NOORDEN
R.'KNAAP.
ibe jaargang.
DONDERDAG 3 SEPTEMBER 1925
No. 5038
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaak
Bij onze AgeAten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
Franco per post fi 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 tst
Dtt blad verschijnt eiken daa uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oswons advsrtentlën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver.
huur, koop en verkoop 10.50.
Qit Hummes» bestaat isit tnrea
folatfan.
Vanaf heden is aangesteld tot
Agent van „Üe Leidsche Courant"
de heer
Voor abonnementen en adverten-
tiën gelieve men zich tot boven
staand adres te wenden.
Y Dat allen één zijn.
Te Stockholm is een congres gehouden,
waarop leaders van. -versc3iillen.de Kerken,
te zamen zijn gekomen, teneinde te !>©-
raadslagen over de roeping der Kerken,
om l'eningting te brengen in d'e noodem der
mensoMier'td.
De R.-K. Kerk kon aan dat congres niet
deelnemen. Wat vanzelf sprekend is, om
dat liei congres liet wezen der Katholiek©
Kerk niet erkende.
Toch is ons, aüis Katholieken, zulk een
congres sympathiek.
..Do Tijd" van gisteravond herinnert er
in een hoofdartikel aan, hoe de Paus er
over oordeelt.
Toen de voorhereddi 11 gscon ter entte voor
1 het StocMio1tosc'he congres to GenèvQ werd
gehouden, ontving Pans Benedictus XV
dia hoogö verlegenwoord'gers van heit Con
gres o.p 16 Mei 1910 in particulier©
audiëntie. En door bemiddeling van Mgr.
Cereifcti, toen secretaris voor buitengewoon-
kerkelsjke aangelegenheden, schreef die
Paus aan die deputatie: „Met besten dank
voor uw bezoek verklaart, de H. Vader, dat
Hij, ate opvolger van kfiint Petrus en
plaafsbekleeder van Jezus Christus, geen
el oc lender wensch heeft dan dat er zij
één kudde en één herder. Z. H. voegt
daarbij, dat de leer en do praotijk der
Roomscfo Katholieke Kerk inzake de een-
li e:,d der zichtbare Ive.rk van Christus der
wereld goed hekend is. Daaruit volgt dat
de Kathobeke Kerk van -een Congres als
dit niet kan deelnomen. Maar Z. H. mis
prijst het Congres niet voor degenen, die
niet vereen1"gd zijn met den Stoel van P©-
trus. Integendeel Hii.i wensoht vurig en
bidt voor hen, d;e zullen deelnemen aan
liet Congres, opdat ei'j door Gods gonad©
het licht mogen z!?n" en zich vereenigen
zullen niet het» zichtbare Hoofd dor Kerk
door W'en zij mét open armen zullen wor
den ontvangen."
In gelijken zin heeft de nu regeer oude
Paus Pius XI gehandeld en gesproken. In
een audiëntie, welke die H. Vader voor
cenigen t-'jd toestond aan don Zweedsdhen
i .kant Neander, medewerker van den
Lu Hier sch en bisschop SÖderblom, vere
k'aarde Z. H., dat de Katholieken te
Stockholm niet ontbraken uit gebrek aan
belangstelling. De Paus beloofde integen
deel te zullen bidden voor hot welslagen
van het Congres en zegende het. En het
a s. Concilie zou toonen, hoezeer de here
ceniging der Kerken een der groote zor
gen is van den H. Stoel.
Sympathiek is ons, als Katholieken, bet
zoeken naar waarlveid in eenheid heit
fi t reven naar verbetering etn veredeling
der verhoudingen tusschen de menschen
onderling het hoog heffen van zedelijke
idealen wat ales uilt zulk een congres
spreekt en roept.
