16e Jaargang.
MAANDAG 29 JUNI 1925
No, 4981
£eicidclve
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal,
,oo per post fl 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver-
,L3ar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor-
oliDg. Afzonderlijke nummers 5 ok, met Geïllustreerd
gsblad 9 'A.
Dtt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen l
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oowone advertentidn 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelïngen wordt het
s dubbele van het tarief ÖërekencL s
'2'ac*ver,®n^®n» van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen wc»den aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit twee
den-
woorden, maar daden.
I is het parool van een rechtsche re-
j&i heeft de nu aan het bewind zijnde
aden, waardoor zij voorkomen heeft
«motste ramp en de gruwelijkste ellen
de een volk kunnen treffen: de re-
He waardoor sociaal-democraten eii
naristen ons land in 1918 hebben wil-
brengen in den droevigsten toestand,
in het gebracht kan worden. De so-
Ldemocraten buiten de werkloosheid
de ongetwijfeld zeer droevige levcns-
[jjdigheden van duizenden werkloozen
tegen deze regeering evenzoo de
iozo regeering toegepaste salarisver
en. En: in de werkloozensteun, in de
ijverlagingen kunnen fouten zijn;
i, wij erkennen het, fouten. Maar
èrdmaal erger zou ongetwijfeld
rrkloosheid en dezer gevolgen zijn en
meer zouden de loonen, wat hun prac-
waarde betreft, zijn gedaald, als mr.
|:tra in 1918 zijn zin zou hebben ge-
fn en het monster der revolutie toen
land zou zijn losgebroken! God
fanh is zulks door de bèginsel-
cht van onze Christelijke regeering
ionen!
tien jn er door deze Christelijke
rrag gesteld, doordat zij een sociale
riag heeft ontworpen, waarmede wij
moge dan, zoowel naar de meening
werkgevers als van werknemers, van.
neenlen als van consumenten, fouten
Jeveii andere landen herhaaldelijk,
roorbeeld wordt gesteld op internatio-
eonferenties!
id on heeft deze Christelijke xegee-
gesteld, door voor do volkshuisves-
te zorgen op een wijze, dat buiten-
ik commissieiS naar Nederland ko-
om er een studie van te maken en
dan aan hun regeering aanprijzen
nlandsclie commissies, waarin ook
aMemocralen zitting hadden!
woorden, maar daden dat is het
*1 geweest van rechts in het verleden
et zal 't ook zijn voor de naaste toe-
daden, die wij. Katholieken, in de ko-
le wetgevende periode, zullen vragen
mike e i s o h e n liggen aangeduid 'in
mooie program van actie:
Handhaving en doorvoering der
lelijke beginselen in de huwelijks-
ring.
Handhaving, zoo mogelijk doorvoe-
van de gelijkstelling van openbaar en
•der onderwijs.
spoedig mogelijk invoering van het
de leerjaar, mede in verband met
rbeidswelgeving.
7eortgezet herstel en behoud van het
ieel evenwicht.
daging allereerst van die belastin-
weike het zwaarst op de on- en m in
bonden drukken, of de noodzakelijke
aalvorming het mee3t tegenhouden,
vrijstelling of aftrek voor groote
i.
Jtfdelijke afschaffing van indirecte
Ihipen op eerste levensbehoeften.
Mindering van de successiebelasting
vererving in de rechte lijn en in de
o graden van bloedverwantschap.
'veering van verteringsbelastingen op
leien van gemka en weelde,
ïrzlening van het Bezoldigingsbesluit
'zoover daarin onbillijkheden of on-
Ihoden voorkomen.
Krachtige medewerking met de plan-
Tan den Volkenbond die met de
dellen van Benedictus XV volkomen
instemmen ter oplossing van in-
ationale geschillen door scheidsrech
te uitspraken en ter gelijktijdige en
frzijdêcke vermindering van bewape-
n.
