No. 9468
^ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
i Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
„a Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Lw per post I 2.95 per kwartaal.
Ge'üluBtreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
Lbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
Jttaling. Afzonderlijke nnmancrs 5 ct., met Geïllustreerd
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT» ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 r. POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenliën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertenüën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen w«*den aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
dit nummer bestaat uit vier
daden, waaronder het Geïl-
litftraerd Zondagsblad.
Om het onderwijs.
gr is een liberale campagne gaande
.^n het doorwerken van de financieele
eiijkslclling op schoolgebied. In Den Haag
sedert t Januari 1919 het aantal leer
den bij het bijzonder onderwijs ge
lden van 19.763-tot 27.265 en bij het
ipeiibiuir onderwijs g e d a aid van 27.457
„l 26.001.
Vandaar groole .ongerustheid bij de
oorslanders van het zoogenaamd neu
raal onderwijs, die nu zelfs een propa-
jaiida-comité voor de openbare school
jijen opgericht.
En dit comité komt nog aan met die
,erslolen bewering, met dat stok-oude
liedje, dat men de kinderen moet houden
)ui(en de strijd der volwassen-en," dal men
door dc Openbare school de nationale
eenheid moet bewaren.
Dat gescherm met de nationale eenheid
f ook liet (liberale) „Vaderland" te erg
.n het blad zegt er van:
„Hen" is met die nationale eenheid,
soms danig in de war, omdat men
i eenheid met eenvormigheid verwart.
Zon er inderdaad van eenheid in ons
volk sprake zijn, als wij.de verplichte
neutrale staatsschool hadden? Zouden
daar niet lal van kinderen komen
1)1$ reeds jong den haat in het hart
tegen de overlieerschende meerder
heid, die hen naai' school dwong te
gaan, waarvan hunne geliefde oudere
niet weten wilden? Dat zou de schijn-
eenheid geweest zijn, die verkregen
wordt door het middel der dragonna-
'tlcs om één en denzelfden godsdienst
aan een volk te verzekeren....
„De nationale eenheid kan in deze
-gemengde bevolking slechts bevorderd
worden, doordal iedere godsdienstige
en politieke richting zich natuurlijk
binnen de grenzen, die de weigever
[i gesteld heeft, zoo vrij mogelijk kan
uitleven. De Nederlanders met hun
groote verschillen op godsdienstig en
1 staatkundig gebied, grooter verschil-
len dan wellicht hij eenig ander volk
gevonden worden, herinneren ons al-
lijd aan de bladen van een hoorn. Ook
van deze zijn er geen twee gelijk, maar
toch verrichten ze alle dezelfde (aak
en voeren de sappen naar stam en
wortel, die zonder hen geen levens
kracht zouden hebben. Welnu, men
zorge dan ook dal de bladen alle hun
eiscli krijgen. En dus moet aan alle
richtingen, zoover het op .den weg
van den Staal ligt zich daarmee te
bemoeien, recht worden gedaan.
„Wie dat recht wil doen heeft het
zoogenaamde parallelisme op school
gebied te aanvaarden."
De heerefi van het propa'ganda-comitê
tooi1 dc openbare school worden aldus
terecht gewezen.
Maar zij zullen zich daardoor toch niet
uil het veld laten" slaan.
Zij zullen wel weer onmiddellijk klaar
Maan met een nieuw argument dat wij
iezer dagen nog zagen aangevoerd
waarmeclo zij de Bijzondere School meenen
te kunnen bestrijden, n.l. dat deze bevoor
deeld wordt door de openbare.
Doch ook dat is niet waar. Om een bij
zondere school op te richten, moeten er
ten minste 40 leerlingen zijn. Een open
bare school kan. echter met 12 leerlingen
Tvorden opgericht. Én een bestaande open-
bare school wordt in stand gehouden,
zoolang ten minste 8 leerlingen do lessen
Volgen. Bevoordeeld wordt dus niet de
bijzondere, doch de openbare school
He bijzondere school krijgt alléén baar
iecht.
Hn tegen bet ontnemen van dat recht
41 oet. worden gewaakt. En daartegen
al.ook worden gewaakt, indien de. rccli-
'orzijde. de meerderheid behoudt.
