DINSDAG 7 APRIL 1925 S vIThT' WM eerst advocaat-fis- dond^f f 1 waarhij da Taa de doodstraf hem tegenstonden; hij oefende 16e Jaargang. No. 4913 2>c iaidóekk- .Sou/ww* De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post f 2.95 per kwartaaL pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 'jL Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 z POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Oewona adverlantlSn 30 oenl per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverl.nlfdn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, bnnr en ven huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen. HET LEVEN VAN HUGO GROTIUS. L S» tfSeZ^e^rb^vt' "etSer* RWht °°ri0g en Wij willen naar aanleiding daarvan een vanZgoToZ JES? G,rolius' do Nederlandache rechts- geleeide, die stamde un een aanzienlijk ge slacht, dat vroeger het slot Krayenbure tiisschen Delft en 's-Gravenhage bewoon de, werd op 10 April 1B83 te Delft gebo ren. Reeds als elfjarige knaap trok hij ter L w -'h r™'"" 06 oPmerkzaam- ffif d.VMt a°°r z'Ja gaven. Hij dichtte reeds toen in het Latijn en op een wijze, die den grooten Scaliger 0n- getwijfeld de grootste letterkundige van fe'n i b0vcn alle aadere hoogleera- r™ werd onderscheiden verbaasde Dit heeft er zeker toe geleid, dat Grotius, nau welijks afgestudeerd, tot hooge auibteu iEJS?" hf ?mbt Vlm Pensionaris van Botterdam uit, dat hem wel maalde tot den biid Mt f61 sl.adimaai' hem in werkolijk- keid tot haar leider verhief. Echter, het zijn juist deze hooge ambten geweest die ertoe geleid hebben, dat Grotius in "de gods dienstgeschillen, die tijdens het Twaalfja- voel.tEï madc ReI>ubIi«fc werden bo- MCn .°P den vooror°nd tredende rol St Ha 2mv« kerkelijk-welenschap- Ij'l ««^'l.hisschcn de Leidsche hoog- leeraren Armmius en Gomarus, loopende oi er de leer der praedestinatie, groeide d«aS4LÏ Vaa S vordmagzaamheid, door de Staten van Holland dwingend viorge- whieven, tot een politiek geschil uit De kelijke vraagstukken aan den dag gelegd. Kwam daarbij nog, dat de Staten van Hol land, het financieel en economisch mach tigste gewest, niet altijd op even goeden voet stonden met do Algemeene Staten; kwam daarbij, dat de verhouding tussohen den Stadhouder, Prins Maurits van Nas sau, en den Raadpensionaris, Johan van Oldenbaraeveldt, in den loop der jaren min der goed was geworden. Zoo nam het oor spronkelijk godsdienstgeschil al spoedig een ander karakter aan, en toen. men een- mal gekomen was tot de dusgenaamd! scherpe resolutie, die de steden veroor loofde om waardgelders in haar dienst te stellen, leek het reeds menigeen, dat zon der geweld het conflict niet zou kunnen eindigen. Zij die aldus dachten, hebben juist gezien; de Algemeene Staten, die Prins Maurits naar Utrecht zonden om de waardgelders af te danken, verkregen daarmede den eersten slag, die in een der gelijk conflict zooveel waard is. Op Utrecht moest nog meer volgen; Oldenbarneveldt, Grotius en enkele andere vooraansU zijner partij werden gevangen genomen. Het tegen hen gevoerde proces, dat nu niet bepaald blijk gaf van onbevooroordeeldheid bij de rechters, eindigde met de onthoof ding van Oldenbarneveldt, met de gevan genzetting van Grotius, evenails van zijn Leidschen collega Hoogerbeets, op Loeve stein. Van 1619 tot 1621, niet ten volle twee jaren, heeft Grotius op Loevestein doorge bracht. De bewaking, hem opgelegd, was kleinzielig en tergend. Verkwikking voor 'hem