16e Jaargang.
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1925
No. 5015
3)e
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
sor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal,
ir.oo per po9t f 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaKng van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
i'betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
mclagsblad 9 'A.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
nummer bestaat uit twee
laden.
De Katholieke Nederlanders.
Zooc.:m men weet, heeft de Derde Ne-
kmdsehe Katholiekendag, die vandaag
's-Gravenhage is gesloten, willen laten
hoe de cultuur, die onze Nederland-
natie bezit, gegroeid is ook onder den
■lo l in het Katholicisme, m. a. w.
Ilen uantoonon, dat het Katholicisme èn
de middeleeuwen èn ook in den la toren
oen machtigen invloed heeft gehad op
beschaving van ons Nederlandsche
Ik. en hoe de vorming der Nederland
he natie een product is ook van Katho-
Ice cultuur. m
En in dezen opzet zijn degenen, die de-
Derden Néderlandsdhen Katbolieken-
hebben georganiseerd, geslaagd!
I-. 1 tekenis van het Katholicisme voor
Nederlandsche beschaving is gedenion-
erd in de verschillende redevoeringen,
malyserd in de algemeene-, sectie- en
iven vergaderingen.
Deze demonstratie is geweest: weten-
liappelijk en zonneklaar, o v e r t u i-
n d v o o r ieder onbevooroor-
e 1 d e.
Ongetwijfeldwat sommige' speciale oii-
erpen betreft had deze demonstratie
in kracht kunnen winnen, als men
invloed van het Katholicisme op de
lerlandsclie beschaving niet alleen had
lemonstreerd met woorden, maar ook
gedemonstreerd in de werken zelf.
Bij de muziek heeft men dat in de sec-
rgadering van gistermiddag gedaan,
hans willen doen. Naar onze beschei-
meening is deze poging niet bevredi-
ïd geslaagd, omdat de uitvoering der
izieknummers zoo goed als los hing aan
voordracht van den zeer bekwamen
verdienstelijken spreker' mgr. v.
laik. „De Maasbode" beeft verschiilen-
redevoeringon verlicht met photo's; wat
szins wijst in de richting, welke wij
bedoelen.
Ie behandeling der onderwerpen had
Gckis aantrekkelijker gemaakt kunnen
maar vast staat, dat voor wie nu
iis van de redevoeringen namen en
iral ook «voor wie die redevoeringen nu
1de courant of later (in haar geheel) in
verslagboek zullen lozen, deze Derde
jJerlandsclio Katholiekendag is een
itelijke bron van opwekkende leering.
:r nuttig werk is ook gedaan door
redenaars, die hebben uiteengezet, dat
Nederlanders in de historie zich hebben
oond trouwe vaderlanders in va-
landsliefde niet overtroffen. In dit op
oe k vooral heeft de op hoog weten-
appeiijk peil staande rede van dr.
lox (zie verslag 2de blad), gisteravond
.id en, een groote documenteele waarde,
aar aanleiding van de slotvergadering
hedenmiddag willen wij'nog in ons
nmer van morgen ecnige opmerkingen
BUITEHLAMD
De Veiligheidskwestie.
De a.s. .pact-besprekingen.
Briands haast,
door de Engelsche ambassade te Pa-
officieus ingelichte Parijsche corres-
dent van da ..Times" meldt over den
nd der Engolsch-Fransche onderhande
len betreffende de veilifdieidskwestie,
het- Fransche en het Engelsche stand-
it omtrent liet veiligbeidsontworp in
iver lot overeenstemming is gebracht,
een onderhoud tusschen do beide mi-
Iers waarschijnlijk tot afdoening van
kwestie zal leiden. Te Parijs neemt
aan, dat einde der volgende week te
den een bespreking tusschen Briand
Chamberlain zal plaats vinden.
