MAANDAG 6 JULI 1925
No. 4983
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
ge Jaargang.
Se- £cicbelve (Bou^cmt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
inze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
A per post I 2.95 per kwartaal.
ÏGeïllnBtreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
mar tegen betaling van 50 cfc. per kwartaal, bij voor-
i,HDe. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
gjsblad 9 St.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 r. POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT*
Gewone advertentiën 30 cont per rogel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
r dubbele van het tarief berekend. r.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen weeden aangeboden of gevraagd, huur en ver.'
huur, koop en verkoop 10.50.
bnymmei* bestaat uit twee
de»
li den isten Juli.
artikel „2 Juli" in het laatste num-
van „De Nieuwe Eeuw" besluit mr. K.:
iet op 1 Juli was de taak der leiders
Epeni zij is pas begonnen op 2
kunnen de bedoeling van
uit-
ik volkomen onderschrijven,
m verkiezingstijd kunnen en moe-
r propaganda de vruchten worden
ield van den arbeid vóór dien tijd
hl
die arbeid is er een op religieus, op
il en op politiek gebied,
dien arbeid nu kan leering worden
Lkea zoowel uit de gevoerde verkie-
ictio als uit de bereikte resultaten,
de bij de verkiezingsactie gevoerde
(ome-hetze èn uit het feit dat daar-
eenige zetels zijn gewonnen, moeten
Katholieken, b.v. de les trekken, dat
kennis van de Katholieke leer al-
I moeten bezitten alle Katholieken
kennis, gedragen en bekroond
beleving van die leer cn
kennis ook in steeds breederen
1 ender niet-Katholieken moet wor-
rersprcid, opdat de invloed van de
voorstellingen "betreffende het
lieisme, door het antipapisme ver-
1, daar worde gebroken. Als er b.v.
en Apologetische Vereeniging „Pe-
Canisius" bestond, moest het veld.
antipapisme, bij do verkiezing"
Jali weer zoo duidelijk in het licht
len, tot de oprichting daarvan doon
ilea. Maar, Goddank, bestaat deze
ng en bestaat zij in steeds
tnde kracht. Mogen wij allen dat
leeren!
het feit, dat Vrijzinnig-Democraten
aal-Democraten zoo sterk zijn voor
aan, kan ons inziens worden gecon-
ard, dat de ontwapenings-leüze op
laerscorps vat heeft gehad. Onze
en politieke werkers moeten nu
duidelijk maken, en er bij herha-
i wijzen, hoe de Katholieken staan
iver het vraagstuk der ontwapening,
i Katholieke Kerk was en is de groo-
orderaarster van den -vrede. Uitne-
materiaal daarvoor vindt men b.v.
wetenschappelijk en glashelder ar-
enkele maanden geleden door den
ondschen hoogleeraar prof. Aenge-
n„De Katholiek" -gepubliceerd,
hetzelfde feit kan mot zekerheid
besloten, dat bet woord „demo-
'zeer velen trekt en lokt. Onzerzijds
laarom meer dan tot nu toe in so-
en politieke bijeenkomsten worden
gezet: wat is de sociaal-democratie
de christelijke democratie. Maar
ilstaat men niet met een paar pau-
pitspraken aan elkaar te rijgen,
ifide ook wel eens wetenschappelijk
ere Katholieke redenaars meenen
men volstaan, als zij hun gehoor
uiteenzetten wat de valsche en wat
r« democratie isl En dan moet ieder
Kek, voorzoover mogelijk, op eigen
streven naar de practische
ïoering der Christelijke demo-
Maar daarover kan hier niet
tar even terloops worden gesproken,
slotte willen wij er op wijzen, dat
Huren der R.-K. Kiesveeenigingen
achter ons liggende weken de over
s'kunnen trekken, of zij al dan niet
'ebben gewerkt, of zij in den ver-
al dan niet anders moeten arbeiden.
Trij vernemen zal het bestuur der
Kiesvereeniging te Leiden binnen
dagen daarover beraadslagen en uit
toadslaging eventueel plannen vor-
not om die op te bergen voor de vol-
ïerkiezing, maar, voor zoover mo-
i voor onmiddellijke uitvoering,
lossen van 1 Juli mogen niet on
waar voor ons blijvenl
BUITENLAND
0e Veiligheidskwestie.
