Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN 16e Jaargang. DINSDAG 12 MEI 1925 No. 4942 e ^mdóoha (Sow^omt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor leiden 1fi> cent per weck 12.50 per kwartaal. Bij ome Agsntaa 20 wni per week 12.00 per kwartaal. Franco per poe* I 2.05 per kwartaal. Het Gtrfllustieerd Zondagsblad is voor de Aoonné's ver krijgbaar tegen b*ta>ing van 50 cL per kwartaal, bij voor- lutbeUliug. Afzonderlijk© nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 'SL Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon» eévsrleeflSn 30 cent par regal. Voer Zomernoen Mededeelicger. wordt het s deel». Till bet tarief berekend. Kleine edverlenii6nt van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen weiden aangeboden of gevraagd, hour en ver. bnnr, koop en verkoop 10.30. Git nummer bestaat uit twea bladen. Dit wèl, maar dat niet. De 8. D. A. P. is al in actie voor de a.s. verkiezingen. Zij houdt vergaderingen, verspreidt cir culaires zij is bezig met de propaganda. Dit is een navolgenswaardig voorbeeld. Den Katholieken althans velen onder ons kan dit voorbeeld strekken tot lee ring en mogen we het zeggen: ook tot beschaming. In vele kringen toch heerscht nog een ijskoude onverschilligheid voor de verkie zingen. Ouderen, in wie de beginsel-plicht vast is ingeheid, denken er niet over, om op 1 Juli anders dan Roomsch te stem men. Maar over wat. zwakkere broeders zullen doen bekommeren zij zich al heel weinig' En onder de jongeren schijnt tegenwoordig meer en meer te gaan over- heerschen een geest van luchtige opper vlakkigheid en onnadenkende zorgeloos- lieid wat heel wat anders is dan zonnige vroolijkheid en levensvolle blijheid. Dit is een bedroevend verschijnsel, dat ons nu en dan een donkere toekomst voor den geest roept, 't Kan gelukkig koeren een steeds breeder uitgroeiende jeugdorgani satie kan ontzaglijk veel ten goede werken. En, wat de belangstelling, de daadwer kelijke belangstelling, voor de a.s. verkie- zingen betreft, vertrouwen wij ook altijd nog op 'n omkeer zoowel onder ouderen als onder jongeren. In dit verband wijzen wij de lezers in Leiden naar een medeclee- ling onder „Stadsnieuws". Als wij veel niet van de S. D. A. P. kun nen overnemen, dit wel: de toewijding aar: en de geestdrift voor hun politieke actie! Dit wel, maar dat niet, schreven wij 'hierboven; doelend op do manier, waarop zij die actie voeren, op de wijze, waarop zij daarbij de menschen voorlichten! Zoo hebben wij hier voor ons liggen een strooibiljet van de S. D. A. P. over: „De Regeering en de ontwapening". En daarin worden den lezers deze o n- waarheden ingedrongen: Eerstens, dal de regeering niet bezuini gen zou inzake leger en vloot. De feiten weerspreken dit! Vervolgens, dat de S. D. A. P. niet in de mobilisatie-jaren voor de groote uit gaven van leger en vloot zou zijn geweest, ï)o S. D. A. P. was tóen even „militairis- tisch" als alle andere partijen! Op de derde plaats, dat de S. D. A. P. als zij.het in ons land voor het zeggen had, minder zou uitgeven voor leger en floot. Wat in andere landen onder leiding of met instemming van een daar Irachti- ger en invloedrijker S. D. A. P. geschiedt bewijst het tegendeel! Veen, zoo mogen noch willen wij onze verkiezingsaclie voeren! Wij wenschen de waarheid ook in de politieke actie En al zal de waarheid de nu aan het bewind zijnde regeering en de regeerings partijen niet zetten in een licht zonder vlek of smet zij zal óók er ons van overtuigen, dat wij, als Katholieken, onze geestelijke vrijheid tenslotte het veiligst welen bij een Christelijke