Dc B. K, Staatspartij schrijft fn haar
Program van actie (punt 2): „Handhaving,
ïoo mogelijk doorvoering van de gelijkstel-
*ing van het openbare en bijzonder onder-
En daarom:
STEMT WOENSDAG 1 JULI OP LIJST
No. 23 (KOOLEN).
BUITENLAND
Oe Veiligheitfskwestie.
Het garantiepact.
- Het Duitsche aanbod.
Officieusè Korrespondenz deelt den
-oofdinlioiul mee van het Duitsche veilig-
ciusaaiifood, dat tot dusver slechts ver-
JpHwelijk bekend was gemaakt aan de
jksclagcommissie van buit. zaken.
indertijd den geallieerden gedane
heli eist o.a. dat Duitschland bereid
U1°eea verdrag Ie sluiten, waarin de hij
•den' Rijn belanghebbende mogendheden
voor een nader overeen te komen
tijdperk, ten overslaan van de^Verecnigde
Staten zouden verplichten geen oorlog te-
jen elkaar te voeren. Verder gewaagt het
aanbod van -een tussclien Frankrijk en
Duitschland te sluiten arbitrage ver drag en
an een waarborging van den tegenwoor
dige n territoriaien status aan den Rijn.
Het aanbod opende ten slotte de moge
lijkheid van een later aan te gane alle -sla
ton omvattende wereldconventle, waarin
het. bovenbedoelde regionale veiligheids-
verdrag zou kunnen opgaan oE opgenomen
kunnen worden.
Het F r a n s c h e a n l w o o r d.
Het Fransc-he antwoord is door den mi
nisterraad 'goedgekeurd en zal waarschijn
lijk heden naar Berlijn worden gezonden.
Men is te Parijs algemeen overtuigd,
dat Duitschland niet geheel afwijzend zal
staan tegenover het Fransch antwoord
zooals dit, nadat de bondgenooten nog over
enkele kléine wijzigingen geraadpleegd
zijn, verzonden zal worden.
Bezwaren der liberal on in
Engeland.
Zes liberale Britsche Lagerhui sleden
liehhen een resolutie ingediend, luidende:
„Dat het Huis met groote bezorgdheid elk
plan van -de regeering' waarneemt, om. deel
te nemen aan een exclusief pact met eeni-
ge vreemde mogendheid, ten gevolge waar
van Engeland in een oorlog zou kunnen
worden betrokken."
D e V„ S. h ouden zie h a f z ij d i g._
.De Amerikaanse lie regeering heeft via
bet departement van buitenlandschc za
ken niet-officieel opnieuw te verslaan ge
geven, dat zij geen deel zal nemen aan het
voorgas tel de E uropeesche v-o i 1 i ghe i cl spa c t
en er ook in geenerlei opzicht aansprake
lijkheid voor wil aanvaarden. Deze uil-
jSprnak is naar men gelooft bedoeld om te
'voorkomen, dat het verzoek wordt gedaan,
dat de Vereenigde Staten zullen optreden
als waker over de verplichtingen in liet
pact vervat.
De politiek van M o s k o u.
De bui tenia ndsch-politieke be'angstelling
in officieele kringen te Moskou concen
treert zich geheel en al op het garantie-
pact. De Sovjet-pers tracht te bewijzen, dal
het sluiten van een garant iep a et zoowel
voor Duilschland als voor Frankrijk na-
•doelig is. Alle stemmen in dc Sovjetpers
wijzen er op, dat de politiek van dc Sov-
jét-regêeriiig in den strijd tegen het ga
rantiepact tegen de idee van het continen
tale stelsel gericht is en voor een aceoord
ttisschen Duitschland, Rusland en Frank
rijk als tegenwicht tegen Engeland.
Oe -ontwapeningsnoïa.
Het Dui t s c h e an twoor d.
