16e Jaargang.
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1925
No. 5039
3)e Simdóeho, Gou/fco/nt
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling
Voor Leiden 39 cent per week f2.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
Franco per post f 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ut.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiên 30 cent por regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. z
Kleine advertenifën, van ten hoogste 30 woorden, waarin,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
huur, koop en verkoop 10.50.
Pit nummer bestaat uit twen
bladen.
V Over een invloedrijke vereeni
ging.
De waarde-hepaling van oen organisatie
hangt mede af van liet aantal personen,
hetwelk zulk een organisatie als leden telt,
of onder wie zich hare werking uitbreidt,
tol wie zich hare directe invloëcl. uitstrekt.
Welnu, dan mag in onze slad Leiden een
Katholieke Vereeniging, welke een direc-
ten invloed heeft aldus het jaarverslag
'ever 1923 en 1924 op meer dan 500 per
sonen, zeker tot de voornaamste worden
gerekend.
Zulk een Vereeniging is de Zita-Vereeni-
ging. Wij hebben- onlangs uitvoerige mede
deelingen gedaan over genoemd jaarver
slag. Maar wij willen op deze plaats nog
'ns met een enkel woord de aandacht op
de Zita-Vereeniging vestigen.
De vier afdeelingen: R.-K. Vereeniging
tot Bescherming van Meisjes, Margareta
van Carlona-stichting, Meisjespatronaat en
R.-K. Vakschool voor Meisjes zij zijn
alle opgegroeid tot krachtige organisaties,
die vele jaren lang van onberekenbaar-
groot nut zijn geweest voor duizenden
meisjes.
Dank daarvoor aan allen, die bun krach
ten aan dat werk hebben gegeven.
Allereerst aan den Directeur, van wien
'ns gezegd is: Als men pater Bouters ziet,
denkt men aan de Zita-Vereeniging; en, als
men aan de Zita-Vereeniging denkt, „ziet
men pater Bouters.
Dank ook aan de vroegere besturen en
werkende leden, wier moeizame, opoffe
rende toewijding, al hebben zij ook alles
gedaan voor de goede zaak, toch, in de nu
zoo gewijzigde omstandigheden, niet mag
worden vergeten!
Dank aan cle energieke besturen en wer
kende leden en beheerders der instellin
gen van het heden.
Dank ook aan al degenen, die door hun
financieelen steun het beslaan en
den groei der Zita-Vereeniging bobben
mogelijk gemaakt.
Die financieel steun nu is ook in de
huidige omstandigheden dringend noodig
het laatst verschenen jaarverslag roept
en smeekt er om!
En, omdat wij eenigermate vreesden, dat
bet geluid van die om financieelen steun
vragende stem maar al te gauw vervlogen
zou zijn, langs de hoofden en harten der
Katholieken heen daarom willen wij ze
hier nog eens laten hooren, citeerend de
volgende zinsneden uit bedoeld verslag:
„De actieve, arbeid wan de afdeelingen
beeft een directen invloed op bet geestelijk
en stoffelijk welzijn van meer dan 500
•meisjes en daardoor behoort de Zita-Ver-
ceniging tot de' grootste en invloedrijkste
vcreenigingen van godsdienstig-sócialen
aard in Leiden.
Zij beoefent op Roomscb-Katholieken
grondslag een directe actie, als preventief
middel tegen de lieillooze uitingen van den
z.g. modernen tijd.
Voor dergelijk streven, voor zulk een
hoog doel kan nimmer voldoende gearbeid-,
nooit voldoende geofferd worden.
Wij blijven vertrouwen op Gods hulp en
op de mildadigheid van Leiden's Katho
lieken".
Dat vertrouwen worde niet beschaamd!
Inzameling Stormramp 1925
Vorig bedrag
T. G. te O.
616.51*
2.50
Totaal
619.01*
Ontvangen giften door het R.-K. Huis-
vestings-Comité:
M. B. Tot intentie voor de zie
len ir het vagevuur 2.50
N. N. te Voorhout 60.
Bij den Penningmeester van het Storm
ramp-Comité kwamen nog de volgende gif
ten in:
J. 5.—
H.. N. 1.—
J. v. d. Rh. 5.
N. 1.50
J. J. de la C. 10.—
H. P. V. 10.—
Ir. C. H. N. 5.—
Giften worden nog gaarne aangenomen
door den Penningmeester, den heer F.