regeering, bij de reohtsche partijen, in 't bijzonder bij onze Katholieke*Staatspartijj dat ook voor onze stoffelijke belangen bij een niet- Christelijke regeering, bij de linkschc partijen niet de minste zekerheid of zelfs waarschijnlijkheid bestaat voor een betere behartiging. Inzi.nde en overwegende de waar heid zal ieder Katholiek niet alleen zelf op 1 Juli Katholiek stemmen, maar óók de Katholieke lijst propageeren, het werk van Katholieke Kiesvereenigingen en pro- pagandaclubs steunen. V Om eeu millioen. Verschillende dagbladen hebben een in schrijving geopend, om bijeen te garen een mii hoen-waarborgfonds voor de Olym piade. Wij vinden het uitstekend al achten wij hei óók verklaarbaar, dat r.iet alle bla den daaraan meedoen. In dit verband wijst de Haagsche brief schrijver van „De Tijd" er op, dat de Mi nister van Onderwijs tegen het. Nederland- sche volk, dat in dezen tijd van een xegee- ïinc>-subsidie of -voorschot, niet gediend was, als 't ware de aanklacht heeft gericht, dat liet zou willen klaploopen. En de briefschrijver vervolgt dan: Wie zijn de klapioopers? „De locion van het Neder!audsch Olym- picomité, die aan de zeven Olympiade's hebb deelgenomen, met hun bijdragen ad nihil en hun ondernemingsgeest, die be gint als een publiek orgaan hen tegen ver lies waarborgt, deze hoeren, die in elk re- val kiaploopen op de publieke kas. Zeker niet de Nederlandsc.be Staat, die het voorbeeld volgt van die andere Rij ken, zooals Engeland, Zweden, dó Ver een igib? Staten, waarvan do regeeringen niets bijdroegen. Zeker niet de burgers van dén X florlandr-' hen Staat, die niet helpen kunnen, dat zij, die daarover niet to be schikken hebben, beschikken over de open bare kas. In de laalsle jaren hebben de anli-revo- lutionairen in bun zeer kleinen kring een millioen bijeengebracht voor hun Kuyper- huis, hebben de Katholieken dit gedaan voor hun Universiteit. De Olympiadisten, die onder alle partijen zitten, hadden al thans kunnen trachten dit. voorbeeld te vol gen door te beginnen met datgene, waarmede zij thans eindigen. Want dit is nog het zonderlingste van het geheele ge val. Wat voor de hand had gelegen, dat zij van den aanvang hadden beproefd, ach ten zij zoo weinig onmogelijk, dat zij het nog klaar hopen to spelen en met goeden moed begonnen zij een waarborgfonds te vormen van een millioen. Een dergelijke houding moet ieder waar- deeren. Een Olympiade, vrucht van parti culier initiatief, zal heel wat meer eer doen aan den Nederlandschén naam dan een Olympiade uit de schatkist, door den dwang van den belastingambtenaar be taald. Men werpe echter niet, om zijn eigen achterlijkheid goed te pralen, met vuil te gen het Nederlandsche volk en zijn verte genwoordiging. Wanneer men in een huis woont van zulk zwak glas als de heertjes, die over klaploopen spreken; dan is dit ge vaarlijk, zelfs voor athleten." Dat is juist en raak gezegd! Het is toch werkelijk al te mal, dat op da voorloopïge begrooling, van het Nedorlandsch Olym pisch Comité aan eigen bijdrage, contant of gewaarborgd, niets vermeld staat! En wij kunnen hot niet betreuren, dat een Ka mer-meerderheid genoemd comité gedron gen heeft, op een andere wijze te gaan fi nancieren! BUITENLAMP De Veiligheidskwestie. De Dtiitsche ontwapening. Spoedige verzending der goalliccrde nota. De bijeenkomst van den Gezantenraad fe Parijs ter bespreking van het eindrap port in zake de ontwapeningsvoorwaar- den, welke aan Duitscbland zullen worden aangeboden, zal vermoedelijk opnieuw i worden verdaagd. Het opgestelde Fransche ontwerp wordt vandaag in den Franschen Kabinetsraad voorgelezen