«olidgc over het-Veilighcidspact.
eelesteun der Ver. Stat en
jjdent Coolidge, die to Cambridge
j-Senheid van een patriotische plech
J bet woord voerde, zegde daarbij
wieelen steun der Ver. Staten toe
Veiligheidspact (er waarborging
i vrede in Europa.
'.deze belofte verbond hij de waar-
w?, dat van Amerika op geen an-
de daarin vervatte bepalingen
orden verwacht, dat het verder zou
?en tot den financieelen wederop-
oude wereld.
de volken der oude wereld elkaar
wantrouwen, aldus Coolidge,
dan wederkeerige verdragen slui-
r hun wederzijdsche veiligheid.
°ds land zich onthoudt van het
Lan Politieke beloften daar, waar
Politieke belangen beeft, zouden
la overeenkomsten steeds den ze
delijken steun onzer regeering hebben en
stellig ook de instemming van de open
bare meeningen der heele wereld.
Duitschland en het Pact.
Opgewonden debatten in den
Rij ks da g.
Het kwam Zaterdag in den Rijksdag tot
opgewonden debatten, naar aanleiding van
de verklaring van een ministerieel amb
tenaar, dat de regeering geen besprekin
gen der buitenlandsche politiek wenschl,
zoolang gen antwoordnota aan Frankrijk
is gezonden.
Deze ambtenaar, staatssecretaris Komp-
ner, voerde bet woord omdat zoowel de
rijkskanselier dr. Luther als de minister
van Buitenlandsche Zaken dr. Slrese-
mann, afwezig waren.
Hij verklaarde verder, dat het ministe
rie van Buitenlandsche Zaken met den
grootsten spoed de nota aan Frankrijk
tracht gereed te maken, om deze zonder
verwijl te kunnen verzenden.
Van communistische en socialistische
zijde werd gezegd, dat de regeering opzet
telijk in een gewichtige kwestie den in
vloed van het parlement uitschakelt. De
afgevaardigde Breitscheid verweet de re-
geering geheime diplomatie en vroeg of
de Rijksdag er alleen was, om reeds ge
nomen besluiten goed te keuren.
Namens het Centrum stelde daarop do
afgevaardigde Fehrenbach voor, geduren
de de eerste dagen van de volgende week
niet te vergaderen, om den rijkskanselier
gelegenheid te geven zijn houding te moti-
veeren.
Het voorstel der sociaal-democraten om
Maandag (heden) in ieder geval de debat
ten over de buitenlandsche politiek te be
ginnen, werd tegen de stemmen der lin
kerzijde verworpen.
Duitschland.
De Fransch- -Duitsche besprekingen.
Voorloopig geen handels
verdrag.
Aan de „Vossische Zeitung" wordt uit
Parijs gemeld, dat de voorzitter van de
Duitsche handelsdelegatie, Trendelenburg
aan den Franschen minister van Handel,
Chaumet, heeft medegedeeld, dat de jong
ste Fransche tegenvoorstellen door de
Duitsche delegatie niet als basis aangeno
men kunnen worden.
De Fransche minister beeft deze mede-
deeling met leedwezen en verbazing ont
vangen. Hij trachtte de Duitsche onder
handelaars te overtuigen, dat het even
wicht tusschen de Duitsche en Fransche
belangen bijna was bereikt.
Trendelenburg zette daarop uiteen, wel
ke punten van het Fransche tegenvoorstel
voor Duitschland onaannemelijk waren.
Hij zeide, dat een verdaging der onderkan
dalingen hem noodzakelijk toescheen. Ver
der wees hij er op, dat in Frankrijk liet
parlement op 13 Juli en in Duitschland op
18 Juli met reces zal gaan, zoodat een
Duitsch-Fransck handelsverdrag in geen
geval meer zou kunnen worden aangeno
men.
Hedenavond halfnegen zal een nieuwe
bijeenkomst worden gehouden, en dit zal
waarschijnlijk voorloopig de laatste zijn.
