16e Jaargang. VRIJDAG 8 MEI 1925 No. 4939 5)e Seicbeiue (Bou/tant De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. By onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaHng van 50 ct.jper kwartaal, bij voor afbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 2t. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 r POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Medetleelingen wordt het s dubbele* van liet tarief berekend. r Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver» huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen. V Over 26 April. Wij zien er geen nut in. om St. Michael te gaan voorhouden dat zij maar juist 7* pel. van bet aantal geldige stemmen heeft verkregen bij de stemming over het Poli tiek Advies op 26 April j.l. wij zien daarin geen nut, als het voortkomt uit een soort „rechthaberie" en is als een uiting van overwinnings-glorie, zooals, belaas, hier en daar geschiedt. Maar wèl kan liet zijn nut hebben, daaraan te herinneren, als wat heetgeba kerde Michaëlislen zich er over beklagen, dat de Katholieke Staatspartij met hen niet voldoende rekening zou hebben ge houden. Eu wèl kan het ook zijn nut heb ban, dit cijfer te onthouden voor de ge schiedenis. Inlusschen trachten de leiders van St. Michaël do ongetoornd voortrennende vol gelingen te remmen wat blijken kan uit het verslag eener vergadering, gisteren door de Haagsche St. Michaël-club ge houden. Wij kunnen uit die stemming van 26 April nog een ander cijfer naar voren brengen. „Do Tijd" van gisterenavond schrijft: „De stemming van 26 April was een groot succes voor de partijleiding, sjieciaal voor mr. v. Wijnbergen, die in ArnhemNijmegen door een overweldi gende meerderheid (10.719 stemmen) als no. 1 op de lijst werd gesteld". Zonder uit hel hier genoemd cijfer een al te verre conclusie te trekken, mogen wij er wel met zekerheid uit besluiten, dat het verzet tegen de partijleiding, en speciaal legën den voorzitter, althans niet zoo groot ia, als in verschillende kringen word voorgesteld. F,én die critiseert maakt meer indruk dan honderd tevredenen, als deze zwijgen, zooals veeltijds geschiedt vandaar dat hier en daar hij de critiek op partijleiding en partijvoorzitter de indruk werd geves tigd, als zou zoo ongeveer niemand meer vertrouwen in de leiding hebben? Het voorgaande is een even napraten over wat op 26 April is geschied. Zoo'n kort napraatje mag wol doch onze aandacht zij verder gericht op 1 Juli. Dan aan de stembus gedemonstreerd cle kracht en de beteekonis der ééne en on verdeelde R.-K. Staatspartij! SUITEESLftESP Volkenbond. Dc controle op den wapenhandel. Verschillende bezwaren, in clo centrale commissie der conferen tie, waar alle delegaties door een lid ver vlogen woordigd zijn. hadden, alvorens men tot de artikelsgewijze behandeling over ging. cenige interessante discussies plaats, waaruit de moeilijkheden dezer conferen tie sleeds duidelijker bleken. De vice-pre sident Guerrero wees op de gevaarlijke bepaling, welke onder de landen, welker ratificatie voreisebt wordt alvorens de conventie in werking treedt, ook Rusland noemt. Rusland doet niet mee. zal dus nooit ratificceren, zoodat de conventie zich zelf lamgeslagen beeft. Japan wees er echter op dat zonder de universele aan vaarding de conventie weinig zou betec- kencn. Na cenige discussie besloot men dit puilt nader te bezien bij de behande ling van het desbetreffend artikel. Perzië verklaarde met een kroep op zijn zesduizendjarige onafhankelijkheid, de be paling in hot Verdrag van St. Germain, welke Perzië