Rel; antwoord van de Duitsche regeerinc
op de onlwapening-snota zal waarsclvjn
lijk een informeel memorandum zijn^
waarin de Duitsche regeering nadere op
helderingen vraagt van verschillende'
eischen der geallieerden. Dit memoran
cliun zou reeds klaar zijn. De Duitsche ro-
goering aanvaardt daarin zekére gedeelten
der nota en heeft reeds last gegeven tot
de onmiddellijke uitvoering daarvan. De
Duitsche regeering aanvaardt echter niet
d'io ei-schen, welke in strijd zijn met het
verdrag van Versailles, aldus wordt ge
meld.
België.
NIEUWE CRISIS-
De Kathol, senatoren tegen PouUeh
De opdracht t e r g g e-g e v e n.
De rechtsche katholieken van Kamer en
Senaat waren gistermiddag bijeengeroe
pen op verzoek van Poullet. Deze wenschto
te weten of de gevolgmachligden van zijn
partij hun vertrouwen in hem, voor de
voortzetting van zijn pogingen met heirek
king tot het vormen van een katholiek-
socioalistisch ministerie, handhaafden.
Dezo vergadering nu handhaafde dal
vertrouwen met 63 legen 62 stemmen en 6
onthoudingen. Van do 'Kamerleden, stem
den 41 voor en 24 legen, terwijl 5'zich ont
hielden. Van de Senaatsleden stemden 22
voor, 38 legen, terwijl een senator zich
onthield van stemming. Poullet zou dus in
den Senaat geen meerderheid behalen.
In verhand met -hel resultaat dezer stem
mingen heeft Poullet zich daarop naar
den koning begeven, om hem mede te dee-
len, dat hij van de kahinetsopdraebt moet
afzien.
De regeeringscri'sis duurt dus voort, en
men vraagt zich in politieke kringen af,
hoe-men deze nog zal oplossen.
In den loop der vergadering van do reclit-
schen hoeft men Poullet verweten, de ho
len'-rijkste- portefeuilles aa^ <Ie sottahst'en
lo hebben gegeven. Bij den aanvang- der
zitting werd vernomen, dat Tschoffen, die
do portefeuille van Justitie" had aanvaard,
zich had teruggetrokken, omdat Carton en
de Liedekerke, (Waalsche katholieken)
zich gisteren hadden teruggetrokken. Hij
wilde -in de combinatie niet de eenigo
rechtsche Waal zijn.
De koning heeft gisternamiddag halfze
ven den heer Vandevijvere ontvangen, in
wien Poullet een opvolger zou moeten
vinden. Vandevijvere heeft bijna een uur
lang met den koning geconfereerd over den
moeilijken toestand in za'ke de kabinets
crisis. Hij weigerde inliélrlir en ;ian de
pers lo verstrekken.
Frankrijk.
Ruslands staatsschuld aan Frankrijk.
De onderhandelingen in de
t g c m e n g d e commissie.
Naar het „Journal" weet te melden,
liehhen in de Fransch-Russische com
missie te Parijs de Fransche experts een
globaal bedrag genoemd, dat Moskou als
Russische staatsschuld aan Frankrijk - zou
moéten erkennen. Dit bedrag werd bepaald
op JO milliard francs, terwijl de nominale
schuld ongeveer 16 milliard, bedraagt.
Voorts zou een*moratorium van 10 jaar,
ingaande op 1 Januari 1026 aan dc Sov
jets -worden, toegestaan, zoowel van de
amortiseering van hot kapitaal als voor de
betaling van de gekweekte renté tijdens
dezen termijn.
De renten, sinds 1918 verloopen, zouden
echter onmiddellijk betaald moeien wor
den, en vastgesteld op 4 milliard papier-
francs, terwijl het eigenlijke bedrag daar
van op 4 milliard goudfrancs wordt ge
schat.
De Russische experts maakten eenicj
voorbehoud, met name wilden zij het be
drag der renten van 4 op 2 milliard zien
gebracht, en vroegen zij Fransche handels-
ere die ion" lot een zelfde bedrag.
Engeland.
De Britsche voorkeursrechten:
De reg-eeringsvoo.rstollen
a a n g c n o m e n.