He organisatie van leger en vloot
|f beperkt te zijn tot hetgeen noodza-
is voor de handhaving der neutra-
i de verdediging der onafhanke-
'"id binnen de grenzen door
taeele internatianale regelingen te
Mogelijk samenvoeging van de
'dementen van Oorlog en Marine,
opvordering van zoodanige ontwikke-
der arbeidswetgeving, dat steeds meer
Relingen betreffende de arbeidsver-
'ingen in bedrijf en onderneming
w'en kunnen worden door de ogani-
n werkgevers en werknemers,
"iet door speciaal daartoe gekozen
?8s, behoudens goedkeuring en toe
hoor de overheid binnen de grenzen
os wet gesteld.
gelijke regeling van de collectieve
^overeenkomst, inclusief de moge-*
.tot verbindend-verklaring,
^uitvoering der sociale verzekeringen
T°°r zoover mogelijk, opgedragen
^men werkende organisaties van
v^rs on arbeiders. Met dien ver-
dat de Staat aansprakelijk is voor
de uitbetaling der schadeloosstelling en
dat beroep openstaat op een buiten de
partijen van overheidswege aangewezen
rechter.
Doorvoering der Arbeidswet 1919, naar
mate de economische toestand dit moge
lijk maakt.
7. De belemmering van de vrijheid van
godsdienstoefening, nedergelegd in arti
kel 123 van het Regeeringsreglement voor
Ned.-Indië, worde weggenomen.
8. Meer overheidszorg voor het behoud
van de schoonheid van stad en land.
V 'n den waan.
In een propagandablad van den Vrij
heidsbond wordt den rechtsohen partijen
ook speciaal de Katholieke partij
verweten, dat zij „de kiezers in den waan
(brengen), dat het bij de verkiezingen gaat
om de eer van Jezus Christus".
ïs dat een waan? Met geen enkel
woord vinden wij verderaangeduid,
waarom dat een waan moet heelen!
Neen, in een waan brengen z ij de kie
zers, die bij hen den indruk wekken, als
of onder een regiem van den .Vrijheids
bond Godsdienst en Kerk veilig zouden
zijn, alsof speciaal ook de Katholieken on
der zulk een regiem hun vrijheden en rech
ten zouden zien erkend en gehandhaafd.
Do liberale leer zegt ons het tegendeel!
En de p r a c t ij k van het liberale re
giem heeft ons heel wat doen ondervinden!
In hetzelfde artikel, waaraan wij boven
staande zinsnede ontleenen, lezen we ver
der;
„Wij moeien geen mannen hebben, die
anders om doen, dan zij spreken. Want
niet op het. spreken, maar op !het handelen
komt het hier aan."
Prachtig! Hiermede zij wij het vol
komen eens!
En .nu willen we niet letten op het
spreken van den Vrijheidsbond in pro-
pagancla-geschrifteii, maar wel op het
bandelen van liberale re ge erin een in
meur achter ons li ggende perioden. En aan
blijkt, dat deze stonden op het standpunt
van de „vrijheid", dat wil zeggen een
„vrijheid'', die beteekende rechteloosheid
voor de zwakkeren en geregeerden, onder
drukking voor de afhankelijke minderhe
den. En dan herinneren wij ons heel goed
dat deze liberale regeeringen het „intel
lect" uitsluitend wisten te vinden in eigen
kringen, ook en vooral als het aankwam
op de „baantjes", als er benoemingen
moesten worden gedaan, zelden of nooit
bij geloovigen, vooral niet bij Katholie
ken.
Buiten eiken redelijken twijfel staat het,
dat hij de verkiezingen de belangen van
den Godendienst en Kerk, de vrijheden en
rechten van de belijders van den Gods
dienst en de kinderen der Kerk zijn be
trokken.
Wie het anders zegt die brengt de
kiezers in een waan!
STEMT WOENSDAG 1 JULI
OP LIJST No. 23 (KOOLEN).
De Katholieke lijst
Is door heel hel land
LIJST 23.
