DONDERDAG 9 APRIL 1925 16e Jaargang. No. 4915 3)c £cicbdve 0ou/ta/nt DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone edverlentlën 30 oonl per regefc Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. s Kleine advortentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarfd betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, huur en vew huur, koop en verkoop 10.50. Da ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. •Franco per post I 2.93 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaüng van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oL, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 fct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II Dit nummer bestaat uit drie bladen. V Wat willen zijf Zooals men weet is het tijdschrift van dr. Verviers (eerst: „Katholieke Staat kunde", later „Opbouwende Staatkunde") Verdwenen of ongelost in de actualistische „Vaderlander", de „Vaderlandsche Kro niek". Er is echter nu weer op dit terrein iets nieuws verschenen, n.l. een tijdschrift: Politiek Herstel, uitgegeven door „een groep Katholieken tot bevordering 'van de Anti-Democratische Herstel-ge dachte". De bestuurs- en redactieleden rijn: de heeren mr. Jos. Gilissen, J. J. M. Haslinghuis, mr. L. van Heyst, mr. O. Ba- pn van Hövell tot Westerflier, P. de Kuy- per, Meditor. „Van de actieve belangstel ling van allen die met ons streven instem men", zoo lezen we in het artikel „Ter In leiding", hangt het thans af, of ons tijd- schrijft maandelijks of twee-maandelijks zal verschijnen". In een manifest wordt namens de leden der groep door de heeren Gilissen, Has linghuis en De Kuyper verklaard, dat het de bedoeling is de R. K. Staatspartij in haren tegenwoordigen vorm te bestrijden, en wel om drie redenen, n.l. omdat zij ver ouderd is, de Kerk compromitteert, door hare practijken een noodlottigen geest kweekt. Met de eerste en de derde reden, n.L dat tie R.-K. Staatspartij verouderd is en een noodlottigen geest kweekt, zal b.v. ook „Het Volk" het volkomen eens zijn!Wij heb ben die beschuldiging tegen de R.-K. staatspartij ook al zoo vaak gehoord uit den mond van.ultra-democraten. Die tweede reden, n.l. dat de R.-K. Staatspartij de Kerk compromitteert, ia een andere. En daardoor, in verband met die twee andere redenen, zal dan ook te Verklaren zijn, dat de anti-democratische groep de R.-K. Staatspartij bestrijdt, zoo als de leiders zeggen: „uit bezorgdheid voor hoogere belangen, waarvoor min der moeten wijken". Die bezorgdheid Voor hoogere belangen, opdat de Kerk worde gecompromitteerd. Welke eigen schappen of bekwaamheden of de vervul ling van welke functies leggen deze men- Schen de taak op, wijzen juist deze men- sclien aan, om in Nederland als d e bescher rners der Kerk op te treden? Maar, vervolgens: wat willen zij eigen lijk? Wij lezen, dat hun doel is', „met een daad, die zal begrepen worden, een voor beeld te stellen, dat eenigen indruk zal doen beklijven".Welke is de daad? Is 't misschien om nu, vlak voor de verkiezingen, de R.