Muvs van de Moer, Plantsoen 49, Giro
nummer 57471.
GUiTEISLflWD
Volkenbond.
De Volkenbondsraad.
De Mossoel-kwestie.
TTot geschil tusschen Turkije en Groot-
Bril (annië, welk land mandataris is voor
Irak, - betreffende het eigenaarschap van
cle provincie en stad Mossoel kwam gister
yoor den volkenbondsraad.
De documenten, welke den raad voorge-
legt zijn, zijn de officieele aanspraken van
de betrokken regceringen en bet rapport
van drie volkenbondscommissarissen, die
deze kwestie dit jaar bestudeerd hebben.
Zoowel de Turksche als dc Brilsclie regee-
ring hebben zich verplicht de uitspraak van
den raad te aanvaarden. Hare respectieve
standpunten zijn voor den raad uiteenge
zet door Amerv, Britsch minister van
koloniën en door Twefik Rusbdi Boy, chef
van de Turksche delegatie. Algemeen wordt
verwacht, dat deze kwestie verwezen zal
worden naar de commissie van Zwcedscbe,
Spaansche en Urugueesche gedelegeerden.
Op bet laatste oogenblik beeft de Turk
sche regeering nog getracht de zaak te ha
ren gunste te doen wenden door het voor
leggen aan den raad van een memoran
dum, waarin Groot-Brittannië beschuldigd
wordt den toestand te hebben beinvloed
door marine-activiteiten in de Aegeische
Zee. De Britsche delegatie is in slaat deze
beweringen categorisch tegen te spreken,
daar de bewegingen van de Brilsclie ma
rine aldaar niet van bet normale zijn
afgeweken
Duitschland.
De optanten-kwestie.
Een onbeantwoord voorst,el.
De rijksregeering heeft eenigen tijd gele
den nog een poging gedaan met Polen lot
een vergelijk te komen betreffende de op
tanten. Daar er in beide landen nu om
trent evenveel optanten overgebleven zijn,
bad zij haar gezant in Warschau opdracht
gegeven de Poolsche regeering voor te stel
len deze menschen verder met rust te
laten.
De Duitsehe regeering zit. sedert 21 Au
gustus op antwoord op dit voorstel te
wachten, maar de kans er een te krijgen is
niet groot, daar graafN Skrzynsky, zonder
verder van zich te laten hooren, naar Ge
neva vertrokken is.
Nog geen ontruiming van Kleef.
De „Libre Belgkjue" die bet bericht uit
de Duitsehe bladen aanhaalt, volgens het
welk de Belgische troepen zouden begon
nen zijn Kleef te ontruimen, zegt dat dit
bericht-onjuist is. Het vierde regimen^ lan
ders, dat te Kleef in garnizoen ligt, is
voor manoeuvres naar Eisenborn getrok
ken. Deze militaire beweging werd ver -
keerd uitgelegd en gaf aanleiding tot het
gerucht, dat de troepen definitief vertrok
ken.
De manoeuvres van de landers zullen
tot 20 September voortduren. Een deel van
bet vierde regiment zal zicli dan naar Na
men begeven, terwijl het andere deel naar
Kleef, terugkeert.
Frankrijk.
Het 24e intern vredescongres.
Rede van Loc be.
Loebe, de president van den Duitsdien
rijksdag heeft op het 24ste Internationale
vredescongres te Parijs toch nog een rede
gehouden waarin hij betoogde, dat het thans
niet meer de kwestie is, om de groote vre-
desidealen te doen erkennen, doch deze
idealen lot werkelijkheid te maken.
De indüstrieele ontwikkeling van Ameri
ka en het ontwaken van Azië maken een
aaneensluiting van .Europa noodig.
