16e Jaargang. DINSDAG 5 MEI 1925 No. 4936 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 39 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zoruiagsbïad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaKng van 60 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewono advertontiën 3ö een* pe* regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordi bet s dubbele van het tarief berekend. s Kieine advertontiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen WO»den aangoboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Qil nummer bestaat uit twet bladen. De Vrijheidsbond op het ver kiezingspad. "Wij schreven gisteren, dat de leider vain den Vrijheidsbond, flir. Dresselhuys, in de rede. waarmede hij Zaterdag de vergade ring van dezen Bond heeft geopend, niet treeft aangegeven, hoe hij zich in dezen tijd het liberalisme in do practijk denkt. Evenmin krijgen wij een helderen kijk wat het liberalisme van p-lau is le doen, als het weer regeermacht of meer invloed op 's lands bestuur zou krijgen, wanneer wij met aandacht nagaan de „stembus- cisclien" welke bedoelde vergadering van den Vrijheidsbond heeft aangenomen. Deze „eischen" luiden: 1. Internationale ontwapening door ver sterking van den Volkenhond. 2. Verdediging der geestelijke vrijheid. 3. Verlaging van belastingen. Vereen voudiging van den Staatsdienst. 4. Verhooging van de welvaart van Ne derland en do ovcrzeesche gebieden en ver sterking van den ouderlingen band. 5. Vrijhandel. G. Vermindering van overheidsbe moeiing. Versterking van het particulier initiatief. Afbouw en vereenvoudiging van de sociale voorzieningen voor de econo misch zwakkeren, waaronder premievrij staatspensioen, 7. Verheffing van de openbare school. 8. Versterking van den band tusschen kiezer en afgevaardigde. 9. Vrijheid van arbeid, ook voor de vrouw. 10. Verhooging der productiviteit van onzen nationalen bodem. Verbetering van onze verkeerswegen. Meer waardeei'ing >or den landbouwenden stand. Bij de behandeling- van den eisch sub 6 werd. op voorstel van den voorzitter, mr. H. G. Dresselhuys, besloten, een commissie Ie vormen, welke aan het Hoofdbestuur ad vies zal hebben uit te brengen over de vraag, op welke wijze in den tegenwoordi- gen tijd het denkbeeld van een algemeen, premievrij staatspensioen zou kunnen wor- drn v er wezenlij kt. Ziedaar, het Vrijheidbondsehe verkie- zin"sprogram. „Veriac'njr vn" belastingen Vereenvou diging van den Staatsdienst" (punt 3) wil natuurlijk iedereen, indien dat kan samen gaan met de behartiging van hoogere be langen. Evenzoo „vermindering.van overheidsbe moeiing" en ..versterking van het particu lier initiatief". En voor „afbouw en vereenvoudiging van de sociale voorzienin gen voor de economisch zwakkeren" is dok al weer elk weldenkend mensch te vinden. Niet echter voor „premievrij staatspen sioen" (punt G). watheel wat van de belastingbetalers zou vragen! Dat we de „verhooging van de welvaart van Nederland en de overzeesche gebieden en versterking- van den ouderlingen hand", wenschen. behoeven we, natuurlijk ook niet uitdrukkelijk te verklaren (punt 4). „Meer waar doering voor den- landbou wenden stand" (punt 10") mag wellicht wél eens iu de kringen van het intellect worden voorgehouden! Maar, of die waardeering practisch tot uitdrukking komt in de aan doze zinsnede voorafgaande- weinig of niets zeggende «algemeenheden, meenen we te mogen betwijfelen. Do ..internationale ontwapening door [versterking