-K. Staatspartij af te breken, zonder er iets beters, ja zelfs zonder er iets anders voor in do plaats te stellen? Is dit de daad, ingegeven, door „bezorgdheid voor hoogere belangen"?..... BUITENLAND Duitschland. HINDENBURG CANDIDAAT. Jarres ziet van de candidatuur af. Son feit van groote politieke beteekenis. Het Reichsblook heeft gistermiddag d© Volgende mededeeling gepubliceerd: „Het Reichsblock heeft heden de beslis sende besprekingen over de candidatuur ivoor de tweede stemming gehouden. In het gcheele verloop der onderhandelingen had dr. Jarres er geen twijfel over laten be staan, dat op zijn persoon een verbreeding der basis van het Reiohsblock geen schip breuk mocht lijden Nadat de Beiersohe (Volkspartij had medegedeeld, dat zij zou Instemmen met een candidatuur-Hinden- frurg, verzocht Jarres telegrafisch, af te Ei en van zijn candidatuur en beval hij dringend aan den generaal-veldm a arsohalk Hindenburg candidaat te stellen. Het Reichsblock besloot daarop hedenmiddag generaal Hindenburg de candidatuur aan bieden. Deze heeft dit ambt aanvaard, De Beiersohe Volkspartij, de Wirtschafta- jbartei, de Beiersche Boerenbond en de Duitsch-Hannoveraansche partij hebben Üch buiten de in bet Rijks blok vertegen woordigde partijen en organisaties bij deze Candidatuur aangesloten en zijn daardoor lot het Reiohsblock toegetreden." De candidatuur van generaal Hinden burg voor het presidentschap is, hoe on waarschijnlijk zij ook klinken moge, een wit van zoo groote politieke beteekenis, dat het karakter van den verkiezingsstrijd |eheel en al wijzigt Deze candidatuur be- Wijst duidelijk, welk overweldigend ge- Mekt de rechterzijde aan deze verkiezings campagne hecht, en dat zij het uiterste in ..het werk stelt, om de nederlaag die haar bedreigde af te wenden. .De groote voordeelen, die. deze Candida^ lour aan do rechterzijde biedt, springen In fiet oog. Terwijl men in het recktsche kamp ïoecls de hoop had opgegeven, de Beiersohe Volkspartij, de Wirtschaftspartei en de na- tionaal-socialisten nog voor het Reiohs block te winnen, gaan thans zoowel de Ka tholieke Beieren als de middenstanders en de Hitlerianen en bloc op Hindenburg over. De naam van Hindenburg, die in Duitschland nog altijd populair is, zal bo venden veel rechtsohe kiezers die, over de valorisatiewetten ontstemd, thuis gebleven waren, naar de stembus lokken. Indien Jarres de candidaat der rechterzijde geble ven was, zou de 26ste April voor MaTX niet veel meer dan een „walk-over" geweest zijn. Thans is de uitslag twijfelachtig. De generaal zal niet alleen op de 10)4 millioen kiezers van Jarres, maar ook op het mil lioen aanhangers van Heldt en wellicht ook op zeer veel thuisblijvers kunnen reke nen. Hindenburgs geschiktheid voor het ambt. Het is overigens duidelijk, dat de can- didatuur-Hindenburg slechts een verkie zingsmanoeuvre is van partijen, die voor geen enkel middel terugschrikken om een succes zoo noodig te forceeren, schrijft de „Tel." Hindenburg is 77 jaar oud, en daar de president voor 7 jaren gekozen wordt, zou zijn ambtsperiode -tot 84 jaar loopen. De generaal aanvaardde de candidatuur onder de pressie van zijn vrienden, die hem te verstaan gaven, dat het zijn plicht was, zich opnieuw voor het vaderland op te offeren. Herhaaldelijk heeft Hindenburg met het oog op zijn hoogen leeftijd gewei gerd, totdat hij teil slotte op aandringen van admiraal Yon Tirpitz heeft toegegeven. Een niet minder groot bezwaar is zijn af keer van de politiek. Zijn geheele leven lang is hij uitsluitend militair geweest en de partijverhoudingen in Duitschland heb ben hem nooit bezig gehouden. Hij zal daarom, als het op politieke beslissingen aankomt, uitsluitend een werktuig in de handen van zijn raadgevers zijn. Dr. Stre- semann en de Duitsche Volkspartij hebben de candidatuur van Hindenburg van het begin af bestreden, omdat zij den indruk, dien deze oaïïclidatuur in Bet buitenland en vooral in Frankrijk maken moet. als nood lottig voor de toenaderingspolitiek beschou wen, d:o de Duitsche regeering in den