Maar bij onze sympathie voor zulk een
uiting van geestelijk.© Voornaamheid als
bedoeld congres voegen wij 't kan niet
anders den wensoh, dat al dezen zoe
kenden en sbrevefaden do oogen mogen ge
opend worden, dat al deze eens ih nede
righeid zullen mogen belijden dat dJe>
waarheid in eenheid te vinden is, alleen
en uifóhr'itend, in do Roonisch-Katholiek©
Kerk dat al deze zich eens in oprecht-*
beid zullen wenden tot den Paus van Ro
me, wienis gezag do noodzakelijke voor
waarde is voor de eenheid, en in wiens ge
zag 304 miiUiioe'n Katholieken over heel de
wereld verbo'nd'en zijn. in een eenheid, di©
haar weerga in de wereldgeschiedenis
nooit gevonden heeft en nooit vindon zal.
Dat allen één zijn bidden wi'j
Inzameling Stormramp 1925
C. J. W. F.
20.—
E. W. S.
2.50
Dr. C. de B.
10.—
Dr. W. P. J.
10.—
Dr. H. R. W.
10.—
J. P.
25.—
A. M. do B.
5.—
Giftén worden nog gaarne ingewacht bij
den Penningmeester, den heer F. Muys
van de Moer, Plantsoen 49, Gironummer
57471.
BUSTENLAND
Vorig bedrag
G. S.
614.011
2.50
Bij den Penningmeester van het Storm
ramp-Comité zijn nog de volgende giften
ingekomen:
Volkenbond.
De raad bijeen.
Een kalm begin.
Do eerste openbare zitting van den Voli
kenbondsraad is een teleurstelling geweest
voor allen, 'die sensationeele verklaringen
mochten hebben verwacht. De zitting ie
gisteren geopend met. een korte toespraak
van d'en Franschen minister vaui Builen-
landsche Zaken, Briand. De Mosoelkwes-
tie is nog niet behandeld, doch tot heden
ochtend uitgesteld. Wèl is behandeld de
oprichting eener internationale unie tot
het verstrekken van bijstand aan landen,
die door natuurrampen woiJden geteisterd.
Dit ontwerp is ter definitieve goedkeuring
naar de vergadering van den Volkenbond
doorgezonden, dlie Maandag a.s. zal wor
den geopend.
Voorts zijn behandeld referaten over de
opiumkwestie rm «de Greksoho minderhe
den. Ten aaarzien der Mosoelkwestio ver
wacht men, dat die Volkenbond? ra a cl een
kleine commissie, beslaande uit vertegen
woordigers van Spanje, Zweden en Uru
guay, zal instellen, die zal trachten c'en
directe regeling tusschen de belt rokken
partijen tot stand te brengen.
De Veiligheidskwestie.
De juristenconferentie.
De besprekingen gohcim.
Op voorsbei van -d'en Franschen veri©-
gemvoordlüger Fromageot werd besloten,
dat. do besprekingen di?r vijf deskundigen
geheim zullen worclen gehouden. Oor
spronkelijk waren noc-h de Duilscke, noch
dé Belgische en ït.aldaansche leden er
voor, maar ten slotte werd hiertoe toch
besloten.
Italië en Polen.
De deelneming van een Ttaliaansch ge
delegeerd© aan de jurrstan-comm-'ssie te
Londen spoort de Poolsche diplomati'e er
toe aan tê verzoeken rechtstreckscli aan
de onderhandelingen over het Veilughoi'ds-
pact te mogen deelnemen. Natuurlijk is
het te laat voor toetreding tot d'e commis
sie zelf, doch Warschau wenscht dait heit
officieel van den arbeid der commissie in
kennis zal worden gesteld en dat Po'en
over de quaestie zal kunnen onderhande
len, want Polen is 'evenals Tsjecho-Slowa-
kije, "nog méér dan Italië, in het Rijnpact
geïnteresseerd, daar dliit Pact met de
quaestie der arbitrage mét Duillschland
inzake de betrekkingen in hot oosten ver
band houdt.
Ouitschland.
De tweespalt in het Centrum.
Het optreden van Wir th.
