Se Jaargang.
No. 4948
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
DINSDAG 19 MEI 1925
$)e Scicbelte 6ou/fccmt
30NNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 10 cent per week 12.50 per kwartaal,
nze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
o per post ff 2.95 per kwartaal,
ïe'ülustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver
aar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
aling. Afzonderlijke nnmanere 5 ct, met Geïllustreerd
gsblad 9 "Si,
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverftentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit drie
en.
CANDIOAATSTELLING
TWEEDE KAMER
plaatsen in ons derde blad de
[er candidaatstelling voor de Tweede
(r op lieden, zooals die ons door het
bureau Vaz Diaz if
•lijkt ons echter, dat er door dit pers-
ii eenige vergissingen zijn ge-
t, terwijl ook de volledigheid niet
men is.
•gissingen zijn gemaakt met- de Kath.
Men heeft daarvan blijkbaar niet
igrepen en eenvoudig het resultaat
temmingen over het Politiek Advies
;edeeld. Zoo zijn er in den Kieskring
n niet 25, maar 10 candidaten ge
il- correctie op deze lijst verwijzen
enlueel naar Stadsnieuws en Laat-
erichten, terwijl wij verder in ons
nd nummer de lijsten, voorzoover
g, zullen corrigeeren.
Ie Communistische Partij.
Communistische Partij is in ons
een klein partijtje. Door een aantal
nen van menschen, die niet bij haar-
langesloten, heeft zij het tot twee ze
il het parlement weten te brengen.
:ar toch zou het struisvogelpolitiek
te ontkennen, dat internatio-
1 de Communistische Partij van
kenis is.
hun van Rusland uit doorgevoerde
oorgedrongen actie ligt een groot ge-
ij mogen dat niet onderschatten,
door het Communisme aangekweekte
van revolutionaire gezindheid en van
lienst-haat is een gif, dat wel betrek-
langzaam druppelt, maar ten slotte
.kkelfjk oen voor haar uitwerking ge
it terrein vindt op den bodem van
rredenheid en godsdienstloosheid.
De de partij internationaal
at, kan men bemerken uit wat hier
tudc met de Communistische Partij is
ïi hied: er is eenvoudig vanuit Moskou
creteerd, hoe het hoofdbestuur hier
handelen, hoe het moet zijn samen-
ild en lio'e de kamercandidaten moe-
worden aangewezen,
ivraagd mag echter wel, of op den
een dergelijk dwingend optreden
een groep zichzelf met macht omklee-
le menschen daar in Rusland zal
ien geduld.
a wij voor ons zijn- er zeker van, dat
deze streng-doorgevoerde actie een
i sterke reactie zal volgen: en dat de
rnafionale positie, die de Communis-
he Partij nu heeft, binnen korleren of
iereu lijd weer zal terug worden ge-
ïgcn.
ooals met al zulke menschelijke stelsels
Et ook dit een tijd van bloei en van
pal.
faar intusschen is hel in den tijd van
(i„ om zijn verderfelijk en vaak duivel-
e slrekking, van groot een, we her
en het: niet te onderschatten gevaar.
BUITENLAND
België.
De kabinetscrisis.
och een Katholiek-socialis
tische coalitie?
)ok de katholieke bladen, die Vandevij-
'e gesteund hebben, achten een nieuwe
jsis thans, na het besluit der liberalen,
permijdelijk. Men heeft nu echter nog
i paar weken tijd om een nplossing te
'den Inderdaad, Vandevijvere zal eerst
pensdag de verklaring van het nieuwe
"linet voorlezen. Donderdag is het He-
ilvaartsdag; men krijgt dan weer een
ar dagen vacantie. Het debat over de
'klaring zal eerst Dinsdag, 26 Mei, be
men. Het debat zal waarschijnlijk tame-
laug zijn, zoodat hot nieuwe kabinet
d niet voor half Juni zal gevormd wor-
n.
