16e Jaargang. MAANDAG 20 APRIL 1925 No. 4923 3)e £eidódve Gou/^omt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling SToor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Jfranco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ïrt. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 1C - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 v. POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewone adverlentiSn 30 cent per regel. Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertwntiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen watden aangeboden of gevraagd, huur eD ver huur, koop en verkoop 10.50. ^)it nummer bestaat wit twee Waden. Y Over: politiek I Dq verhouding tusschen de Katholieke bers en de politiek wordt vaak verkeerd pegrepen. Een verkeerd begrip, voortkomend uit een met de werkelijkheid in strijd zijnde waardeering. Over de Katholieke pers sprekend, stellen sommigen haar voor als een macht, welke in dienst staat van de Katholieke Staats partij; welke heeft te prijzen waf de Ka tholieke Staatspartij meent te moeten wij zen: welke voor de goede orde in de Ka tholieke Staatspartij zoo ongeveer de taak Leeft te vervullen van een onbezoldigd veldwachter Deze opvatting wordt door de feiten ab soluut tegengesproken. Dc Katholieke pers jn ons land staat in ieder opzicht volko- 011 a f h a n k e 1 ij k, wat een ieder, die onbevooroordeeld toeziet, zal moeten er kennen. Zij staat ten opzichte van de Katholieke Staatspartij in een niet mindere onafhankelijkheid, dan b.v de Michaëlisten en het dagblad „De Morgen".... Waar wij dat allereerst hebben vastge steld, moeten wij daarna er den nadruk op leggen, dat de politiek voor de Katho lieke pers een zeer voornaam deel is van haaf voorlichtings-taak. En, waar nu de politiek, hier te lande door do Katholieken wordt gevoerd in en door en langs de Ka tholieke Staatspartij, daar spreekt 't_ van zelf, dat de Katholieke Staatspartij de zeer bijzondere aandacht, de zeer bijzon dere toewijding heeft der Katholieke pers. Toch beslaat de politiek voor de Katho lieke pers lang niet het g e h e e 1 e ter rein barer werkzaamheid. Wij beschouwen in den cullureelen, den beschavingsarbeid der Katholieken de politiek als een deel: daarom is het ook slechts een deel van fle taak, die de Katholieke pers op maat schappelijk gebied heeft te vervullen wij noemden liet cc-htcr reeds: een zeer v o o m aam deel. De politiek toch mag n i ct w o r den o n d e rs c h a t. En 't ia daarop vooral, dat wij weer eens willen wijzen. Wie- zegt onverschilig te zijn voor de politiek, zegt 'feitelijk tegelijkertijd onver schilig te zijn voor vele vraagstukken van godsdienstige en van oeconomsclie en so- öiale beteekenis. Voor vele vraagstukken van godsdien- tigc beteekenis. Ongetwijfeld, het indivi duele Katholieke leven, kan volmaakt zijn, welk politiek bewind er ook moge wezen; ten tijde van vervolgingen heeft Gods Kerk heiligen gekweekt en een geestelijke schoonheid en een zedelijke kracht uitge spreid, die aller bewondering en eerbiedi ging moeten trekken. toch raag niet vergeten worden, dat een dc godsdienst vijandige politiek liet individueele gods dienstige leven zeer bemoeilijken kan. Maar, voor de openbare beleving, voor de openbare erkenning van onzen godsdienst, voor de gelijk-berechligdheid van de Ka tholieken, in het maatschappelijk leven, met anderen, is het toch zonneklaar van groot belang, welke politiek er wordt ge voerd!. Wie zegt onverschillig te zijn voor de politiek, zegt ook feitelijk tegelijkertijd onverschilig ic zijn voor vele vraagstukken van oeconomi.sche