van de Volkenbond" (punt 1) wie kan daar tegen zijn? Alleen dit: men tóone bij dit streven niet het hekrompen onverstand, het Vaticaan als machtig cen trum voor vredesbemoeiingen le willen ui-L 'en: de liberalen mogen in dit opzicht ..liberaal" loonen! „Verheffing van de openbare school" '(punt 7) wij zijn'er. als dip lenze >p de •tijk niet bet eekentonderdrukking van de bijzondere school, ook voor Met de „versterking van den band tus schen kiezer en afgevaardigde" (punt 8), wat doelt op een wijziging van de Kieswet. Is in geen geval iets specifiek liberaals be- doe'd .Verdediging der geestelijke vrijheid" (punt 2) wordt wel door de liberalen als hun monopolie beschouwd, maar wij willen nu geen kwaad zeggen van de prac- fcische toepassing er van; alleen dit: voor verdediging der geestelijke vrijheid zijn wij ook. indien vrijheid niet als svnoniem ordt beschouwd met bandeloosheid. Zoo blijven er alléén als zuivere liberale leuzen over: „Vrijhandel" (punt 5). Men kan daarmede den verkiezingsstrijd bgaan, maar veel succes durve men er toch heusch niet meer van verhopen! En: „Vrijheid voor arbeid, ook voor de two uw" (punt 9). Men weet, wat deze „vrijheid" in den glorietijd van het oeconomisch liberalisme iBeft beteekend! En de herinnering daaraan wordt niet "teruggedrongen door de „socia- eriglieid" van de laatste alinea's van Hint 6! Onze Arbeidswet is voor verbetering vat bar. kaïi wellicht leniger en soepeler wor den. Maar wij willen die nooit ruilen voor de „vrijheid" van arbeid, zooals die onder het liberaal regiem heeft bestaan. BUITENLAND Volkenbond. De Intern. Wapenhandel. Opening der Volkenbonds- Conferentie. In de stampvolle glazen zaal van het volkenbondssecretariaat is gister de vol- kenbondsconferentic voor liet toezicht op den internationalen wapenhandel geopend. Carton de Wiart, do voorzitter, toonde zicli in zijn openingsrede een warm voor stander van het totstandkomen eener in ternationale regeling te zijn, vooral ook „omdat de tot dusverre bestaande onbe perkte vrijheid van wapenhandel hot ver trouwen tusschen de volken vergiftigde en aldus de zedelijke ontwapening in den weg slaat." Het internationale 'geweten, zeide de Belgische staatsman, duldt niet, dat nog langer een handel, die in zoo nauw ver band tot den volkenvrede staat, uitslui tend van commercieel standpunt bekeken wordt en aan elke regeling in het belang, der mensch beid ontsnapt. De voorzitter ontveinsde zich de moei lijkheden niet, die de conferentie te wach ten staan, bijvoorbeeld met betrekking tot de definitie van „oorlogswapenen", tot de omschrijving van het begrip „regeering" en met betrekking tot het stelsel van open baarheid, waardoor niet-voortbrengende ..staten achter zullen staan bij de stalen, die eigen wapenfabrieken hebben. Carton de Wiart hoopte echter, dat, dank zij de goede voorbereiding der vol kenbondsorganen en den goeden wil van alle delegaties, het noodzakelijke werk mol succes zal kunnen worden verricht. Critiekvan Boncour. In verband met de conferentie inzake den internationalen wapenhandel ver klaarde Paul Boncour aan een vertegen woordiger van Havas: Alle onderhandelin gen van dien aard boezemen Frankrijk rechtstreeks belang in, in verband met zijn veiligheid. Frankrijk heeft niets te verbergen, omdat zijn strijdmacht uitslui tend defensief is. Het zal gaarne aan do conferentie zijn medewerking verleenen. Boncour betreurt echter de methode, wel ke men volgen wil, om tot een afdoende