Men zal dan bespreken of do verdaging
tot de volgende lente zal duren of wel of
het mogelijk is in den herfst opnieuw bij
een te komen.
Van Duitsche en van Fransche zijde
wordt er met nadruk op gewezen, dat de-
zo verdaging niet als een breuk moet wor
den opgevat.
De verdragslooze toestand, die op 10
Januari is ingetreden, zal' eenvoudig
voortduren. Do grootste moeilijkheid be
staat daarin, dat de Duitsche delegatie
aan den Franschen wijn-import niet de
meestbegunstiging kan toekennen, zoolang
de kwestie der Spaansche wijnen niet de
finitief is geregeld.
De crisis in het Roergebied.
De Duitsche bladen vernemen uit Duis
burg, dat de directie der firma Thyssen
heeft besloten nog 30 der ambtenaren te
ontslaan, waaronder zoowel leden der di
rectie als lagere beambten.
Het hoogovenbedrijf no. 7, dat deze week
zou beginnnen te werken, zal niet in be
drijf worden genomen. Ook vele andere
hoogovens liggen reeds stil. Verschillende
filialen, zullen worden opgeheven of sa
mengevoegd.
Engeland.
De anti-Sritsche propaganda.
De diplomatieke betrekkingen
met Rusland in gevaar.
De relaties tusschen Groot-Brittannië en
Sovjet Rusland, welke sedert de laatste
maanden uiterst zwak waren, worden
critiek geacht. Door de anti-Britsche cam
pagne, welke door dit land wordt gevoerd,
is de toestand zoo gespannen geworden
dat het afbreken der diplomatieke rela
ties, welke verleden jaar door de Labour-
regeering werden aangeknoopt, ernstig
door de Britsche regeering wordt overwo
gen, en verleden Vrijdag in den kabinets
raad werd besproken.
Alvorens dienaangaande een definitief
besluit te nemen, zal wellicht de Britsche
regeering aan Moskou een strenge waar
schuwing zenden, met het dringend ver
zoek om opheldering van de vijandige po
litiek door de Sovjetregeering gevolgd, in
strijd met de Engelsch-Russische handels
overeenkomst, waarbij het zich verbonden
beeft, zich te onthouden van vijandige pro
paganda. In dat geval zal dan slaking
van die propaganda worden geëisctyt op
straffe van afbreken der relaties. In ieder
geval kan spoedig een verklaring dienaan
gaande in een der Huizen van het Brit
sche parlement worden verwacht.
Do voornaamste grief tegen Sovjet-Rus
land is, dat haar gezant te Peking en
vooraanstaande politieke personen te Mos
kou en de nfficjeele sovjetpers in de af-
geloopen weken de Chineezen openlijk
zouden hebben aangespoord, de verdragen
met Engeland te verbreken en geweldda-
„den togen bet leven en de eigendommen
van Engelsehen in China te plegen.
Waarschijnlijk zullen bewijzen kunnen
worden geleverd, dat bolsjewisten inder
daad wapenen en munitie en zelfs geoefen
de officieren hebben geleverd aan Chinee-
sclie communisten en andere agitatoren
die in Kanton moeilijkheden hebben uit
gelokt en met name Britsche nederzettin
gen aanvielen. Dergelijke dingen worden
uiteraard ontoelaatbaar geacht en de band
having van de relaties wordt daardoor
onmogelijk gemaakt.
Een afbreken daarvan zal be toeken en
een terugkeer tot den toestand, die be
stond, voordat MacDonald de Sovjetre
geering erkende. Een zoodarigo toestand
bestaat thans ook tusschen Engeland en
Mexico, zonder dat de handel tusschen de
beide landen verbroken wordt. 'De Sovjet
gezant te Londen zal dan worden verzocht
Londen te verlaten, terwijl *de Britsche
zaakgelastigde te Moskou zal worden te
ruggeroepen.
China.
Cc troebelen in China.
Nieuwe gewelddaden.
Er worden uit China nieuwe opstanden
gemeld en wel in Swatow, waar kort ge
leden Engelsche matrozen landden. De
winkels ,van Engelsclien en Japanners
werden geplunderd, terwijl ook geweldda
den zijn gepleegd. Een Engelsch politie
officier zou gewond zijn.