Een gedeeltelijke ontwapening kan
slechts tolunie zijn, welke ingeleid moet wor
den door particuliere overeenkomsten tus
schen de Fransche en Duitsehe indnstriee-
len, waardoor een politiek vergelijk moge
lijk zal worden en nieuwe oorlogen voorko
men zullen kunnen worden.
De Duitsehe vredesvrienden zullen iedere
overeenkomst begroeten, waardoor de oor
log als een misdaad wordt gebrandmerkt.
Vervolgens besprak hij liet vraagstuk
der gedwongen arbitrage, waarbij hij er
op wees, dat deze zonder ontwapening niet
.ten volle aan liaar doel zal beantwoorden.
En gedeeltelijke ontwapeningTcan slechts
als overgangsstadium tot een nlgemeene
ontwapening worden aanvaard. Van nog
meer belang is echter, dat ook een moreele
ontwapening werkelijkheid wordt. Indien
liet gelukt de oude twisten tusschen
Frankrijk en Duilsehland te doen verdwij
nen en bet Duitsehe en Fransche volk tot
elkaar te brengen dan zal het groolc ideaal
van den Europeeschen vrede bereikt zijn.
De belangrijkste .gebeurtenis, welke liet
congres te zien zou geven, dat nl. de voor
zitters zoowel van hot Fransche als van
Jret Duitsehe parlement hier het woord
zouden voeren, is niet verwezenlijkt.
Herriot -iieeft geen rede gehouden. Ds
aanleiding daartoe is wellicht te zoeken in
de red»! •oeving, die Loebe Zondag over de
aansluiting van Oostenrijk aan Duilsch-
land heeft gehouden, welke redevoering in
dc Parjjsehe pers-scherp is veroordeeld. Op
~«-t congres zelf heeft Loebe deze beweging
niet ter sprake gebracht. Wel zal hij deze,
naar hij aan een Amerikaansch journalist
verklaarde, voor de vergadering van de
interparlementaire unie. welk" innenkorl
in Amerika zal worden gehouden behande
len. Loebe wordt 29 September'te New-
York verwaefht en zal dan ook een 14 dagen
ta Washington doorbrengen.
Lyautey's toekomstige functie
Do „Oeuvre" meent te weten, dal de
ministerraad maarschalk Pétain zal be
noemen lot generalissimus der troepen in
Marokko. Het blad.voegt hieraan toe, dat
de regeering in geen géval cle bedoeling
heeft, zicli van de medewerking vap
Lvautcy te bevooven. Deze zal. half Sep
tember naar Mprokk^terugkoerenten
einde eenige politieke kwesties op te los
sen. Vervolgens zal bij weder naar Parijs
komen, om de regeering op de hoogte te
slellep van den toestand
De Syrische Pétain
Generaal Gamelin, die ter beschikking
was gesteld, is benoemd tot bevelhebber
der troepen in de Levant en toegevoegd
aan den Hoogen Commissaris in Syrië,
generaal Sarrail.
Bankbeambten-reüetjes te Parijs.
Botsingen met de politie.
Stakende bankbe&mblen hebben voor
een financieele instelling in de Rue Scribe
manifestaties gehouden. Zij gooiden met
steenen dc ruiten in en dwongen do instel
ling de deuren te sluiten. Bij deze gelegen
heid hadden vechtpartijen plaats tusschen
politie en stakers, waarbij aan beide kan
ten gewonden vielen. Er hadden verschei
dene arrestaties plaats. De stakers bega
ven zich vervolgeus naar een andere groo-
to financieele instelling aan don boulevard
des Ilaliens, waar zij op dezelfde wijze te
werk gingen.
Andere groepen manifestanten gingen
naar de groote boulevards en naar nabu
rige stralen, onder liet geroep van „Onze
honderd francs", terwijl zij voor groote
crediet''instellingen manifesteerden.
Ergeland
Noord- en Zuid-ierland gaan confereeren
Een samenkomst van
Craig en Cosgrave.