en daarna me degedeeld aan den Gezantenraad, die minstens een etmaal voor de bestudeering ervan noodig zal hebben, zoodat zijn bij eenkomst niet vóór Donderdag wordt ver wacht. De militaire deskundigen zijn het _echter reeds eens geworden over de tech nische details en hun meening is bereids door de geallieerde regeeringen goedge keurd, weshalve een meeningsverschil in den Gezantenraad kwalijk te verwach ten is. Waarschijnlijk zal dus dc nota begin volgende week door de geallieerde gezan ten te Berlijn en in gelijken vorm aan de Duitsche regeering worden overhandigd. Afgezien van bet speciale doel der voor waarden, welke moeten worden vervuld alvorens de ontruiming van het bezette Rijnlandgebied kan aanvangen, beschou wen de Franschen de nota als een toets voor den goeden wil van Duitschland in de periode van onderhandelingen, door de nota in te leiden. In kringen, die met de algemeene inzichten van de Fransche regeering bekend kunnen worden geacht, beschouwt men de te stellen voorwaarden van zoodanigen aard, dat Duitschland bin nen niet langen tijd er aan kan voldoen, als het inderdaad bereid is tot deelneming aan de beweging voor een zekeren vrede. De Franschen meenen, dat zij slechts re delijke voorwaarden krachtens het Vre desverdrag hebben verlangd, zoodat de versnelde of vertraagde ontruiming van de Keulsché zone van Duitschland zal af hangen. Of die opvatting juist is, zal uit den inhoud der nota moeten blijken. De Duitsche ontwapening is strikt ge nomen een verdragskwestie en formeel ge scheiden van liet probleem der veiligheid. Niettemin zullen de Franschen de wijze, waarop Duitschland de nota zal uitvoeren, als 'n toetssteen beschouwen voor Duitsch lands wil tot den vrede, en het toonen van dien goeden geest kan grooten in vloed uitoefenen op de Fransche houding nopens verdere onderhandelingen over het veiligheidspact. Duitschland. DE INTOCHT VAN HINDENBURG. Een rechtsche demonstratie. De vlaggen te Hannover en te Berlijn. Aan den Keulschen trein, die gister middag Hannover verliet, waren twee sa lonwagens aangehaakt, die rijkspresident Hindenburg en zijn gevolg naar Berlijn zouden overbrengen.. Op hel slation was een klein gezelschap aanwezig om van den maarschalk af scheid te nemen. Onder dat gezelschap was o.m. opperpresidënt Noske, die een korte rede als afscheidsgroet van Hanno ver hield. Hindenburg en Nosko drukten dan elkaar de hand. Naar het „8 XJlir Abendbl." nog mee deelt, waren er in Hannover veel vlaggen, waaronder vooral de nieuwe kleuren. Er waren ook merkwaardige opschriften als „het Duitsche rijk is een republiek", „het volk is de bron van het gezag", of „wij behooren tmet onzen laaisten druppel bloed aan de republiek". Te Berlijn was liet heel anders gesteld. De zwart-rood-gouden vlaggen imponeer den door hun afwezigheid. Niet een op de duizend vlaggen was een ropubliko.inscho. Men had de straten in banden gelaten van de rechts-staande groepen. In de Heersclisl rasse en Bismarck- sfrasse stonden vakvereenigingen, studen tenverenigingen, schutterijcorpsen enz. met hun vaandels en tallooze decoraties opgesteld. Achter deze groepen stonden naar schatting 140.000 a 200.000 men schen geschaard, vooral dames met zwart- wit-roode vlaggen. Het weer was druilerig en zoo was er, daar muziek door den politie-president was verboden, buiten de oude dames wei nig animeerends. De politie, in nieuwe blauwe uniform, was golieel ter been, een 10.000 man, die van vrachtauto's, motorfietsen en vlieg machines gebruik maakte, terwijl zich nog oen 200 detectives onder de menigte be vonden. Een uitgebreide eerste hulp