In de geheele provincie Zuid
Holland begint zij met den naam
KOOLEN.
Voor onze lezers in de Haarlem-
mermeer (Noord-Holland) begint de
Katholieke lljsl mei den naam
BOMANS. Zij stemmen dus: Mr.
Bomans.
ONMISBAAR.
Al steekt er veel wijsheid in het bekende
woord: „Vereor laudare praesentem" „ik,
prijs niet gaarne iemand in zijn tegen
woordigheid", schijnt het mij toch wel
eens goed dit wèl te doen.
En om wille van den persoon zeiven, die
den lof verdient, èn voor de omstanders.
Voor den persoon zeiven, ook al ver
langt hij dien lof niet, geleid als hij wordt
door de edelste motieven, kan het dik
wijls een aanmoediging zijn om met groote
toewijding voort te gaan met zijn verdienst-
vol en vruchtbaar werk.
Voor de omstanders is het niet zelden
een aansporing om dat werk te blijven
waardeeren of om eens na te denken of zij
ook niet iets tot steun van dat werk kun
nen verrichten.
Die lof nu geldt hier „De Leidsche
Courant". En zij verdient dien ten volle.
Vriendelijk verzoek ik haar dan ook mij
in haar eigen huis vrij te laten uitspre
ken, haar verzekerend dat ik niet uitbun
dig zal worden in mijn verheerlijking, wel
ke haar een reden zou kunnen zijn mij te
onderbreken met: „ja, ja, 't is goed, houd
nu maar op".
Wat ik reeds veronderstelde, hoorde ik
in deze dagen tot mijn groote vreugde be
vestigen.
Ik had een stil vermoeden dat menige
niet-abonné, in wiens huis gedurende de
verkiezingsactie „De Leidsche Courant' ook
werd gebracht, dankbaar was, zoo onver
wachts en gemakkelijk met het blad ken
nis "te kunnen maken.
Zoo is het ook gegaan.
Zelfs weet ik, dat iemand ten zeerste
werd teleurgesteld, de courant op zekeren
avond waarschijnlijk door vergissing
niet te hebben ontvangen.
Het moge vreemd en eenigszins onge
looflijk klinken, maar feit is het, dat; er ka
tholieken waren, die „De Leidsche Cou
rant" natuurlijk wel bij name kenden, maar
niet wisten wat een degelijk dagblad zij in
baar zoo lang gemist hadden.
Men stond versteld en in algeheele be
wondering over hetgeen „De Leidsche Cou
rant" eiken dag haren lezers aanbiedt.
En hij die bewondering zou het niet
blijven: „men ging zich beslist daarop
abonnjeeren".
Dat bevreemd mij dan ook geenszins.
Het mag toch wah'rlijk wel gezegd, dat
„De Leidsche Courant" er goed, uitstekend
verzorgd uitziet.
Als men leest, wat de diepdenkende
Franscho journalist Hello eischt van een
dagblad, dan zal een ieder moeten toege
ven, dat onze courant ten volle aan die
eischen beantwoordt.
Schrijvend over dagbladen zegt hij:
„Vroeger lazen weinige menschen. Maar
degenen, die dan ook lazen, deden dit voor
studie.
Men las om zelf wetenschap op te doen
om vervolgens die wetenschap aan anderen
mede te deelen.
Tegenwoordig leest iedereen, en een
ieder leest om zich op de hoogte te hou
den van menschen, zaken en dagelijksche
gebeurtenissen.
Vandaar de ontzaarrjUUke hflnjieriiklieJd
van een tiagmaa.
Een dagblad moet dan ook beantwoor
den aan het verlangen van de menigte: deze
wil gaarne iets weten en het spoedig en
gemakkelijk weten.
Het moet dus als ?en Friend liet hui?
binnenkomen: daar zijn lezers op de hoogte
bronzen, eenvoudig en juist, van de ideeën
en stroomingen van den tijd, van men
schen en theorieën, de waarheid en
valschheid van deze duidelijk in het licht
stellen, hun vertellen van gebeurtenissen
uit binnenland en van over de grenzen, en
het moet een veilige raadgever zijn in alles
waar de menigte belang bij heeft."