laat- 8ten tijd voert. E x-K eizer en Maarschalk. De communistische „Welt am Abend" laat zich uit Hannover seinen dat Hinden burg, alvorens zich bereid te verklaren de candidatuur te aanvaarden, daaromtrent eerst druk overleg heeft gepleerd met den ex-keizer, die ten slotte aan Hindenburg een brief richtte, waarin hij verklaarde, dat hij hem verlof gaf de candidatuur te aanvaarden, in de rotsvaste overtuiging, dat de maarschalk ingevolge zijn eed hem en zijn huis steeds trouw zou blijven Hij wenscht en hoopt, nog onder het president schap 'van Hindenburg te mogen beleven, dat het Duitsche volk onder zijn rechtmatig heerschershuis tot nieuwen bloei zal ko men. In verband hiermede noemt het blad de candidatuur van Hindenburg niets anders dan een candidatuur van den ex-keizor zelf, die den bijna 80-jarigen gepension- neerden generaal als sprin"T>1nnk wil ge bruiken voor het herstel der monarchie. Een onaangename indruk te Londen. Het gisternamiddag te Londen bekend go worden bericht van de candidatuur van veldmaarschalk Hindenburg voor het Duitsche presidentschap heeft een sensa- tioneelen indruk gemaakt. In politieke kringen beschouwt men deze candidatuur als een onwelkome storing in de 'internatio nale besprekingen over het veiligheidspact. Voordat beslist is, wie hij de Duitsche pre sidentsverkiezingen de overwinning zal be halen zullen van de zijde der geallieerden, afgezien van de bijna gereed zijnde Fran- sche nota, wel geen verdere stappen worden gedaan. Politici van alle Engelsche par tijen zijn het er over eens, dat een door Hindenburg uit naam der Hohenzollerns geregeerd Duitschland zeer zeker wantrou wen zou inboezemen. Frankrijk. HERRIOTS WANKELE POSITIE. Twee stemmen meerderheid. Een meerderheid, die een minderheid was. In den Fransohen Senaat werd gister middag langen tijd gesproken over de be grooting van onderwijs. Bij de voortzetting der behandeling heeft zioh een ernstig feit voorgedaan. Herriot had voorgesteld de oredieten voor de beurzen van studenten te verhoogen en stelde daarbij de vertrou wenskwestie. De verboogingen werden aan genomen met 142 tegen 140 stemmen, het geen dus een meerderheid van 2 stemmen voor Herriot beteekende. Nader bleek ech ter, dat de stemmen verkeerd waren geteld, en dat Herriot in plaats van 2 stemmen in de meerderheid feitelijk 2 stemmen in de minderheid was gebleven. Daar echter de in de zitting aangekondigde stemming als officieel geldt, heeft Herriot dus officieel een meerderheid van 2 stemmen. De ministerraad b ij een. Gieteravond is in allerijl de ministerraad bijeen geroepen, om te beraadslagen over de houding welke de regeering zal aanne men, naar aanleiding van deze motie van vertrouwen, welke feitelijk niet bestond. Naar gemeld wordt, heeft de regeering zich gehouden aan de officieel afgekondigde stemming en zal zij niet aftreden. De voorstellen van De Monzie. Het K am exdobat'op nieuw uitgesteld. Gisteren is den geheelen dag door de ver schillende politieke groepen vergaderd. Er is bij de meerderheid nog geen overeen stemming bereikt, hetgeen ten gevolge zal - hebben, dat het openbare debat over het fi- nancieele regeeringsontwerp waarschijnlijk niet meer deze week, doch waarschijnlijk pas in de volgende week zal kunnen bi" in nen. De godsdienstvervolging. Het verzet in den Elzas. Do Parijsche redacteur van de „Msb." meldt: Hei Comité voor de verdediging van den godsdienst in den Elzas deelt de volgende statistieken mede: De petities ten gunste van do handhaving van het tegenwoordig godsdienstig en