MAANDAG 27 JULI 1925 No. 5006 ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling t Leiden 10 cent per week i 2.50 per kwartaal, onze Agenten 20 cent per week S2.60 per kwartaal, aco per posi 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver» jbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- «taling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd dageblad 9 st. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INTi ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 S POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverftmflën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen wolden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. I nummer beataaft ssit twoa idea. De Volkshuisvesting en de Katholieken. jfaar we in het tijdschrift voor Volks- isvesting lezen, is Dr. R. Hegge pr. ge moveerd op een dissertatie over „De Dscli en zijn woning, beschouwingen fhet woningvraagstuk". En de heer d. P. schrijft naar aanleiding daarvan het volgende: ,Het is een gelukkig verschijnsel dat te- woerdig in allo verschillende kringen maatschappij belangstelling voor het ningvraagstuk wordt gewekt; de disser- ■m Dr. Hegge zal daartoe zeker in en omgeving medewerken. Trouwens, I Dr. Hegge op dit onderwerp is gepro beerd, wijst duidelijk daarop dat de jole beteeken is van verbetering der Ikslmi.«vesting ook van Roomscli-Katho- ,:e zijde wordt begrepen Schrijver heeft zijn boek in vier hoofd- ikkon verdeeld en behandelt aclilereen- öhs: lo. den invloed van de woning op mensehelijk leven; 2o. de berekening het woningtekort; 3o. het vraagstuk of meergezinshuis; 4o. dat van eigen huurwoning. Allerlei vragen van wid- en verkeerspolitiek, van stadsuit- jidittg. aanleg van tuinsteden enz. wor- i aan de "orde gesteld." ,,Dat de groole beteeken is van verbete der volkshuisvesting ook .van sch-Katliolicke zijde wordt begre- dat is vanzelf sprekend. Onder bet bewind van den Katholieken inisfcer van Arbeid, Mr. Aalberse, beeft land vat de zorg voor de volkshuis- sting betreft aan de spits gestaan van alle pïs En de Katholieken als zoodanig eresseeren zich bijzonder voor de volks- Ssvesting. Eet. gezinsleven immers is den Katho- hcflig en dierbaar. En zonder een be- arlijko, aan zekere eischen voldoende svesting is een gezinsleven niet te ge ilen, is' liet gezinsleven niet een bron a opbeuring en verfrissching na den ar il, niet 'n ondersteuning en vergemakke- diig voor de beoefening der deugd. Hiermede beweren wij niet, dat ook in p r a c t ij k de Katholieken steeds too- te begrijpen, van hoe groote waarde goede woning is ook voor het gods- ensfig leven. Wij mogen ons niet wijs maken, dat on- armenzorg. speciaal ook wat betreft de voor goede woningen voor bon, die ra kiet bezitten, voor geen verbetering 1 tbaar zou zijn. Wij zouden zelfs wel de bewering aan- irvcw, dat de Katholieke armenzorg, nvel de individueele als de georgani- jrde, juist wat de huisvesting betreft et zoo actief is als op het gebied van lere nooden. Ei' wonen ook te Leiden Katholieke ge- ine» in tè kleine, krotterige woningen f «aam ..woning" is voor-de behuizing ;ik te mooi). Andere woningen zijn er tonwoordig zoo langzamerhand wel. En 1 geld voor de huur is er ook wel, als.... genen, die het missen kunnen, het ook jl aden willen missen!! Do verbetering der volkshuisvesting om- i' echter nietalloen 't verschaffen van be woningen aan gezinnen, maar ook de rbetêring der inrichting van de woningen 'i. do aangename indeeling en passende. inkleeding. Waar is ook, dat van een suing, die voor de eene onpractische