De katholieke democraten beginnen nu
'er propaganda te maken voor de sa-
jenwerking met de socialisten. Ook onder
katholieke parlementsleden, welke
'en lid zijn van de democratische groep,
pijnt 't plan tot zulk een combinatie
Jnhangers gevonden te hebben. Een hun-
Ier heeft tegenover een redacteur van de
Ipndaard te Brussel de volgende ver-
laring afgelegd:
l:-Ik wensch dat na den val van de re
p-ring Vandevijvere de heele rechterzijde
Pet de socialisten een accoord zou kun
nen bereiken met het oog op het samen
tellen van een regeering. De lieer Vande-
ijvere is de kampioen van de eenheid in
P- katholieke partij. Hot gevaar dreigde,
Pa' de katholieke partij in verdeeldheid
zou geraken naar aanleiding van de sa
menstelling van de regeering en het op
maken van het regeeringsprogram. Dit
gevaar was voor den heer Segcrs aanlei
ding om te bevestigen, dat het niet noo-
dig was met de socialisten een coalitie
te vormen ten einde een democratisch
program op te maken. Welnu, de heer
Vandevijvere heeft de proef op de som
gezet; een uitsluitend katholieke regee
ring, zelfs met oen uitgebreid democratisch
program, is niet leefbaar. Thans staan wij
voor de mogelijkheid van een drieledige
regeering of van een katholiek-socialisti
sche regeering. De liberalen zouden des
noods afstand doen van allo gevoelspo-
litiek en aansluiten met de socialisten.
Een anti-clericaal cartel is op dit oogen-
blik niet denkbopldig, geloof mij. Daarom
moeten de katholieken na den val van den
heer Vandevijvere zonder vooringenomen
heid de mogelijkheid van een katholiek-
socialistische regeering onderzoeken. Na
tuurlijk is een eerste vereischte daartoe,
dat de socialisten een andere houding
aannemen dan tijdens de pogingen van
den heer Vandorvelde."
Duitschland.
STRESEMANNS POLITIEK.
Een groote rede.
Exposé der Duitse he'
betrekkingen.
De rijksminister van builenlandsche
zaken Stresemann beeft gisteren in den
rijksdag een ongewoon lange rede gehou
den, waarin hij de betrekkingen van
Duitschland tot bijna alle landen der we
reld uiteenzette. Hij wees er op, dat
Duitschland met de tenuitvoerlegging van
het Dawes-plan tot dusver zijn verplich
tingen is nagekomen. Duitschland zal het
Dawes-plan ook in de toekomst op de
zelfde wijze ten uitvoer leggen, als het
dit tot dusver heeft gedaan. Stresemann
verklaarde, zich geen politieke constella
tie in den Rijksdag en in do Rijksregee-
ring te kunnen voorstellen, welke van deze.
richtlijnen van de Duitsehe politiek zou
kunnen afwijken
De betrekkingen met Rusland
en Amerika.
Hij noemde de betrekkingen tot de Ver-
eenigde Staten in elk opzicht bevredigend
en merkte omtrent Rusland op, dat, na
dat de vroegere, met de Balkan-kwestie
verbonden conflicts-mogelijkheden uit den
weg zijn geruimd; thans elke kans op
wrijving tusschen Duitschland en Rusland
als uitgeschakeld kan worden beschouwd.
Het gemeenschappelijke besef voor de
nooden van den ander zal er toe leiden,
dat een brug tusschen de beide landen
wordt geslagen. Daarbij gaat het voor
Duitschland niet om een principieele
oriënteering zijner politiek naar de eene
of de andere zijde van het continent.
De taak der Duitsehe politiek zal er
steeds .in bestaan, zijn belangen tegenover
het Westen en het Oosten tegen elkaar te
doen opwegen.
De Keulse he zone.