diplomatieke medewerker van de
lily Herald" zegt: „Briand heeft groo-
i haast om naar Londen te gaan. Daar
mberlain echter in de eerstkomende
en door andere dingen in beslag wordt
omen, moet de Fransche minister
dg.-dwongen tot het einde dezer week
lliten. De reden van zijn bezoek is offi-
Lgl bespreken van het antwoord op
iong.*te Duitselie veiligheidsnota. Deze
en verklaart echter niet zijn plotse-
f haast."
werkelijke reden is. zoo meent het
I te weten, de wensch van Briand, zijn
al Caillaux, die met de afbreking der
le besprekingen een échec lieeft
door een accoord met Engeland
iakiy.et te zetten. Daardoor zou zijn
n -tige aanmerkelijk stijgen en de
1 geëffend worden voor den beraamden
jlementairen „coup", die Painlevé en
uit het kabinet moet uitschake-
e'. in een regeering-Briand om-
België.
Het vrouwenkiesrecht.
E.'gische senaat heeft gisteren op
zjjn beurt met 7.1 (socialisten en liberalen)
tegen 56 stemmen (katholieken) de door
de katholieken voorgestane hervorming
voor het aan de vrouwen verleenen van
stemrecht voor de provincieraden verwor
pen.
Ouitschland.
De ontruiming van de Roer.
Duisburg en -D u s s e 1 d o r p op
15 Augustus.
Duisburg en Dusseldorp zullen 15
Augustus door de Fransche troepen wor
den ontruimd.
Demonstraties to B e r 1 ij n.
De Republikeinscbe vereenigingen te
Berlijn houden naar aanleiding van de
bevrijding van het Roergebied lieden een
groote demonsl ra lie op de Gendarmenmarkt
die door een fakkeloptocht gevolgd wordt.
De uitwijzing van Polen uit Duitschland.
Na de uitwijzing der Duitsche optanten
uit Polen heeft men in Duitschland thans
een aanvang gemaakt met de uitwijzing
der Poolschc optanten uit Duitischland.
Naar de „Lokal Anzeiger" meldt, zijn uit
Hamburg en Altona reeds in totaal 280
Polen vertrokken. In den gemeenteraad
van Münelien is een nationaal-socialis-
tisch voorstel aangenomen om den Polen
niet meer de burgerrechten van deze stad
te verleeneu. Dit besluit is. ter navolging,
medegedeeld aan de vereenigine van Duit
sche steden.
Frankrijk.
De staking der bankbeambten.
Het personeel gaat weer aan
het werk.
De staking bij de Fransche banken
schijnt het doode punt te naderen. Hoewel
in de provinciesteden er steeds nog perso-
neelen zijn, die zich, voor wat de jongere
bedienden betreft, bij de staking aanslui
ten, stollhn de groote crédidf ins tellingen, in
de provincie-hoofdplaatsen zich meer en
meer tevreden met platonische aanmoedi
gingen, zonder zelf tot staken le besluiten.
Datzelfde verschijnsel doet zich ook te
Parijs voor, waar bijv. bet zeer uitgebrei
de personeel van den Société Générale bet
voornêmen om zich bij de staking aan te
sluiten, heeft verworpen. In tal van ban
ken keeren ook stakers" weer naar hun
werk terug.
Engelahd.
De subsidie aan de mijnen.
Het kolencrisis-dchat.
Het parlement zal op het einde van
deze week tot het midden van November
uiteengaan.
De voornaamste zaak, welke het nog
heeft af te doen is, gelijk men weet, het de
bat over de crisis in de kolenuijverheid,
dat vanmiddag plaats heeft, naar aanlei
ding van de indiening van een aanvullen
de begrooting in verband met den aan de
kolennijverheid te verleenen regeerings-
steun.
Het debat zal worden ingeleid met een
verklaring van den eersten minister over
de onderhandelingen bij het jongste ge
schil over de rol. welke de regeering daar
bij heeft gespeeld om den ïndustrieelen
vrede te handhaven.
MacDonald, de leider der oppositie en
Lloyd George, de leider der liberalen, zul
len vervolgens aan het woord komen,
waarna het debat gesloten zal worden
met een Verklaring van Churchill, den
kanselier van de,schatkist.