huis ouw een krot is. door een andere met !er practisclien zin en goeden smaak be ulde huismoeder nog vaak wel wat te j »ken is. En ligt hier geen mooie, zeer nuttige sk van leering en onderwijs op meisjes- lironaten en misschien ook zelfs op de •ogste klassen onzer meisjesscholen? De groole beteekenis van verbetering 'f volkshuisvesting mag ons, Katholie- ook pracfisch niet ontgaan. BUITENLAND Volkenbond. Duilschlands toetreding. Do ..Yorwarls" laat zich uit Geneve mel- ïu> dat men daar in Yolkcnbondskringen Swaeht, dat Stresemann in September te ^ève een conferentie zal hebben met H 'and. Vandevelde en Chamberlain. Men li ?iwac, ook. dat Duitscbland nog dit jaar |f' den Bond zal toetreden en wel bij een Male conferentie, die onmiddellijk op 6 mtornattiöiiale conferentie inzake de wapening en de veiligheid zal volgen. Frankrijk. derstemming voor de kantonale raden. m e e r winstvoor het Cartel. Doleren hebben in Frankrijk de her- 'fQ|iu;-oil plaats gehad voor de kanto nale raden. Deze herstemmingen gaven een nieuwe verschuiving naar links te zien. Het linksche Cartel boekte nieuwo winsten en bracht zijn totaal winst op 133 zotels. Thans waren vooral de socialisten de winnende partij. De communisten leden een groote nederlaag. Arbeidsconflicten. De m ij n w e r k e r s De Fransche mijnwerkers hebben op i. •- den de algemeene staking geproclameerd. Actie onder de bank employe's. De geëmployeerden eener Parijsche barik en het. personeel van' verschillende filialen Bieten Vrijdagmiddag het werk in den steek voor het houden eener bijeenkomst in de arbeidsbeurs. Er werd een stakingscomiló ingesteld. De employe's stelden eischen in verband met het bankierscartel. Het wordt mogelijk geacht, dat de be weging zich uitbreidt tot andere instellin gen en banken. Maatregelen tegen communistischs propaganda. Het Fransche kabinet heeft besloten, on middellijk maatregelen te treffen tegen de communistische propaganda. De bepalin gen uit.de wet van 1881. waarbij het aan sporen van troepen tot rebellie strafbaar wordt gesteld, zullen met alle gestreng heid worden toegepast. Engeland. De industrieels crisis. De houding der mijnwerkers. De secretaris der Britsche Mijn werkers- federatie, Cook, heeft in een interview ver klaard, dat er geen wijziging is ingetreden in den toestand. ,,Wij treffen, zoo zeide hij, alle voorbe reidende maatregelen voor do staking, en ook voor de steunverlening aap. de mijn werkers en hun gezinnen. Op het oogenblik geloof ik niet dat er vooruitzicht bestaat op het afwenden van den strijd, tenzij do r.egeering al haar nfted verzamelt en de eigenaars er toe brengt hun opzegging en hun voorstellen in te trekken.'* De mijnwerkers hebben «rich verzekerd van den steun der transportarbeidersin geval van slopzetting der mijnen. De spe ciale commissie, benoemd door den Alge- meenen Raad van bet Trades Union Con gress voor de behandeling der crisis in het mijnbedrijf, heeftvergaderd met de uit voerende comité's dor transportarbeiders- bonden, ter bespreking van de wijze, waar op steun zal worden verleend aan de mijn werkers. wanneer op 31 Juli de staking uitbreekt. Een resolutie werd aangenomen, waar in verklaard wordt, dat de mijnwerkers volkomen gerechtvaardigd zijn, de voor stellen der eigenaars niet te aanvaarden, en toegezegd werd, dat in geval van stop zetting der mijnen stappen zouden wor den gedaan om het vervoer van steenkool te beletten. Donderdagavond, de laatste dag van den fatalen termijn, zal nog een vergade ring van de verschillende vakvereenigings- besturen worden