No. 4960 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN 16e Jaargang. OOUDERD&G 4 JUNI 1925 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling jor Leiden 39 cent per week 3 2.50 per kwartaal, onze Agenten 20 cent per week S 2.00 per kwartaal. ae inco per post f 2.95 per kwartaal. t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- [gbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- )etaling. Afzonderlijke nummera 5 ct., met Geïllustreerd 9 'Jt. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II nummsp bestaat i&ii t«e« aden. I Juli. JaIIg Katholieke kiezers en kiezeressen 'esfrniHen op 1 Juli den stemplicht zij m stemmen op de Katholieke lijst. )p nummer één van de Katholieke lijst? Deze vraag hebben we al hooren stellen, wij willen die hier beantwoorden, o Onmiddellijk willen wij verklaren, dat e bezwaar heeft, om te stemmen op 7'c mmcr één, zijn stem kan geven aan een deren candidaat van de Katholieke lijst, j stemt dan ook: Katholiek, w 3jj vorige verkiezingen is tegen voor- w instemmen geopponeerd; en daar was '-ffflen voor. De kieswet toch was toen zoodanig, dat onbeduidende minderheid kiezers door op een of anderen candi- at. van een lijst te stemmen, de volgorde 4 q üie lijst kon wijzigen. Iedere par- die zijn kiezersorganisatie, door en wie de lijst was saamgesteld, respec- rde, móest daarom tegen het uitbrengen ii voorkeurstemmen ageeren; en de he- ,iareu van lederen individueeleli Katho- 'f ken kiezer, om op nummer één te stem- jn, moesten toen wel zéér overwegend d, om zulks te kunnen rechtvaardigen. Kieswet echter is nadien zoodanig Jvijzigd, dat het practisch zeer moeielijk om door voorkeurstemmen wijziging ie lijst te brengen. Wie der candidaten, or het groot aantal stemmen op hem uit dacht, krachtens het hu vigeerend kies- Isel, naar voren springt, moet wel zijn zcoi' gewilde candidaat; anders hij zulk een hoeveelheid stemmen niet zich hebben vereenigd. En daarom mag er voor het uitbrengen n voorkeurstemmen nu wel die vrijheid irden gelalen, welke wij hierboven aan- idden: wie bezwaar beeft natuurlijk: nstig bezwaar om op nummer één n de Katholieke lijst te stemmen, kan ostein.aan een anderen candidaat van lijst geven. Dit voorop gesteld, moeten wij or verder wijzen, dat het ons uitstekend gezien lijnt dooi' de partij-leiding, als zij niet 'Staat, Clat CI' prupasaiiiïa, vuur vuurKuui- Lclmmen wordt gemaakt met aanmoedi- J ig of goedkeuring van de betrokken can taten zelf. Uitstekend gezien, omdat aan Stembus onzerzijds de principieel? [eekenis niet mag worden naar achteren drongen, en daardoor geschaad, door een rsonen-strijd. En verder schijnt het ons ook nuttig en wenscht, dat in onze pers en daarbuiten propageerd wordt, om te stemmen op immer cén. En wel om twee redenen. Eerstens, omdat een verbrokkeling van immen over verschillende candidaten, ie, zooals "wij opmerkten, trouwens toch ik zoo goed als zeker-geen practisch ef- ct zou hebben) geen mooie, geen aan- üaam-aandoencle manifestatie is van irtij-discïpline. En vervolgens, omdat de propaganda, loral onder politiek minder-ontwikkelde lezers, veel dieper zal doordringen, a.ls er [ordt voorgehouden, te stemmen op num- er één, met b ij voeging van den aam, dan wanneer alleen wordt gezegd, 3 stemmen op lijst zooveel of zooveel, die e Katholieke lijst is. In den Kieskring Leiden worde daarom au nu af aan bij herhaling en herbaalde erhaling aangedrongen, dat op 1 Juli loet worden rood gemaakt de witte stip the! hokje voor den naam Kooien. Stemt oclen! gemeenheid dei' deelname, onbetwist baar, een