was, dat zijn vrouw, de kloeke Mo- li a van Reigersbergen, werd toegestaan ihem gezelschap te houden. Grotius heeft op Loevestein harder gearbeid dan het hem wellicht in eenige andere periode in zijn leven mogelijk is geweest. Op Loevestein bewerkte hij zijm beroemde „Inleiding" tot 'do Hollandscho rechtsgeleerdheid, waarvan Nederlandsche juristen nog gebruik ma ken, wanneer zij naar oude gebruiken of Voorschriften moeten zoeken. Te Loeve stein schreef hij ook" zijn uitlegging van de (Evangelisten, waarmede hij in de gevan genis intusschen niet geheel gereed kwam. iGrotius was een veelzijdig geleerde; uit nemend theoloog zoo goed als uitnemend jurist; goed geschiedkundige, die meer dan ééns voor de Staten van Holland opdrach ten vervulde; tenslotte was hij een beroemd Latinist. Hij dichtte graag en veel, en aan zijn jpen zijn niet alleen talrijke vertalingen !Van de antieken ontvloeid, maar ook een {Oorspronkelijk treurspel: Sophompanoas, }d°or Vondel in het Hollandsch bewerkt. .Maar Grotius echter leefde in onzekerheid pmtrent het lot, dat hem te wachten stond .en hij gaf de voorkeur aan zijn vrijheid. J rouw en dienstmaagd waren hem be- hulpzaam in zijn wonderbaarlijke ont- fluchting: door middel van een boeken kist, die door de soldaten der bewaking Werd gedragen door achttien deuren van het slot. Hij kwam veilig en wel in Gorin- vnem; verkleedde zich daar als metse laar, en week uit naar Antwerpen, later I naar Parijs. Daar nam Koning Lodewijk I XIII hem in zijn gust, ja zelfs in zijn bij- zondere „sauvegarde" op. Grotius leefde ambteloos tot 1631; poogde toen in Hol land, waar door den dood van Prins Mau rits de politieke omstandigheden waren veranderd, terug te keeren, maar slaagde daarin niet. Hij aanvaardde toen het voor stel van den Zweedschen kanselier Oxen- stierna, om als gezant te Parijs van dat land, destijds machtig en beteekenend in de Europeesche politiek, op te treden en oefende deze functie tot 1644, kort voor zijn dood, uit. Parijs heeft Grotius, in twee perioden, geherbergd bijna tot aan «ijn dood. Want, in Holland waren de geesten nog te veel door de politiek bevangen dan dat men onbevooroordeeld kon denken over de bui tengewone bekwaamheden van dezen groo ten geest. Min of meer heeft men Grotius gedwongen om zijn Zweedsche functie aan nemen; hij stelde zijn beslissing tot op het laatste uit, hopende nog steeds in het vaderland een bediening deelachtig te worden. Men denke overigens over de uit oefening van het ambassadeurschap in die dagen niet gering. De dertigjarige oorlog, in 1618 uitgebroken, stelde den Katholie ken Keizer tegenover een bondgenootschap van het voor de Protestantsche vrijheid strijdende Zweden en het door den Katho lieken kardinaal Richilieu geleide Frank rijk. Frankrijk had Zweden noodig ten einde den strijd to kunnen volhouden, maar wilde er anderzijds voor waken, dat Zweden niet te machtig werd. Vandaar, dat een van de meest onaangename ver plichtingen, die op den Zweedschen gezant Parijs rustten, wel deze was, dat hij herhaaldelijk den Kardinaal de Richilieu moest herinneren aan de vervulling zijner beloften, ook jegens de Duitsche vorsten, die aan de zijde van Frankrijk en Zwe den tegen den Keizer streden. Bovendien, Grotius' positie te Parijs was een drie voudig moeilijke, want in Zweden benijd de men hem als vreemdeling zijn invlnod- H&Taria" 'te Parijs, zijn politieke vijanden, onderkropen zijn gezag; de Fransche staats lieden