en sociale beteekenis. De meest actueele en meest practischo kwes ties toch, waarmede het oeconomische en sociale leven dagelijks in aanraking komt - het zijn politieke kwesties geworden!... De Katholiek, die de politiek zóó be schouwt en deze beschouwing is ge grond op de we r ke I ij kli e i d kan or piet onverschillig voor zijn. Zonder zich over te geven aan de overdrijving, alsof politiek alles of zoo ongeveer alles is, zal hij toch aan de politiek geven zijn d a a d- W e r k e 1 ij k e belangstelling. BUiTEMLffiND België. De kabinetscrisis. De houding der Katholieken De Katholieke rechterzijde uit Kamer en Senaat heeft Zaterdagmorgen vergaderd, ter bespreking van de politieke situatie. De zitting begon om 10 uur en duurde Voort tot half twee. Zij was hoogst geani meerd. Tenslotte is eenstemmig een motie Pangenomen, volgens welke de katholieke partij bereid is haar verantwoordelijkheid in do regeering van het land te aanvaar den en haar wil bevestigt om de eenheid Van de partij te handhaven, in de onder handelingen. waartoe de rogeeringscrisis tl an leiding zou kunnen geven. Zij wijzen Be voorstellen door Vandervelde aan ceni- ge Inmner leden gedaan, af en behouden flcli een definitieve beslissing voor ten op wekte van andere combinaties. Uit deze motie blijkt, dat de katholieken principe medewerking met de socialis ten niet weigeren, maar zij willen geen onderhandelingen toestaan met slechts een gedeelte van de rechterzijde, d.w.z. met het. democratiscli-ch ris lelijk element. Deze beslissing zal de taak van Vander velde bemoeilijken, die slechts een demo cratische regeering wil samenstellen. Som migen gelooven, dat Vandervelde er van zal afzien een kabinet te formeeren en dat do koning een beroep zal doen. op een ka tholieke persoonlijkheid. Frankrijk. Het nieuwe kabinet. De a s. regeeringsvcrklaring Men verwacht, dat Dinsdag na de regce- ringsverklaring wel de kamer, doch niet de senaat een grondig debat zal aangaan. Hot aan Poincaré toegeschreven voor nemen, om te interpellecren, lijkt onwaar schijnlijk. Het standpunt in oppositie- kringen is veel eer, afwachten tot Cail- laux met zijn voorstellen komt én tijd win nen tot na de raadsverkiezingen. Het ministerie heeft te Parijs over het algemeen een ohgunstigen indruk gemaakt wegens de heterogene bestanddoelen, waar uit het is samengesteld en die naar men verwacht, elkaar zullen bevechten. Zoo b.v Briand en Caillaux. Bij de socialisten noemt de ontevreden heid snel toe en een uiteenvallen van hel kartel; als Caillaux met zijn financieele plannen komt, is zoo goed als zeker, schrijft de j„Msbd." Ook bij hen wordt het verlangen naar een ontbinding van het parlement levendiger. Millerand zal Dinsdag in een politieke rede in het Cirque de Paris tegen dc aan wezigheid van Caillaux in het ministerie proles toeren. De indruk in Engeland. Het standpunt der Engelsche régeering komt in oen hoofdartikel van de „Times" tot uiting, waarin onder moer gezegd wordt: De stabiliteit van Frankrijk is con Euro poesch -belang, want het bestaan van-een .sterke regeering te Parijs mot broeden kijk, is van overwegende beteekenis voor Europa, in het kritieke overgangsstadium, waarin het continent zich op het oogen- blik bevindt. Wanneer de regeering, welke Paiulevé gevormd heeft, de elementen van een daadwerkelijke stabiliteit zal weten te ontwikkelen, zal niemand gelukkiger zijn dan liet Engelsche volk, dat zich eenigs- zins ongerust begon te maken over dc vooruitzichten voor een werkelijken vrede in Europa. De „Times" betoogt dan verder nog, dat men zal moeten afwachten, of Paiulevé voldoende