fiasco zijn geworden. Een klein aantal menschen bracht wel eel geld bijeen en beloofde flinke bijdra gen voor het waarborgfonds. Maar de re dacties dier bladen, die avonden aaneen de lezers als 'bezwoeren, om toch maar van bun daadwerkelijke belangstelling te doen blijken, zullen zich wel teleurgesteld moe ten gevoelen, als zij telkens weer een slechts armzalig getalletje namen van portvi'ienden-van-do-daad konden ver melden. Zij zullen hebben moeten conclu- deeren, dat óf bun invloed in bet alge meen gering is óf voor dit bepaald geval op geen resultaten kon bogen. Zij mogen, zoo zij wenscben, deze laatste veronder stelling wol aanvaarden: de huidige sport- beweging toch beeft geen gebrek aan uit bundigheid in baar optreden, aan heiden- scbe overdrijving bij de beoefenaars en op geschroefde interesse bij de belangstellen den maar weinigen zijn er, die er zich eenig offer voor willen getroosten. Dat is nu weer gebleken bij de inschrijvingen in de pers voor de Olympiade. Socialistische laster. ,ÏÏet Volk" heeft weer eens in z'n num- jter van Dinsdagavond een priester aan en paal geslagen; het heeft weer eens 'n bhandaalgeschiedenisje van een priester pgeclischt. Dat blad kent de smaak van zijn lezers och wel. Daar zijn toch altijd nog korn is, die naar mooie, fiine bloemen niet mzien, maar wel neerstrijken op iets an- ers, wat heel kwalijk riekt, j Maar bovendien komen de scbandaalge- [chiectenisjes van „liet Volk" als regel dt de eigen leugenfabriek, als re- M is het onwaarheid, laster. Voor bovenbedoeld scbandaalgescbiede- nsje verwijzen we naar ons tweede blad. fel kan daar lezen, boe daarvan niets par is; boe „Het Volk" eenvoudig be- cliuldigingen tegen een priester, baar opgezonden door een correspondent, on gecontroleerd opneemt en zoo verder ver- preidt 't Geldt ook maar een priester pi de Katholieke Kerk ende D. A. P. is immers niet tegen den Gods- uenstr BUITENLAMP DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewone advertenllön 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van Het tarief berekend. s 3^v®i"lontlënt van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 10.50. De sport. Is opmerkelijk, dat de inschrijvingen n verschillende dagbladen voor de Olym- pade, zeker onder het opzicht van de a 1- De Veiligheidskwestïe. Het Garantiepact. De goedkeuring der Fransche nota. De Fransche regebrijig heeft, zooals men weet, aan de Britsche regeering een af schrift doen -toekomen van het antwoord, clat zij voornemens was te geven op de Duitsche voorstellen. Nadat dit document bestudeerd was, ziju bepaalde voorstellen met de volledige instemming van het ge- heele Britsche kabinet naar Parijs gezon den. In de pers zijn aanwijzingen te vinden, dat de Fransche openbare meening tame lijk bevredigd is, en dat de Fransche re- jeering doende is, de Engelsclie voorstel len in een nota samen te vatten, die daar na aan den Franscben- ministerraad zal ÏÏ^SoSSHFaSF1 oordat zij naar Duitschland gaat. De nota aan Duitschland zal in techni- schen zin wel is waar den vorm van een Fransche nota hebben, maar do wereld weet, dat de nota door Engeland, Italië en België bestudeerd en goedgekeurd is. Ook de Dominions zijn volkomen op de hoogte. Het accoord tnssclien Engeland cn Frankrijk. De hoofdpunten van het accoord tus- schen Frankrijk en Engeland inzake de veiligheid zijn, naar Sauorwein van de „Matin" uit de allerbeste bron (blijkbaar van Briancl zelf) vernam, de volgende: Engeland aanvaardt bet sluiten van een westelijk pact. met Frankrijk en Duitsch land, inhoudende de verplichting