gehouden, ten einde zoo noodig de te nemen maatregelen vast té stellen. Bulgarije. De politieke processen. Wederom tal van doodvonissen In Bulgarije is weder een aantal samen zweerders-processen geëindigd. In Sliven en in Haskowo werden vier en te Berko- witza zes doodvonnissen geveld. Einde Juli zal een nieuw proces aanvangen tegen ■400 beklaagden, waarvan tegen 150 reeds de doodstraf is geëischt. Medio Augustus begint te Tirnovo een proces met 500 be klaagden. Voor dit proces zijn 10 000 ge tuigen uit alle deélen van Bulgarije gedag vaard. Marokko. De strijd met de Mooren. Vredesonderhandelingen of een groot offensief. Maarschalk Pétain zal zich op 27 Juli aan boord van een torpedoboot inschepen, met het doel Primo de Rivera te ontmoe ten. Bevestigd wordt, dat het verblijf van Pétain in Marokko van langeren duur zal zijn, dan men aanvankelijk geloofde. In elk geval zal Pétain zoolang in Ma rokko blijven, tot ten opzichte van de hou ding van Abd-el-Krim eenige klaarheid, is verkregen, dat wil zeggen, tot men weet, of men besprekingen over de vredesvoor waarden zal gaan openen, dan wel, of men zich op een offensief op groote schaal zal moeten voorbereiden. Tot onderhandelen* bereid. Kaar Abd-el-Krim aan den correspon dent van de .Times" heeft medegedeeld, heeft hij geantwoord op de Fransche en Spaansche nota, waarin hem werd ie ken nen gegeven, dat de «vredesvoorwaarden, die beide régeeringen '•ereid zijn hem toe te staan, te zijnor beschikking zijn. Zijn antwoord, dat door de regeeringen, to Parijs en Madrid welLicht heden zal worden outvaugen, geeft to kennen, dat hij tot vredesonderhandelingen met Frankrijk en Spanje bereid is, mits deze landen hem te voren een plechtige verzekering geven omtrent de onafhankelijkheid van het Rif gebied. In een afzonderlijke boodschap verlangt Al>d-el-Krim, dat de vredesonder handelingen te Tanger zullen worden ge voerd. Indien Frankrijk en Spanje het met deze beide voorwaarden ens zijn, is hij bereid, de vijandelijkheden te staken en onmiddellijk onderhandelingen omtrent een duurzamen vrede aan te vangen. In verhand mei deze vredesvoorwaarden vernemen wij, dat Abd-el-Krim op grond van het feit, dat zijn-toestand in den laat- sten tijd minder gunstig is geworden, thans Totoean in handen van Spanje zou willen laten, togen betalingen nan hem van een bedrag van vijf en twintig millioen pest a's (q.a. negen millioen gulden), het bedrag dat Spanje zelf in 1SÖ9 na den Spaanschon oorlog in Marokko van don Su'tan ontving voor de ontruiming van Tetoean. Omdat Spanje sedert dien die stad wederom in be zit nam. meent Abd-el-Krim dit bedrag, dat' door liem als afgeperst wordt be schouwd, te mogeu lerugeischen. Het moeilijkste punt is echter de mate vaa onafhankelijkheid, d:e Abd-ol-Ivrim zou genieten. Tegenover zijn aanhangers heeft hij zich verbonden, om geen vrede te sluiten, alvorens de onafhankelijkheid van het Rifgebied is verzekerd. Echter zegt Abd-el-Krim zelf, de aldaar wonendo stammen niet dn toom te kunnen houden en ■zonder de een of andero 1 uitenlandsche coulrole zou dat Rifgebied dan ook weldra weder uiteenvallen. Voorts verlangt Abd- el-Krim geen geheime doch openbare vre desonderhandelingen, 'en overstaan van de buitenwereld, die thans zijn strijd aan schouwt. Hij verklaarde* riet Frankrijk en Spanje in vrede te wilbn leven, indien deze twee groote mogen F .Jon hem rechtvaar dig behandelen, doch daarvoor zijn open bare vredesonderhandelingen noodig. Na tuurlijk ziet hij zeer goed in, dat bij een voortzetting van den oorlog hij en zijn vol gelingen