Vernomen wordt, dat de regeering aan
het lagerhuis zal voorstellen om voor de
kolenindustrie een voorioopige subsidie
van 10 millioen pond sterling goed te
keuren.
Portugal.
De onrust duurt voort.
Sterke militaire- en politietroepen door
kruisen de Portugeesche hoofdstad, daar
een nieuwe politieke staatsgreep gevreesd
wordt in verband met de weinige sympa
thie welke het nieuwe kabinet ondervindt.
Tsjecho-Slowakije
Het conflict met het Vaticaan.
Een aalmoezenier op wachtgeld
gesteld.
De Tsjechische aalmoezenier met den
rang van bisschop-, dr. Bombera, had on
langs Tsjechische pelgrims te Rome aan
den Paus voorgesteld. Bij deze gelegen
heid sprak de Paus eenige woorden over
de moeilijke toestanden voor de Katholie
ken in Tsjecho-Slowakije en maakte ook
gewag van het vertrek van den nuntius in
verband met de Huss-viering. Do socia
listische partij eischte dientengevolge het
ontslag van den aalmoezenier, daar deze
volgens haar aan deze pelgrimsreis geen
deel had mogen nemen.
Dr. Bombera ies thans voorloojng op
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oewono advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. r
Kleine advertontiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen w«den aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop flO.50.
wachtgeld gesteld en zal niet op zijn mi
litairen post terugkeeren. De clericale
pyrtij heeft echter besloten hem met alle
middelen te ondersteunen. Naar verluidt
zal tegen dr. Bombera èen militair onder
zoek worden ingesteld, y
Polen.
De Bisschop van Wilna uit
zijn ambt ontzet.
De Poolsche Minister van Eerediensl
heeft bekend gemaakt,."Nlal de bisschop
van Wilna, die bij velschillende gelegen
heden tegen'de ovenvoj-liging van Wilna
door Polen had gen» jesleercl, uit zijn
ambt is ontzet.
Griekenland.
Dc republiek Griekenland.
Een opzienbarende verklaring
van den Premier Pangaio9.
De Griek sclie premier Pangalos is van
een bezoek aan Megara in Attika, welke
stad voorheen een dor voornaamste bol
werken der royalisten was, te Athene te
ruggekeerd. Aan een persvertegenwoordi
ger deelde hij mede, het volgende te heb
ben gezegd:
Koning IConslantijn en Venizclos, die
heiden oorzaak van de verdeeldheid in
Griekenland zijn, zijn dood voor ons. Wie
was Konstantijn en wie was Venizclos?
Voor beiden Vas het Grioksche volk slechts
middel, geen doel. Indien mocht blijken,
dat de 'republiek geen succes is, zal door
mij een anderen staatsvorm worden inge
voerd. Mij interesseeren alleen Grieken
land en het Grieksche volk.
De premier is voorts versterkt in de
meening, en de politici dienen daarvan
nota te nemen, dat het volk niet is gesteld
op de huidige'partijen. Ik zal niet bewe
ren, zoo zeide hij, dat men mij begeert,
doch ik hen althans geen politicus en bo
venal niet de politieke leider van een der
partijen.
Deze verklaringen van den premier en
vooral zijn opmerkingen ten aanzien der
republiek hebben groote verbazing ge-
wekf t
Syrië.
De opstand in Syrië
M o aal i-j khe den voor de
F r ans ch o n
Uit Caïro werd gemeld dat berichten uit
Syrië wijzen op* moeilijkheden, die de
Franschen ontmoeten bij luin poging om
den opstand der Drusen te onderdrukken.
Zondag werden, naar geseind wordt, twee
aanvallen dor Frans,-hen oj> Simla afge
slagen, waarbij zij aanzienlij' vrliezen
leden.
China.
De troebelen in China
Consulaat geplunderd
Gemeld wordt, dat hel Britsche consu
laat te Woetsjau (200 K.M. ten W. van
Kanton) is geplunderd. onmiddellijk nadat
men besloten had hei gebouw te verlaten
in verband met de agitatie tegen de vreem
delingen.