met al zijn strijdkrachten mee te doen tégen den aanvaller, die de geneutraliseerde zone langs do Belgische en Fransche grens mocht schenden. Dit is dus een nieuwe vorm van het beschermingsverdrag, dat Wilson en Lloyd George met Cleinenceau hadden afgesproken, docli dat nooit ver wezenlijkt is. Anderzijds blijft Engeland trouw aan alle bepalingen der verdragen. Indien de dus vastgestelde grenzen in een ander deel van Europa geschonden worden, zal En geland zich omtrent de te volgen gedrags lijn met de overige onderteekenaars dier verdragen beraden, In dit geval behoudt het zich echter de vrije keuze voor van de aan te wenden middelen. Aangezien Engeland de bestaande ver dragen als basis van het Europeescbe evenwicht erkent, zal bet een mogendheid, die optreedt om de vastgestelde grenzen te handhaven, niet als aanvaller beschouwen. Indien dus Frankrijk gedwongen mocht worden dooi' een aanval op één der vast gestelde grenzen de neutrale zóne te over schrijden, dan zou Engeland zich daarte gen niet verzetten, maar, gegeven de veel voudigheid van de belangen van bet En gelsclie Empire, kan bet slechts bepaalde militaire verplichtingen bij voorbaat op zich nemen voor de schending der Rijn- grens. Hoewel het zelf niet tot de arbitra ge-verdragen toetreden kan, zal Engeland dergelijke verdragen met vreugde tusschen de andere mogendheden zien sluiten. Ten slotte oordeelt Engeland dat bet voorgenomen pact slechts zijn ware betee- kenis kan krijgen, wanneer Duitschland tot den Volkenbond is toegetreden. België schijnt liet gelieel met liet Engel sclie standpunt eens en denkt er zeker evenmin over ook voor dé bescherminj van andere grenzen daD de Rijn troepen beschikbaar te 'stellen. Italië, dat zich vooral voor de Brennergrens interesseert, zal waarschijnlijk wel instemmen met Benesj vindt het Engelsche stelsel aan nemelijk op voorwaarde, dat het gecom pleteerd wordt door de economische Do- naüeonfederatie, die noodig is om de ver- eeniging van Oostenrijk met Duitschland tegen to gaan. De Polen zijn ongerust om dat in de Engelsche nota wordt gezegd, dat het Britsche volk slechts eenvoudige, duidelijke dingen begrijpt en de Oost- Europeesclie grenzen ingewikkeld en ver ward zijn. Onder deze omstandigheden blijft Frankrijk hun eenige steun en zij vragen zich af of het nieuwe verdrag de Fransclie-Poolsclie alliantie niet schaden zal. Volgens 'sommigen zou inderdaad. door het nieuwe pact iets veranderd zijn: Wan neer Polen door Duitschland zou worden aangevallen, blijft alles hetzelfde, *want dan béteekent dit ook oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland. Wordt echter Polen aangevallen door «"'en derde mogend heid (Rusland) en houdt Duitschland zich onzijdig, dan lean het op grond der neu traliteit den doortoclit Jer Fransche troe pen weigeren. Het geval komt dan voor den Volkenbond, waar de beslissing met algemeen e stemmen genomen moet wor den, de betrokkenen .uitgesloten. Hier wordt de Engelsche stom dus overwegend. En in dit geval moet Engeland dan toch wel kiezen tusschen Frankrijk of Duitsch land. De groote vraag is thans echter, of Duitschland hij de genoemde Engelsche interpretatie het pact nog zal willen slui ten. Volkenbond. Duiischlands toetreding. Een nieuwe stap bij Duitschland. Naar de „Taglichc Rundschau", het nieuwe orgaan van minister Stresemann diplomatieke zijde verneemt, is zeer binnenkort een nieuwe stap van den se cretaris-generaal van den Volkenbond bij de Duitsche regeeriny Jh verwachten. De Volkenbondsraad, die 7 dezer bijeenkomt, enscht nadere verklaringen