tenslotte vergaven het hem niet, dat hij zich in de jaren 16211631 niet voor Frankrijk's belangen had laten winnen. Neen, het zijn geen gelukkige jaren ge weest, die Grotius, al was hij er dan uiter lijk een machtig-man; al deed hij zijn in trede als gezant van Zweden te Parijs in een statiekaros met acht paarden, waarin hem twee maarschalken des Konings begeleidden te Parijs doorbracht. Zor gen van velerlei aard hebben hem gekweld, ook financieele, daar Zweden nog al eens achterstallig bleef in de betaling van het hem toekomend tractement. Ja, in zijn correspondentie met Oxenstierna vindt men Grotius meer dan eens op^ dit onaan gename punt terugkomen, en één keer kan men zelfs een uiteenzetting aantreffen, waarin hij doet zien, dat hij toch werkelijk geen extra onkosten maakt en zich slechts dan de immers kostbare reis naar het Hof veroorlooft, wanneer hij daartoe wordt genoodigd of dit om bijzondere redenen noodig isl ÊUITENLAHD België. De verkiezingen. {Winst voor socialisten en Katholi eken. Door het ingewikkelde systeem van lijs tenkoppeling weet men de uitslag van de Belgische verkiezingen nog niet met zeker heid, maar vermoedelijk zal de nieuw ge kozen Kamer bestaan uit 82 katholieken, 76 socialisten, 25 liberalen, 3 leden van Frontpartij en 1 communist. De ontbonden Kamer bestond uit 80 tholieken, 68 socialisten, 4 leden van de Frontpartij, 33 liberalen en een oud-s Ir ij der. De nieuwe Kamer zal zijn samenge steld uit 187 leden, en derhalve een zetel meer bevatten dan de oude Kamer, hetgeen een gevolg is van de inlijving van de kan tons Eupen en Malmedy bij het arrondi sement Verviers. Duitschland. Het nieuwe Pruisische kabinet De door don Pruisisohen Landdag minister-president gekozen afgevaardigde Otto Braun heeft zijn kabinet als volgt sa- Sharlottenburg hebben gisteren onderhan delingen met de arbeiders plaats gevon den in verband met het stopzetten van het bedrijt Den arbeiders werd voorgesteld negen nur por dag te werken, in welk ge val de mijn niet zou worden stilgelegd. Dit voorstel werd verworpen, zoodat op 1 Med alle 600 arbeiders zulten worden ontsla gen. Frankrijk. D8 politieke crisis. De plannen van de Monzie. Vandaag dient de minister van Finan ciën Do Monzie zijn financieele voorstellen bij de Kamer in en legt onmiddellijk bij het begin der zitting een toelichtend© ver klaring af. De wetsontwerpen zullen daar naar de financieele commissie verwezen worden. Het openbare debat daarover zal waarschijnlijk Donderdag kunnen begin nen. Een kabinetsraad heeft gisteren over de voorstellen beraadslaagd. De ministerraad, die hedenochtend onder voorzitterschap van Doumerguo op het Elyséo werd gehouden, zou de definitieve lijnen der ontwerpen vaststellen. Naar het geen reeds bekend is geworden, zullen twee ontwerpen worden ingediend: 1. het wetsontwerp, dat de Banque de Franc© machtigt 4 milliard nieuw© biljet ten uit te geven, waardoor hel wettelijk maximum dor biljetten op 45 milliard wordt gebracht. Een wetsontwerp, dat een bijzondere vrijwillige bijdrage in het oog vat, welke principe 10 pet. van het kapitaal moet bedragen en 4 pet. .rente afwerpt. De regeer ng rekent daarbij op de loyali teit van de Franschen, en eerst indien dit beroep niet het verwachte succes zal heb ben, zal de vrijwillig© teening in een ge dwongen leening worden veranderd. De toestand critiek. De politieke toestand is nog altijd zeer verward, meldt de Parijsche redacteur van niet