sterk zal staan, om de uitcen- loopende machten in zijn kabinet bijeen te houden. Het is goed. dat Briand minister van Buitenlandsche Zaken is. Hij is op dc hoogte van de Europeesclio toestanden, hij is niet onverzettelijk en bereid tot compro missen, beschikt over een groote mate van politieken tact en zin voor werkelijkheid. Ten slotte vraagt de „Times", of het conflict tusschen Kamer en Senaat thans zal worden bijgelegd, zulks in verhand met de noodzakelijkheid, het voortduren van het kabinet te waarborgen, dat beter dan eenig ander, hetwelk onder de gegeven ver houdingen zou kunnen worden gevormd, in slaat schijnt, aan de meest dringende behoeften van Frankrijk te voldoen. Portugal. Mislukte revolutie. De leider gevangen genome n. Uit Lissabon wordt aan do Parijsche bla den gemeld, dat Zaterdagmorgen majoor Filimono Camara een rcvolutiounaire be weging is begonnen; hij verzamelde eenige honderden soldaten, stelde een soort direc toire in en liet verscheidene hooge ambtena ren arresteeren. De president van de repu bliek en de ministers namen onmiddellijk maatregelen Ier onderdrukking van dezen opstand. De trouwgebloven troepen omsin gelden de revolutionnairen in de cavalerie- kazerne. Op verschillende punten van do stad hadden botsingen plaats, waarbij ver scheidene personen gedood werden. Niet temin .schijnt de regeering den toestand meester te zijn. Men neemt aan, dat de re volutionnairen, die door de rogeeringstroe- pen geheel zijn omsingeld, geen hulp zullen verkrijgen van andere troepen. De afge vaardigde Cunhalzaea, die als leider der beweging wordt genoemd, is gevangenge nomen door de republikeinse lie garde in do Garno-kazerne, waar de leden van de re- geeiüng en de president zich bevinden. Het verkeer in de stad is geheel normaal. Nader wordt gemeld, dat de revolution nairen zich gistermorgen kwart voor tien hebben overgegeven. Ten gevolge van granaatonlploffingen zijn ongeveer honderd petaonen gewond. In de stad is alles rustig. Oostenrijk. Hol Parlementaire stelsel. Twee ministeries. Naar in parlementaire kringen verluidt, is de Oosteurijkschi' vegeering voornemens, het aantal ministeries tot twee te beperken, lil. een ministerie voor overheids-aangele- genheden, waarhij dé tegenwoordige depar tementen van biinueD'landeche zaken, bui tenlandsche zaken, onderwijs, justitie on oorlog zullen worden ondergebracht en een ministerie voor economische aangelegen heden, dat de bestaande departementen van handel en verkeer, financiën en land- en hoschbouw in zich zal vereenigen. Men hoopt hierdoor een aanzienlijke in - paring te bereiken. Bulgarije. TOENEMENDE GISTING. Een plaatselijke Sovjetbeweginy Sensatiebericht? Volgens een bericht uit Weenen, beeft de bevolking van de streek tusschen Sofia ou Zarlbrod (aan.de Joegoslavische grens) in verschillende plaatsen de regeeringsverte- genwoordigers verjnavd en vo'ksgedelegoer- den aangesteld. Nieuwe politieke moorden. G c v a n g e n i sdc t e u i' neergosc hote n. Naar dc ..Daily Mail" uit Sofia w is de directeur der centrale gevangenis al daar Vrijdag vermoord, terwijl hij i ti op het terras van een café bevond. De i or denaar wist te omkomen. Represailles Vele communisten en enkele agr.uii rs zijn gearresteerd, en naar gemeld wordt, .is een aantal communisten Vrijdagnacht ver moord. Dit is zeer te betreuren, doch men moot bedenken, dat de autoriteiten en de groote massa van de bevolking onderhevig zijn geweest aan een zoo verschrikkelijke provocatie, dat liet normale besef van dc waarde van het mens 'lielijk leven een ern- stigen schok heeft ondergaan. De r c g e e e r i