De vertraging van de ontruiming der
Noordelijke Rijnzone noemde de minister
een onrecht. Bij de ontruiming van de
Keulsche zone gaat het volgens hem,
niet om de nakoming van bepaalde arti
kelen van het vredesverdrag, maar om de
vraag of 't mogelijk is een beschaafd volk
van 60 millioen menschen op den duur
achting en gelijkgerechtigdheid te ontzeg
gen. Wanneer de tekortkomingen van
Duitschland zoo ernstig zijn, als men wil
doen voorkomen, dan had men het reeds
lang eens kunnen worden over de gemeen
schappelijke nota betreffende de kwestie
der ontwapening.
Wanneer do tekortkomingen tijdig ter
kennis der Duitsehe regeering waren ge
bracht, zouden zij waarschijnlijk reeds
lang zijn hersteld. In elk geval zal de ver
traging van de ontruiming der Keulsche
zone, welke de minister 'n psychische pij
niging noemde, Duitschland er niet toe
brengen, zich bij eiken mogelijken eisch
neer te leggen.
De veiligheidskwestie.
De met zekerheid verwachte spoedige
regeling der ontwapeningskwestie moet
echtör naar de minister meende, niet al
leen de onmiddellijke ontruiming van de
Keulsche zone ten gevolge hebben, maar
ook leiden lot een resultaat in de veilig
heidskwestie. Het kernprobleem der be
trekkingen van Duitschland ligt in de
vraag of de veiligheidskweslie onder dc
Westelijke geallieerde mogendheden al
leen of met deelneming van Duitschland
moet worden opgelost.
Het standpunt der Duitsehe regeeriu
wordt bepaald door het door haar gedach
te feit, dat een, oplossing van deze kwestie
zonder Duitschland een oplossing tegen
Duitschland zou zijn.
OmtreDt don inhoud van het Duitsehe
aanbod deed Stresemann geen mededee
lingen. maar hij verklaarde slechts, dat de
tekst %van het Duitsehe memorandum ge
publiceerd zal worden, zoodra het ant
woord van de geallieerden of van een der
voornaamste, daarbij betrokken Westelijke
mogendheden ontvangen zal zijn.
De Oostelijke grenzen kan Duitschland
niet in het garantiepact betrekken, maar
het is onbegrijpelijk, dat men uit Duitscli-
lands aanbod om algemcene arbitragever
dragen met alle stalen af te sluiten, agres
sieve bedoelingen van Duitschland tegen
Polen afleidt.
Toetreding tot d en Volkenbond
In de kwestie van de toetreding tot den
Volkenbond staat dr. Stresemann de mee
ning voor, dat men ook te Genève de
draagwijdte van de Duitsehe bezwaren
niet over het hoofd heeft gezien. Wanneer
in de Fransche perscommentaren wordt
gezegd, dat de toetreding eerst dan zal
kunnen geschieden, wanneer de zooge
naamde tekortkomingen van Duitschland
in de ontwapeningskwestie hersteld zijn,
dan gaat de Duitsehe regeering daarmede
accoord, want oen vreedzame samenwer
king in den Volkenbond is niet mogelijk,
zoolang dergelijke acute geséhillen tus
schen Duitschland en de geallieerden niet
zijn opgelost.
Frankrijk.
De intergeallieerde schulden.
Een opdracht aan Caillaux.
De ..Temps" schrijft:
De ministerraad heeft jl. Vrijdag Briand
en Caillaux opgedragen, te onderzoeken
hoe de kwestie der intergeallieerde schul
den op te lossen.
Wij meenen te welen, zegt het blad, dat
zeer binnenkort en zeker binnen de vol
gende veertien dagen door Frankrijk aan
dc Vereen. Staten en Engeland voorstel
len zullen worden gedaan ter regeling van
de oorlogsschuld.
Caillaux candidaat voor den Senaat.
Du „Teuips" Jliutüt. aai Oa lllauA «lol»
candidaat gesteld heeft voor den senaat, bij
de in Juli a.s. te houden verkiezing ter
vervanging van dr. Gigon.
Engeland.
Engeland en Rusland.
Een tegenspraak.