dienst was mede aanwezig. De afsluiting werd zeer soepel gehou den, het volk was ordelijk en de politie voorkomend. Niets van de vroegere barschbeid. Precies op den anngekondigden tijd kwam de rijkspresident aan het Heer- sclie station aan. Hindenburg was inbur ger met lioogen hoed. Met den rijkskanse lier slapte hij in den gereedstaamlcn auto Een tweede, wagen volgde. Een peleton Soliupo's omgaf den auto en reed daarop langs den weg dwars door den Tiergarlen naar de Brandenburger Poort. Velen jiiicliien cn /.waaiden niet liunno vlaggen, terwijl verscheidene veroeniein- gen, geprikkeld door liet muziek-verbod van den polHie-prosident, de vaderland- Sche lieden boven alles uitzongen. Op den Pariser Tlatz werden de motor rijders vervangen door een eskadron ca valerie en nu ging liet in langzamer tem po naar het paleis, waar de heer Hinden burg zal vertoeven. Voor het paleis liet hij zich even filmen Daarmede was liet openhaar enlrée te Berlijn beeëindigd. Hedenmiddag 12 uur legde de rïjkspre- sidenl in den rijksdag clen eed op de con stitutie af. Engeland, Frankrijk en Italië zijn over eengekomen om bij de installatie van Hindenburg geen telegram van geluk- wensch te zenden. "Men acht do gewone visite* van den diplom a tick en vertegen woordiger te iterlijn voldoende. Een incident. Kort na clen intocht van den Rijkspre- sident had een bloedige botsing plaats in de Kaiser Friedrich Strassc. Een in ge sloten formatie march eer'■■■•do Völkische afdeeliug overviel daar plotseling zonder eenige reden een groep arbeiders die bij elkaar stonden (o praten. Eenige hunner werden door slagen met een met ijzer be slagen wandelstok ernstig gewond. De po litie heeft talrijke vlugschriften in beslag genomen, die door communisten in de Charlottenburger Chaussée. werden uitge deeld. Frankrijk. De gemeenteraadsverkiezingen. De hoTsteramingen. De herstemming van Zondag voor de ge meenteraden heeft de overwinning van het Cartel van den vorigen Zondag bevestigd, wordt uit Parijs geseind. Te Parijs wint liet Cartel drie zetels, en wel in het arrondissement van de Sor- bonne, het district van Painlevé. De communisten handhaven zich te Pa rijs, doch lijden verdere nederlagen tegen over het Cartel in de voorsteden, behalve te St. Denis, dat zij veroveren. In de provincie is druk gestemd. Het Cartel heeft verschillende belangrijke ste den gewonnen als Angers, Orleans, Amiens, Duinkerken en Nevers, terwijl te Rijssel, Marseille en Nantes de Cartellis- ten allen gekozen zijn. Deze drie steden cn ook Lyon zullen voortaan een socialis tische meerderheid hebben. Ook in den Elzas boekte het Cartel een belangrijken vooruitgang, waar behalve Straatsburg, dat reeds socialistis en Col mar, dat reeds radicaal was, ook Mülhou- so en verschillende kleine gemeenten ge wonnen werden De oppositie-bladen ont houden zich van commentaar. Engeland. Dc Britsche .buitenlandschc politiek. Een document van C h a m b e r 1 a i n 1 De „Néw-York World" publiceert een telegram uit Londen, waarin do volledige tekst gegeven wordt van oen memoran dum over de Britsclio buitenlandsche po litiek, gedateerd van 20 Januari en door minister Chamberlain aan de leden van bet kabinet toegezonden. In het uitvoerig document wordt aange drongen op een nieuwe entente tusschon Groot-Briltannië. Frankrijk en België en tot een herziening van de overeenkomst betreffende Silezië en den corridor van Danzig. Rusland wordt do gevaarlijke factor van onzekerheid genoemd. Er wordt de nadruk op gelegd, dat En geland geen politiek van isolatie meer kan voeren. Dit zou tegen Engoland's eigen be lang en