controle van den wapenhandel te komen. Deze methode houdt geen rekening met de evidente feiten. Immers hoe zal men een dergelijke controle instellen in een wereld, waar geen vredesatmosfeer heerscht, wijl er de eerste voorwaarde, het veiligheids pact, nog steeds niet aanwezig is. Ware het niet logischer geweest te be ginnen met de instelling van controle op de wapenfabricage, daar het gemakkelij ker is den smokkel in de plaats van oor sprong fo ontdekken, dan later, als hij zijn weg vindt over de wereld. Met dit voorbehoud zal de Fransche de legatie bereid gevonden worden loyaal mode te zoeken naar middelen, om de conventie van St. Germain te vervangen. Duitschland. De chef van het bureau van den lijkspresident. Zooals men weet, heeft dr. Meiszner, de chef van het bureau van den rijkspresi dent, zich op wensch van Hindenburg be reid verklaard in zijn ambt te blijven. In rechtsche kringen heerscht over de zen maatregel van den nieuwen rijkspre sident groofe opwinding, naar het „Bcrl. Tag.' verneemt, daar men er hier naar streeft dit ambt in handen le krijgen. Als candidaat van rechts er voor wordt de vertegenwoordiger van Oost-Pruisen in den Pruisischen raad van state, baron v. Gayl, naar voren geschoven. Het centrum wil zekerheid inzake de ontruim ingsquaest ie. De rijksdagfractie van het centrum heeft een interpellatie ingediend, waarin ver klaard wordt, dat zekere uitingen en maatregelen van de bezettingsautoriteilen de bevolking van het bezette gebied onge rust hebben gemaakt. In verband daarmee, is het te begrijpen, dal de menschen vree zen voor een verslechting van den alge- meenen toestand in het bezette gebied. Daarom vraagt bet centrum :in de eerste plaats, of de rijksregeering bereid is den Rijksdag ten spoedigste inlichtingen te ge ven over haar plannen betreffende het voortzetten van de tot dusver gevolgde lijn in de buitenlandsche politiek, speciaal in verband met de belangen van het be zette gebied inzake de ontruiming van de Keulsche zone en het veiligheidsprobleem; en ten tweede, wat de rijksregeering denkt te doen om een verslechting van den toe stand in het bezette gebied te voorkomen. De financieele schandalen. Nog oen zieke. Iwan Kntisker, die zich in de Gharitê te Berlijn bevindt, heeft Zaterdag een be roerte gehad. Hoewel zijn toestand wat verbeterd is, verkeert bij toch nog in le vensgevaar. Frankrijk. De gemeenteraads-verkiezingen. Winst of geen winst? Eerst wanneer do officieele statistiek van de resultaten der gemeenteraads-ver kiezingen bekend zal zijn, zal men over de uitspraak der kiezer* kunnen oordeelen. Do Cartcl-bladen juichen oveü'do winst, door het Cartel beha tad. Dat het Cartel terrein zou winnen, was te verwachten merkt de „Tel." op, daar de laatste ver kiezingen voor de gemeenteraden die in November 1919 plaats gehad hebben, en de verkiezing van 11 Mei van het vorig jaar voor do Kamer, een "belangrijke op schuiving naar links aangetoond hadden. Maar de vraag is, of deze opschuiving nog verder is voortgeschreden of dat de beweging aan hot teruggaan is. Een zuivere aanwijzing geven de verkie zingen voor don gemeenteraad hiervoor niet, omdat daarbij ook belangrijke locale factoren mede spreken. Een min of meer globale gevolgtrekking is er echter toch wel uit te maken. In ieder geval juichen de Cartelbladen als na een overwinning, terwijl de bladen der op positie er zich toe bepalen er op le wij zen, dat in Parijs de gematigde partijen haar positie gehandhaafd