De Britsche minister van binnenlandsche
zaken heeft besloten, geen pas-visa te
verstrekken aan Russen, die wenschen deel
te nemen aan liet congres der Engelscho
communisten, dat van 30 Mei tot 2 Juni
te Glasgow zal worden gehouden. Volgens
de „Evening News" is dit de eerste van
een reeks maatregelen, die zullen worden
genomen om buitenlandsche communisten
uit Engeland te weren.
Op het Foreign Office werd aan de jour
nalisten verklaard, dat de bewering van
de „Daily Herald", volgens welke de Brit
sche regeering een gemeenschappelijke di
plomatieke actie der geallieerden tegen
Moskou zou voorbereiden, onjuist is.
MacNeill gaf gisteren in het Lagerhuis
een ontkennend antwoord op dc vraag of
door de Regeering onderhandelingen met
Frankrijk en de overige Geallieerden over
wogen worden, ten doel hebbend collectief
(Je diplomatieke betrekkingen met Sovjet-
Rusland te verbreken.
Bulgarije.
De politieke onrust.
Nieuwe activiteit.
De geheime politie heeft verscheidene
inlichtingen ontvaugen omtrent verschil
lende geweldplegingen en sabotage-plan-
r.en, waaronder voorrtamelijk een voorge
nomen aanval op de Simplon-Orient Ex
pres tusschen Philippopel en Sofia, met
liet doel, alle reizigers te plunderen. Wach
ten zijn langs allo treinen geplaatst op de
voornaamste gevaarlijke punten.
Tevens zijn twee voorgenomen aansla
gen bekend geworden voor het opblazen
van bruggen. Verder zijn berichten ont
vangen van gearresteerde personen, dat
verdere moordaanslagen op belangrijke
regeeringsambtenaren voor de naaste toe
komst zouden zijn te verwachten. Deze ge
beurtenissen behoeven niet noodzakelijk het
voorspel te zijn voor ernstige moeilijkhe
den doch toonen aan, dat nog geen nor
male toestanden bestaan.
Vijf a zes troepen elk van 40 communis
ten en extremistische agrariërs bobben 'n
groote actie ontwikkeld in de districten
Tatar-Pasardsjirk, Stanimaka. Lovetsj,
Sjipka en Sjoemen, dus in ljet Binnenland
van Bulgarije. Daardoor is noodzakelijk
geworden, enkele duizenden soldaten naar
dc-ze districten te sturen.
Vervolgens is een muiterij uitgebroken
nabij Kazanlik. Vijf communsten hadden
dienst genomen in liet leger met de bedoe
ling troebelen teweeg te brengen. Men
meent, dat do situatie thans weer door den
betrokken commandant wordt bohoerscht,
die strenge maatregelen heeft genomen,
1 ilocli niettemin-is deze gebeurtenis van
groote beteekenis met betrekking tot de ac
tiviteit der communisten.
Gemeld wordt, dat de geallieerde verte
genwoordigers aan de Bulgaarsche regee-
ding hebben medegedeeld, dat na 31 Mei
bet verlof niet zal worden verlengd voor de
handhaving van de extra troepen, gedeel
telijk omdat de situatie dit niet schijnt te
rechtvaardigen en gedeeltelijk omdat aan
Griekenland en Joegoslavië beloofd is, dat
deze verlenging niet zal worden verleend.
Griekenland heeft verder verklaard, dat zij
de verdediging van haar belangen zelf op
zich zou nemen, voor het geval Bulgarije
dc extra bewapening niet demobiliseert.
De „Times"-corrcspondcnt verneemt, dat
de Bulgaarsche regeering niet wenscht de
voorloopige extra-troepen te handhaven,
doch dat zij de helft van dat aantal onder
dienst zou willen houden tot einde Juni.
Marokko.
De strijd met de Mooren.
Een groot offensief verwacht.
De laatste berichten van het front in
Marokko melden, dat binnenkort een nieuw
en beslissend offensief door de Riffs zal
worden begonnen. De luchtverkenners mel
den, dat de Riffs groote versterkingen in
do richting van het front aanvoeren. Ook
de Fransche troepen krijgen versterkin
gen.