weet, waar het heen moet. Indien do regeering niet valt op de n- nancieele kwestie, zal zij vallen op de kwestie van het Vaticaan. Niemand gelooft oneer, dat de tegenwoor dig© comedie kan voortduren. De ontvangst, die de senaat aan MUle- raud bereid heeft, was zeer kenmerkend voor den geest, die in dit hooge college heerscht. Naar verluidt bereidt Herriot zich reeds op do mogelijkheid van een onth ndmg der kamer voor. Hij heeft doen verklaren, dat. r nieuwe verkiezingen gehouden wor den, ziin kabinet ze zal houden. Dat wil zeggen, dat de regeering alle mateneele en moreel© pressidmaatretreten zal gebruiken n de meerderheid te behouden. Alle manoeuvres van het ogenblik zijn i op gericht om de katholieken te kalmee- ren. waarhij vooral De Morrrie m de Vati- caausche kwestie als paradepaard dient. De demoerat'sche links-radicalen hebben Herriot doen we'en. dat zij noch de hand having van een zaakgelastigde bij het Va ticaan, noch een belasting op het kapitaal zullen aanvaarden. Enge'and. Engeland en Rusland. Een toenadering? Naar de „Daily Mail" verneemt heeft do sovjct-regeering nieuw! informeele stap- Braun, minister-president. Severing, Binnenlandsche Zaken. Höpker-Aschoff, Financiën. Schreiber, Handel en Nijverheid. Am Zehnhof, Justitie. Hirtsiefer, Socia'e' Zaken. Prof. Becker, Onderwijs, Kunst en yvo- tenschap. Von Steiger, Land- en Boschbouw. Ontslag van Roer-mijnwerkers. .Op de mijn YerOinigte Schürbank und pen gedaan om de volledige erkenning sovjet Rusland door Engeland te verze keren. De Engolsche regeering moet in ver band met de jongste zwenking in de poli tiek van sovjet-Rusland haar bereidwillig heid hebben te kennen gegeven om di kwestie welwillend te overwegen. Verder 'tracht sovjet-Rusland in Engeland een leening te verkrijgen. De regeering heeft laten weten dat zij daartegen geen be zwaar zal maken, doch dat or van een rn geeringswaarborg geen sprake kan zijn. Engeland en de Indische Nationalisten. Kans op een betere vorstand houding. Uit Indië zijn berichten ontvangen, vol gens welke de Engelsche regeering op grond van een overeenkomst met den na- tionalistischen leider Das, binnenkort het Indische parlement zal ontbinden en nieu we verkiezingen voor den staatsraad en voor de provinciale parlementen zal uit schrijven. Het lid der Labourparty, kolonel Wedg wood, stelde de vraag of de onderstaaats- secretaris voor Indië het bericht kende, volgens hetwelk het voorstel was geop perd, dat Das en Gandlii naar Engeland zouden gaan om met het departement voor Indië te confereeren en of hij dit voorstel gunstig zou ovprwegen. Winterton ant woordde, dat de situatie zoo was, dat ten gevolge van de gebeurtenissen in Engeland en in Indië do hoop bestond, op een be tere verstandhouding. Door cenig over haast antwoord in het Lagerhuis kon slechts kwaad worden gesticht. Turkije. De patriarchaatskwestie. Naar vernomen wordt heeft de Griek- sche regeering zich bereid verklaard, toe stemmen in de oplossing van de Pa triarchaatskwestie door 't aftreden van den uitgewezen patriarch Constantijn. Zij heeft aan haar aangekomen gevolmach tigde Exindarls In dezen zin instructies gegeven. De Turksche regeering heeft daarente gen 40 Grieken, die uitgewezen moesten worden, waaronder de bekende in opposi tie tot het patriarchaat staande prelaat, Pappas Evtin, voorgoed van de uitwisse ling vrijgesteld wegens zijn loyaliteit te genover Turkije tijdens den onafhankelijk heidsoorlog. Daarentegen