Wirth's strijdlustig optreden heeft" al
lerwegen veel indruk gemaakt en met
spanning wordt het verloop van dén Ba-
denselien centruinsdia.g tcigemoetgezien.
Behalve Wlirth zal ook Marx aldaar het
woord voeren, vermoedelijk om tusschen
den opstandeling en Fe'hrenbach liemidde-
lend op te treden.
Marx is echifier volgens d'e „Voss'isohie
Ztg." ëen tegenstander van het bijeenroe
pen van een extra-partijdag.
De politieke gevolgen van den naderen
den strijd zijn op het qogenblik nog niet
te berekenen.
Een blad als de „Krouzzeitung" beginlt
vrees te kosteren, dat do tweespalt in het
centrum wel eens aanleiding kon geven
tot een val van de regeering.
Frankrijk.
De politieke toestand.
De concentratie-formule.
Hot ongewone feilt van het parlemen
taire vacant los ei zoen is, dat aTle politie
ke brouwketels om hét hevigst koken,
schrijft de Msb. uit Parijs.
Het schijnt, dat de oppositie de for
mule van Leon Bérard voor do republi-
kein.sehe midden-concentratie accepteert:
Als Painlevé niet de politiek van zijn oude
meerderheid (het kartel) kan volhouden,
dan heeft bij eenvoudig do politiek van
zijn nieuwe meerderheid (de nationalisti
sche van 12 Juni) te volgen",
Deze formule schijnt bet parool te wor
den van alle gematigde republikeinen, die
zeer tegen een verkiezingscampagne op
zien uit vrees dat door de zwakheid van
Painevé Herriot zich -weer van hel be
wind zou kunnen meester maken en dus
de verkiezingen luiden, die hem door de
socialisten zouden worden opgedrongen.
Men wil bovendien de „mooie rol" spelen
door geen anti-kar'tel té slachten, doch
niemand uit te slulilten.
Bat met al zulke negatieve leuzen en
voornemens de parlementaire terugkeer in
zoodanige verwarring zal plaats h ebben),
dat .geen kamerdebatten den toestand kun
nen ontwarren en dat daardoor het kartel
een prachtkans krijgt, zicli weer in den
zadel te zétten, schijnt den polïtieken
heeren niet in het brein te komen.
Het Parijsche vredescongres.
De D u i t s c h e t i j k s d a g->
president aanwezig.
Gistermiddag is, zoodis gemeld, het 24e
Congres van de vredesvereemgi ngen in
de Gorbonne geopend.
De Duitsolie Rijksdagvoorzitter Loebo,
die beifc woord zou voeren, had daarvan
afgezien wegens de afwezigheid van Here
riot.
Wgens de „Éclair©" was hét zwijgen
'van Loebe bet gevolg van een besluit van
de organisatoren van bet congres, dat de
kwestie van de aansluiting van Oostenrijk
bij Duitschlnnd niiöt ter sprake-gebracht
mooli't worden.
De banksiaking.
Geen communistisch o steun.
De Communistische Partij heeft deai
s'.alccndon bankl-©ambten 500.000 francs
"aangeboden ter voortzetting van hun
strijd. Dit aanbod i's evénwel vrij koeltjes
ontvangen en ©en meerderheid der sta
kers toonde zich weinig geneigd hot te
aanvaarden, daar men de politiek buit dn;
do staking wensoht te lioudem. Een min
derheid was evenwél voor aanvaarding
van het geld. Morgen zal een ni'euwo bij
eenkomst plaats hebben.
In dien afgeloopen macht bobben e enige
incidenten jdaafes gehad. Zoo zijn eenige
f'lesscben iibkst verbrijzeld tegen den gevel
van een dor bankgeld •.won van k:t r.en-
ttmim. Ook liaidbeden oen mani.lïestatio
voor helt Crédit Lyopnais plaats. Vier per
sonen werden gearresteerd.
Engeland.
De communistische propaganda.
Een afweercorps bij leger en
vloot.