Welnu, neem maar een „De Leidsche
Courant" voor u: zie eens bet Redactio
ns'a gedeelte in, de rubrieken over Bul
ten- en Binnenland, over Kerkelijke per
sonen en feiten, liaar Kamerverslagen,
baar rubriek over Godsdienst en Letter
kunde, Onderwijs, Sport, Sociale aangele
genbeden, haar radio-heriebten, haar me-
dedeelingen uit stad en omgeving enz. enz.,
en dan nog verschillende malen hare mooie
foto's en men is volkomen op de hoogte
van zijn tijd.
Daarom zeg ik aan iedereen of aan ieder
gezinshoofd, indien zijn of haar naam nog
niet staat opgeteekend op de abonnemen-
tenlijst: geeft u op en geeft u bijtijds op,
want overmorgen 1 Juli begint weer een
iv-"w 1TT behoeft niet naar 't bu
reau op het Rapenburg te gaan, u behoeft
geen briefkaart te schrijven zeg maar
aan hem, die u nu „De Leidsche Courant"
thuisbrengt, dat gij voortaan abonné
wenscht te zijn.
U zult nimmer spijt hebben mijn raad te
hebben opgevolgd.
En nu heb ik nog niets gezegd over den
moreelen plicht van iederen katholiek om
een Roomsch dagblad in huis te nemen.
Want ik mag veilig veronderstellen, dat
iedereen dit ook wel weet, maar dat, In
dien men „De Leidsche Courant" nog niet
las als abonné, de reden te zoeken is in
onkunde aangaande het blad zelf, in een
zekere laksheid of voortdurend uitstel.
Iedereen weet bovendien, welk eeen ge-
-"ofon invloed een dagblad op
's menschen „denkrichting" uitoefent En
nu is het van het allergrootste belang,
dat het denken en dientengevolge ook het
doen van don Katholiek in veilige, goede
richting gaat.
En daartoe draagt niet weinig bij ons
eminent blad ..De Leidsche Courant".
H. BROUWERS,
Pr.
RlliTFNLAND
Roomschen dat zijn wij met ziel en harte,
Roomschen dat zijn wij met woord en
met daad.
Daarom ook Roomsch stemmen.
Ouitschland.
Het veiligheidspact.
De h onding der Duitse 11-
nationalcn.
De minister-presidenten der Duitscho
landen kwamen Zaterdagvoormiddag bijoen
ter bespreking van de hangende kwesties
der builenlandsoh© politiek. Aan de zitting
namen alle leden van liet rijksministerie
deel. De minister van Buitenlandsohe Za
ken bracht rapport uit, waarop een debat
volgde.
Het door de rijksregcering gepubliceerde -|
communiqué bevatte zeer weinig positieve
gegevens. De medcdeeling was zoo gekun
steld en gedwongen, dat daaruit alleen
reeds bleek hoe moeilijk het geweest is, tot
eenstemmigheid onder de leden der regee
ring te geraken.
Om dit communiqué op te stellen zijn
twee kabinetszittingen noodig geweest Van
Duitsch-Nalionale zijde was het vedlig-
heidspact een vierde Versailles genoemd
en zoo niettemin besloten werd, do bij het
memorandum van Februari j.l. vastgeleg
de Duitscho politiek voort te zetten, dan
was dit omdat de rijkskanselier Luther zich
onomwonden aan de zijde van dr. Strese-
mann stelde.
Het orgaan der Duitsch-Natiouale par
tij, de „Deutsche Tageszeitung", commen
tarieert het communiqué en verklaart, dat
het kabinet weliswaar de algemeene bui
tenlandsohe politiek heeft goedgekeurd,
maar geenszins de verantwoordelijkheid
heeft aanvaard voor enkele slappen, welke
de minister van Builenlandsche Zaken, dr.