n g b e he o r s c h l den t o p s'i iv'.n d. De regeering heeft thans den toestand vast in handen en 't is le hopen, dat do ver maningen tegen wraaknemingen, geuit door do beste leiders van de publieke opi nie, zullen worden opgevolgd. Do Zondag is voorbijgegaan zonder poli tieke iuoorden. De regeering heeft krach tige maatregelen genomen en de politic ar resteert alto verdachte personen. Allo pas sagiers, die binnenkomen of uit het land v&rtrokkcn, worden efouilleerd. Ontelbare communisten zijn gearresteerd. Moskou achter de schermen. Do documenten in handen. Do Bulgaarsche regeering is in het bezit van wat zij verklaart te zijn: documentaire bewijzen van do activiteit van de Commu nistische Internationale. Deze documenten zijn gericht op het te weegbrengen van een communistische re volutie in Bulgarije. Enkele zijn gepubli ceerd en bewijzen dat een opstand op groo te schaal was voorbereid voor 15 April. Het land zou moeten worden geparalyseerd door de vermoording van den koning en van vele vooraanstaande politici en hooge ambtenaren, terwijl gewapende benden het Widin-Wratza-district zouden moeten be zetten en daar, met behulp van Bulgaarsche revolutionnairen uit het buitenland, den kern orpaniseeren van de Sovjet-republiek Bulgarije. De technische details van dit plan zijn met do uiterste nauwkeurigheid uitgewerkt door specialiteiten, en de Communistische Internationale had orders gegeven aan tiaar agenten dn Bulgarije, om al hun aanhan gers voor 15 April to mobilisecren. Vol gens deze documenten gaat de Sovjet-regee ring zeil' niet vrij uit bij de pogingen om liet huidige regiem in Bulgarije omver te werpen. Het Roode Leger en de Vloot heb ben ongetwijfeld hun aandeel dn de onder neming gehad. De plannen voor een alge- meenen opstand in Bulgarije en speciaal do technische details voor de bezetting van hot Wddin-Wralza-distrie.l zijn opgesteld door officieren van den Generalen Staf. De onderdooien in dit plan, betreffende do draadloozc installaties en liet gebruik ma ken van krachtige onlploffingsmiddelen in groote hoeveelheden, wijzen op deelneming door de specialiteiten van het Roode Leger. Do Vloot heeft een even actief aandeel "o- had in deze zaak, daar ongetwijfeld Se- baslopel en Odessa gebruikt zijn als basis voor speciale bewapende motorbooton met goed-gedisciplineerde bemanningen, welke zich bezig hielden met het in liet groot bin nensmokkelen in Bulgarije van wapenen en agenten van de Communistische Interna tionale langs verscheidene punten aan dc kust tu- ciien Warna en dc Roemeensehc grens. De Communistische Internationale werkt tegen Bulgarije langs verscheidene wegen. De communistische Cellen in het land zelf zijn opnieuw ingesteld en ontvangen hun instructies direct van Moskou door een bureau, dat naar men gelooft, to Odessa of in Roem-nië gevestigd is. Te Weenen hoeft de Communistische Internationale hel co mité van actie georganiseerd voor de Bal- kanlanden, onder leiding van Joffc. Dc or ganisatie van de Communistische Interna tionale slaat do oprichting van dergelijke oomité's in het buitenland toe, ten einde nauwer contact te handhaven met do rcvo lutiounaire bewegingen in verschillend1® doelen van de wereld. Het comité le Wee nen heeft de Bulgaarsche revolulionnaire organisatie gesteund, welke le Nisj in Joegoslavië is gesticht door uitgeweken aanhangers van het Stomboeliski-rogiom. De ontploffing in de kathedraal. Een klokkenluider gearresteerd. Bevestigd wordt, dat de bomontploffing in de kathedraal te Sofia georganiseerd en betaald is" door de Moskousche bolsjewis ten. Vóór de mis had de politie dc