tegen liet belang van den vrede zijn. Duitschland moot weten, dat liet bij oen oventueelen aanval van Frankrijk ook Engeland tegenover zich zal vinden. Het document, dat op verschillende de tails uitvoerig ingaat, heeft klaarblijkelijk niet de groote beteekenis welke de ..New- York World" eraan toekent. Er blijkt uit, dat Chamberlain een nieuwe entonto tus- schen bet Britsclio rijk en Frankrijk als voornaamste waarborg voor Europa's vei ligheid beschouwt. Dit echter wist men reeds lang, evenals men weet, dat tegen werking van een zekere fractie van liet kabinet bom tot nu toe belet beeft, zijn po litiek op deze overtuiging te baseeren. Hoe bet blad liet memorandum, zoo liet authentiek is, in banden beeft gekregen weet men niet. Deze vraag is voor 't oogen- blik belangrijker, dan de uiteenzetting van Engoland's politieke doeleinden in een &t\e maanden oud memorandum, dat geen an dere beteekenis kan hebben, dan dat Cliam berlain zijn persoonlijk standpunt voor zijn collega's in het kabinet verklaarde en dat reeds goed en wel door de gebeurtenissen is achterhaald. De „Daily Express" die een telegrafische eopie ontving van het bericht der „Now- York World", liet het lozen aan oen secre taresse van Chamberlain, die het den mi nister toonde. Deze liet mododeelen, dat bij niets om trent den inbond kon zeggen en dat lib", aangezien hij het geheele artikel nog niet gezien bad, niet geneigd was een meening (e uiten. Ronald Mnc-Neill, de onderstaats secretaris voor buitónlandsche zaken, ver klaarde nimmer van het document te heb ben gehoord. Nadere verklaringen ongewenst)h t. MaeDonald heeft gistermiddag in bet Lagerhuis een vraag gesteld, betreffende liet bovengenoemd memorandum. Chamberlain antwoordde hierop, dat men klaarblijkelijk met een zelfde publica tie fe doen heeft als twee maanden geledon in de „Chicago.Tribune" is verschenen en dat het niet in liet openbaar belang was om te zeggen, of dit document al dan niet authentiek is' Wat de politiek der Engelsche regeering betreft, deze is nog altijd dezelfde als die door Chamberlain, in zijn rede na zijn terugkomst uit Genève omschreven. Oostenrijk. Ex-keizerin Zila. Uit Weonen wordt gemeld, dat do toe stand van ex-keizerin Zita levensgevaar lijk is. In Weensclie monarchistische krin gen heerscht groote bezorgdheid over haar ziekte. Zooals bekend, is ex-keizerin Zita lijdende aan longontsteking. Bulgarije. De communistenvervolging. Weer een bende ontdekt. Mot behulp van de bevolking heeft 'do politie bij Gaurilowe do schuilplaats van oen groote bende communisten ontdekt. Do bende bood na den eisch, om zich over to geven, gewapenden tegenstand. De aanvoerder der communisten en eeni ge loden der bende werden neergeschoten. Er werden documenten alsmede een kleine drukkerij in beslag genomen. In geheel Bulgarije is door de regeering het telefoonverkeer weer toegestaan. Turkije. Een redacteur verbannen. Hoessein Djahid boy, de directeur-hoofd redacteur van dc „Tanin", het grootste in Turkije verschijuoiulc blad, is veroordeeld. Deze vooraanstaande en in zijn land hoog geachte journalist werd vervolgd wegens een artikel in zijn bind, waarin het woord baskine werd gebruikt, hetgeen overeen komt met razzia, in verband met de inval len, welke de politie in de bureaux der Progressieve Partij hoeft gedaan. Achter af bleek zelfs dat Hoessein Djahid de ge wraakte woorden niet eens persoonlijk had geschreven, maar dat een zijner redacteu- ren er verantwoordelijk voor was. Do rechtbank achtte ze holeedigeml en zag er een bedekten aanval van Djahid op de door de rogëering tegenover de progivs- sieven