soboolregieme zijn geleekend door 83.502 kiezers uit den Boven-Rijn en door 81.919 uit den Beneden-Rijn. Sinds den llden Mei is het aantal va» de voorstanders der po litiek ter verdediging van den godsdienst toegenomen met 24 542 in het ééne depar tement, en met 26.787 in. het andere. In aanmerking moet genomen worden, dat de petities alleen geteekend zijn door Ka- üioneKèn, terwiil flen Mei verschei dene niet Katholieken tegen het kariel ge stemd hebben, wier stemmen dus ook nog meegeteld moeten worden. In den Boven-Rijn hebben 99.993 vrou wen do petities geteekend en in den Bene- den-Rijn 108.201. Sadoul vrijgesproken. Do ex-kapitein Sadoul is door den krijgs raad te Orleans met algemeene stemmen vrijgesproken van de hem ten laste geleg de desertie. Engeland. Australië en de Britsche defensie. Labour wil een onafhankelijke weermacht. De leider van de Australische Labour- party, Anstey, heeft verklaard, dat zijn partij niet wenscht hij te dragen aan de defensie van het Britsche rijk, doch voor standster is van een volkomen onafhan kelijke nationale defensie. Roemenië. Roemenië en de Herstelcommissie. Een nieuw oonfliot. Uit Boekarest verneemt het „Berl. Ta- gebl." dat de Roemeensche regeering nu weer in conflict is met de herstelcommissie Het gaat hier over de aandeelen van de in Zevenbergen liggende Arad Senador- spoorweg-maatschappij, welke vroeger in Duitsche handen was. Op grond van het verdrag van Versailles moeten de Duitsche aandeelen aan de herstel-commissie wor den afgestaan. Roemenië trekt zich echter van deze bepaling niets aan en heeft de spoorwegmaatschappij in eigen beheer genomen. Omdat er over deze kwestie her haaldelijk conflicten met de herstel-com missie ontstaan zijn, heeft de regeering de zaak opgelost door eenvoudig de aandeelen in beslag te nemen en het gerecht te be velen de noodige stappen te nemen om de Roemeensche eigendom van den Arad Se- nador-spoorweg zeker te stel! Rusland. Patriarch Tichon t Naar uit Moskou wordt gemeld is de gewezen patriarch Tichon gisteren aan een hartkwaal overleden. Wegens zijn protesten tegen het in be slag nemen door de Bolsjewiki van do ker kelijke schatten on zijn verzet tegen de anti-godsdienstigo politiek der Sovjets, werd Tichon in Mei 1923 van zijn rang vervallen verklaard en opgesloten in het Donskoiklooster bij Moskou. Argbië. Ds strijd om Mekka. Ibn Saoed, 't hoofd der Wahabieten, die thans meester is van Mekka, heeft met Engeland een overeenkomst gesloten, waarin de Wahabieten zich verplichten geen nieuwe aanvallen tegen Trans-Jor- daniö te ondernemen. Daarentegen heeft Engeland zich verplicht den koning van Hedsjas voortaan niet meer materieel te steunen. China Een door bandieten ontvoerde priester vrijgelaten. Uit Peking wordt gemeld: De Belgische priester de Clippele, die op 21 Januari door bandieten werd ontvoerd, is vrijge laten. Amerika. De oorlogsschulden aan de V. S. Do Amerikaansche onderminister Win ston, die onlangs benoemd is tot secreta ris van de commissie voor de fundeering van de schulden, vertrekt Zaterdag naar Europa en zal eenige weken in Londen en Parijs doorbrengen om den financiee- len toestand van het buitenland te leeren kennen en in het bijzonder het betalings vermogen van Frankrijk. BINNENLAND Het Politiek Advies. Candid at en van St. Micbaël. We lezen in „De Morgen": Zooals reeds in het kort gemeld, hebben do clubs St. Micbaël in alle drie kieskringgroepen be sloten, te trachten hun candidaten op 26 April in het politiek advies ingeschoven te krijgen. In Limburg en