tot de'zones van verbod van wapeninvoer rekent, bier builen spel te achten. Het vond steun bij Turkije en Chi na. die onder de lichte bedreiging met te- ruglreding elke inbreuk op de souvereini- teit van welken staat ook uitgesloten achtten. Griekenland wilde terstond dal zou worden verklaard, dat do gelijkheid der staten tot basis der discussies zou worden genomen. Boncour zag wel dat de vrees der geen wapenen produceerende landen zwaar op deze conferentie zou drukken. Hieruit bleek weer boe onafscheidelijk de conven tie inzake de controle op de wapenfabrl- cago is. Inlusschen overreedde hij de op ponenten om geen prealabele quaesties lo stellen, doch tot dë behandeling van do desbetreffende artikelen te wachten. Aldus zal geschieden. Misschien begint er reeds een tendenz door to schemeren om de ongerustheid der kleine staten weg te nemen door met een compromis de inwerkingtreding der ontworpen conventie te koppelen aan die van de conventie tot controle der wapen- fabricage. Dat ware een mooie oplossing zoo men niet met Amerika had te rekenen dat do controle op de wapenfabricago nog niet welgezind is. Hot eerste artikel der conventie, de in- d ling der wapenen, werd verwezen naar de technische militaire commissie, nadat Burton het Amcrikaansch voorstel inzake een uitvoerverbod van giftige gassen in gediend bad. Deze commissie zal een on derscheid tusschèn gassen voor industriee- le en oorlogsgebruik moeten maken. Hon garije diende daartoe een subamendement in tot uitsluiting van afweermiddelen. België. De bcnde-Nauwelaerts veroordeeld. Vier doodvonnissen. Onder enorme belangstelling is te Ant werpen gisteren het vonnis over de bendo- Nauwelaerts geveld. Tor dood werden veroordeeld: Nauwe- laerts, Van den Wyngaert, Van de Sande en Jules Bens. Tot levenslangen dwang arbeid: Lenders en Van Roosbroeck. Tot 25 jaar: Dirckx en Campenaerts. Tot 20 jaar: Van Nieuwcnhove en Peelers. Voorts werden nog. 8 beklaagden tot 15, 10 of 5 jaar veroordeeld. Vier werden vrijgespro ken. Ouitschland. Een „Volksgemeenschap" in Pruisen? Basprekingen tusschènde p a r t ij e n. In den Prnisischen Landdag is gister middag een diepgaande besprekiyg gehou den tusschèn vertegenwoordigers van de Duitsch-Nationalen, de Duitsclie Volks partij en het Centrum. In het centrum van deze besprekingen slpnd liet door bet Centrum geopperde denkbeeld van de vor ming van een groote volksgemeenschap, welk denkbeeld door den vroegeren Rijks kanselier Marx steeds werd voorgestaan. Tot een definitief resultaat kwam men echter niet. De onderhandelingen worden voortgezet. De Duilsch-Nationale fractie houdt, naar uit parlementskringen verluidt, nog steeds do vorming van oen zuiver ambte naren-kabinet zonder parlementairen in slag voor de beste oplossing. Vandaag ver gaderen alle fracties, ook de commissie, welke bestaat uit den premier en do presi denten van Landdag en Staatsraad, welke commissie volgens art. 14 van de Grond wet moet beslissen over Land da gont bin ding. Engeland. De Mc Kennna-rechten. Door het Lagerhuis a a n g c n o 'm e n. Het Lagerhuis heeft gisteravond de re solutie omtrent de wederinvoering der z.g. McKenna-rechten aangenomen, nadat verschillende amendementen der Labour- Party waren verworpen. Het amendement om auto's en motorrijwielen van de rech ten uit te sluiten is verworpen met 320 159 stemmen. Met eenzelfde' groote meer derheid verwierp liet Lagerhuis de uit sluiting van klokken, horloges, muziekin strumenten en films. Denemarken. De arbeidsconflicten. Relletjes in Jutland. In Frederichshavn in Jutland kwam