In verband met de poging dor commu
nisten propaganda te voeren bij leger en
vloot, heeft de Britsehe regeering beslo
ten een bijzondere afdeeling, welke recht
streeks onder» het departement van oor
log staat, te vormen. Degenen, die daar
van deel uitmaken, waarbij soldaten en
matrozen, die gediend hebben, de voor
keur genieten, mogen tot geenerlei vak
bond behooren.
De zeeliedenstaking.
Een van de leiders van den Nat ionalen
Zeeliedenbond beeft verklaard, dat het
nog maar een kwestie van uren is voordat
de zeeliedenstaking in Engeland met een
sisser zal afloopen, boewei het mogelijk
is, dat er hier en daar nog wel een paar
dagen zal worden gestaakt.
Een massa vergadering van Britsehe
zeelieden heeft de door de reeders aange
boden regeling een beleediging genoemd,
en haar besluit gehandhaafd do staking
voort te zetten.
Enkele grooto passagiersschepen, zoo
als de „Majestic" en de „Berrima", zijn
op tijd vertrokken, ondanks de pogingen
der stakers het vertrek te vertragen.
Hongarije,
De beleediging van Horlhy.
Benicky tot drie jaar gevange
nisstraf veroordeeld.
Voor de strafrechtbank te Boedapest
is gister het proces begonnen legen Ed
mund Benicky, die beschuldigd wordt
door een artikel in de „Az Ujsay" het
ambtsgeheim geschonden cn den rijksbe
stuurder beleedigd te hebben.
Hij werd veroordeeld tot 3 jaar gevan
genisstraf, 15.000.000 kronen boete, 3 jaar
verbod van het bokleeden van ambten en
verbeurdverklaring van zijn politieke rech
ten. Twee weken voorarrest worden In
mindering gebracht van de vrijheidsstraf.
De boeto kan bij niet-belaling veranderd
worden in 150 dagen gevangenisstraf.
Benicky is in hooger beroep gegaan te
gen dit vonnis.
Rusland.
Steeds verder froniwijziging te Moskou.
Zelfs groote erfstellingen
weer toegelaten.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Raad
van Volkscommissarissen besloten heeft
de clausule uit het burgerlijk wetboek van
de Sovjet-Unie te s'chrappen, waarbij erf
stellingen van meer dan 10.000 roebels
verboden zijn. Een speciale commissie is
benoemd welke tot taak hoeft amendemen
ten op de grondwet uit te werken, welke
hierop betrekking hebben.
Arabië.
De beweerde beschieting van het graf yan
Mohammed.
Voor het eerst heeft, zoo meldt de cor
respondent van de „Daily Telegraph" to
Cairo, Egypte zich gemengd in het con
flict in de Hedjas. Koning Foead, die een
vroom Mohammedaan is, heeft een uit
voerig telegram gezonden aan Ibn Saoed,
waarin hij hem namens de Egypt ischo
Mohammedanen verzoekt niet op het graf
van Mohammed Ie schieten en de waar
heid mee te deelén nopens de tegenstrij
dige berichten over aanvallen op Medina
teneinde de in de Islamitische wereld ge
wekte gevoelens door de berichten om
trent de schending er van te kelmeeven.
Marokko.
De strijd tegen de Moeren.
De campagne tegen Lyautoy.
De campagne door do radicalen en de
socialisten tegen Lyautey ondernomen
met het dubbele doel den maarschalk als
wrijfpaal te gebruiken voor de Marokko-
affaire en een pressie op de oppositie uit
te oefenen, om niet het terugroepen van
generaal Sarrail le eischen, neemt met
verdubbelde woede toe.
liet zuidelijk hoofdorgaan van het kar
tel, de „Dépcche de Toulouse" heeft ge
meld, dat Painlevé aan Lyautey gezegd
zou hebben, dat men geen twee maar
schalken- in Marokko wenscht en dat bij
een nieuwe benoeming epn burgerlijk
resident zal gekozen worden.