Slresemann, op eigen gezag heeft onder
nomen.
Het blad trekt uit het communiqué de
conclusie, dat de regeering in het Fransehe
antwoord geen basis ziet, om tot een defi
nitief besluit te geraken, maar dat nieuwe
besprekingen gevoerd moeien worden.
Het partijbestuur der Duitsch-Naliona-
le partij kwam Zaterdagmorgen bijeen en
nam een motie aan, waarin gezegd -wordt
mekten, do partij niet van plan ia uit de
regeering te treden. Zij houdt het voor
haar plicht juist op diit oogenblik haar vol
len invloed op den gang der regeeningsza-
ken uit to oefenen.
Frankrijk.
De finantieele plannen van Caillaux.
Een groote rede van Caillaux.
Is Caillaux werkelijk een groot minis
ter van financiën? Deze vraag, die in par
ticuliere gesprekken gedurende de geheele
nachtzilting werd besproken,, scheen do fi-
nancieelo d scussie te boheerschen; want,
indien Caillaux tenslotte geen groot mi
nister is, zeiden zijn tegenstanders, waar
om hem dan te volgen in zulke geweldige
financieele ondernemingen zonder zeker te
zijn dat de toestand or definitief door ver
betert! Ieder ander minister zou derge
lijke oplossingen hebben gevonden als zes
milliard nieuwe bankbiljetten en consoli
datie van de bons ouder waarborging te
gen koersverschil. Zijn voorgangers stel
den bijna hetzelfde voor, maar wekten
daardoor heftige oppositie.
Caillaux verklaarde, als in antwoord op
die verwijten, in een groote redevoering
Zaterdagmorgen om vier uur dat hij
geen voorstander is van groote sensatio-
neele oplossingen, maar dat hij orde in de
financiën wil brengen op een stoutmoedi
ge, maar toch voorzichtige wijze. Hij wei
gert gevaarlijke proefnemingen te doen,
terwijl de schuld 150 milliard heeft be
reikt en de vlottende schuld oveneens. Men
moet aan het land do geheele waarheid
zeggen en geen politiek van illusies voe
ren. Het land gaat zwaar gebukt onder zijn
pchulden, maar het voorstel tot kapitaal-
heffing zou een verderfelijke oplossing
zijn. Caillaux toonde eveneens de gevaren
aan van een moratorium voor de inlossing
der bons, welke oplossing ontoelnathaar is
met het oog op het aanzien van het Fran
scho crediet, zoodat hij wil streven naar
de stabilisatie van den frank en de fixatie
van den wisselkoers.
Bij de eindstemming waren 130 onthou
dingen.
Het kartel verbroken.
De socialisten hadden nog een tegen
voorstel ingediend, om over te gaan tot een
heffing in eens, welk voorstel nog 210
stemmen kreeg. Nadat dit socialistisch
voorstel verworpen was, hadden nog 3
stemmingen plaats, n.l. de stemming over
art. 2, betreffende do verhooging van de
bankbiljettenuitgifte. dat werd aangono-
men met 328 tegen 119 stommen; over art.
3, de uitgifte van de goudleening. dat werd
aangenomen met 373 legen 3G stemmen, en
de stemming over het ontwerp in zijn ge
heel, dat aangenomen werd met 330 tegen
34 stemmen. Daarbij hebben do socialisten
en een deel der radicalen zioh van stem
ming onthouden.
Do rechtsche bladen eonchuleeien hier
uit, dat de concentratie-meerderheid lot
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De financieele voorstellen van Caillaux
ook door den Franschen Senaat aangeno
men.
Eenige successen voor de Spanjaarden
en Franschen wopden dit Marokko ge
meld.
In Shanghai ontspant zich de toestand.
Ook de Russen willen een Noordpool
expeditie uitrusten. (Telegrammen).
BINNENLAND.
De Jaarverslagen van Staatsspoor en
H. IJ. S. M. Geen verlaging te verwach
ten (2do blad).
