoofdkwartier de Spaansehe landingspo gingen Ie Wadlau mot zware verliezen zijn afgeslagen. Beweerd wordt, dat de ltiffs- artilorio te Wadlau zeven Spaansehe trans porlseliopon of andere booten in den grond boorde, terwijl te Alhucemas 14 Spaan sehe schepen werden vernietigd. Wal er van dit alles waar is. valt voor- loopig niet te beoordeiden. Reelilstrecksclic berichten zijn van de betrokken kustplaat sen nog niet te Tanger ontvangen, hetgeen niet iiel oog op den afstand en de gebrek kige verkeersmiddelen ook niet mogelijk is. De Riffmoorcn Ie Tanger zeggen, dat in de haai van Alhucemas en op het strand mijnen zijn gelegd, terwijl 't bombarde ment oj) Spaansehe en Fransche oorlogs schep- a van de verdedigingswerken van de Biffs ernstige schade aanriclille h d-e 1-T\ r i m's v e r d e d i g i n g. Gemeld wordt, dat de Biffs in de baai van Uhucenins eenzelfde verdedigingssl-d- sel hebben nis de Turken indertijd op Gal- lipoli lubben toegepast. Er loopen veld- sporen lines de kust. waarlangs de ka nonnen snel verplaatst kunnen worden» De verdediging is uitstekend ingericht, en van de plaatse!iike gesteldheid is goed ge bruik gemaakt. Zoo is b.v. van natuurlij ke holen profijt getrokken om daar kanon nen 'op te stellen die dus legen vijandelijke vliegh .invallen beveiligd zijn. Wat de uit rusting der Riffijnon met wapenen betreft, is gebleken, dat o.a. wapenen gesmokkeld werden niet twee vliegtuigen, die aan een particuliere maatschappij toebehoorden en op de kust van Tlalië op>!"g< n. Eerst voor enkele d i-.en is lu-t een Fran olie torpedo- boot gelul I een dezer vliegtuigen (e van- China. Een tarievenconferentie. Alle mogendheden, die liet verdrag van Washington liadden geleekend hebben thans Ghina's uitnoodiging voor de larie- voneon foren tic aangenomen Ernstige relletjes te Shanghai. Te Shanghai lieliben s avonds rellolies plaats gehad na afloop van oen vergade ring van vijfhonderd slakende koelies in do Ghinooscho wijk tor herdenking van do slachtoffers dor relletjes van 30 Mei en als protest logen do ..onredelijke verdragen Do menigte, dio door agitatoren (ot ra zende opgewondenheid was gein-acht. trok naar de internationale wijk. waar zij do politie aanviel met straatkeien, sloenen,- stokken en andere wapens. Twee politie agenten werden gedood. De situatie der politie werd netelig en ten slotte was zij gedwongen op de menigte te schieten. Een man werd gedood en een zwaar gewond: terwijl twee personen licht gewond wer den. Naar wordt meegedeeld is liet thans in het Chiueezcnkwartier rustig. Amerika. Dc Amerikaanschc ontwapenings conferentie. G o o 1 i d g's plannen. Uit het zomerverblijf van Coolidgo te Swampscott, wordt heden gemeld, dat do president nog steeds denkt aan hel bijeen roepen van een tweede conferentie tot vermindering der bewapening, zoodra do omstandigheden daarvoor gunstig woruen geacht. BINNENLAND Koninklijke Besluiten. Voorzitter Eersto Kamer. Bij Kon. besluit van 5 dozer is tot voor zitter van do Eerste Kamer der Staten-Gc- neraal gedurende de zitting, die zal aan vangen op den derden Dinsdag in Sep tember 1925, benoemd do heer J. .T. G. ba ron van Voorst tot Voorst, lid van die Ka- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De Leidsche hoogleeraar prof. v. Eysinga is tot voorzitter gekezen van de 2e com missie van den Volkenbond. De a.s. ministerconferentie over het Vei- lighcidspact zal einde September te Lau sanne worden gehouden. De Spanjaarden in het Riff-gebied ge land? BINNENLAND. De Canisiusfeesten te Nijmegen (2.1c blad). Nabij Gouda zijn twee bejaarde vrouwen overreden en gedood. (Laatste Berichten). Vragen van Kamerleden. Aanslagen der la n d b o u w eis i n de Rijksinkomst© n- belasting. De