De Chineesche regeering zou tegenover
deze gebeurtenissen een onverschillige
houding hebben aangenomen,» zoodat de
toestand daar met groote bezorgdheid
wordt aangezien.
In Sjanghai werden drie Japanners
door een Chineesche menigte aangevallen.
De Chineesche politie kwam den aange
vallenen daar te hulp, nam hen in be
scherming en bracht hen naar de vreem-
delingenwijk. Naar trams en omnibussen
werden steenen geworpen. Levensmiddelen,
welke voor de vreemdelingenwijk bestemd
waren, zijn gestolen. Juist bij de grenzen
van de concessies maken Chineesche sol
daten loopgraven en draadversperringen.
Australië.
Het Zuidpoolgebied.
Zooals men weet, beginnen de Noorde
lijke landen elkander reeds in de haren fe
vliegen om het bezit van het land in het
- Noordpoolgebied, welke land tot nu toe
nog niet eens ontdekt is. Thans schijnt
deze strijd ook te gaan ontbranden om
het Zuidpoolgebied.
Do Australische National Research
Council heeft er bij den Australischen pre
mier op aangedrongen op te komen tegen
de verklaring, waarbij Frankrijk bet be
heer opeischt over Adelie-land (Poolge
bied.) De Council wil daarentegen voor
Australië het recht' opeisclien tot het be
heer over hel gebied tusschen 90 gr. on
1G0 gr. Oosterlengte. De Council wijst er
op, dat de actie van Frankrijk niet op geo-
grapliische gronden berust, doch waar
schijnlijk is toe te schrijven aan de succes
sen der Fransche walviscbvaarders in
dat gebied.
De premier heeft verklaard er voor te
zullen waken, dat de Australische belan
gen niet geschaad worden.
Van het Vaticaan.
INBRAAK IN DE ST. PIETER
SCHATKAMER.
Talrijke kostbaarheden ontvreemd.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
hebben dieven, door een in het gewelf der
tweede zaal van de St. Pieter-schatkamer
aangebrachte opening, ziclt tot deze schat
kamer toegang verschaft en er een groot
aantal kostbaarste voorwerpen ontvreemd.
Naar uit het eerste onderzoek gebleken
is, zijn o.a. meegenomen een zware met
een grooten saffier en briljanten bezette
ring: een kostbare vergulde, met briljan
ten en robijnen versierde ciborie, geschenk
van den aartsbisschop van Orleans aan
Z. H. Paus Pius IX z.g.; voorts een com
pleet gouden, rijk met briljanten, paarlen
en edelgesteente versierd altaarstel en een
groot aantal andere waardevolle voor
werpen.
Uit de wijze, waarop do dieven zich tot
de schatkamer toegang hebben verschaft,
alsook uit (le door hen gedane keuze der
schatten leidt men af, dat zij op de hoog
te moeten zijn geweest van de plaatselijke
toestanden en van den inhoud der schat
kamers.
Do dieven hebben c*en ladder, een louw,
electrische lampen en andere instrumen
ten, waarvan ze zich bij hun afschuwelijke
daad bediend Lebben, ter plaatse achter
gelaten. De misdaad moet dagen lang te
voren zijn voorbereid.
Do autoriteiten zijn van den diefstal in
kennis gesteld en begonnen onmiddellijk
een uitgebreid onderzoek.
Eenige werk lieden
gearresteerd.
Nader wordt omtrent deze diefstal ge
meld:
De kerkelijke schatten worden bewaard
in do z.g. Canonica, een groot gebouw op
de Piazza Santa Maria, dat door een han
genden corridor met de St. Pieterskerk
verbonden is. De Canonica dateert uit de
18de eeuw en bevat de woningen der ka
nunniken, alsmede de Sacristie, waarin de
sc-ha'lten bewaard worden. Ten gevolge van
den woningnood, waaronder ook de beamb
ten van het Vaticaan en de geestelijken lij
den. moest op de Canonica een verdieping
gebouwd worden, en in een der lokalen
werden de gereedschappen der metselaars
en do verf der schilders neergezet.