werd het groote do Grieksche taal verschijnende blad Gonstantinopel „line rissia Nea" opge heven. Perzië. De vroegere Sjah overleden. Do vroegre Sjah van Perzië, Mohammed Ali, is overleden. (Mohammed Ali was in Juli 1009 afge treden en opgevolgd door zijn zoon, Ah mad Kadjar, den togenwoordigen Sjah. Hij was 52 jaar oud). Afghanistan. Tegen de rebellen. Uil Afghanistan wordt gemeld: De troepen die tegen de rebellen in Mangal opereerden zijn op ergerlijke wijze in het district Khost opgetreden. Vele inwoners orden gedood of gewond. Huizen werden brand gestoken, 460 menschen, meest vrouwen en kinderen, zijn bij hun vlucht door de sneeuw van uilputting en koude omgekomen. China Het rooverwezen. Drie henden Ghineesclïo röo\èhè,n «i». beslaando uit conigo honderden, hehhen grensplaatsje Kingtsjekwan, dat 10.000 inwoners lelt en op een afstand van 330 mijlen van Singanfoe is gelegen, overvallen. De bandieten staken de huizen in brand, waardoor zij de bewoners nood zaakten te vluchten. Zekere afdeclingen van de benden roofden de vrouwen, ter wijl de andere de mannen in bedwang hiel den. Vele vrouwen trachtten in een veer boot de rivier over te steken om te ontko men, 'doch door do overbelasting brak de bodem van do boot, waardoor een groot aantal vrouwen verdonk. Ook het Engelsche missiehuis is In de asch gelegd. De geestelijke, Parker, en zijn vrouw, zijn in het gebergte gevlucht. Uit Nanyang zijn regeeringstroepen ge zonden, doch deze hebben geweigerd tegen de bandieten te vechten, die ten slotte door de inwoners van twee naburige dorpen op de vlucht zijn gedreven. Het zendingsbureau te Londen deelt me de, dat de heer Parker twee maanden ge leden gemeld had, dat hij dreigbrieven van roovers had ontvangen, die een som van 10.000 dollar van hem eischten, daar zij anders het missie-huis in brand zou den steken. De zendeling heeft aan dien eisch geen gevolg gegeven. De heer Par ker stichtte het missiehuis in 1896 als 20- jarige jongeman en is er 30 jaar onafge broken gebleven. Hij zou juist binnenkort voor de eerste maal met verlof naar Euro pa terugkeeren. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De verkiezingen In België hebben winst gebracht aan Socialisten en Katholieken. De financieele plannen van de Frnnschè regeering. De toestand critiek. De roovers In China. BINNENLAND. De bezuinigings-commissie-Rink heeft haar taak neergelegd. De schildersstaking te 's-Gravenhagc en Tilburg. Een geval van gasverstikking te Arnhem (Gemengde Berichten). LEIDEN. Mclk-bezorging is Zondags verbaden behalve aan ziekenhuizen, gestichten en bakkerijen. Dc melkwinkels mogen Zon dags alleen open zijn van 7s10 uur 's morgens en van 68 uur 's avonds. Onze Geïllustreerde Pagina De photopagina bevat o.ra.: Do Holland- sche-Belgischo overeenkomst (do boido ministers) Do scheepvaarttontnonstel- ling te Amsterdam De Paaschvooteti- tooustelllng te Rotterdam Hot aulo- ongeluk bij Oosterbeek. Bij twee photo's is genoemd do naam van den afgetreden Franschen minister van Financien (Borlhelotwat moet zijn Glementel. BINNENLAND Vragen van Kamerleden. Huisslachtingen. De heer Van Voorst tot Voorst heeft den Minister van Arbeid, H en N. do volgende vraag gesteld: Kan de Minister reeds nadere mededee- ling doen omtrent het resultaat van het onderzoek, dat zou worden ingesteld in vorband met de bij de beraadslaging over hoofdstuk X (lor Staatsbegrooting voor 1925 door den Minister te kennen gegeven meening