lieer Westerdijb, lid van de Eerste Kamer, heeft aan den minister van Bin- nenlandsche Zaken en landbouw, dc vol gende vragen gesteld betreffende het ge bruik maken van opgaven voor do lnnd- bomvslalistick bij de vaststelling van <lu aanslagen der landbouwers in de rijksiu- komsleiibolastiiig; 1. Is bot den minister bekend, dal in specteurs der directe belastingen, althans één dier inspecteurs, gemeentebesturen, al thans één gemeentebestuur, hebben ver zocht inzending van dc vanwege bel e- meenti'bestuur bij de landbouwers hui-' aan huis verzamelde opgaven voor de land bouwslatistiek, ten einde daarvan gebruik te maken bij de vaststelling van de aansla gen der landbouwers in de Rijksinkomsten- belasting? 2. Is de minister niet van oordeel, tl.it door de medcdocling van deze opgav.-r. aan dc fiscale ambtenaren, boe belangrijk overigens voor bel verkrijgen van jui.-: belastingaanslagen, de betrouwbaarheid der bindbouwstatistiok in hoogo male zal worden geschaad en vfraarscliijulijk voor een groot doel waardeloos zal woi-h-u 3. Indien dit liet geval is, is dc uiiir.-' i dan bereid, met zóu ambtgenoot vo< r fi nanciën te pvcrwegon, welke maal rog' n belmoren lo worden genomen, ten einde dit bezwaar op te beffen? Kostwinnersvergoeding bij herhalingsoefeningen. YV ij z i g i n g in de w ij z e va n uitbetaling. De minister van Oorlog beeft be.-'ol «n wijziging te brengen in dc wijze van uit betaling der kostwinnersvergoedingen, '"u einde tè bereiken, dot de veryr tol n an J a dienstplichtigen, die voor liorlialingsnef'*- ningen onder de wapenen komen, de ver goeding zooveel nigoelijk ontvangen op de dagen, waarop in de meeste gevallen nuk de loonen worden uitbetaald. Tot duverre geschiedde d. uilkei-riiu; om de 10 dagen door een korps.idmibi -a ra leur of den burgemeester ter plaatse, waar do gezinnen wonen Na afloop van elk ti'ii- daag: -li tijdvak kon echter nog niet dade lijk tol do uitbetaling worden overgega: -, omdat deze administrateur of burgeuie-'s- ter eerst een opgaaf van bet uit te kee'-'-n bedrag van liet korps moest afwachten Volgens de gewijzigde regeling zullen de vergoedingen zooveel mogelijk wekelij' ->-h en I des Zaterdags bij I, korps aan <h dienstplichtigen worden uil gekeerd, telkens over de dan afgeloopen week. De dienst plichtigen moeten dan zelf zorgen voor Imt afdragen of overmaken van de vergooding aan d eclitrenoole of de verwanten, waar toe, zoo noodig. de hulp van den admini strateur kan worden ingeroepen. Zal flit oen nanniei'. ve,uelling de uitbetaling geven, voor de 1 •■'.«radmini- stratie zal de niewue regeling zoo eenvou diger zijn, daar liet telkens heen en weer zc: 'en van vergoed ingsst uk ken van het eeno korps naar hot andere of van het korn naar den burgemoei-ter floor ver meden word' r' ""iiflicii zuil-o de irge- meesler, die met de uitbetaling belast we ren in plaatsen, waar "een garnizoen is, van d- bemoeiingen ontheven •nrrf n. De nimr.ve re - ling zal voorloonig gelden ten aanzien van clc opkomst a or herbalings oefeningen en wel uitsluitend niet betrek king t"t hen, die op of na 1 September j.l. in wvr' -llik n dienst zün gekomen. Pensioenen en wachtgelden. Uitbetaling der chèque Het departement van financiën deelt mede, dat in bet vervolg alle pensioenen en wachtgelden ten laste van de Nederland sche slaatsbegrooting en ook die ten laste van het Algemeen Burgerlijk Pensioen fonds per cheque zullen worden betaald. Hieronder zijn begrepen dc pensioenen vau de onderwijzers, loodt en, de mindeie employecrden van zoo- en landmacht, de gemeente-ambtenaren, de polder- on wa terschapsambtenaren en allo weduwen- en woozonpensioenen voor zoover dio pen-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1