van Duitsch land over de kwestie van de toetreding van generaal van den Volkenbond vertoefde in verband hiermede eenigen tijd geloden te Berlijn. Of deze nieuwe stap zal leiden tot een nadere uiteenzetting dor Duitsche re- gêering, lijkt liet. blad twijfelachtig, daar de houding dier regeering ten opzichte van de kwestie vastgelegd en bekend is cr inmiddels niet is gewijzigd. opvatting, dat de garantie 'van elk land zich tot de zóne zijner speciale belangen behoort to beperken. Belflië. Dc kabinetscrisis. Po u liet kabinetsformateur. Poullet beeft gisterenavond de opdracht anvaard een ministerie te vormen. Hij ieeft tegenover de pers de volgende ver klaring afgelegd. „Ik zal dus trachten een kabinet samen e stellen, dat wel als zijn eerste plicht zal beschouwen, het evenwicht van de begroo ting te herstellen, maar bovendien op zijn programa zal hebben de verwezenlijking van een reeks democratische hervormin gen, waarvoor in de beide Kamers een sterke meerderheid bestaat. Ik stel mij voor een beroep te doen op personen, die be- hooren tot onze drie traditionoele politie ke groepen. Ik zal morgen de eerste offi cieels stappen doen, maar gezien bet feit, dat de parlementsgroepen tegen den mid dag zijn bijeengeroepen, geloof ik niet, dat ik mijn taak morgen zal hebben beëindigd." Frankrijk. Actie tenen het Kabinet. In het paleis Bourbon is bet gisteren nogal rumoerig geweest, docli liet belang zat mind ox- in do kamerzitting zeke dan wel in er onvjng in de wandelgan gen, sch rf de Msb. De socialisten zoeken de gelegenheid, het kabinet omver te werpen. Evenwel is het zeer waarschijnlijk, dat die bom ver keerd zal springen. Als er werkelijk een crisis uitbreekt, dan is bet waarschijnlijk op een votum, waarbij de onpositie Pain- lové zal steunen cn bet kabinet een meer derheid zal geven, die sterker is dan de kartelmeerderheid minus de communis ten. In dat geval is een kabinet-Briand meer waa.rscMinj.iik dan een kabinet-Her- riot. De gematigd-radicalen zouden dan met het centrum sterk genoeg zijn, om een stabiele meerderheid aan het ministerie te verschaffen. De drie punten, waarop bot kabinet be streden wordt, ziin de Vaticaansche kwes tie, de belastirsplannon en do finale'who maatregelen van Caillaux on de kwestie van het arrondissementsstemrecht. De socialisten houden vast aan do even redige vertegenwoordiging, aan dc kapi taalheffing en aan de opheffing van het gezantschap ten Vaficane. Die strijd is echter gister bij de openbare zitting niet tot uiting gekomen. Het zal nog wel eenige dagen duren, eer de toe stand zich wat duidelijker kan af teekenen. Hongarije; Dc beschuldigingen tegen Horthy. Een rumoerige zitting. De Hongaarsche Nationale Vergadering, die gisteren voor de eerste maal na "het Pinksterreces is bijeengekomen, heeft zich in uiterst stormachtige zitting bezig ge houden met de affaire-Ben icky. Zooals bekend heeft Benicky den rijksbestuurder Horthy er van beschuldigd mede verant woordelijk (e zijn voor verschillende poli tieke moorden. Voor de behandeling van do agenda verlangden twee sociaal-democratische afgevaardigden het woord, doch dit werd door de meerderheid geweigerd. Onder óoi'verdoovend rumoer nam de plaatsver vangende,. minister-president Vass het woord en verklaarde, dat de justitie zich met de zaak bezig houdt. (Stormachtige interrupties: „Reeds vijf jaren! Waarom arresteert u de moorde naars niet? Een hunner is op het minis terie van Oorlog!") Men verweet de justitie, dat zij de ge tuigen wel, maar dc moordenaars niet arresteert. Vass richtte ten slotte tot