Rusland.
Gespannen toestand met Esthland.
Uit Reval wordt gemeld, dat de betrek
kingen tusschen Esthland en Rusland zóó
gespannen zijn, dat Rusland paspoorten
weigert aan Esthlandsche zakenlieden.
Geen credieten meer aan de Sovjets?
Een besluit der Staatsbanken
Volgens een telegram uit Berlijn aan de
„Star" zijn de Bank of Engeland, de Deut
sche Reichsbank en de Banque de France
onlangs overeengekomen geen credieten te
verleenen aan de Sovjet-Unie en haar on
dergeschikte ore«ni«ia I ios.
BINNENLAND
De Tweede Kamer.
De heer War naar lid van
de Tweede Kamer.
Het Centraal Stembureau voor de ver
kiezing van leden voor do Tweede Kamer
-heeft in de vacature, ontstaan door het
overlijden van den heer De Monlé verLo-
ren, tot lid van de Tweede Kamer benoemd
de heer W. Warnaar (a.r.) te Sassenhcim.
Het Belastingpersoneel.
W ij a i g i n g salarissen.
Wij kunnen met groote zekerheid mode-
deelen, dat de Minister van Financiën be
slissende op het rapport der K-kende sub
commissie, de volgende wijzigingen iu de
salarisschalen heeft vastgesteld:
Verificateur maximum f 4200, kom
mies-verificateur maximum f3000, hoofd
commies maximum f2000, kommies 2c kl.
minimum f1300, een en ander in te gaan
te rekenen vanaf 1 Januari 1925.
„De Ambtenaar."
Pensioenregeling Spoorwegambtenaren
Het wetsontwerp.
Verschenen is de memorie van ant
woord op het Voorloopig Verslag over het
ontwerp: machtiging tot het aangaan van
oen overeenkomst met de Maatschappi j tot
Exploitatie van Staatsspoorwegen inzake
de pensioenregeling voor haar personeel.
Daarin wordt o.m. gezegd:
In het stelsel der leden, die de premie
voor het eigen pensioen volledig op hot'
spoorwegpersoneel wenschten te verhalen,
zonder zijn financieele positie te vermin
deren, zou niet met een, geringe salaris-
verhooging volstaan kunnen worden Er
is echter bovendien geen reden thans te
gaan afwijken van het sedert tientallen
van jaren gevolgde stelsel, dat strookt
met de beginselen van de in 1922 tot
stand gekomen rijksregeling. Omwerking
van* dit stelsel zou ook een zeer onge-
wenschle vertraging veroorzaken in de
totstandkoming der regeling.
De aangehaalde beschouwing der Me
morie van Toelichting omtrent dekking
van het fondstekort schijnt minder juist
te zijn verslaan. Zij beoogde enkel te doen
uitkomen, dat ook bij dit onderwerp be
hoort te worden gehandeld naar het ge
zonde beginsel, dat het bedrijf zijn eigen
lasten moet dragen en met de vroegere
practijk van oploopende tekorten dient te
worden gebroken.
Het brengen van gelijkheid in de pen
sioenaanspraken van ben, die niet meer
tot bot spoorwegpersoneel behooren, wel
ke aanspraken in sommige opzichten bij
S. S-, in andere bij de H. S. gunstiger
zijn, ligt geheel buiten do strekking van
liet ontwerp, de aanspraken van dezen
blijven overeenkomstig het beginsel, neer
HET'VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een groote rede van Stresemann over
de betrekkingen van Duitschland tot het
buitenland.
Engeland en Sovjet-Rusland.
In Marokko wordt een nieuw en beslis
send offensief der Riffs verwacht.
Geen credieten meer aan de Sovjets?
De mijnramp bij Essen. (Buitenlandscho
Berichten).
BINNENLAND
Heilig-verklaring van de Kleine There-
sia (Kerknieuws, 2de blad).
De Nederlandsche Pelgrims in Rome
(Kerknieuws, 2do blad).