Deze mededeeling is met groolo veront
waardiging door de gelicele nationalisti
sche pers ontvangen, die niet vergelen
wil, welke gewichtige diensten Loautoy
bewezen heeft en hoe hij zich steeds oen
model-bestuurder beeft betoond.
De „Avenir" zegt, dat als Painlevé al
dus tot den maarschalk heeft gesproken,
hij een slechte daad te meer hoeft ge
daan, en dat hij in de geschiedenis «*o-
hrandmerkt zal blijven als do minister,
die twee groote generaals wist le treffen
op het oogenblik dat zij overwonnen, Man-
gin en Lyautoy.
Men herinnert or algemeen aan, dat
Painlevé nog in Juli in do kamer vol lof
was over het goede bestuur van Lyautey.
Men begrijpt niet, wat thans een ander
oordeel zou wettigen.
De operaties.
Uit Fez wordt gemeld:
Gistermorgen hebben de Franschc troe
pen het gebied vaü Mehalla van vijanden
gezuiverd. Alle dorpen werden bezet.
BIIÜ^EÜLAND
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit van 29 Augustus is aan
J. Beeckman, op diens verzoek, met in
gang van 15 October eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemcento
Zandvoort.
Het Groene Kruis.
Tweodo Ju bal ©um-Qo ngres.
De avond van den eerste dag was be
stemd voor een iinjtiem gezellig samenzijn
in de grooto Concertzaal te Utrechlt. Deze
feestavond is Dijizondo-r goed geslaagd.
O.a. werd die Groene Kruis-film vertoond,
doog Willy Mul'liens geënsceneerd, waarin
de ontwikkeling van de Groene Kruis-be-
wegiing in beeld gebracht is.
De tweede en derde zitting waren ge
wijd aan verscHillende ma a tsch ap p eli j'k-
geneeskimdlige onderwerpen in verband
met den Groene Kruis-arbeid.
Dr. J. Sanders, uit Rotterdam, bekan-
cMdo bet statistische deel van de zuigelin-
genbescliarming ten platt©lande.
De volgende spreker was de heer J.
Reijorm.au, secretaris der Prov. Di'enlscho
Veroen%Lng Het Groene Kruis te Mcppeli,
over: Georganiseerde armen- en rieken-
zorg on do plaats daarin voor Groene- en
Witte Kruis.
Daarna was hot woord aan dr. 3. S. H.
StieTcr, directeur van den gemeentelijken
geneeskundigen dienst te Hilversum. Zijn
referaat was getiteld: Huisverzorging, een
eisch van den tijd en een taak voor Witte
en Groene Kruis.
De derde vergadering, van gistermid
dag, werd voorgezeten roor den heer Ha-
nekamp uit Sitlard. Vanwege het voorge
nomen uitstapje was het programma be
perkt tot de belangrijke ©a belangwekken
de rede ran dr. W. Bcverman, art3 voor*
zenuw- en zietezie.kten. te Santpoort, over:
De opleiding van de wijkverpleegster me
de in. verband met de huiselijke verzor
ging van zenuw- en zielsziekten en zwak
zinnigen.
Na afloop werd oen uiilstapje naar Bill-
hoven gemaakt. Een feestmaal heeft hel
congres In-Jolen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche rijksdagpresident Loebe. otf
het vredescongres te Parijs.
Het vertrek van de „Majestic" bedreigt
de Britsehe zeeliedenstaking met misluk
king.
Moord of ongeval in den nachttrein Am
sterdamBerlijn (Buitentnndsche Berich
ten, 2de blad, en Telegrammen, 1ste blad)<
BINNENLAND.
De stormramp. Bij het R.-K, Huis
vestingscomité binnengekomen giften. (Go*
mengde Berichten, 2do blad).
OMGEVINC.
Opening landbouw-hulshoudschool tö
Alphen a. d. Rijn.
R. K. Universiteit.
Inschrijving der studenten.