allen het verzoek om hom, den minister van Justitie of den minister van Oorlog alles mede te doelen wat zij omtrent den -moord wisten. Sedert October 1918 zijn in dit land zeer veel moorden gepleegd, zeide hij, die alle moeten worden opgehelderd. Tot de sociaal-democraten richtte hij do vermaning, uit zulk een treurige affaire geen politieke munt te slaan on hij noem de het ongehoord, dat in verhand hier mede ongerechtvaardigde aanvallen logen den Rijksbestuurdei' Horthy zijn gedaan. Bij deze woorden stonden de leden der rechterzijde en de Hakonkreuzler op en brachten Horthy oen langdurige ovatie. Roemenië. Een handgemeen in de Kamer In-de nachtzitling van de Kamer is het tot een ernstig handgemeen gekomen. De Kamer behandelde een voorstel tot ver-' schorping van het reglement van orde, teneinde obstructie 1o verhinderen. De tftwii'HCïflfdiVSkQoidf» -LA£licr r>n liezolPv rjo deren. De meerderheid wilde de oppositie van de tribune afdringen', waardoor deze instortte. Te midden van de heftigste too- neelen had de stemming plaats'. TTet voor stel werd aangenomen met 294 legen 49 stemmen. Anti-Semietischc Excessen Uit Boekarest wordt gemeld: Nationalistische studenten hebben twee Joodsche meisjes uit een rijdenden trein geworpen en een barer 'levensgevaarlijk gewond. Een ouden Jood trokken zij, na hem ernstig te hebben mishandeld, zijn baard uit. Een Joodse!» onderofficier, die te hulp wilde komen, werd mishan hem te lnilp wilde komen, weru mishan deld en de epauletten werden hem van de schouders getrokken. Bulgarije. De politieke onrust. De c o m m u n i s t o n-j acht d u u r t voor t. Uit Sofia wordt gemeld, dat Dinsdag morgen aldaar nieuwe huiszoekingen in de geheele stad worden gedaan, nadat <le politie en militairen io voren de stad van de buitenwereld hadden afgesloten en het verkeer op straat geheel was stopgezet. Klaarblijkelijk wil de regeering voor het afdanken van de 10.000 man troepen een grondige zuiveringsactie uitvoeren. De af sluiting -der stad werd eerst 's avond s om zes uur opgeheven. Bij de razzia's werden 20 personen gearresteerd, waaronder ver scheidene, die op de lijst der samenzweer ders stonden en zich verborgen hadden weten te houden. Incidenten deden zich niet voor. HET VOORNAAMSTE NIEIIWS. BUITENLAND Hel veiligheidspacl, zooals daaromtrent overeenstemming is bereikt tusschen Frankrijk en Engeland. Poullet heeft officieel de vorming van een Belgisch kabinet aanvaard. Verontrustende berichten over de re!* letjes tegen de vreemdelingen in China. Moskou in het spel. BINNENLAND. Wetsontwerpen betreffende de droogma* king van de Zuiderzee (2de blad). Een vergadering van het hoofdbestuur Ned. R.-K. Middenstandsbond. Rapport inzake jeugdorganisatie is gereed (2e 1>lad) OMGEVING De opening van het gemeente-ziekenhuis te Katwijk. DE ZOMERTIJD. DE KLOK EEN UUR VOORUIT We maken er onze lezers op attent he denavond bij het naar bed gaan de klok een uur vooruit te zetten. Marokko. De strijd met de Mooren. F r a i» s c h-S paansclte samenwerking. Uit Parijs wordt gemeld, dat een go meenschappelijk optreden van Frankrijk en Spanje in Marokko thans verzekerd is. Primo do Rivera is bereid, geen vrede met Abd-ol-Krim te sluiten zoolang deze Frankrijk bestrijdt Communistische propaganda. De politie te Marseille heeft verscheidene communisten gearresteerd, die op het punt stonden naar ..Marokko te vertrekken. Dui zenden manifesten, in de Arabische gesteld, zijn in beslag genomen. Chma. EEN NIEUWE BOKSER-OPSTAND? De toestand zeer ernstig. Groote demonstraties legen dc vreemdelingen. Volgens te Londen binnengekomen be richten, wordt do toestand in China als zeer ernstig beschouwd. Het betreft hier zoo wordt gemeld oen den vreemde lingen vijandig gezinde beweging, die van bolsjewistische zijde wordt aance.