West-Brabant zal op dr. Moller worden gestemd, in Centraal-Bra- bant op mevrouw Brouns-van Besouw, in groep II, d.z. de zeven kieskringen van het Oosten en Noorden des lands, zal de heer A. G. T. Conijn de candidaat zijn en in groep IH, d.z. Noord-Holland, Zuid-Hol land en Zeeland, de heer G. P. Bon Zoowel in de vergadering in Den Haag als te Zwolle werd het denkbeeld, met een vrije lijst te komen, afgewezen. De candidatuu r-L oer akker In „De Maasbode" komt de heer P. J. M. van Tetering er tegen op, dat men in den kieskring Haarlem wil ijveren voor den heer Loerakker, omdat men zoo den voor den middenstand gewüde candidaat verdringt, n.l. den heer Ghr. Jansen. Men kan voor die candidatuur in den kieskring Leiden ijveren. Zouden hier op niet de werkgevers antwoorden: maar onze gewilde candidaat dan, dr. Korten- horst?. De candidatuu r-B alvers. Men bericht ons: In den kieskring Leiden zal voor de candidatuur-J. H. M. Balvers een actie op touw wortlen gezet. Een actie-comité wordt dezer dagen gevormd, terwijl reeds door enkele menschen eenige dagen is ge werkt. In den kieskring Utrecht is men voorne mens een actie te ontwikkelen voor den heer G. Knigge; daartoe werd gisteren avond een vergadering belegd te Bunnik. De aanhangers van den voormaligeu. Stichtsohen Boerenbond zijn ontstemd over het feit, dat de heer Knigge niet in het politiek advies is opgenomen. De R. K. arbeiders en de a.s. Kamerverkiezingen. Prof. Veraart had in zijn interview met do Msb.-redacteur het Yakbuerau be doeld is waarschijnlijk het R. K. Werklie denverbond in gebreke gesteld met be trokking tot do voorbereiding van de a.s. Kamerverkiezing. Naar aanleiding daarvan schrijft „De R. K. Vakbeweging": Zooiets is toch eigenlijk alleen te ver wachten van een vreemdeling in Jeruza lem; een positie, waarin de heer Veraart ten aanzien onzer arbeidersbeweging allor- minste verkeert. Ook al nemen wo een een, oogenblik aan, dat naar de opvatting van heetgebakenrde politici de voorberei ding eener Kamerverkiezing van alles- overhecrschende beteekenis zou zijn, waar aan letterlijk alles moet worden onderge schikt gemaakt, dan nog kan het bekend zijn, dal de leiding onzer arbeidersbewe ging er nog altijd de voorkeur aan geeft, zich zooveel mogelijk buiten den politiekon strijd te houden. Niet alleen, omdat er bisschoppelijke voorschriften zijn, waaraan onze arbeiders beweging zich welke afwijkingen men zich in andere kringen ook moge veroorlo ven wil houden, maar óók, omdat wij voor ons de politieke ruzie huiten de deur willen houden. Dat wil zeggen buiten de deur onzer ar beidersbeweging. Wij hebben thans in ons katholieke kamp Staatspartijers, Michaëlisten en Volkspar- tijers en do veronderstelling is zeker niet gewaagd, dat alle drie deze politieke scha keeringen onder onze mensehen, óok ondetr de leidende menschen in onze arbeldersbe weging, zijn aan le treffen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Hindenburg candidaat voor het rijks» presidentschap. Jarres trekt zich terug* Men verwacht, dat Hindenburg veel stenK men op zich vereenigen zal. Herriots wankele positie. Een meerder»" heid van 2 stemmen. Patriarch Tichon is overleden. BINNENLAND. De Amsterdamsche en de Rolterdaniiciisti Wethouderscrisis. Een ernstige aanvaring op de Wielingen 6 dooden te Vlissingen aangebracht. Om nog maar te zwijgen van de kiesco-» mitó's, die thans op het looneel van den strijd verscliijnen. Ook zonder dat onze arbeidersbeweging zich met den poldtieken strijd inlaat, is de differentie al rijkelijk voldoende