bobben. Ook dit was to verwachten, op grond van de verouderde vordeeling der zetels, die niet geheel in overeenstemming is met do bevolkingsdichtheid dor verschillende stemdistriclen, en de districten van het centrum, die rechts stemmen, zeer bevoor deelt. Hot meest positieve der Carl el-blad en, de „Quotidien", vraagt aan de regeering, welke politieke congéqtömtie" zij zal trek ken uit deze tweede uitspraak van hot kiezerscorps, die de vorige uitspraak van 11 Mei 1924 beeft bevestigd. Hot ministe- rie-Painlevé, aldus de „Quotidien" heeft een regeeringsverklaring afgelegd, in af wachting van do uitspraak van het land. Nu die is gevallen, meent het blad, dat do regeering verplicht zal zijn resoluut in de voetsporen van Herriot te treden. Algemeene verkeersstaking te Parijs. De vereeniging van werklieden in de transportbedrijven in Parijs besloot, een algemeene staking af to kondigen wegens de weigering der patroons om hun toezeg ging na te komen, dat zij geen-strafmaat regelen zouden nomen jegens lm! perso neel, dat op 1 Mei staakte. Fnge'and. Het Engelsche budget. Concessies van Churchill verwacht. Donderdag zal bet Lagerhuis het begroo lingsdebat hervatten. Het is echter waar schijnlijk, dat intusschen een aantal con ferenties zal worden gebonden betreffende do belangrijkste voorstellen en dat kleine concessies door Churchill zullen worden gedaan. De meèning wint veld, dat er eenige wijziging zal komen met betrekking tot de invoerrechten op zijde, en dat bet voorstel om een recht te heffen op kunstzijde ge heel en al zal worden ingetrokken, op grond van bet feit, dat, zooals MacDonald in liet debat zeide, bet product nóch zijde nóch weelde is. Tegen deze bepaling was door de betrokken fabrikanten ook heftig geageerd, omdat naar hun meening, een accijns op dit materiaal groote schade zou toebrengen aan den uitvoer niet slechts van geheel kunstzijden goed er n, maar ook van de vele textielgoederen, waarin dit materiaal wordt verwerkt. Verdere besprekingen over liet verzeke ringsplan zullen waarschijnlijk uitgesteld worden tot 19 Mei, waarop de desbetref fende wet in tweede lezing zal worden voorgelegd. Italië, Een plan van de oppositie. Aftreden „en mass e"? De „Corriere delta Sera" zegt te weten, dat zekere leiders der oppositiegroepen in bet parlement de mogelijkheid onder de oogen zien van oen aftreden „en masse" van alle Kamerloden, die tot deze groepen behooren, teneinde de fascistische regee- ï'iug te nopen nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Bulgarije. Een nieuwe communistische organisatie Munitievoor raad in bes la g genomen. Do Bulgaar.scbe politie heeft een nieu we communistische organisatie ontdekt te Gebed ja bij Warna. Aan liet hoofd ér van stond de vroegere burgemeester van genoemde plaats, die een aanhanger was van Stamboeliïski. Een munitiovoorraad alsmede een aantal belangrijke documen ten werden in beslag genomen. Volgens een besluit der regeering is aan alle par ticuliere ondernemingen, maatschappijen, banken enz. verzocht do communistisch gezinde beambten te ontslaan. Palestina, Fanatisme. De „Daily Mail" verneemt uit Jeruza lem, dat twee families uit bot dorp Alilnt, die weigerden zich bij oen nieuwe gods dienstige «secte aan te sluiten.verbrand wor den. Troepen, die tnsschonbeido kwamen, openden 'n fussillade, waarbij 39 personen gedood en 27 gewond werden. Egypte. Een Katholiek congres. Zondagmorgen is te* Kaïro het eerste congres van katholieken geopend, dat