ten slotte het onderspit zullen moeten delven. De verhouding van z;jn contingenten tegenover de vereenigde Fransche en Spaansche troepen is name lijk één tegen twintig. Voorts zijn de troe pen dezer beide kaatste landen natuurlijk van de meest moderne hulpmiddelen voor zien, terwijl Abd-el-Krim b.v. hospitalen noch artsen bezit. Naar hij zegt, hebben zijn aanhangers veel to lijden, doch dat zij den strijd zullen voortzetten, zoolang er nog hoop op een rechtvaardigen vrede be staat. In den uitersten nood zullen zij er niet voor terugdeinzen, bun vrouwen eu kinderen te -d.ooden, om dan zelf tot den laatsten man te sneven, maar een derge- lijken strijd tot 't uiterste zou Frankrijk en Spanje eveneens ruïneeren. Amerika. Het evolutie-proces. William Bryan overleden. Onder zeer groote belangstelling is de zer dagen in Davlon in den staat Tennesseo (Ver. Staten) een proces gevoerd over een eigenaardige kwestie. Hot is in dien staat verboden de z.g. evolutie-leer te ver kondigen. Deze evolutie-leer is, meer popu lair dan juist gezegd, de leer dat de menscli van de apen afstamt. Een onderwijzer, Scopes, bad op school een en ander ver teld over de evólutic-lecr en kreeg daardoor een proce3 op z'n dak. Natuurlijk moest de man veroordeeld worden, omdat bet ver kondigen van de evolutie-leer nu eenmaal in Tennessee verboden is. doeli de groote strijd ter gerechtszitting ging vooral over liet vóór en tegen van de leer zelf wat eigenlijk met de zaak niets te maken had. Do twee groote kampioenen waren in de zen strijd Darrow, de verdediger van Sco pes en William Bryan, oud-m/nister en reeds meermalen candidaat voor het pre sidentschap der Vereen. Staten. Deze laat ste, die zich zeer streng tegen de evolutie leer gekant bad, is thans plotseling overle den, slechts eenige dagen nadat bet vonnis geveld was over zijn tegenstander. BSNNEBSLflNH Colijn's program. De phantasie van sommige journalisten is in deze dagen wel vindingrijk. Zoo lezen wo bijv. in de „Tol" volgend volkomen nietszeggend, belangrijk bericht: Het feit, dat do R. ,K. Kamerfractie met volkomen eenstemmigheid het werkpro gram van den beer Colijn heeft aanvaard, hoeft nogal opzien gebaard, omdat men verwachtte, dat de democratische vleugel der fractie bedenkingen zou opperen. Naar wij uit betrouwbare bron vernemen is dozo eenstemmigheid to danken aan het zoer vooruit-' revonde rogoori ngsprogram waarmede do lieer Colijn in zee wil gaan. Hierdoor, haddon zelfs de vooruitsfrevend- sten ouder de R. IC. fractie geen enkel be zwaar hun steun to verleenen. Men had op een dergelijk program van don lieer Colijn niet gerekend, en het is gebleken, dat de nieuwe kabinetsformateur, nu hij de finan- cieole debacle te boven heeft weten to ko men, een andere politiek wil gaan volgen. Hoewel de R. K. fractie baar steun heeft toegezegd, beteekent dit geen contractuee- len steun. Want veel zal afhangen van de wijze, waarop het Regeeringsprogram zal worden uitgewerkt, in welk tempo en door wie. Daarop zal stellig door de R. IC. frac tie nauwlettend acht geslagen worden. Derde Nederlandsche Katholiekendag. Het Uitvoerend Comité van den „Derde Nederlandsche Katholiekendag" maakt bekend, dat door omstandigheden de vol gende wijzigingen zijn aangebracht in het programma: De nevenvergadering van .Sobriëtas zal niet gehouden worden op Woensdag 5 Augustus, maar op Dinsdag '4 Auguslïis, 4.30 uur n.m. De nevenvergadering van de Priester- en Kruis verbonden wordt gehouden onmid dellijk na afloop van de vergadering van Sobriëtas. De nevenvergadering van do R.