Hét Lagerhuis heeft gister oen voorstel
van de oppositie tot verwerping van de re-
geeringsvoorstellen nopens de rijksvoor
keurrechten Verworpen met 277 tegen 93
stemmen. Een aantal Laboiir-loden, o.w.
de oud-minister Thomas en dr. Gfpêtj
stemden met de regeeringspai'tij mede.
Het Lagerhuis Lieeft daarna zonder
hoofdelijke stemming de preferentievoor-
siellen nopens tabak, geconserveerde en
gedroogde vruchten en wijn. geproduceerd
in de Dominions, aangenomen.
Oostenrijk.
Dn aansluiting bij Duitschland.
Een dreigement van Ben.es j?
De Gorriere delta- Sera beweert, dat
Benesj te Genève het volgende zou heb
ben verklaard: -
Ben dag waarop een poging wordt on
dernomen om Oostenrijk met Duitschland
te vereenigen moet de kleine entente aan
Duitschland den oorlog verklaren.
Turkije.
Nog steeds onrust onder de Koerden.
De Turken zijn er blijkbaar nog niet in
geslaagd den Koevdischen opstand te on
derdrukken ,daar de genadeloozc metho
des, die zij daarbij gebruiken, de tot nu
loe trouw gebleven stammen lot oppositie
hebben, gedreven.
Langs de Trak-grens hebben dc Turken
groote machten aangevoerd, die nog steeds
worden versterk! Zij hébben' tot nu toe
weinig tegenstand ontmoet van de Govan-
en andere stammen in het Noorden van
Zakho, van welke stammen zij wapeiren
Ilebhen verzameld.
Christen-dorpen en de Goyan-sjammeh.
dié hebben gevraagd te. worden i neelij Cd
bij Irak, zijn buitengewoon wreed behan
deld. Berichten melden, dat de priester
werd weggevoerd en opgehangen. Verder,
dat verscheidene christenen zijn gedood.
Aan christenen werd niet toegestaan hun
dorpen Ie verlaten.
Marokko.
De strijd tegen de Mooren.
F e z b e d r e i g d. -
De toestand van ï'ez is kritiek, daar ook
do stammen achter hot Fransche front on
rustig zijn geworden. Do stad wordt op
het oogenblik ernstig bedreigd, evenals
de plaats Wezzan. De rechteroever van de
Werga is bijna geheel door Kabylen be
zet. Er zijn echter Fransche versterkingen
met gepantserde vliegtuigen en lanks aan
gekomen, zoodat hel front wcl|: '•'•hou
den kan worden. i
P a i n 1 e v
Painlevé heeft gistermorgen om 6 uur
30 Fez verlaten. Hij zal laat in den avond
na een bezoek aan het front teruglreeron.
Painlevé en Lyaulcy liehhen gisteren tot
laat in den nacht gewerkt en de silnatie
bestudeerd.
China.
De troebelen in China.
25.000 s t u d ut en dein onstree r en
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat er een
massa-demonstratie van ongéveer 25.000
studenten en. arbeiders heeft plaats ge
had, welke een zeer levendig verloop had.
Er werden ophitsende redevoeringen ge
houden. Men nam de volgende resoluties
aar.:
1,. De economische hétrekkingen met
G root-Brit tannic* en Japan van heden af
te verbreken.
2. Er bij do centrale regeering op aan
te dringen, dat zij 'voor dc Engëlsche en
Japansclie schietpartijen op 30 Mei volle
genoegdoening verlangt.
3. Voor het gehcelc land de algomeerie
staking (e proclamo'cren indien binnen 14
dagen niet. aan dezo eischen is voldaan.
De gevechten te Kanton.
De berichten uit Kanton melden, dat de
Jocnantroepen uit de stad gedreven zijn.
Vroeg in den morgen begonnen do troepen
van Kanton met het bombardement, ter
wijl ongeveer tegen den jniddag de aanval
werd begonnen. De Joénantroepen hebben
zich noordwaarts Teruggetrokken, en heb
ben Kanton geheel, in handen vau do
Kwo-Mmg tang gelaten.