Vlootbeweging voor Hongkong
Uit Hongkong wordt gemeld, dat de
Britsche oorlogsschepen van daar vertrok
ken zijn. Eén is naar Weibaiwei gegaan,
één naar de-M'ddellandsche Zee, één naar
Malta. Daarentegen worden tien torpedo
jagers en het vlieghiigmoedersehip Hermes
uit Malta verwacht.
Amerika.
Een groot man
Ecuador voor 50 jaar en thans
Men schrijft aan do Msb.":
6 Augustus berdenken we een man, die
zich geheel en al heeft opgeofferd voor
zijn land en volk en steeds,tot leuze had
•het woord, dat vóór hem gesproken had
de H. Ignatius van Loyola: „Ad majorem
Dei gloriam". Alles tot grootere eer van
God". Hel is 6 Augustus vijftig jaar ge
leden, dat. deze held stierf voor zijn volk,
welks geluk, tijdelijk en eeuwig, hij slechts
op het oog bad. Deze man, martelaar voor
zijn overtuiging, is niemand anders dan
de «groote Garcia Moreno, president van
Ecuador in Zuid-Amerika.
Don Gabriel Garcia Moreno werd in
1821 geboren te Guayaquil, do havenstad
van Ecuador. In 1818 promoveerde hij tot
doctor in de rechten aan de universiteit
van Quito. Teruggekeerd in zijn vaderland
zag hij als man van karakter en chris
telijke overtuiging, hoe diep z:jn land ge
hukt ging onder het bestuur van een gewc-
lenloozen dwingeland, Urbinas. Hij wist,
hoe hevig in zijn land woedde de strijd
tegen de Roorasche Kerk en hoe de rech
ten dior Kerk miskend en vertreden wer
den. En er was niemand, die zijn stem
daartegen durfde verheffen. Garcia Moreno
kwam en vocht Ecuador vrij en werd door
zijn dankbare medeburgers koer op keer
Tot president der republiek gekozen. Met
onbuigzame \vi skracht, met ontembaren
moed wist hij zijn volk op alle gebied le
verheffen en lot fioogen bloei te brengen.
Als. president wijdde hij plechtig en
officieel Ecuador en het volk toe aan Jezus
H. Bart.
Maar de vrijmetselarij rustte niet en 6
Augustus J875 was liet hun dag: Garcia
Moreno viel, getroffen door dolksteken, als
een "slacht o for van de zijnen, als 'n slacht
offer van zijn plicht. Heerlijk klonk zijn
laatste woord: „Dios no meuore: God sterft
niet!''
En zijn land. Ecuador? Nakr Kipa
meldt, staat de Zuid-Amerikaansche slaat
Ecuador het meest vijandig van alle sta
ten tegenover de Katholieke Kerk. Secu
liere geestelijken en religieuzen uit den
vreemde worden zorgvuldig geweerd. Het
is hun zelfs niet toegestaan in Ecuador
een onschuldig reisje lo maken. Alleen do
regeering kan hen hiertoe bij wijze van
uitzondering verlof verleenen. Ook de
geestelijken van eigen nationaliteit moe
ten, wanneer zij uit bet. buitenland komen,
een speciale vergunning hebben om hun
familie te bezoeken.
Godsdienstonderricht in de scholen is
totaal verboden en in alles wordt het den
Katholieken lastig gemaakt.
Zoo troosteloos is de toestand in den door
den heldhafiigon president Garcia Moreno
aan het H. Hart toegewijden staat Dat
de Katholieke inwoners echter met dezen
stand van zaken geen genoegen nemen on
zich niet langer willen laten knechten door
dal handjevol vrijmetselaars, spreekt van
zelf. Zij hebben thans eep van meer dan
5000 haivdloekeningen voorzien adres aan
de regeei-ing gericht, waarin wordt aange
drongen op den terugkeer fier Gapucijnen,
■dio tijdens do gruwelijke revolutie ge
vlucht, thans in Columbia een college be
sturen en do zielzorg op z'ch hebben ge-,
nomen.