-K. Re- classeringsvereeniging wordt niet gehou den op Dinsdag 4 Augustus, maar op Woensdag 5 Augustus, 4.30 uur n.m. De Kamerzetel van den heer Staalman. Ter Hall geen kans gegeven. Het hoofdbestuur van den Vrijheids bond, heeft in zijn vergadering van Za terdag o.m. een beslissing genomen naar aanleiding van een verzoek van een co mité Ier bevordering'van do verkiezing van den beer Henri ter Hall. om uitspraak te doen inzake de billijkheid van bot zit ting nemen van den beer Abr. Staalman in de Tweede Kamer der Staten-Goiie- raal. Naar aanleiding daarvan heefl iict hoofdbestuur in het midden Malernlo hoever zijn bevoegdheid tot liet geven van de gevraagde beslissing zou kunnen gaan overwogen, dat de verkiezing van den heer Abr. Staalman geheel overeenkom stig de regelen derKie.Vwet beeft plaats gehad en dat van diens zijde geen- vlei unfaire handeling heeft plaats gehad; voorts, dat de Candida ten op de lij-ten ,S: .-ilmnn Ter-Hall vu ter Hall-Staal man uitdrukkelijk, na lamel" onderling beraad, hebben goedgevonden, dat het stelsel der wet zonder eenige beperking to dezen aanzien zou worden toegepast en ij derhalve bepaaldelijk niet een systecip hebben gewild, ..aarbij de vraag, on wi m hunner de meeste sb-mrm n alle ver schillende lijsten gezamenlijk zouden wor den uit'.'ohra.'-M, ten d 'ze \an invlped zou ïrinolcii z'i'n. Het hoofdbest! t >n'tot do slotsom, dat v zijnerzijds g noflei aan leiding kan bestaan, tot eenig ingrijpen teren n ve-t- -t d - zing. ai betreurt hét, dat alleen tengc\ dge v.an de Jonaste w««zi »r T'! awet niet naast d.-.n heer Staalman bok de heer Tor Hall weder een plaats in de Kamér zal innemen. 'Venschen v...: Bur"n,,,5!,< Militair n "«fd' en Sems-Ovet ids—'-soneel. A d r eaan de T w de Ka m e r Hel R.-K. Werkliedenv/M-honrl In Neder land beeft aan de R -K. Fractie van de Twe.-u Kamer der Sta hbt voleinde sehriiven gericht: ..De groep van de bij ons Verbond aan gesloten Bonden, welke zich bezig hou den met het behartigen der belangen van Burgerlijk ec Militair Ovorheids- en Somi- Overheidspersoneel, heeft op ons i ui da tief vergaderd om onder het oog te zien of in verband met de huidige staatkundige situatie Uwe Fractie nog eens moet wor den herinnerd aan eenige wcnschen, wel ke leven in de genoemde categorieën. Zij meeude, dat deze vraag bevestigend moei worden beantwoord, waarom wij, in over leg met bedoelde groep, de aandacht van Uw Hooggeacht College vestigen op de volgende punten: a. Het bevorderen van een beledigen de regeling der bezoldiging en dor rechts positie van het Burgerlijk-, Militair- en Som t-Overhoidspersoneel. Ten opzichte van de bezoldiging van het Burgerlijk- en Semi-Overhcrdspcrsonccl vragen wij Uw bijzondere aandacht voor bet tot vele onjuistheden en onbillijkheden aanleiding gevende stolsel van indeeling der gemeenten in klassen. Tot regelig van de rechtspositie verzoe ken wij bespoediging der behandeling door de Tweedo Kamer der Slalen-Genevaal van het ontwerp-wet, regelende den feel.ts toestand van ambtenaren en liet bevoi do ren van bet totstandkomen eener regeling van de rechtspositie voor hot militair per soneel. Bij de regeling der rerht o-ilie gel'eva Fv\" College te bevorderen, dat zal worden gebroken met de methode om groote cro-ï- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De herstemmingen voor de kantonale raden in Frankrijk hebben de overwinning van het linksche Cartel bevestigt. Abd-el-Krim wil onderhandelen niet Frankrijk en Spanje. BINNENLAND. Eenige wijzigingen in het program van den derden Nederlandschen Katholieken