De „Daily Express", welks eigenaar, lord
Beavorbrook, geïnteresseerd is bij de Ier-
sche kwestie, verneemt, dat er waarschijn
lijk een conferentie zal plaats vinden tus
schen Graig, den premier van Noord-Ier-
land. en Cosgrave, president van den Ier-
sclien Vrijstaat, betreffende do Iersche
grenskwestie.
Staking op de Kanaalbooten.
Monstering in andere havens.
Geen van de Kanaalbooten tusschen
Southampton en Havre, Caen, de Kanaal
eilanden en St. Malo kon Woensdagavond
uitvaren. Daardoor zijn honderden passa
giers gestrand. De booten, die van New-
haven, Dover en Folkestone vertrekken,
ondervonden geen last van de staking.
De Southern Railway laat in andere
dan de Kanaalhavens monsteren ter ver
vanging van de stakende bemanning der
Kanaalbooten.
Roemenië.
Wederom een revolutionair complot ontdekt
Het Roemeenscbe regeeriugsblad ,.Vit-
torul" meldt volgens een bericht nit Ber
lijn, dat op een geheim revolutionair ar
beiderscongres te Boedapest plannen zijn
gesmeed omtrent een opstand tijdens de
Kamerzitting.
De politie arresteerde negentien deel
nemers aan de conferentie.
Letland.
Massa-arrestatie van communisten.
Door de politie in Letland zijn verschei
dene communisten te Riga gearresteerd.
Verscheidenen van hen behoorden tot de
Moskousche Academie voor Buitenland-
sche propaganda, en waren met valsche
passen naar bet buitenland gekomen. Er
hadden verder in de provincie 21 arres
taties plaats, en 48 te Libau. De politie
heeft een groote menigte compromitteren
de documenten in beslag genomen, waar
onder gedétailleerde instructies voor het
omverwerpen van de Letlandsche consti
tutie.
Syrië.
De opstand der Drusen.
Het lot van Soeëida.
Ofschoon het Fransche garnizoen in
Soeëida van draaidloozo telegrafie is
voorzien, heeft men sedert eenige dagen
geen bericht meer ontvangen. Eén ding
is zeker: de stad, welke sedert Juli reeds
door de Drusen belegerd wordt, is nog
steeds omsingeld. Het garnizoen is in de
kazorne-Bou*xin, een voormalige Turk
sche kazerne, van zwaar basalt opgetrok
ken en even buiten do feitelijke stad gele
gen. ingesloten.
In Beirocth vrrngt men zicli met eeniere
bezorgdheid aE o2 het garnizoen nog iyel
over voldoende water beschikt. Tot liet
vorig jaar waren de stad en het garnizoen
verplicht water te putte'1 "uit twee groote
resrvoirs, welke uit den Romeinschen tijd
dateerden en slechts in het regenseizoen
volliepen. Thans is hier verandering in
gekomen doordat er eïE J.8 km. lange wa
terleiding is aangelegd, welke liet op 1400
meter hoogte uit de hergen opgevangen
water naar Soeëida voert. "Men hoopt nu,
dat do Drusen er niet in geslaagd zijn de
zijtak, welke naar de Bouxin-kazorne
loopt, af te snijden, daar het garnizoen dan
zonder water zou zijn.
Soeëida ligt op nauwelijks 100 km. be
zuiden Damascus, maar c.e verbinding
tussdhen beide steden is zeer onvoldoende
Men moet een vulkanische streek door,
zonder goede wogen, langs lava-plaleaux,
en rotspaden; die slechts voor kameolen
of kleine paardjes bruikbaar zijn. De korte
afstand maakt echter het gebruik van
vliegtuigen goed mogelijk Op die wijze is
liet garnizoen 'dan.ook tat dusver gevoed.
De groote actie aanstaande
De „Times" verneemt uit Jeruzalem, dat
vole Bcdooïnen zicli thans bij de Drusen
hebben aangesloten, zoodat de - opstande
lingen thans een krijgsmacht van 20.000
man vormen. Dc Drusen hebben sterke
strategische punten bezet; hun vertegen
woordigers zijn overal in Damascus on an
dere cenlra werkzaam om de bevolking tot
den opstand aan lo sporen.