het dezer dagen tot een botsing van uitge sloten arbeiders met de politie. Fabri kanten hadden vrijwilligers in dienst ge nomen, die werden aangevallen. Enkele personen werden gewond. Dc commissaris van politie verzamelde zijn manschappen, in totaal 18 personen. Nadat de wet tegen oproer was voorgelezen, dreef de politie de menigte uiteen. Een aantal arrestaties had plaats. Bulgarije. Dr. aanslag in de Kathedraal. Tegen vier beklaagden de doodstraf ge c i sc 1» t. Het onderzoek in zake den aanslag in de kathedraal wordt, hoewel bet proces tegen do voornaamste samenzweerders ten einde loopt, voortgezet. Drie priesters der kathe draal zijn gearresteerd, van wie bewezen kon worden, dat zij den koster bijstand hadden verleend. Ook uit de provincie ko men voortdurend berichten binnen over de ontdekking van nieuwe geheimen sa men- zweringsorganisalies. In Philippopel werd oen schuilplaats van samenzweerders opge heven en de leider er van, de advocaat Dr Piwanof. alsmede de andere leden der hen de gearresteerd. Te Wratza werden even eens do leden van 't comité, dat de plaatse lijke samenzweerdersorganisaties leidde, gearresteerd. Bovendien werd daar een or ganisnlie van jeugdige communisten en le don van den Boerenbond, alsmede een mi litaire samenzwering ontdekt. Te Boergas werd een heel magazijn met uit Rusland ingevoerde ontplofbare stof fen, die voor aanslagen gebruikt moesten worden, ontdekt. Te Warna hadden talrijke huiszoekingen plaats, waarhij eveneens groote wapens- en munitiohorgplaaf-en almede heele stapels verboden geschriften in hes'ag weiden genomen. Polen. Arrestatie van communisten. Gisteren deed de politieke politie een in val in een geheime bijeenkomst van leden der Warschauer centrale commissie van de Poolscho communistische partij en van ge delegeerden van eenigo pljittelandsnfdeelin- gen. Er werden 19 communistische leiders gevangen genomen. Rusland. De bolsjewistische pol tiek. Een kijkje achter de s c h c r ui e n. Ofschoon het Russische telegraafag. Ros la de berichten omtrent verdeeldheid onder het „drieman-: nap" tegenspreekt, houdt de diplomatieke medewerker van de .Daily Telegraph" vol, dat Stalin zich van Kaïnenew en Zinowjew heeft afgescheiden om do partij van Trotzki te kiezen. Hij eischic dat Trotzki zou wouden teruggeroe pen. Daarbij komt dat het driemanschap zonder Trotzki niet voldöende macht over het roodo leger had. zoodat do volkscom missarissen wel iuzagen dat zich zelfs on der het garnizoen van Moskou deloyale ele menten bevonden, terwijl bovendien alleen Trotzki liet organi.scorend vermogen bezit, dat noodig is voor de nfeuwe economische politiek, welke door do volkseoniinis-aris- sen wordt gewenschL TsjitSjorin, die. toen er kans voor hem bestond om gezant le Washington te worden reeds bereid was zijn plaats als minister aan Trotzki af le taan, heeft-zich bij alfn aangesloten. Al- [etneen verwacht men thans dat het drie manschap zal wouden vervangen door een regiem van personen waartoe behalve Trotzki ook Rykow. Kalinin. Stalin en .Pro- bcsjenski zullen belmoren. Dezelfde medewerker verneemt, dat agenten <ler Sovjet-regceriug' weinig zijn nomen mol de reis van den Bulgaar- n minister van buitenhmdsehe zaken naar Belgrado. Toen Zankof in liet najaar an 1924 een bezoek bracht aan Belgrado en Boecharesi. wa-,,Sovjct-regvering daarover reeds'/Oer nmslicht, want het doel dit bezoek was propaganda te maken voor een Balkan-blok togen Sovjet-Rusland. Te Boecharesi vond dit plan destijds cenige nstemming. De Sovjet-gezant le Weenen kreeg toen in Januari j.l. opdracht langs :'en omweg te informooron of Bulgarije be reid zou zijn neutraal te blijven hij een in val der Russen in Bcs-arabië of in do Po- broeilsja, indien Rusland zich daarteeen- verplichten zou de agitatie in Bulgarije to slaken. To Sofia wilde men hiervan echter niet hoor on, omdat men wist de Rusland tracht te 'en pan-Slaviscbe landbouwer.