gevolgde politiek in. Zij voroordool- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Oe intocht van rijkspresident Hinden burg te Berlijn. Slechts een enkel incident Een document van Chamberlain gepu bliceerd? Ex-keizerin Zita is levensgevaarlijk ziek BINNENLAND De nieuwe Commissaris der Koningin in'Overijsel. De Hooge Raad van Arbeid heeft zijn advies vastgesteld omtrent het doen aan sluiten aan de bepalingen van de Arbeids wet bij die van de Onderwijswet. (2e blad) De heiligschennende kerkdiefstal te Anisterdamsche Veld (Gemengde Berich ten). Twee kinderen overleden door vergifti ging met Fransch groen. (Gemengde Be richten). Onze Geïllustreerde Paqinz De photo-pagina bevat. o.m.: Eenige sportkiekjes Kon. Militaire sportvor- eeniging Bekende carieatimrfcekcnanrs- Het Haagsche Residentieorkest te Pa rijs De opening van dc nieuwe tentoon stelling to Wembley. de hem tot levenslange verbanning naar Tsjoroem, in liet centrum van Anatoliö. Marokko. De strijd met de Mooren. Nieuwe versterkingen ui? Frankr ij k. Uit Toulon wordt gemeld, dat twee bat terijen van 75 m.M, kanonnen van het 38v artillerie-regiment naar Marokko zijn ge zonden benevens 200 man van het 8ste err 4de regiment koloniale tirailleurs. Zwart/ artillerie wordt eveneens naar Marokkc gestuurd. Een bericht uit Motz meldt, dat twos eskaders van het 11de luehlvnartregimont (bommenwerpers) ter versterking van de luchtmacht naar de Marokkaansche grens zijn gezonden. Elk eskader bestaat uit 5 officieren, 10 onder-officieren en 60 man schappen. Generaal Billotte zal binnenkort naar Marokko gaan teneinde bot bevel van een of moer' Fransche colonnes op zich te ne men! Generaal Lyauloy. de opperbevelhebber in Marokko, maakt bij zijn operaties te gen de Riffs op groote schaal gebruik van vliegtuigen. De artillerie, gericht op de binnengedrongen Riffbcndon, ontvang' instructies uit de lucht en ook de infante rie volgt de aanwijzingen der vliegtuigen. D u i t s c he r s onder d c Riffs. Naar uil Tangor wordt gemeld zouden onder de troepen der Riff-Ka by len ver scheidene Duitschcrs gesignaleerd zijn, die vermomd als Riffs .strijden legen do Franschen. BINNENLAND De nieuwe Commissaris der Koningin >n Overijsel. Mr. A. E. baron Van Voorst tot Voorst, die met 1 Juni benoemd zal worden iel commissaris der Koningi* in Overijsc'. i< oud-directeur van- de Ovorijsselsche Assu-' rantie-Maatsobappij. Hij i.s do ouclslo zoon van den heer J. M. baron Van Voorst tot Voorst, het oudste lid van Gedeputeerden van Overijsel, die thans als waarnemend commissaris optreedt. Voorts valt nog te vermelden, dat hij geboren is te Zwolle 30 Aug. 1880, hei in. naslum te Katwijk en Nijmegen bezocht on te Utrecht studeerde, waar hij 2! \'ov 1905 is gepromoveerd tot doctor in do rechtswetenschappen. 29 November 1905 huwde hij met :kvr, H. L. M. van Ryckevorsel van Kessel. Hij trad in do directie van de Overijsel.-. In Ond'Grl. Waarborg Mij., waarvan zijn va* der directeur is, verliet-dozo in 1921 aa vestigde zich toen to Berg en Dal. Tijdens zijn. inwonerschap van ZwoTU was hij vele jaren voorzitter van den Prov. Bond van R.-K. Kiesvereenigingen. Hij if nu voorzitter van de Gezoudheidscommia* sio to Ubbergen. Voorts is hij reserve-kapitein voor spo* cia!o diensten en districtscommandant van hel korps motordienst. De St. Vinceniius-Vereeniging te Rotterdam. Op fi Mei j.l. herdacht do St. Vincenliiu* vereeniging te Rotterdam het feit, dat zij 75 jaren geleden officieel is geconstitueerd door 'i ire inlijving bij don Centra! od Raxuf Ie P u ijs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1