Do Fransche toebereidselen voor oen de-
jïnitieven aanval zijn irïtusschen ongeveer
gereed en de opmar sch wordt dagelijks
verwacht.
IT PE OMGEVING
Gemeenteraad.
Centrale verwarming. --
R.K. Jongensschool. Post
stempel voor Lisse.
Voorzitter de burgemeester. Aanwezig
alle leden.
De Voorz. opende de vergadering en
herdacht, alvorens tot behandeling dei-
agenda over te gaan, het groote verlies,
dat do gemeente heeft geleden, door liet
overlijden van den heer v. Vliet, directeur
van liet waterleidingbedrijf. Spr. hoopte,
dat dc gedachtenis aan dezen ijverigen
ambtenaar in dankbare herinnering mocht
blijven, Deze wodrden werden door de
raadsleden staande aangehoord.
De notulen worden onveranderd vastge
steld.
Vervolgens was aan .de orde het voorstel
van B. en W. lol wijziging van artikel 3
van liet Reglement van Orde. B. en W.
stellen voor de Gemeenteraadsvergaderin
gen mot het volgend gebed Ie openen:
„Almachtige God! Wij bidden II om
Uwen algenoc czamon Zegen bij de vol
brenging der werkzaamheden, die onS
zijn opgelegd.
Sollénk ons wijsheid en voorzichtigheid:
verlevendig in ons een diep besef van onze
afhankelijkheid van U en doe onze beraad
slagingen strekken tot bevordering van de
ware belangen van deze gemeente."
Do heer Sobels zegt, dat het voorstel
van B. en W hem spijt.
Het is volgens spr. hier niet do plaats
om een theologisch debat op te zetten,
maar volgens spr. kan een waarachtig ge
bed alleen geschieden in de binnenkamer
des gemoeds.
Spr. acht het twijfelachtig of bij dc ver
gadering dan altijd wel de juiste gemoeds
stemming aanwezig is en is dat niet 't ge
val, dan wordt het gebed een profanatie
en onlaai'dt in een godslastering.
Welli. Warmerdam merkt op, dat deze
gebedsformule in een neutraal lichaam de
beste is gebleken. En spr. zegt prijs te slel
len op dit gebed, omdat de katholieken
God erkennen, die dc maatschappij leidt
en bestiert en men Gode welgevallige wer
ken moet doen. Wel zou spr., na overleg
met andere raadsleden, liet woord „alge-
noogzaam" willen veranderd zien in „on
misbaar."
De Voorz. verklaart zicli persoonlijk ge
heel met de meening van den lieer Sobels
te kunnen vereenigen en liet voorstel is
opgemaakt gAlurende sprekers afwezig
heid. Spr. heeft, wat hem persoonlijk be
treft bezwaar tegen bet voorlezen van liet
gebed. Hij zal liet daarom niet doen; do
gemeente-secretaris heeft zich bereid ver
klaard liet gebed voor te lezen.
De heer v. Kesteren zegt zijn stem aan
het voorstel niet te zullen geven, omdat de
formule liern niet voldoet. Hij zou er wel
genoegen mede kunnen nemen als de for
mule op meer Roomsche wijze was opge
steld.
Den lieer Algera verheugt het voorstel
van B. en W., omdat hij ook inziet, dat
ook een gemeenteraad het Goddelijk gezag
moet erkennen.
De hoer Kuipers zal v<ï<ïr hel voorstel
van B on W stommen. Als Christenen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Mosoelkwestie voor den Volkcnbonds-
raad.
Kleef nog niet ontruimd.
Staking op de Kanaalbooten.
Het groote Amerikaansche luchtschip,
de „Shenandoah" is vernield. Er zijn 13
dcoden en verscheidene gewonden. (Lucht
vaart, 2c blad, en Telegrammen, le blad).
BINNENLAND.
De Gedeputeerden-verkiezing in Zuid-
Holland Protesten van de S. D. A. P.
(2de blad).
Vooruitgang van de R.-K. Vakbeweging
(2de blad).