en zou een deelname van onzen kant wellicht aanleid ding kunnen worden, dat ook anderen zioh' meer openlijk gaan weren en aldus een chaos geforceerd wordt. Dat wenschen wij niet te bevorderen, alleen al niet, omdat onze arbeidersbewe* ging uitsluitend een sociale beweging is, die van politieke kwesties alleen maar schade kan verwachten De Tariefwet. Naar de „Msb." uit do bosto bron ver-u neemt, kan, buitengewone omstandigheden voorbehouden, de inwerkingtreding van de Tariefwet op .1 Mei a.s. worden tegemoet gezien- Ziekte- en Ongevallenwet 1925. Do „Rsb." meldt, dat het ontwcrp-Ziekle 1 en Ongevallenwet 1925 niet meer vóór de verkiezingen in openbare behandeling zal Wij lezen in het „Leeuw. Nwsbl." Er is sinds Vrijdag een kentering ge komen in den toestand. Een kentering in de houding der stakers, eon kentering eveneens in de publieke waardeering van hun zaak. Zc gaan niet met harde koppen in tegen de van overheidswege genomen maatregelen tot herstel en het bewaren van de orde; cr wordt niet meer rondge- gaan, om werkwilligen uit fabrieken en werkplaatsen te balen, of welken arbeid ook te beletten; de orde is teruggekeerd. En nu geeft het publiek vrijwillig, wat het afgedwongen niet wilde geven: zijn sympathie met het streven tot lotsverbe tering van de stakers. Van verschillende zijden springt men nu voor hen in de bres, om den minister te overtuigen, dat een loon van 35 cents per uur bij een 45-urige werkweek toch waarlijk geen onredelijk verlangen is on er met een loon van J 9 a 10 en bij mis weer vaak nog minder absoluut niet is rond te komen. Uit Engwirden zijn, met machtiging van den minister, 17 man weer te werk gesteld in den Haskerveenpolder; uit Haskerland en Schoterland zijn or eveneens weer te werk getogen. Bij do werkverschaffing aan den Ouden Dijk, onder Buitenpost, hebben nagenoeg alle arbeiders (pl.m. 100) het werk hervat In Langezwaag wordt nu overal weer gewerkt. Naar we te Langezwaag hoorden zou de heer Roorda zich als leider dor b@4 weging hebben teruggetrokken. Aangaande het doorstoken van de wa-t terkeering in den Z.-W.-polder te Beets, vernamen we, dat het spoedig word ge* merkt, zoodat dadelijk maatregelen kon den worden genomen, om don polder weer droog te maken. Na een uur of vier hard werken en malen was het terrein wee* droog. De werkzaamheden bij vele parti culieren in Opsterland zijn ook weer aan gevangen, bijv. in do fabrieken te Gorre- dijk, waar allen weer aan het werk zijn. Er hebben zich te Beetsterzwaag nog geen werkwilligen aangemeld. Te Boornbergum in Smallingorland zijn plm. 40 man in de werkverschaffing steeda aan het werk gebleven. Dezen.hebben dus niet mee gestaakt. De oorzaak hiervan moet waarschijnlijk gezocht worden in het feit, dat in Smallingerland alleen georganl seerden aan het werk zijn, die onder dia« cipline van hun vakorganisatie staat. In Smallingerland is dan ook eigenlijk geen stakiug geweest. De werkverschaffing wordt er wel door de politie bewaakt* maar in deze gemeente is niets van belang voorgevallen. Omtrent het doorsnijden van telefoon» draden hooiden we, dat dit zeer deskun» dig is geschied. Alleen de hoofdlijnen zijn doorgesneden, niet de lijnen naar de abon» nee's. Dit wijst er op, dat deskundigen be» zig zijn geweest. Te Haulerwijk is een vergadering ge»; houden, waarin bij schriftelijke stemming is gestemd over het al of niet opheffen van de staking. Er hebben zich daarbij 47 voor opheffing verklaard, 31 tegen en 29 i briefje waren blanco.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1