— fnlerna- lionale op den Balkan lot stand te brengen zoodoende de federatie van Sovjet-repu blieken in de Donau-1.inden voor Ie berei den. Deze propaganda onder de landhou- s werd in Servië. Bulgarije en Bessara- govoerd on ook in Honmir'jo. waar de Sovjet-agenten het gerucht verspreidden, dat de leider der a"r":;:»- Sraho, op last van de redering was vergiftigd. Marokko. Dc strijd mei de Moren. Een a a n v a 1 wordt v o o r b e r e i d. Naar uit Parijs wordt gemeld, bezetten de Fransehen thans een lin e ten Zuiden vail de Onorgha-rivior Zij zijn voldoende sterk om ton nieuw offensief der Riffs in do richting Taza of Fez te verhinderen. De luchtvel-kenners rapporleeren een corn tralie van de Riff-troepen in de richting van Ouezzan, de sleutel van de positie der Franscho zone. Verwacht wordt, dat dezo aanval de voor naarasle noging za! zijn van Abd-el-Krim om do F ransel ie troepen te verslaan; Do Riffs "obriiiken thans artillerie en de Franscho staf gelooft, dat de kanonnen worden bediend door blanke viijwMligers. Zuid-Afrika. De politiek van Zuid-Afrika. 0 r i tie k va n Hert z o g op Protocol e n V o 1 k e n b o n d. Bij do beantwoording van vragen in liet Parlement heeft do Zuid-Afrikaanscho pre mier Hertzog gezegd, dal do meening der Zuid-Afrikaansche regcering m*t betrek king tot bet protocol van Gonóve bijzonder voel lijkt op de meen in gen van de andere Dominions en de Brilschoreiiooring. Zuid- Afrika, zeide hij. moet vermijden de ver plichtingen van hel protocol op zich lo ne men, vooral daar hot tot dusver hui ten alle gevaar is gebleven. Hij meende, dat de aanvaarding van het protocol per se Ame- rika's toetreden tot den Volkenbond zal verhinderen, daar het neerkomt op de vor ming van een super-slaat. Ten slotte zeide Hertzog te vreezen. dal do Volkenbond, gezien de afzijdigheid van Amerika. Duitschlaml en Rusland weinig zal blijken 1e verschillen van de historische allianties, in plaajs van een vredesbond te zijn. Zelfbestuur voor dp Rehohoths? In het par'emen-t verklaarde Hertzog, dat torsthnd met betrekking lot de Reho hoths dermate verbeterd is, dat de moeste eroordeelde personen,- die gevangen gezet waren wegens het niet betalen der boelen, vrijgelaten zijn. De TCgoering heeft een deskundige naar de betrokken gebieden ge zonden om do grieven to onderzoeken en na le gaan of de mogelijkheid bostaat den Re- b oho tbs zelfbestuur te geven onder toezicht. BINNENLAND TWEEDE KAMER Overzicht. Bakkersnachtarhcid. In 1922 is hot vervoer- en verkoopver bod in de wet gebracht (resp. voor 9 uur n 10 uur 's ochtends); tevens werd toen voor een groot deel van de bakkerijen het aanvangsuor voor den gewonen bak- kersarbeid van 6 uur op 5 uur in den ochtend gebracht. Daarmee scheen de, zaak lo zullen loopen, maar de practijk bracht nieuwe bezwaren, gevolg van de gelijkheid voor de verschillende bak kerijen. „een steeds meer in het licht ko mende steen des aanstoots", gelijk bet in de Memorie van Antwoord heet. Op het platteland begint men wit reeds te 5 uur, in do sleden eveneons in de groole bedrij en (die met 6 en meer arbeiders); deklei- »re echter mogen eerst le 6 uur aanvan- »n en deze zouden daardoor te weinig lijd hebben voor de bereiding