Moge Hij, „die niet sterft", hot land van
Garcia Moreno genadig zijn!
BINNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Onderscheiding.
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder
in do Ordo van Graftje-Nassaii pastoor H.
Gèurtjens, hulppriester in het Missiegebied
der paters van het H. Hart van Jezus van
Tilburg in Züid-Nieuw-Gulnéa. -
P o st e r i j e n telegrafie
Bij Kon. besluit is op verzoek, eervol
ontslag verleend aan de hoofdcommies der
posterijen mej. D. E. "VValtheer en aan don
hogfdcommies der telegrafie J. Mensen,
eiv zijn benoemd:
tot directeur van bet post- en telegraaf
kantoor te Zaandam J. F. Gobius du Sart,
thans tijdelijk belast met bel beheer van
het post- en telegraafkantoor aldaar;"
tot. directeur van de post- en telegraaf
kantoren (o Kampen J. Marees, thans
hoodcommies der posterijen en telegrafie:
te Amersfoort H. A. M. van Poppol, thans
directeur van het post- en tclegraakantoor
to Valkenburg;
tot directeur van de post- en telegraaf
kantoren to Meppel A. G. Kastein, thans
directeur van het post- en telegraafkan
toor te Ter Apel; te Middelburg M. W. Bos
thans hoofdcommies der posterijen en te
legrafie; (o Lochom L. E. Bosch, thans di
recteur van het post- en telegraafkantoor
to Ginneken; to Sneek R..Reinrdersma,thans
directeur van bet post- en telegraafkan
toor te Dokkum; te Heerlen R. W. Lange-
reis, thans directeur van het post- en te
legraafkantoor le Kerkrade, en tot adjunct
inspecteur der posterijen en telegrafie to
Arnhem J. Ticks Kooning, thans hoofd
commies der posterijen en telegrafie.
Salarissen Rijkspersoneel.
Verbeteringen?
Eenige bladen weten mede te deelen, dat
niet alleen over 1026 de bijslag gehand
haafd blijft, doch dat tevens de thans gel
dende regeling veilig zal worden gesteld
tegen de mogelijkheid van een wijziging
alleen bij ministerieel besluit.
Bovendien schijnt men met reden to
mogen verwachten, dat do herziening van
het Bezoldigingsbesluit in ruimliartigen
geest zal geschieden.
De nalatige kiezers.
Ze mogen niot worden
losgelaten.
Do Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft aan do burgemeesters verzocht om
trent den datum van oproeping van na
latige kiezers overleg le plegen met het
kantongerecht;
Voorts noodigde do Minister de burge
meesters uit om hem, door tusschenkomst
van den Commissaris der Koningin, een
rapport uit te brengen omtrent do uitvoe
ring, door den burgemeester aan art. 119
der Kieswet, omtrent vervolging van na
latige kiezers, bij de stemming op 1 Juli
j.l. gegeven.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het vrouwenkiesrecht ook in den Bel
gischen Senaat verworpen.
Hedenmiddag zal in het Britsche La
gerhuis het debat over de kolencrisis
plaats hebben.
Een opzienbarende verklaring van den
Griekschen premiér.
BINNENLAND.
De Derde Nederl. KatholiekenJag. (2de
blad).
Het ontwerp-Weeldebelasting.
Zoete koek goon weelde.
Naar „Inkoop en Verkoop", hel vakblad
voor den handol in consiimptie-arlik.-lon,
bericht, heeft de regeering besloten het
artikel zoetekoek uit het ontwerp-Weelde
belasting te lichten. Koek was in liet ont
werp het eenig belaste boterham-artikel,
en het laten vervallen is, volgens het blad,
vooral geschied op grond van do omstan
digheid, dat do .grondstoffen voor de koek-
fabricago reeds door verschillende rechten
zwaar zijn belast.
Reclame op postwagens.
Zal nooit meer voorkomen
Naar de „Res.-bode" verneemt, is tlnu..
beslist, dat geen reclame meer zal komen
op voc-rtuigen en bandwagons der l\>.!e-
rijeu.
