DONDERDAG 26 MAART 1925
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
jaargang
No. 4903
pNNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
I«iden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal,
^per po3t t 2.95 per kwartaal.
tólliiBtreerd Zondagsblad Ia voor de Abonné's ver-
kjt tegen bctatfng van 50 ct per kwartaal, bij voor-
jiDg. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Goïlluatreerd
jjblad 9 it.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT]
Gewone adverfentlën 30' cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
5 dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlenlfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen wevden aangeboden of gevraagd, huur en ver*
huur, koop eu verkoop 10.50.
pommel* bestaat k» twee
8.
Zij, die zich met I April a.s.
jeLeidsche Courant" wenschen
ümneeren, ontvangen tot dien
n de courant gratis.
ipj eens: het Politiek Advies.
schreven gisteren, dat men bij de
teling' van liet Politiek Advies niet
moet zien naar de onderdeden*
ook en vooral naar het geheel,
als wij het geheel als zoodanig be
ton moet toch, dunkt ons, worden
I dat het er goed uitziet, dat de
er meer. voor den dag kan komen.
wil echter niet zeggen, dat wij
alle onder doelen bewondering heb-
nok n i e t, dat het er niet eveneens
ad kunnen uitzien, als enkele onder
anders zouden zijn gesteld,
kunnen ons daarom heel'goed in-
dat cr hij de stemming over het
el 0 advies slechts drie leden van
ilriseerend College tegenstemden.
als de „Morgen" beweert, dat de
Selng van slechts drie tegenstem-
misleidend is, dan schijnt het blad
tde te bedoelen, dat voor verschil-
onderdeelen, respectievelijk, meer
(emmers waren. En, als dat zoo is,
linnen wij ons ook dat heel goed be-
onderdeelen toch zijn zeer he
en met name dat wat onze
hen Kieskring betreft. Noc.li minister
se, die in do eerste vergadering van
triseerend College als no. 1 was ge-
Inoch de lieer Balvers, mevr. Brons-
ilmga o£ do heer Loerakker, die
het van deze vergadering gegeven
voor no. 2 waren voorgedragen,
die plaats gekregen.
er van overtuigd, dat de-
Leiden in het Adviseorend Col-
hebben vertegenwoordigd, wat wij
Arijvon evenzeer hebben gevoeld
pz'en als wij. Een betere vertogen-,
iging wij zeggen dit met aller in-
iig hadden wij niet kunnen wen-
ïïebben redenen van algemeen be-
tot deze houding genoopt of is
hies voor do Zuid-Hollandsche Kies-
gegeven bij stemming? Wij
liet niet, en, daar de besprekingen
Ad^iseerend College gevoerd, waar-
ijk niet openbaar zullen worden,
rij in dezo waarschijnlijk ook wel
etendheid blijven!
Michaëlisten.
Michaëlisten zijn zeer ontevreden
Politiek Advies in zijn geheel,
ons verwondert.
toch zien gesteld hun leider prof.
op een zeer goede plaats; twee
van hun voormannen: dr. Moller
Frijtag Drabbe op een plaats, die
hijnlijklieid biedt voor een verkie-
onzo definUieve lijst er zoo komt
lion als het Politiek Advies,
dat niet alleen.
herinneren ons niet moer volledig
Ivan de St. MichaSl-candidaten, doch
nog wel, dat daarop voorkwamen
Kamerleden: v. Schaik, Peher, v.
rijk, Bulten en anderen. En ook al
verkiezing is verzekerd,
kan ook ontevreden willen zijn.
BUiTEHLANP
e Veiligheidskwestie.
Een Fransch voorstel.
'legging van een vragen
lijst
Instructies, welke de» Fransche ge-
Londen, de Flcuriau van Herriot
ontvangen, zullen hem in staat stel-
de Engelsche regeering to onder
en over verdere stappen, dio geno-
Qoeten worden ten aanzien van
regeering heeft aan de
j^nste geallieerde regeeringen voor
dat zij tezamen aan do Duitsche
sg een soort vragenlijst zullen voor
de ertoe zal kunnen leiden, dat do
ton het garantiepact gelijk door
^nd is voorgesteld, duidelijker zal
L ,ho vorm en de inhoud van deze
581 zullen door allo geallieerde
goedgekeurd moeten worden.
minister van Builenlandsche Zaken Cham
berlain wordt te Berlijn gonoemd „een
mijlpaal in de politieke ontwikkeling van
Europa". Wel is waar volhardt men van
officieele zijde in het stilzwijgen dat men
sedert weken zoo hardnekkig ten opzichte
van de Fransch-Engelsche ouderhandelin
gen in acht neemt, maar dat belet niet, dat
men in de pers overal voldoening en tevre
denheid over Chamberlain's verklaringen
opmerkt.