B1 o e cL i g e o n 1 u s t e n te Hankow,
Na ernstige togen de vreemdelingen
gerichte betoogingen en relletjes deden do
oproerlingen een aanval op het arsenaal
der Britsche vrijwilligers. Daar het ge
bruik van do brandspuit nutteloos bleek,
werd er machine-geweervuur geopend,
waardoor acht personen gedood en velen
gewond werden.
Deh o'Y cot der v r e o m d e 1 i n- g o n.
Do winkeliers te, Peking weigeren Engel-
sche en Japansclie banknoten aan lo ne
men en sommigen weigeren zelfs met
vreemdelingen zaken te doen. De bevol
king blijft over het algemeen beleefd en
dé huisbedienden blijven aan hot werk,
hoewel zij worden aangespoord om hun
vreemde meesters te verlaten.
Koninklijke Besluiten.
Notariaat...
Bij Kon. besluit van 5 dezer zijn be
noemd tol notaris binnen hot arrondissej
ment:
Utrecht, (er standplaats de gemeente
Amersfoort, J. G, Klaassen, candidaat-
notaris, bewaarder der hypotheken en van
hel kadaster Ie Eindhoven;
Assen, ter standplaats de gemeente As
sen. P. Tas, cffmliflaat-nolaris, wonende le
Oegsl geest;
Almelo, ter standplaats de gemeente
Vriezenveen, J. Oh, M'. IC rul sin ga, eaudi-
dnal-notaris, wonende te Hoerde.
Poster ij o n en telegrafie.
Bij Kon. besluit van 5 dezer, is, met in
gang van 1 Augustus a.s.. aan den cTree-
leur van hel post- en telegraafkantoor J.
Schipper, te Putton, op zijn verzoek, eer
vol -ontslag verleend, zulks in verhand met
de omstandigheid, dat hem liet voornemen
is medegedeeld om de inrichting van zijn
dienstvak zoodanig te veranderen, dat zvjn
wekza ami lotion overbodig zullen worden.
DE HANZEBANK IN HET BISDOM
HAARLEM.
Een vertrouwensrapport.
In den loop van het. vorig jaar rekende
het Hoofdbestuur van de Hanze in het
Bisdom Haarlem zich verplicht, bijzon
dere maatregelen te nemen tegen'de steeds
toenemende verwarring, welke in de be
oordeeling- van de geste der onderschei
dene Hanzebankcn naar voren kwam.
Mede op verzoek van de Hoofddirectie
en het College van Commissarissen der
bank besloot hel Hoofdbestuur tot hel in
stellen van eene z.g. „Verlrouwcnscommis
sio", aan welke verzocht werd rapport le
willen uitbrengen over het aan dc Hanzc-
bank gevoerd beleid.
Hot rapoprt clezor Commissie, 24 April
j.l. vastgesteld en 12 Mei d.a.v. bh het
Hoofdbestuur ingekomen, word op de
hoofdbestuursvergadcring van 11 Juni j.l.
aan de orde gesteld. Mol algemeene .-lom
men werd door hot Hoofdbestuur beslo
ten dit rapport in extenso en zonder com
mentaar aan de pers ter publicatie aan te
bieden.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche regeering heeft den hoofd
inhoud van haar waarborgenpact gepu
bliceerd.
Na de bijeenkomst van de Katholieke
groepen van kamer en senaat heeft Poul
let zijn pogingen om een nieuw Belgisch
kabinet te vormen opgegeven.
De toestand van Fez in Marokko is
kritiek.
BINNENLAND
Verschenen is het rapport van de Ver
trouwenscommissie uit den Hanzebond in
zake de Hanzebank in het Bisdom Haar
lem.
Bij Gouda is een auto door een trein
aangereden. Eén doode en éen gewonde.
(Laatste'Berich len).
Aa
dit rap
op vcrz(
>ort der vcrli'ouwenscc
ek van den Raad van C(
missarissen der N.V. Hanzebank, geves
tigd te Delft, ingesteld door het Hoofdbe
stuur, van den Hanzebond in het Bisdöm
Haarlem, inzake de N.V. Hanzebank; ge
vestigd te Delft, ontleenen wij hier liet vol-v
gende.