-iookl, en zich in de eerste plaats tegen toigihscliéii en Japanners keert. De vreemdelingen to Sjanghai ziju allen van wapens voorzon geworden en het aan land zetten van ma trozen van do aldaar liggende oorlogssche pen wordt voortgezet. Voor Sjanghai lig gen op het oogenblik drie Amerikaan.who torpedojagers en een kanonneepboot, drio Japanschc kanonncerbootcn, een Fiwt-Iio kruiser on een'torpedojager, een Britsche kanonneerboot oil eon Italiaansche krui ser. Dc politie in Sjanghai heeft order ge kregen, zonder eenige waarschuwing direct oproermakers to schieten. Het getal stakers in Sjanghai bedraagt 40.000. In Pekjiur, Kanton. Tsiiv Tm t-n MoHc- reemdolmgen plaats gevonden. In Peking demonstreerden 10000 stu denten tegen de arrestaties te Sjanghai, en stelden aan dc Ghineesche roec- ,;r.g do olgendc eischen: bestraffing van den En- gcLschen consul te Sjanghai, terechtstelling van de politie-agonten, die op de jjnvust- okers geschoten hebben, voronlsehuldi- zingen van do Brtscho regci ring. hol af breken der economische betrekkingen lus- ben China eeuerz'jds ivo En remand en Ja in anderzijds, het terugnemen van olie Chineesebo deposito's uit Engelsche en Ja- panscho banken, een verbod van den ver koop van levensmiddelen aan En edscbon en Japanners en oen economisch-- boycot m Britsche en Japanschc bankbiljetten van Britsche en Japanschc werkgevers, lil de lange processie werden bureren gedragen met opschriften aks: Weg mot het imperial;sme. weg met den godsdmnst van Jezus, Dood aan al'e Engolsci,"n en Japanners enz. De studenten gedwiegr-n zich zeer rustig, wat wol voor oen doe' lo danken zal zijn geweest aan de aanwezig-» •id in de stralen van groote troepen "po litie en soldaten. Ongetwijfeld lieert de Sovjet pronula sterk tot de lur'digo onrust onder de stu denten bijgedragen docli liet kan niet ont kend worden, dat het nationalisme dat in den laatsten tijd een zoo gevaarlijken vorm heeft aangenomen, al dateert van hip" voor do komst der hosjewisten. Morgen zullen de leiders der vakver- wegarbeiders, de macliinebouwers en do wegarbeiders, de mochinebouwers en do transportai'bc-'déi's bijeenkomen, om een! sub-commissie te benoemen, die de voor waarden van een gemoensehannoliiko' aeFo .van deze groote vak vereen igiiven voor het geval van een .staking za' ontwerpen. Uit Kanton wordt "enw'd- De diens! is stopgezet on alle spoorwegen, welke naar Kanton leiden. Groote froenmibewegingen. hebben plaats in de stad. De toestand is buitengewoon ernstig. Men kan elk oogea* blik gevechten verweckten. Japan d r e i g t m o t m a a t r o g e 1 e n. Uit Tokio wordt gemeld, dat de Japan- sche regeering besloten heeft oen ernstigo waarschuwing aan de Ghinoeseho' regoe- rinw te zenden mei den cseli, de orde in Sjanghai te herstellen, daar Japan aiw ders maatregelen zou moeien nemen. In pol'tieke kringen vreest men. dat dé beweging zich zal ontw'kkelen tol een. nieuwen Bokser-opstand.' Oproepen in dé straten van Sjanghai o'schen de verdrij ving van alle vreemdelingen. Moskou belangstellend. Uit Riga wordt geseind, dat de bolsjw wiki belangstelling voor do onlusten >n Sjanghai tooncn en details van elke Poi sing puhliceéren, waarbij zij den nadruk leggen op den steun, dien Japan, naar Pe-t 'woord wordt, jian do kapitalisten verlxwüW

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1