Do bladen zien in Chamberlain's rede
voering het bewijs, dat Engeland weer
streeft naar oen dominoerenden invloed in
Europa. „De hooghartigo peroratie van
den Engelschen minister van Builenland
sche Zaken", zegt het officieele orgaan der
Duitsch-Nationale partij, do „Deutsche
Tageszeitung", „waarin hij verklaart, dat
de beslissing over het toekomstige lot der
wereld, over oorlog en vrede, in de handen
van liet Britsche Rijk gelogen is, toont
overtuigender dan al het andere aan, dat
hij terugkeert tot de oude Engelscho tra
ditie en den vasten wil heeft, den over
wegenden Britschen invloed in de kwesties
van builenlaudsceh politiek te herstellen."
De m e o n i n g van P a r ij s.
Ook na de rede van Chamberlain blijven
de Fransche avondbladen een critische on
afwijzende houding tegenover de Duitsche
voorstellen aannemen.
Zoo schrijft de Temps" o.m.: Het is dui
delijk, dat men met alle noodzakelijke aan
dacht het Duitsche schema zal willen^ on
derzoeken, want geen enkele regeering
heeft het recht deze gelegenheid om den
diuirzamen vrede te verwerkelijken te laten
ontsnappen, maar dat men zich vastlegt,
zooals do Britsche regeering dat doet, door
dit plan van Berlijn te beschouwen, als con
solide basis voor een algemeëne regeling
voor den vrede, een regeling waarbij Enge
land de scheidsrechter zou ziju, dat komt
ons uiterst onvoorzichtig voor, daar
Duitschland nog geen lid is van den Vol
kenhond zoolang het nog niet voldaan
heeft aan alle verplichtingen, die vervuld
moeten worden voor het rechtmatig te
Genève kan worden toegelaten. Men moet
het verloop der onderhandelingen, die tus
schen de Geallieerden voortgang hebben,
afwachten voor men zich verbindt tot toe
nadering tot Berlijn, want men zou anders
gevaar loopen, dat het komt tot een revisie
van het Verdrag van Versailles, wat ook
wel niet in de bedoeling Van de Britsche
regeering zal liggen.
Ouitschiand.
De politiek van Stresemann.
Hernieuwde aanvallen der
nationalisten.
Nadat de pogingen van de uiterste natio
nalisten in de Duitsch-Nationale Partij om
een conflict tusschen Stresemanü en de
Duitsch-Nationalen uit te lokken, mislukt
zijn, beginnen thans de uiterst rechtsche
organen naar aanleiding van de rede van
Chamberlain een groolsck opgezette
„Hetze" tegen Streeemann.
De „Berliner Börsenzeilung", die aan
vankelijk democratisch was, daarop ge
ruim eu tijd tusschen do Duitsche Volks
partij en de Duitsch-Nationalen heen en
weer schommelde en- thans naar uiterst
rechts is overgeslagen, publiceert vanavond
een bijzonder scherp artikel onder het
vet gedrukte opschrift: „Do waanzin
van de vervullingspolitick ten top gevoerd.
Stresemann wil het dictaat van Versailles
erkennen."
Plet blad zegt, dat hot zich naar aan
leiding van mededeelingen van Chamber
lain genoopt ziet de tot dusver iu aclit ge
nomen terughouding ten aanzien*van do
hangende huitenlandsch-politieke bespre
kingen op to geven en liet geheele Duitsche
volk toe te roepen, dat de Duitsche builen
landsche politiek op het oogenblik voor een
verandering van koers staat van zoodanigo
1 pacifistische strekking als zelfs dr. Wirth
of Hermann-Müller het niet gewaagd zou
den hebben voor te stellen. Het dictaat van
Versailles zal thans vrijwillig worden er
kend en zelfs zal Duitschland definitief er
van moeten afzien een verandering van de
westelijke grenzen op vreedzamen weg tot
stand to brengen. De leiding van do'huiten-
landscho politiek door Stresemann noemt
liet blad een vreeselijke catastrofe voor
Duitschland.