In den vloer van dit lokaal nu word een
gat geboord, dal naar de daaronder liggen
de sacristie leidde cn dit gat diende den
dieven tot in gain g.
Gelukkig hebben de dieven geen onver
vangbare voorwerpen van historische en
artistieke waarde meegenomen, vermoede
lijk omdat deze te moeilijk verkoopbaar
geweest zouden zijn. Zij gaven de voorkeur
aan moderne sieraden van groote mate-
rieele waarde.
Do verdenking viel natuurlijk op do met
selaars Gin schilders. De paus werd onmid
dellijk van den diefstal in kennis gesteld,
en drukte er zijn diep leedwezen over uit,
da't een zoodanige daad binnen het bereik
van den St Pieter had kunnen gebeuren.
De Vaticaansche autoriteiten brachten de
Romeinsche politie op de hoogte cm deze
begon onder leiding van een quaestor on-
middellijk een onderzoek. Eenige werklie
den zijn reeds gearresteerd.
BINNENSLAND
De uitsluiting in de bouwvakken in
Den Haag.
De opvatting van patroon s-
z ij d e.
Men meldt van patroonszijde aan de
„Te!.":
„De uilsluiting is vrijwel algemeen. Een
enkele kleine ongeorganiseerde patroon
werkt door, doch de ongeorganiseerde pa
troons, die belangrijke werken uitvoeren,
sloten mede uit. Ook do patroons uit de
omliggende plaatsen als Wassenaar, Voor
burg enz. ontsloegen bun Haagscli perso
neel tegen heden. Totaal bedraagt het aan
tal bouwarbeiders, dat door dit conflict
werkloos kwam, ruim 2000. Het „Haag-
sclie Volk'' sprak op 20 Juni als zijn ver
moeden uit, dat zoo de uitstoting algemeen
zou worden, daarbij tusschen de 3 a 4000
werklieden zouden worden betrokken. Hoe
wel ons toon reeds voorkwam, dat dit veel
te hoog zou zijn geschat, hebben wij daar
op niet willen reageeren vóór de definitie
ve cijfers bij ons bekend waren. De bladen
van do moderne cn fcdcraJtetiscke bonden
doen het thans echter voorkomen, alsof de
schatting van 4000 man van ons afkomstig
is, en voegen daaraan toe, dat slechts een
500 man zijn uitgesloten. Zij conclude
ren daaruit, dat op grond van deze cijfers
de uitstoting een totale mislukking moet
worden genoemd. Om deze verkeerde voor
dracht recht te zetten, doelen wij mede, dat
door ons nimmer een schatting is gedaan.
Het aantal uitgestotenen bedraagt thans
ruim 1200 man. De in do slaking zijnde
metselaars, opperlieden en voegers bedra-
gonf volgens de ingekomen mededeelingen
van onze leden, riwn 500. De door de 10
weken bestaande slaking overbodig gewor
den andere werklieden zijn door de loden
niet aan ons gemeld. Het aantal zal naar
schatting wel een 500 bedragen. Wanneer
het „Haagsche Volk", in plaats van de
schalling voor de'uitsluiting op 4000 man
te lellen, hiervan 8000 had gemaakt, zou,
op deze basis voortbordurend, dc uitslui
ting nog veel grooter fiasco zijn. Dat deze
ec-hler geen fiasco, doch een succes is, zal
een ieder, die de Haagsche bouwwerken
in oogensehouw neemt, duidelijk blijken."
De vorstin van Bentheim overleden.
Op het Schloss Wctgensfein, waar zij
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De FrAnschDuitsche handelsbespre
kingen worden vandaag voorloopig afge
broken.
Een breuk dreigt er in de diplomatieke
betrekkingen tusschen Engeland en Rus
land.
Inbraak In de schatkamer van den
St. Pieter te Rome.
Nieuwe aardbevingen In Japan. (Bui-
tenl. Berichten).
Danszaal ingestort te Boston. Er zouden
75 dooden zijn. (Buitenl. Berichten).
BINNENLAND.
De Tweede Kamerverkiezing Verhou-
dingscijfers, persstemmen, de niet-herkie*
zing van Henri ter Hall, geruchten omtrent
het te vormen ministerie (2de blad)
OMGEVING.