ooit in Egypte gehouden is. Twaalf duizend personen woonden het congres bij. Zeven missen werden tegelijkertijd opgedragen- volgens verschillende Oostcrsche riten Marokko. De gevechten met de Franschen. Nieuwe successen dor b e z e 11 i n g s t r o e p e u. Op het Noordelijk front hebben de Fran schen den vijand een zware nederlaag toe gebracht bij de operaties aan de oevers van do Audoea. De tegenstanders lieten 50 lijken op het .slagveld, benevens gevan genen en belangrijk materiaal. Do Fran sche verliezen waren zeer gering. Eon be langrijke concentratie van Rif-troepen wordt uitgevoerd in liet centrum voor do - Skerhoeazoen-linie. Een Fransche colón- no is op marsch naar Moelai Aii en ver strooit vijandelijke posten, die met zware verliezen den aftocht blazen, Hot offensief van Abd-ol-Krim Volgens berichten le Madrid, uit Moor- sclie bron ontvangen, slaagde Abd-el-Krim er in, zeer talrijke strijdmachten van de acht Goanarastammen to verzamelen voor zijn groot offensief togen de Franschen. Zijn doel beet te zijn de verovering van Fez. Do „Times"-correspondent te Tangor meldt in een uitvoerig telegram, dat Abd- el-Krim ook de Spanjaarden niet met rust laat. Hij bereidt zich voor tot een aanval op hun linie tusschen Tetoean en Tangor en aan de grens tusschen Tangor en do Spaanscho zone. Zijn oogmerk is, de Spaansche troepen uil dat gebied to ver drijven ten einde daarna Tangor te openen voor de hongerlijdende Mooren van Dzja- bala. Britsch-lndië. De Indische Nationalisten. Een succes der extremisten. De correspondent van do „Morning Post" to Calcutta seint, dat op liet provin ciaal congres van Bengalen een extremis tische meerderheid allo verzoeningsgezin de resoluties van den Swarajisti,schen lei der Das verworpen beeft. Algemeen verwacht men, dal deze thans bet presidium van liet congres zal neerleg gen. Onder do gedelegeerden-ywerden revo lutionaire vlugschriften verspreid en de stemming is .zeer vijandig tegenover de verzoeningspolitiek van Das. De grootste verrassing bij de opening van liet congres was, dat de Swarajist en er niet in slaagden een indrukwekkend beeld van kracht te loonen. Onder do te genwoordigheid van GhandL was het ge brek aan geestdrift opmerkelijk. De lange openingsrede van Das werd koel ontvan gen. Hij poogde zoowel de verzooningsge- zinden als de extremisten tevreden le stel len, hetgeen tengevolge lmd, dat hij nie mand tevreden stelde. China Vrouwelijke missionarissen ontvoerd. Mej. Elisabeth Benglund, Amcrikaan- scbe, en mej. Imrberg Nystel, Zweodsclie, beide van de Luthorscho missie, zijn door roovers opnieuw ontvoerd. BINNENLAND De candidaten van den Vrijheidsbond. Op de gehouden vergadering van don Vrijheidsbond is, zoo wordt gemeld, n a korte gedachten wisseling (Wij spatieeren Dan gaat 'I bij ons anders!) over het advies van dén Partijraad be sloten tot de vorming van de volgende kies kringcombinaties en het stellen van de daaronder vermelde candidaten voor de verkiezing van leden van de Tweed© Ka- I. Dordrecht—Midflelburg—Leiden—1Til- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De Volkenbondsconferentie voor het -toe zicht op den internationalen wapenhandel is gister geopend. De gemeenteraadsverkiezingen in Frank rijk. Een vcrkccrsstaking te Parijs. De gevechten lier Riffs met de Frar.sclier BINNENLAND Er is een comité van actie gevormd tot verlaging der posttarieven. Uit het bouwbedrijf en het schilders bedrijf. De uitvaart van Louis