Do R.-K. Kerkniuziekschool (Onderwijs,-
2do blad).
stand is gekomen. Do rogboring heeft goze^
gevierd, doch alleen een meerderheid ge
kregen dank zij den 100 a 150 leden van
de vrocgoro oppositie, dio den afval van do
socialisten en van liet deel der radicalen
gecompenseerd hebben.
Ondanks den aandrang van Painlevó om
een zoo groot mogelijke meerderheid op
liet regeer!ngsonlwerp te vereenigen, is het
kartel Zaterdag-verbroken.
Caillaux plannen in den Senaat.
Mot 273 togen 11 stommen
aangenomen,
ciöf mw iitTïi ff&ttcAimo0 prau-i
nen van de regeering aan met 9 tegen 5
stemmen en 11 onthoudingen.
In de. Senaatszitting, die om 12 uur be
gon, verzocht Bórenger, namens de finan
cieele commissie, aan don Senaat, de re-
geeringsplannen aan te nemen, ten einde
do schatkist van do oorlogslasten en de
gevolgen van hot uitblijven van de Duit-
sche betalingen, te ontlasten. Hij wees met
voldoening op de kraclitigo maatregelen
van bezuiniging ten behoeve van de alge
meene saneering, voorts op de definitieve
vaststelling van een maximum voor de
vlottende schuld, voorzien in het regee-
ringsplan. Hij besloot met den Senaat op
te wekken de plannen goed te keuren, in
hot vaste vertrouwen op de levende krach
ten van het werkzame Frankrijk, welks ac
tiviteit op handelsgebied groOler is dan in
eenige voorafgaande periode van 7 ge
schiedenis, en dat terwijl Frankrijk zwaar
der onder belastingen gehukt rijn
debiteur Duitschlancl en niet i dan
zijn zwaarst belaste geallieerden
Caillaux zette uiteen, waarom hij het ro-
georingsplan beeft ingediend. Hij ze:da,
dat hij nooh inflatie nooh een moratorium
wiilde en verklaarde, dat alvorens een npj
lossing kon worden verkregen door conso-i
lidatie van alle goede krach ton, men een
laatste beroep moest doen op het land, om
den Staait te bevrijden van do bedreiging,
gelegen in de vlottende schuld, die den_
Slaat aan de willekeur der Jmnken over
levert.
Do eenige maatregel, die genomen moet
worden, is de consolidatie van deze schuld,
imaar aan de houders moet een stabiel
stuk worden gegeven met garantie voor den
koers.
Bovendien moet de saneering duurzaam
zijn, want voor het horstel van de finan
ciën zal een reeks krachtsinspannin gen
noodig zijn.
De eerste is het herstel van het even-1
wicht van de begroofing; daarom begint
het onderhaviige project met te verklaren,
dat bezuiniging noodzakelijk is en sluit er
mee te zoggen, dat het onnomen van lee-'
ningen geslaakt zal worden.
Frankrijk maakt -een periode van groote
economische welvaart door en de eakele
wil alleen zal reeds voMoende zijn, om de
moeilijkheden- Ie boven te komen. Frank-»
rijk zal dezen wil toonen.
Painlevó verzocht daarop den Senaa-t
het rogeeringsplan zoodanig aan te ne-»
nien. dat al'e Fransehe houders van dofen-
sie-bons bereid zullen zijn aan de nieuwe
leening deel to nemen en op die wijze voor
goed het gevaar van do vlottende schuld
uit den weg te ruimen.
Na een schorsing van de zitting nam oo
Senaat vervolgens mot 226 tegen 29 stom^
men het artikel van het financieele plam
aan, waarbij de limiet dor bankbili^tlcn-»
uitgifte met zes milliard francs wordt vev-»
hoogd.
Ton sl.itto werd liet geheele funm ."els
plan der regeering- door don Senaat mot
273 tegen 11 stemmen aangenomen.