geheelo kerk doorzocht, zoomede de kelderruimten. Eerst na tiet onderzoek werd het publiek lot de kerk toegelaten. De helsche machine is, naar men vermoedt, onder den koepel aangebracht. Na den afloop werd bet gc- lieele kerkpersonccl gearresteerd. Eén der klokkenluiders was evenwel ver dwenen. doch werd door de politie opge spoord. Hij beeft bekend, dat enkele uren voor do ontploffing drie mannen verzoch ten tot het dak van de kathedraal te wor den toegelaten, om een mooi uitzicht over Sofia te hebben. Niettegenstaande do uit drukkelijke orders had hij dit toch toege staan en bet is wuarsehiinlijk, dal de bom toen geplaatst is. ïn verband met den aan slag zijn een Bulgaarsche kapitein van de genie en een geestelijke gearresteerd. De kapitein wordt er van verdacht geholpen te liebhr i bij de vervaardiging van de bom. Volgens de herziene lijst van slachtof fers vallen er 111 dooden te betreuren en zijn er .100 personen gewond. Rusland. De Sovjet-politiek. Op een dezer dogen gehouden emigres van sovjets in hel gouvernement Moskou heeft Kamenef gesproken over den huldi gen politieleen toestand. Met betrekking lot den financieelen toestand verklaarde Ka menef. dat de sovjet-regeering haast niet meer rekent op bet verkrijgen van een but- tenlandsch crediet: de eischen, die daar voor worden gestold en welke o.m. geheelo of gedeeltelijke erkenning van do oude schulden inhouden, zijn onaannemelijk. Ook worden er geen belangrijke finanrieele voordeden verwacht-van een uitbreiding van de concessie-politiek. Nietemin zal. om redenen van socialen en economischon aard worden voortgegaan met het in concessie geven van die ondernemingen, welke men hief in staat is met eigen krachten voort tc zetten. Mei betrekking tot de hinncnlandsche politiek verklrnr'b' Kamenef, dat. zoo spoe dig de thans genomen maatregelen tot ver sterking van de rol van het particuliere ka pitaal in liet economisch leven voldoende hun beslag hebben gekregen, eenigc sociale kwesties door do autoriteiten onder liet ooruilen worden gezien. Tot deze kwesties belmoren: de arbeidsduur gedurende de zo mermaanden en de sociale verzekering. Turkije. Sjeik Said ter dood veroordeeld. Naar de „Daily Tel." uit Gonstatinopel verneemt, is de leider der opstandelingen Sjeik Said door een krijgsraad ter dood veroordeeld. Het vonnis zal binnen enkele (lagen wor den voltrokken. Van het Vaiicaan. Het Concordaat met Joego-Slavië. Het ontwerp goedgekeurd. Het Servisch agentschap meldt, dal de Joego-Slavische regeering liet ontwerp van een concordaat met den H. Stoel definitief heeft aangenomen. Tegen het einde van deze maand zullen de onderhandelingen met het Vaiicaan beginnen. Tot gedelegeerde van liet S. K. S. konink rijk is dr. Yagise benoemd, wien deskundi gen ter zijde zullen staan. In politieke kringen wordt aan het con- cordaatsvraagstuk groote beteekenis ge hecht en men hoopt, dat het afsluiten (laar van ter consolldeering van den hinnenland- schen politieken toestand zal bijdragen. BINHF.MLAHD Koninklijke Besluiten. Poster ij on en telegrafie. Op verzoek is eervol ontslag verleend aan den directeur, van het post- en tele graafkantoor te Evraelo-Veldwijk, J. M. Brinek: aan den hoofdcommies der pos terijen en telegrafie G. Vrijburg; aan den directeur van het post- en telegraafkan toor te Venlo P. Klaasen en dien te O ver veen, J. S. Kniphorsl HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Dc houding van de Belgische Katholie ken tegenover Vandervelde. Een mislukte revolutie in Portugal. De toenemende gisting in Bulgarije Sjeik Said ter dood veroordeeld. Rede van Hindenburg te