Te Alphen a. d. Rijn is overleden de
Zcereerw. heer J. Th. Verhoeven, em. pas
toor van de parochie ..St. Michaël" te Ha-
zerswoude (Groenendijk). (Uit den. Rijn
streek).
logeerde, is plotseling overleden de vorstiu-
mooder van Bentheim, zuster van de Ko*
ningin-Moeder.
De vorstin-moeder van Ber*'
Ii.no van Benthe'm en Steïnfurt, geb. prin-?
ecs van Waldock-Pyrmont, was geboren
19 Oct. 1855. huwde te Aro'scn 7 Mei 1881
prins Alexander, die 9 Sent i^n' B ii-
bontz ovvrleed.
a IT HE OMGEVING
NOORDWIJKERHOU
Gemeenteraad.
(Vervolg).
Dc Voorz. zegt dat hij nu deze nk
zoover beslist is, ook een voorstel wil ter
sprako brongen, een voorstel dat hij ook
in B. en W. heeft besproken, doch dat
daar geen meerderheid licefl ktuTnen vin
den.
Spr. zegt, dat als hot peil van de viering
van den kennis-Zondag niet wat verhoogd
wordt, do Raad van Noordwijkerhout
vroeg of laat, gaarne of ongaarne do ker-
mis-Zondag zal afschaffen. Spr. zou daar
om eens een proef willen nemen, een proof
die wellicht er loc kan leiden, dat de mis
bruiken tot meer redelijke proporties
worden teruggebracht. Die proef beslaat
daarin, dat het verboden wordt ora Zon
dagss in de café's muziek te maken of lo
dansen.
Wethouder Oostdam is van oordeel, dat
men dan bete: de kermis kan afschaffen.
De heer R. v. Dijk gunt de menschen
een pleiziertje on kan daarorfi met liet
voorstel van den Voorz. niet medegaan.
De gewone man heeft geen geld om op reis
te gaan, laat hij zich met do kermis amu
seeren.
De heer Langeveld voelt veel voor het
voorstel van den Voorzitter.
De heer L. M. van Noort wil het voor
stel van den Voorz. wijzigen in dien zin,
dat 's Zondags tot 9 uur in de café's mu
ziek mag worden gemaakt en gedanst.
De Voorz. verzet zich hiertegen. Spr.
wil de niataregel geheel en niet ten halve
doorvoeren.
Wethouder Oostdam verwacht van het
voorstel van den Voorz. weinig resultaat.
Het voorstel van den Voorz. wordt in
stemming gebracht en aangenomen met 6
tegen 4 stemmen. Tegen stemden de hoe
ren L. M, v. Noort, R. v. Dijk en de beide
wethouders.
De heer Langeveld brengt ter sprake
dat bij met do kermis rekening moet wor
den gehouden met de quatertemperdagen.
Dc Voorz. beaamt, dat hiertoe in onze
voor de overgrooto meerderheid Roomsche
gemeente inderdaad aanleiding bestaat.
Spr. hoeft eens geïnformeerd waarnaar
zich de quatertemper regelen. Dit geschiedt
naar de z.g. Zondagsletter, maar hoe
do Zondagsletter bepaald wordt, schijnt
oen ingewikkelder berekening te zijn,
die slechts aan weinigen bekend is.
Ér kan daarom op dit oogenblik geen be
sluit worden genomen, dat de tijd der ker
mis voor de opeenvolgende jaren regelt of
men komt in conflict met de quatertem
perdagen. Volgens het voor enkele jaren
genomen besluit moet de kermis vallen op
den Woensdag, vallende na den 2en Zon
dag in September, d.i. dit jaar op 16 Sep
tember. Doch, zooals de heer Langeveld
daareven al zeide, 10, 18 en 19 September
zijn quatertemperdagen. Wanneer moeten!
we nu dit jaar kermis houden, 's weeks
vóór of na de quatertemperdagen.
Wethouder Oostdam acht het wensche-
lijk om de kermis een week vroeger te
houden dus van 9 t.m. 13 September.
De hoor Langeveld prefereert de kermis
een week later te stellen. Wij hebben