van het. brood. Dit heeft den Minister er toe ge bracht, ook vpor dezo bakkerijen liet innYiiiipMiur te wijzigen on te brengen op uur. Het gaat hier om de kleinere be- Irijven in 75 stedelijke gemeenten. Een tweede belangrijk punt in liet vvij- zigingsoniwerp geldt den palroonsarbeid. De .Minister is „in beginsel" op dit punt lorstander van vrijheid. Praelische ho ra reu beletten hem echter dit beginsel de wet neer te leggen. Wel wilde de inisler eenigormule (Ie patruon.svrijheid core horstellen. In de paar maanden liter In— ehon de indiening van het onl- erp en hel ministerieele antwoord op hef ongunstige Voorloopige Verslag dor Tweede Kamer, kwam de Minister van Arbeid lot (le ontdekking, dat de naleving van hol vervoer- en verkoopverbod ge vaar ging loopen, doordat gebleken was, dat in vele gemeenten het politietoezicht op bozuinigingsgronden is ingekrompen en aangezien de Arbeidsinspectie niet meer hooi op haar vork kan nemen, werd de meerdere bewegingsvrijheid van den patroon, zooals dezo aanvankelijk was voorgesteld, weer ingeperkt. Uit vrees voor wetsovertreding wordt'daarom thans slechts voorgesteld den patroon „voornr- beid" toe te staaii. in kleine bakkerijen, in de -groote gedurende 2 uur. Werkzaamhe den, die mot de hroodhereiding verband houden, blijven dus in nachtelijke uren ook aan den patroon verboden en de Mi nister hoopt met deze wijziging een grie vende onbiliijkheid voor de kleine pa troons te hebben weggenomen. Zooals uit de gisteren gevoerde discus sie al is gebleken, is er tegen deze wets wijziging nogal verzet. Verzet eenerzijds omdat de patroons- vrijheid niet ver genoeg gaat. Verzet an- .(lerzijds omdat voor den arbeider de aan vangstijd van den arbeid is vervroegd. Wij verwijzen naar bet elders geplaatste ver slag. Koninklijke Besluiten. Post e r ij e n e n T o 1 e g r a f i e. Op verzoek eervol ontslagen J. J. Raisig als directeur post- en telegraafkantoor Snoek, en J. G. Mn es als idem Halfweg. Benoemd tot directeur van het postkan toor Dordrecht W. Bruyn, thans hoofdcoin mies Posterijen; tol idem te Steenbergen J, Boer- thans commies posterijen en telegra fie; tol idem te Hengelo (O.) IT. Winters thans adjunct-inspecteur posterijen er telegrafie Dordrecht; lot idem te Assen -T. P. A. Kater, thans idem Goevorden; tot directeur postkantoor Eindhoven J. Wi linek, thans hoofdcommies posterijen; tot directeur post- en telegraafkantoor Cu- lemborg J. Holthoori, thans idem Loonen aan de Vecht; tot idem te Wiiisum (Gr.) J. N. A. Oost inga, thans idem Wolvcga. Notariaat. Benoemd tot notaris te Haarlem .T. van Munster van Heuven, candidaat-nolaris Rloemoiulaal; idem le Wonnen eer N. C. Doncan, candidaat-nolaris Delft. Vragen van Kamerleden. Huisslachtingon. Op de vraag van don heer Van Voor. t lot Voorst betreffende de toepasselijkheid van sommige bepalingen der Vleeschkeu ringswet op de huisslachtingon, in het bij zonder wat betreft de verplichting van I»-- dwelming van slachtdieren, in verband met een «arrest van den Hoogen Raad. ant woordde de Mini-Ier van A If. en V. dat bij voornemens is oen wijziging te 1» deren van bet Kon. Besl. van 5 Juni 1920 t't'wijzigd bij besluit van 5 Jan. 1922 dien zin, dat aan do gemeenten, ten a HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Dc moeilijkheden van de Volkenbonds conferentie inzake de controle op den wa penhandel. De z.g. Mc. Kenna-rechten In het Engel- sche Lagerhuis aangenomen. Wat gebourt er in Rusland? BINNENLAND. De Bakkersnachtarbeid in de Tweede Kamer. De Weeldebelasting niet meer in deze zittingsperiode in behandeling? Pleidooi van het Kamerlid mej. Wes terman voor het Fransch op de lagere school. Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina bevat o.m Prijsrebus De nieuwe pauselijke internuntius De Directeur-Generaal der Posterijen en Telegrafie De vader dor moderne lucht vaart l)e nieuwe kruiser „.lava" Volendammors op do tentoonstelling lo Heemstede De hevige regenbui le Am sterdam. zien waarvan art. Ga der Vleeschkeu rings wet is toegepast, vrijheid wordt gelaten, :1e bepalingen van 3 van bovenge noemd besluit al of niet geheel of ton doo ie op liuisslachtingen toepasselijk te ver klaren. Het g e v a a r I ij k e s e li o o I b 1 ij v e n. De beer Ter llall heeft aan den minis ter van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen naar aanleiding van de tweo recente gevallen, één te Delft en één dezer lagen te Dordrecht, waarhij schoolgaand»» kinderen, die voor straf moesten nablij ven in do school- door verbeefaehtigheid 'van het onderwijzend personeel in liet ver laten schoolgebouw achterbleven, gevraagd of hij bereid is aan de Kamer mede te doelen of door hem ma at regelen kunnen ui. zoo ja. zullen worden genomen om ,a» dergelijke onhoudbare toestanden een radicaal einde Ic maken. Acht de minister, aldus wordt verder raagd, bet niet liet meest afdoende om zijn macht en invloed te doen gelden tof hot afschaffen van de straf van liet school blijven en daarvoor, indien liet behoud liet tuchtmiddel tegenover schoolkin deren nu eenmaal noodig blijkt, nis c(|ui- alen t een systeem van straf te doen in-» deren, dal minder gevaarlijk blijkt dar Let doen nablijven der leerlingen en dat door dc recente gevallen opgewekte on rust oude ouders al do verdwij- (Van o v e r d r ij v i n g niet vrij! Redf). DE KAMERVERKIEZINGEN. De Kamerzetel van ir. Feber. Wij lezen in „Do Residentiebode"; Naar wij vernemen, hoeft prof. Veraart aan het Bond-ln -luur aangeboden, zijn plaats op de Zirid-HollaudscliO lijst af to slaan aan den hoor Feber, zóó. dat mr. Veraart en zij, die op hem volgen, «•«•tl plaats opschuiven. Hel Bonds I test uur heeft (lil aanleid be grijpelijkerwijs met genoegen gezien, maar kan in dezen niet veel doen. Nu de kmzors eenmaal gesproken hebben, kan he; B<-luur niet meer eigenmachtig veranderingen in de lijst aanbrengen. Minstens zou voor ho ven genoemde invoeging en Opschuiving o«»k do toestemming noodig zijn dergonon, die •op prof. Veraart volgen. We weten natuurlijk niet, hoe do/,mi er over denken, maar gezion de persoonlijk heid van den lieer Feber, gezien daarbij bet L it, dat hij onze cenige Indisch»- specia liteit is, zeggen wij voor ons, dat voor deze opschuiving heel veel te z-ggen is. Nu da oor.stbolangliebbende, prof. Veraart, zelf la-', voorstel doel, zullen dc anderen vermoede lijk in edelmoedigheid niet achter blij\eii.n Geen „R.-K. Democraten" Vaz Diaz meldt: „Het Landelijk Comi té tot voorbereiding van een vrije lijst van de B.-K. Democraten bericht het vol gende: Hoewel het comité in na-omoog allo kieskringen voldoend» medewerk»-!-* ha»l gevonden Gin overal een vrije lijst in te dienen, heeft het comité na rijp beraad besloten zijn actie stop »c zeiten". Wij willen do bewering: hoewel enz... gelooven Ontevreden Protestor ten. Men deelt aan „Het Vad." nn »!»-: „Dezer dagen is te \s Gravenh age opge richt een comité van stemgerechtigd" maten der Nod. Herv. Kerk. die niet »i -r a.'uorrl gaan nu de houding der I» m-» woordige regeer'ng, -poema niet wat In- treft de nml'lclijke 1iezuinigingsmn.it

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1