Do Commissie werd geïnstalleerd op 8
November 1924, en was samengesteld uit
de navolgende liecren:
K. I. B. A. do Coster, hoofdambtenaar
van bet Departement van Financiën, oud-
secretaris van dc Regeeringscommissio
voor liet Middenslandscrediet, (c 's-Gra-
venhagc, voorzitter; J. A. Dessing, aan
nemer, lid van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken, Rotterdam; Mr. J, A. G. M.
van Hellenborg Hubar, directeur van bet
Nationaal Hanze-Bureau, wethouder van
Financiën en Onderwijs, te Rijswijk (Z.-
H.), secretaris; W. van der Laan, wethou
der van Voorhout, lid van het bestuur der
Raiffeisenbank; «T. L.- Meester, Directeur
Meesters' Gewapend Betonbouw, Amster
dam; J. J. Ruys, koopman te Woerden.
De (aak der Commissie werd door het
Hoofdbestuur van de Hanze in liet Bis
dom Haarlem als volgt omschreven: Te
willen onderzoeken, of de N.V. Hanzebank
to Delft wordt bestuurd mot hot noodige
beleid en verantwoordelijkheidsgevoel.
Daarbij zullen o.m. de volgende vraag
punten van bcloekenis zijn:
lo. Zijn er fouten gemaakt in lie; be
leid, welke kennelijk afwijken van de con
junct uurfo uien, welke in andere soortge
lijke ondernemingen zijn gemaakt? Zoo ja,
welke zijn die fouten?
2o. Is de dagelijkscbe leiding met vol
doende" verantwoordelijkheidsgevoel ge
voerd V
3o. Hoeft op cenige wijze persoonlijke
bevoorrechtiijg van Directie, Commissaris
sen, leden van den Raad van Toezicht of
van het Hoofdbestuur plaats gevonden?
De Commissie heeft dc navolgende za
ken, welke zij als factoren ter beoordeeling
van het gevoerde beleid van belang achtte,
zoowel elk afzonderlijk als samen in ou
derling verband,'onderzocht en bekeken.
n. Aancleclen
b. Belegging.
c. Gredielverleeninr
d. Liquiditeit.
e. Bijkantoren.
f GeboiTwen
ad a. Aandeden.
Van slondi' at aan blijkt de leiding er
op bedacht te zijn geweest, maatregelen le
nemen lot uitbreiding van het eigen kapi
taal. Herhaaldelijk is ook door do Directie
in hare circulaires aan de bijkantoren cp
meerdere plaatsing van aandeden aange
drongen.
In 1920, toen de eiscli tot vergrooting
van hel kapitaal klemmender werd, is een
maatregel getroffen, waarbij credict'ne-
raers verplicht werden, tot tenminste 2%
van hel aan hen verleende crediet, volge
storte aandeden te nemen.
Terzelfder lijd werd besloten, in samen
werking met den Hanzebond in. hel Bis
dom Haarlem, een verdere vrijwillige
deelname in het kapitaal der N. V. krach
tig ter hand to nemeu.
Later in November 1922 is hierop ge
volgd e.en actie voor vrijwillige yolstortinf
op do aandeden, terwijl tenslotte in
Maart '1923, liet besluit werd genomen,
waarbij crediotnemers verplicht werden
lot 5 r'o van hun crediet volgestorte aan-
deeln te nemen.
Bij hét lor hand nemen van de aclie lot
vrijwillige volstorting der aandeden in
November 1922. heelt do l^nkleidii g hel
noodig geoordeeld, de noodige soepelheid
1 te. betrachten, in dien zin, dat tegemoetko
mend werd opgetreden jegens diegenen,
die in fiet bezit waren van voel niet-volge-
s tor té aandeelen-, ofwel onmachtig waren,
tot volstorting over le gaan.
Do Bank verleende in die gevalt.I.aio
bemiddeli -g lot overscluijving der mnm-iv
len op andere aandeelhouders, tot ten
hoogste de kleinste helft van liet aanlal
aan|eelon, mits het restant levens werd vol
gestort.
In bijzondere gevallen, n.l. als over
macht in bet spel was. werd verder ge-