Bouwmeester. (Lettoren en Kunst). Benoemingen in het Bisdom Haarlem (4de pagina, 2de blad). LEIDEN Verhooging van den melkprijs. Onze Geïllustreerde Pagina Do photu-pagiua bevat 0.111 Bouw mobs ter's begrafenis De voetbal wedstrijd Holland -België Frisia—Spuria Een nieuw zwembad te 's-GcaVcnhage burg: 1. mr. tl C Drosselhuyfl; Joh. Westorman; 3. «Ir. S. E. B. Rierema; 4 prof. dr. B. 1). Eerdmnnsr 5. E. M Teen stra; 0. C. G. Roos: 7 J. N. Batlist; H. .f. H. van Straten van Nes; 9 A. van I t Woijdo: 10. J. J. Herbert. II. I.ecu warden Groningen - Heldor Assen: 1. Mr. G. A. Boon: 2. dr. S. E R Rierema; 3. D. de Roer: 4. II. A. van Ri Smeengo; 5. J. Hugos; G. J. Dekker 7 E. TL Kbels: 8. II. Eisma; 9. A L van lira am Ifouckgoost .Schrot»!10 nir II. E. Oving; 11. L. S. liilarides; 12. G. Nijen- Jwis: Cl. mr. P. A. Offers; 14. W. do Geus rS. 10. M. Teenstra: 10. U. D. Reindera III. Arnhem Nijmegen -Ren TIomIi - Maastricht: 1. Mr. A. G. A. Ridder van Ruppard: mr. J. Gerrilzon; 3. mr, «I. Rijekmeester; 4. A. H. van RiolSmoengi» 5. mr. C. YV. van Ommeren; G. mr. «Ir. A. 1). H. Fockoina Andrcao; 7. W. J. Klein Lankhorst; 8. mr. II. H. Eferls; 9. \V. J. J. baron van Nagell; 10. dr. M. R F. Bloomers; II. E. J. Bosch Ridder van Ro senthal; 12. mr. P. G. Felix—Do Boer IV. Haarlem—Utrecht: 1. Prof. mr «Ir. A'. nn (lijn; 2. E \V. Dyserinck (E YV. Wynaendls FranckonTh.serinck); 3. J. H. Th. O. Kotllitz; 4. Dirk de Boer; 5. Flo- ris Vos; G. L. C. A. van Eoghen; 7. P. J. Willokes Maedonalil■Revnvaau. V. Zwolle: 1. dr. I. H. J. Vos; 2. A. F. Stroink: 3. A. H. van RiolSmeonge; 4. J. A. van der Sandcu; 5, mr. Van Roorninckj G. H. YV. Teosselink 7. Baron van llaer- solfo. VI. Amsterdam: 1. \V. Boissovain; 2 dr. r. If. J. Vos; 3. E. W. Dyserinck (E. W. Wynnondts FranckenDyserinck); 4. mr. C. II. Guépin; 5. Joh. WVsiermun; 0. «T. II Scheltema: 7. mr. «f. II. L. Bergsma: 8, L« G. A. van Eoghen. VII. 's Grnvenhago: I. mr. P Urn-, .hu- ver Fortuyn; 2. mr. P. W. J. II Corl aan dor Linden; 3. Joh. Wi-slurmaii; 4 M. Joëls: 5. di'. E. Morcsco; G. E. W. 1v -- rinck (E. "YV. Wynaendls FranckonDy serinck) 7. jhr. mr. dr. E. A. van Bore- steyn; 8. II. A. van RiolSmeengo. VIIf. Rotterdam: 1. mr. H. «T Knollen- bolt; 2. L. do Groot; 3. KW Dv. eriiu k (E. YV. Wynaendls Franckon —Dyserinck) 4. mr. H. Cl. Dresselhuys; 5. dr. I. H .T. Vos; G. prof. dr. 13, D. tSerdinans Voorts werd besloten in alle kieskringen een lijst in te dienen van do hoeren Staal man en Ier Hall, luidende: 1 Abr. Staal man; 2. Henri ter Hall (resp. 1. Henri Ier Hall; 2. Abr. Staalman); 3. L. de Grool: 4. J. Korff; 5. F. F. Drecknieior; 0. L J II. de Leyor. In Rotterdam wordt deze lijst ingediend zonder de namen De Groot en Rreekmeicr. In Haarlem, Leiden, Den Haag. Dor drecht, Rotterdam en Middelburg wordi de lieer Ter Hall no. 1; in de overige kies kringen de lieer Staalman. Ten aanzien van de vierde lijst, voor do kieskringen Haarlem en Utrecht, weril nog de mogelijkheid eencr wijziging open gehouden, waaromtrent het hoofdbestuur nader bericht zal geven. Verlaging posttarieven. Een Comité van actie. Wij vernemen, dat er een comilé ge vormd is tot bet voeren van een aclie bij de regeering ter verkrijging van verb ging der posttarieven. Dit coiniló word ge vormd uit de Ned Mij. van Nijverheid en Handel en andere bij den Nijverheid sta ad aangesloten vereenivingen en uit de pars. Deze comini- i«.' b- loot o.m. gegevens lo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1