Candidaatstelling Tweede Kamerverkie
zingen 1925.
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina bevat o.in.: Dc nieuwo
Commissaris der Koningin in Overijsol
De Koningin in Amsterdam Schevonin-
gen Sportkiekjes.
gelegd in art. 82 van het ontwerp, be
paald door het reglement van bet fonds,
waarvan zij laatstelijk deelgenoot waren.
Afwijking van dit beginsel ten behoeve van
dc ex-stakers van 1903 zou een ongemoti
veerde bevoorrechting zijn om deze ont
slagenen boven anderen, die vóór bet in
werking treden der nieuwe pensioenrege
ling uit den dienst van H. S. werden ont
slagen.
Aan den aandrang om aan oud-gepen-
sionneerden een toeslag op hun tegenwoor
dig pensioen te geven, kan niet worden
voldaan.
Aan bet op te richten pensioenfonds
Kan niet ue usiemuini* nuiuun sw
orn zonder eenige dekking voor de daar
uit voortvloeiende lasten. schenkingen
aan vroeger gepensionneerden te-doen
Zoodra de nieuwe pensioenregeling
voor bet spoorwegpersoneel mocht zijn
tot stand gekomen, zal worden nagegaan,
of en in hoeverre de wachtgeldregeling
voor het spoorwegpersoneel mefle met
het oog op die voor de burgerlijke amb
tenaren wijziging behoeft.
In do gegeven omstandigheden schijnt
het aangewezen, dat de toepassing van een
groot doel der wet in handen van de di
rectie der Ned. Spoorwegen wordt gelegd
onder toezicht van do regeering en met
medewerking van een commissie van hij
stand.
In verband mof de bijzondere omstan
digheden, waaronder een aantal van de
oudste spoorwegambtenaren op wachtgeld
werd gesteld, zonder kans op herplaat
sing, wordt een bepaling van voorgesteld
volgens welke voor de wachtgelders, die
op hot tijdstip, waarop zij op wachtgeld
werden gesteld, den 55-jarigon leeftijd
hadden bereikt of overschreden, ook zul
len medetellen de jaren, na liet in werking
treden van dn wet op wachtgeld doorge
bracht.
Een nadere nota van wijzigingen is bij
de Memorie gevoegd
De Wilhelmina-vereeniging te Oudewa
ter zal op 9 September a.s., bij de Oranje
feesten een historische optocht organis.-e-
ren ter herdenking van de overrompeling
van Oudewater op 10 Juni 1572 en de in
neming op 7 Aug. 1572.
Door wijlen don beer T. de Jonge, on
langs to Edam overleden, is aan de afdem
ling van do Ned. Ver. tot Afsoh. van Alcoh.
Dranken aldaar een legaat van 6000.—
vermaakt.
JJIT DE 0SaGEWS?3G_
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Encycliekfeest. Du leden der R K.
Volk-houd uit Leiden en omgevin* die
voornemens zijn naar Katwijk a d. R'in
te komen per tram, kunnen, voor zoover
hun dat niet bekend mocht zü" hun voor
deel doen met de wetenschap dat men liet
gemakkelijkst een kaartje kan nemen lot
halte „Cleyn Duin"; dat is de halte hij do
R. K. Kerk. Stapt men uit aan het sia-
tion. dan moei het goheele dorp nog dnnr-
geloopen worden. De Kerk is toegankelijk
alleen voor personen met een toegangsbe
wijs; dat zijn dc deelnemers aan de mee
ting.
Betreffende het Encycliekfeest vei kt
het bestuur ons de deelnemers op het vol*
gende altent te maken, 's Morgens ro--g-
rnis voor de leden van den Bond met nlpy*
meene H. Communie voor de leden. Allen
zijn dan aanwezig. Dat spreekt van zelf. la
don nam'ddag, gedurenilen den oplucht^
dus te half drie worden allen Kathol', -n
verzocht de vlag uit te stoken. De jonge-