Do Rector Magnificus der R. K. Univere
fiiteit le Nijmegen zal voor het inschrijven
van studenten zitting houden op 10, 17,
18 en 19 September a.s. des voormiddags
van 10 tot 12 uur in het Senaatsgebouw,
Keizer Karelplein 11.
Zij, die één of meer enkele lessen of een
groep van lessen wcnschen le volgen, via-*
gen dit schriftelijk hij Curatoren der R.K.
Universiteit aan. Formulieren hiervoor
worden door den Pedej der Universiteit
verstrekt.
Spoorwegpersoneel.
S a m e n w o r ki n g.
De hoofdbesturen van de Nederlandscho
Vereeniging, den R. K. Bond St. Raphael
en den Prot. Christ. Bond, omvattend©
meer dan 35.000 man van liet spoorwegper
soneel, zijn in beginsel overeengekomen,
ook ten aanzien van het reglement dierist-
voorwaarden zooveel mogelijk samen actie
te voeren, ten eindo te voorkomen dat in
dit reglement wijzigingen worden gebracht,
dio voor hot personeel oen verslechting
beteekenen.
Pensioenen bij de Spoorwegen.
De directie der Nederlandscho Spoor
wegen hoeft, naar do „Avp." verneemt, be
paald dat personen, die deelgenoot zijn in
liet Pensioenfonds H.S.M. en reeds op 00-
jarigon leeftijd aanspraak op pensioen
hebben, ook na het bereiken van dien leef
tijd in dienst gehouden kunnen worden,
hetzij hun werkzaamheid, geschiktheid,
bekwaamheid of dienstijver van dien aard
zijn, dat op hun langer behoud in don
dienst geen prijs.-wordt gesteld.
Het pensioen van wachtgelders.
De Algemeen© R.-K. Amblcnaarswr-
ceniging heeft aan don minister van fi
nanciën verzocht, te herzien de bepaling
in de Pensioenwet, wftardoor een her
plaatste wachtgelder voor behoud van tiet
gezinspensioen en bevestiging van zijn
pensioensgrondslag in liet geheel 14 pet.
moet storten.
Tevens werd den minister verzocht, den
termijn le verlengen, binnen welken hand
having van den ouden pensioensgrondslag
moet zijn verzocht, en hen, wie de koster
van deze handhaving hij nader inzien le
hoog mochten blijken, in de gelegenheid
to stelleu, hun aanvrage om handhaving
wederom in te trekken.
Sobriëtas.
In het'onlangs verschenen Jaarverslag
der Federatie Sobriëtas vinden we den
stand van het ledental op 1 Januari 1925
aangegeven als volgt:
Kruisverbonden 334 afdeelingen niet
19.762 leden; Mariavoreenigingen 333 af
deelingen met 39.810 leden; Jongensbonden
185 met 8601 en Meisjesbondep 203 met
11.308 leden. Totaal 59.572 volwassenen en
19.909 kindoren van 12 tot 16 jaar.
De St. Annavoreeniging telt 230 afdee
lingen met 24.746 gezinnen, waarin 74.602
kinderen alcoholvrij worden opgevoed.
De maand September wordt besteed aan
de Blauwc-Maand-actie ,dat wil zeggen,
dat in die maand nog meer dan anders
propaganda zal worden gemaakt over het
geheel© land voor drankbestrijding. Doel
is, bet werk der katholieke-drankbestrij
ding meer bekendheid te geven, en daar
door ledeu le winnen.
Waar onze belastingpenningen blijven.
Onder dit opschrift lezen we in het
„Hbld.":
In hol jaarverslag van de Rekenkamer,
vinden wij o.a. het volgende:
De verbouwing van het Provinciaal
Gouvernementsgebouw le Arnhem waa
aanvankelijk (1915) geraamd op ƒ195.000
met inbegrip van 40.000 meubilcering en
stoffeering. Maar in 1917. toen een begin
met liet werk werd gemaakt, was de ra
ming ongeveer verdubbeld, n.l. tot
330.000 voor de verbouwing plus
ƒ50.000 voor de inrichting.