dag. Een studiehuis van de St. Joseph Con' gregatie van Mill Hill te Hoorn (Kerk nieuws, \2de blad). LEIDEN. Een doodelijk fabrieksongeluk. pen rijkspersoneel in dienst to nomen op' individueel contract. b. Behandeling van de wotsonlwecrpen neergelegd in hot Verslag van do Staats-» commissie, ingesteld om to onderzoeken, welko bezoldigingen worden genoten door de Burgemeesters en do Ambtenaren en Werklieden in dienst der Gomeéhlen (Staalscommise Raaymakers). Wij hopen en vertrouwen, dat Uyv GoU lego met bovenstaande wcnschen zal ro< kening houden." Onze Ministers-Kamerleden. Naar aan „De Tijd" uit Den Haag wordt bericht, hebben de ministers Ruys de Bcerenbrouck en Aalberse, die op 1 Juli opnieuw tot lid van de Tweede Ka- mor zijn verkozen, Vrijdag voor liet erst de vergadering van de R.-K. Tweedo Ka- mor'club bijgewoond. Reis ParijsLour des. Voor de door het R.-K. Werkliedenver- bond georganiseerde reis naar Parijs en JiOurdes van 414 September a s. zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. 31 Juli a.s. wordt do lijst ouherroepo- lük gesloten. Men wende zich om inlichtingen spoedig tof het Verbond, Drift 1012, Utrecht. De audh'iilies van de Ministers y in Arbeid, Handel en Nijverheid en van On derwijs. Kunsten en Wetenschappen zul len op Dond'cd.ig Mn KJ! a.s. niet plaats hebben. ONDERWIJS Het R.-K. Centraal Bureau voor Onderwijs en Opvoeding. Vrii I." j.l. tegen vier uur in den namiddag bracht Zijne Excellentie Mgr. Lorenzo Schioppa, apostolisch Internun tius, vergezeld van Zijn secretaris, een of- fice-ol bezoek aan het R.-K. Centraal Bu reau voor Onderwijs en Opvoeding lo 's-Gravenliage. Zijne Exc. werd ontvangen door den directeur van het Bureau, dr. Th. Verhoeven, en dé feestelijk jrersierdc ver gaderzaal binnengeleid, waar het voltal lige personeel stond opgesteld. Dr. Ver hoeven hield een bogrootingsr.ede, waarin hij wees op do vaderlijke welwillendheid, die het Bureau vanaf het eerste oogenblik van zijn ontstaan, van den H. Stoel en hoogstd as zelfs vertegenwoordigers had mo gen ondervinden. Hij dankte den Inter nuntius, die, nauwelijks in Holland, deze traditie op dezelfde wijze voortzette, stel de zich zelf en het Bureau gaarne hij voorkomende gelegenheid ton'dionsln van Zijne Excellentie en vroeg om d<-ii ajio.s- toli.suhen Zegen Mgr. Schioppa drukte zijn blijdschap uit over de ontvangst, waaruit niet alleen de eerbied, maar ook de warme toegene genheid voor den H. Vader en voor hem spreekt. Hij was een bewonderaar van het Bureau. Hot vervult een laak, door Christus zelf 'opgelegd, hel pric.sh-r.-cliap van „gaat en onderwijs! all- volken". Do kinderen komen als goede Katholieken f-n als goede burgers uit de bijzondere school, de eer daarvan valt terug op de leeraren en onderwijzers en in die eer doolt ook het Bureau, dal in alle moeilijkheden raad geeft en den weg wijst. Do dank, aan Z.Éxc. gebracht is ni -t een dank voor zijne verdiensten, doze zijn «m wat hij geeft, dankt hij aan den Paus en aan zijne eigen leeraren. Niet alleen als legaat van H. d-n Paus, ook niet alleen als priester, dool» ook uit volle persoonlijke overtuiging, dankt hij liet Bureau, dat zulk no ui .-. ik bt. als Z.lvvc was Ihans ontvang gen woord iger van Z. If., i voortaan ook beschouwd tc worden in keren zin als lid van het Bureau en zoodanig zal hij gaarn zijne dien-P i welken vorm <■•<.!.- ton ha!»» van he! Bui be-'-hiklnar slellen. Zijne E>:r\ b. driewerf dank voor de hartelijke va nest Hel Bureau kon zich ver/'-! li-rd.. hoopla oir

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1