De iconen voor de mijnwerkers worden
tol 1 November door de directie gehand
haafd (2de blad).
LEIDEN.
De Vaandeltentoonstelling in Musis"
(2de blad).
Onze Geïllustreerde Panina
Du pholo-pagina geeft o.m. de photo's
betreffende de Hugo dc Groot-herdenking
to Delft De collecte voor de slachtoffers
\.ui cle stormramp ie Amsterdam Do
blindoiischool te Zeist De turf-verzen
ding.
zijn wij verplicht Gods onmisharen zegen
af lo smooken, waar we ons ook bevin
den. Dit is plicht voor oen Christen.
De Voorz. merkt op, dal men hier in den
gemeenteraad zil met personen van ver
schillende richtingen. Wil men bidden,
lant men dit dan voor zich zelf doen
Hot spijt welli. -Tromp dat do voorzit
ter zoo togen hot voorstel is. Waarom, be
grijpt hij niet. Hot zullen misschien prin-
cipieole redenen zijn.
De raad verklaart zicli ermede aceoord
liet woord „algenoegzaam*" le veranderen
in „onmisbaar."
De lieer Verduyn wil het voorstel aan
houden Hij ondervindt editor geen inslem
miiig bij de overige leden.
Do lieer Sogers merkt op, dat na over
weging besloten is over dit punt geen
openbare discussie te voeren. Nu do voor
zitter de formule niet zal willen voorlezen,
vindt spr. 'i boter dat een wethouder dit
zal doen.
De Voorz.: Tiet kan mij niet scholen,
wie het doet. maar ik zal het niet doen.
Dan wordt het voorstel van B. on W.
mol de kleine wijziging aangenomen. Vóór
stomden do leden: Kuipers, Langeveld, Al-
gera, C. Schrama, Onderwater, Pijnacker,
Verduyn, Sogers, A. n. Schrama. Tromp
en Warmerdam.
Tecen •stemden de leden Sobels en v in
Ke.e leren
Vervolgens wordt behandeld een verzoek
van de N.V. Onlginningsmaalscliap 'ij
„Het Landschap Drenthe", aanbevolen
door den Commissaris der Koningin in
Drenthe, om voor de ontginning van gron
den ten behoeve der stichting van boer
derijtjes jsomposl gratis beschikbaar lo
stellen.
B. en W. stellen voor, dit liet vulgeiul
jaar Ie doen; want dit jaar was niet meer
mogelijk do compost af te slaan zonder
dat daar kosten voor lading enz. voor do
gemeente op komen.
Z h. st. aangenomen.
Hot verzoek van don Raad van Zoeler-
woude, om adhaesie to betuigen aan zi.in
adres aan do Tweede Kaïner der Sis Ion-
Generaal, om do wet tot regeling van den
z.g. zomertijd in te trokken, wordt op voor
stel van B. on W? voor kennisgeving aan
genomen.
Hol voorstel van B. en W.. om van den
heer J. Dapien, alhier, voor den tijd van
'iO jaren tegen een huurprijs van 10 per
jaar 5 R.R.'grond te huren voor de in
richting van een vuilnisopslagplaats langs
de Akervoorderlaan wordt z. li. st. aange
nomen.
Vervolgens komt tér tafel een verzoek
van het bestuur der Chr. H. B. S. te Lei
den, om een bijdrage van 52.52 in de
onderwijskosten van 2 leerlingen uit deze
gemeente over het jaar 1923.
De heer Sobels vraagt, of de Raad daar
door geen precedent schept voor de jaren
1922 of 1921 Dit werd ontkennend beant
woord.
Alzoo besloten.
Het R. K. Parochiaal Kerkbestuur ver
zoekt gelden beschikbaar te stollen tot aan
leg van een centrale verwarming in do
R. K. Jongensschool.
B. on W. zijn van nieening, dat in ut
geval, waar van kachel verwarming tot
centrale verwarming wordt overgegaan,
geen exhorbitante cisch aan df? "em i to
-ld wordt en dat deze verandering <5