naar aanleiding van het door den heer Van Voorst tot Voorst gespro kene inzake do toepasselijkheid van som mige bepalingen der Vleeschkeurlneswet op de huisslachtingen, meer bepaaldelijk watbetreft do verplichting van bedwel ming van slachtdieren, ten gevolge van het bekende arrest van den Hoogen Raad dat het niet de bedoeling van den wetgever is, de zaak op die wijze te regelen als do Hooge Raad juridisch uit de wet heeft af geleid? De toestand in de mijnindustrie. Tijdelijke sohorsing van do heffing van het mijnrecht. Bij de Tweede Kamer zijn ingediend twee wetsontwerpen strekkende tot: le. tijdeüjko schorsing van de heffing van een recht op de mijnen, ingevolge d.j wet van 26 Maart 1920. 2e. wijziging en verhooging van hoofd< stuk V der Staatsbegrooting voor liet dienstjaar 1925. ïndusirio ieu uumu,, ,.j lijlce positie. Vooral ook ten gevolge van de builenlandsche concurrentie kan zij geen voldoenden afzet voor hare producten inden. De Regeering is daarom to rade gegaan n hot mijnrecht, dat ingevolge do wet van 26 Maart 1920 wordt geheven, lijdelijk buiten werking te stellen. De opbrengst hiervan over 1925 is in de Middelenwet op 650.000 geschat. Het spreekt nochtans anzelf, dat, zoodra de thans bestaande uitzonderingstoestand kan worden geacht te hebben opgehouden, de heffing van liet recht weder zal moeten hersteld worden. Do bevoegdheid daartoe is aan do Kroon toegedacht. Vermits de billijkheid niet gedoogt, dat dc provinciën en gemeenten, welke ingevol ge de artikelen 9 tot en met 12 van ge noemde wet uitkeerincrcn uit het mijnrecht genieten, van de tiidelijke schorsing der heffing nadeel zouden leiden, wordt in het ontwerp tot verhooging van hoofdstuk V der Staatsbegrooting voor 1925 een post ad 330.136 voorgesteld, ten einde tyiar schadeloos te stellen. Met het oog op het zeer tijdelijke karak ter van den maatregel wordt slechts een bedrag gelijkstaande met de uilkcering over zes maanden aangevraagd. De Staatsloterij. Geen algeheel verbod van premieleeningen. In zijn memorie van Antwoord aan do Tweede Kamer betreffende het wetsont werp tot wijziging en aanvulling der Lotc- rijwet 1905 verklaart de minister van Jus titie, dat hij een algeheel verbod van pre mieleeningen, hoezeer dat, mode uit hoofde van vereenvoudiging van administratieven arbeid zonder twijfel iets aantrekkelijks heeft, niet kan bevorderen. Zulk oen al gemeen verbod zou ook de serieuze premie leeningen treffen en aldus het doel voor- b"iDeeHmiot van 3 pet. kan geacht worden een bevredigend gemiddelde te zun tus- schen den rentevoet van thans en een mo gelijk lageren rentevoet dan pet. in niet langer in do wet op te n™en-.kan,d1 Minister dan ook niet voldoen, mede omdat zulk een wijziging moeilijkheden zou °iedc: brengen voor de premieleeningen, die op het oude percentage zijn ms<f "W. e» wellicht zullen dienen te worden gehand '"Builenlandsche premieleeningen vallen, indien zij geheel of gedeeltelijk hier teito de worden uitgegeven, onder ie van de wet. Echter zal do Kroon toestem ming voor dc uitgifte van premelcenuigen, uit te geven door rechtspersonen in het buitenland, kunnen worden verleend Voor in het buitenland uitgegeven en h er M lande geheel of gedeeltelijk SWlaatal<>bPer^ mieleeningen, uitgaande van een Publiea rechtelijk lichaam bluft, ®iladl?1^^frp beantwoorden aan hetgeen bu dit ontwe P tea aanzien van zulke premieleeningen ia

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1