Hannover (Te legrammen). BINNENLAND. De aankomst en huldiging der Hotlanrf- Indië-vliegers. Een wetsontwerp is ingediend, ten doel hebbende het uitzicht bij de openbare over wegen te verbeteren. Dreigende uitsluiting van schildersge zellen in Den Haag. Nieuwe staking in de bouwvakken i» Den Haag. Bcnoeiud tot directeur van hot post- e telegraafkantoor le Winterswijk J \S- Schouten, thans hoofdcommies der F on T van hot telegraafkantoor te Breda \V Koezen. thans directeur van hot nost- en telegraafkantoor te Liss'o: tot directeur van hel post- en telegraafkantoor te Har- lingon H. W. Boomgaart, thans in gelijke betrekking te Slicdroclit; te Terhorg C. W. van Santo, thans le Dinxpcrlo: te Naai I- wijk J. C. Diuiring. thans te Vinnen; Woerden F. Leinwober, thans te Loosdui- uen. on tot dir. van het telegraafkantoor te Tilburg F. B. P Wijs, thans hoofd commies der J' en T. Notariaat. Tot notaris zijn benoemd: binnen hoi arrondissement Dordrecht, tor standplaats de gem. Dordrecht. .1. f,. ,T. TiltoT. cand.-not. te Al.i,•island: arr. Itullornaui, lor standplaats Rotterdam. J. S. Mi> id. te Rotterdam, en mr. G. lf. Lamheid, id. te ill.; id bot nrrond. Leeuwarden, lor >i md- plaats Snook, R. Mulder, notaris le II"eg Aan H. J. A. Wenneker h eervol ontslag verleend als notaris te Amsterdam. HET UITZICHT BIJ OVERWEGEN. Een wettelijke regeling. Verwijdering van beplantingen Ingediend is een ontwerp tot wil/hing van de spoorwegwet en van de loeaal- spoor- en tramwogwet. Het ontwen» beeft ten doel te voorkomen, dat onteigeniii'Mi noodig kunnen zijn voor liet verwijderen van beplant .in gen langs spoor- en tramwe gen om bet uitzicht bij openbare overwe gen te verbeteren. Voorgesteld wordt daarom, om hel bou wen en planten op zekere strooken langs den spoorweg, behoudens te verleenen ont heffing, te verbieden, en wol bij openbare overwegen, buiten bebouwde kommen op eeu wégvak van 20 M. aan weerskanten van den spoorweg, over een lengte van 600 M. aan weerskanten van den overwo" Op deze wijze wordt aan liet verkeer langs don weg, een uitzicht verzekerd, dat voldoende in staat stelt tot waakzaamheid. Voor locaal spoorwegen wordt de moge lijkheid geopend, bij algemeenon maatregel van bestuur van liet bovenstaande af te wijken, omdat bierbij de afstanden waar schijnlijk kleiner kunnen zijn. Hetgeen vóór bet inwerking leed en dor wijziging is aangelegd, zal alleen kunnen worden ontruimd tegen schadeloosstelling die, be houdens spoodei8cbende gevallen, vooraf moet worden aangeboden. Het Politiek Advies. Voor O v o r ij s o 1. In de Zaterdagmiddag (e Almelo gehou den vergadering van den Provincialen Bond van R. K. Kiesvereenigingon in Ovcrijsel word o.m. behandeld het voorstel van de kiosverceniging Bornerbroek om mr. I'. J. W. Schniedor te Hengelo een plaats le geven op de candidaatslijvan hot Politiek Advies voor Overijsel •»- te, zoodal zijn verkiezing is ve±/ d. Naar aanleiding hiervan ontspon v n uitvoerige discussie, waarbij mr - 1 •!- der verklaarde dat liet niet zijn bed' ling was om mr. P. J. Aalberse als no. 2 van het Politiek Advies te verdringen en meen de echter dat de kiesvereeniging Borner broek bet recht bad hem voor de derde of vierde plaats te propageeren. Aangenomen werd een motie van den lieer Pronsen, uit Hengelo, waarbij de vergadering zich ac- coord verklaarde mei bet voor Overijsel voorgestelde Politiek Advies. Bijeenkomst Ca n d i d a t u u r- Balvers. Tn de groote zaal van het café Zomcrzorg bad gistermiddag de aangekondigde bijeen-» 1 De heer Stadhouder, uit Zoetorwoudo»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1