Mot de Zeepmaalscliappij, die thans tmg
adverteert, is ook overeengekomen, dat
hare reclameborden op de liundpostwagens
eveneens zullen worden' verwijderd,
Het afgetreden Ministerie
Dc lieer Elout wijdt in het „Hbld -n
beschouwing aan het heengegane mini
sterie, waarvan hij zegt. dat het over het
algemeen een gematigde allftrc heeft ge
had
„De gemoedelijke, ru-;i;.- figuur v.ui
den heer Buys, met die .->>mpathiek-llol-
landschc afwezigheid vnn alle grootdoene
rij, is van il it ingetogen ka raki er v.m het
régime altijd oen zeer gelukkige personi
ficatie geweest".
Verder zogl de schrijwr. dal led mi-
nisterie-Ruys de herinnering heefl nage
laten aan iels dat. gegeven de pulilieko
constellatie, nog zoo kwaad niet was.
„Het heeft ons goed heen geholpen door
het revolutionaire avontuur van Novem
ber li) 18, door de BMgi-< hc dreigine -il
van "18 en '19. en door de cn>is-liquidnii'\
Tiet heeft, na eerst de miliioenen te In-h-.
hen verslingerd inanr niet medewer
king van bijna alle Kamer!,■•den èn naar
het voorbeeld van bijna alle particulieren
die later de sehalki-lverspilling zo'o looi
critiseerden .aan dien ren naar den af
grond oen eind gemaakt en ons althans
weer tot oen shiilondo begroeting go-
bjjaebl. En hel heefl oen Grondwetsher
ziening in 'f Staatsblad gekregen, dio
over 't algemeen wel oen verbetering
was. wij denken vooral ann do bepalin
gen betreffende de troonopvolging."
Van de afzonderlijke ministers her
denkt de hóór Elout de hoeren Van Kar-
nebeek. Colijn, Van Dijk. Aalherse en voor
al'De Visser, den loalste sie-.-iaal om wat
hij voor de kunst heeft gedaan
Z. D. H. de Aartsbisschop in Rotterdam.
Gisteravond heeft Z, 1). II. de Aartsbis
schop Mgr. H. v. tl. Wetering oen bezoek
gebracht aan De Mansbo d e.
Mgr. werd toegesproken door don direc
teur, den heer H. Kuypers, en den wa.irn.
hoofdredacteur, den heer 1,. Hazelzet.
Mgr. noemde de oprichting van „Do
Maasbode" met ochtend- en avondeditie"
„een groote zegen voor ons vaderland". Kn
het werk der Katholieke pers- heette Mgr.
„een groot apostolisch werk'.
Na bezichtiging van het he'drijf, ver
klaarde Mgr., dat zijne verwachtingen niet
laag gespannen waren geweest, doch voor
do werkelijkheid, welke Mgr. nu. had ge
zien, toch niet hoog genoeg. Mgr. zeide ver
der nu volkomen te begrijpen, welk een
moeite liet moet gekost hebben om zooiets
op te zetten en vooral ook te beseffen de
zware taak van tliucis om dit alles te hé-
houden. Nadat Mgr. zijne handteekening
had geplaatst in het gulden boek, werd er
een foto genomen van het gezelschap oia
dit hooggewaardeerd bezoek te vereeuwi
gd.
In een viertal auto's werd vervolgens;
naar het Stadhuis gereden; de burge
meester hack n.l. verklaard, er prijs op to
stellen den Aartsbisschop te mogen ver
welkomen! Dij aankomst op den Goolsingel
voor liet Stadhuis, bleek dat zeer vele be
langstellenden getuige wilden zijn van
dezo zeer bijzondere gebeurt'-nis: het bo
zoek van Utrecht's aartsbisschop aan het
Botterdamselie stadhuis. Het groot aantal
belangstellenden gaf ongetwijfeld relief
aan deze gebeurtenis.
In de hall van het stadhui* werd Mg»
01)1 vangen door den see:- iris ut dej