De Landdag van Oldenburg
De minister-president van Oldenburg
heeft den landdag ontbonden, nadat deze
een raotio van vertrouwen in de regeering
had verworpen.
De meerderheid van den landdag ont
kent, dat de regccring tot ontbinding be
voegd is, en wil derhalve in liooger beroep
gaan bij het staatsgerecktshof.
Duitsche Rijnlandpolitiek
Een g r o o t s cli o p g c z e 11 o 1
propaganda
Het gelieele Rijnland bereidt zich voor
op het grooto feest ter gedegenheid van de
herdenking van het feil, dat het Rijnland
sinds duizend jaar van Frankrijk geschei
den en sindsdien politiek, economisch en
cultureel in de Duitsche geschiedenis is op
genomen.
De feestelijkheden beginnen den 16en
Mei met do opening van een groote cul-
tuur-politieko tentoonstelling in Keulen,
door welke, in tegenstelling met do Fran
sche Rijnlandpolitiek met onweerlegbare
geschiedkundige documenten aan de ge
heele wereld het wetenschappelijk bewijs
materiaal or voor zal worden geleverd, dat
het geheele Rijnland sinds 1000 jaar voort
durend mot het cultureele en politieke
leven van het Duitsche taalgebied ten
nauwste verbonden is.
Frankrijk.
De ambassade bij het Vaticaan.
Do a. s. S e n a a t s d o b a 11 o n.
De senaatsleden van Elzas-Lotharingen,
allen voorstanders van l»et behoud van het
gezantschap van Frankrijk hij het Vati
caan, hebben besloten niet individueel aan
de discussie deel te nemen doch namens
.hun provincies een gemeenschappelijke
verklaring af te leggen.
Do radicalen van den senaat hebben
in een gisteren gehouden groepsvergade
ring besloten unaniem voor do afschaffing
le stemmen. Het is' echter de vraag, of
dio uhanimiteit zal bewaard blijven, waar
reeds in de commissie sommige radicalen
„gezwenkt" zijn.
Italië.
Anti-katholiek fascisme.
De bisschop van Faenza heeft telegram
men gezonden aan den minister van Bin-
nenlandsche Zaken en aan Kardinaal Gas-
parri, waarin hij hun mededeelt, dat een
groep fascisten* Zondag in het gebouw
van de katholieke vereeniging zijn binnen
gedrongen en daar groote schade hebben
aangericht.
Tsjecho-Slowakiie
Tsjecho-Slowakije en het Vaticaan.
De „Vossischo Ztg." publiceert een tele
gram uit Praag, waarin medegedeeld
wordt, dat de socialisten er bij de regee
ring op aandringen mer. Mnrgammi. Pau
selijk nuntius bij de Tsjecho-Slowakische
republiek, als lastig buitenlander over de
grenzen te zetten. Tevens dringen zij er op
aan, dat het Tsjecho-Slowakisch gezant
schap bij het Vaticaan opgeheven wordt.
Reden daartoe is 'n brief, welken de le
gerbisschop aan de aalmoezeniers rond
gezonden heeft en waarvan gezegd wordt,
dat deze brief het clericalismo in do mili
taire gelederen binnen zou willen voeren.
Rusland.
Ernstige crisis op de graanmarkten.
Officieele berichten uit Leningrad, Mos
kou en trouwens uit geheol Rusland spre
ken van een ernstige crisis op de graan
markt. Verscheidene belangrijke centra
melden, dat de vaag het aanbod verre
overtreft en dat de prijzen stijgen. Do op
gewonden bevolkirm gaat tof
aankoopen óver. De toestand is normaal
in de Krim eu Noord-Kaukasië.
Palestina.
Het bezoek van Balfour.
Do staking der Arabieren.
Balfour is te Jeruzalem aangekomen.
In do oude stad en d<*gemengde buurten
bleven do Joodsche winkels gesloten, inde
Joodsclie buurten gedeeltelijk. Eenige
Arabieren droegen rouwbanden. Het
hoofdkwartier van bet Arabische comité
is met rouwdoek gedrapeerd. Alles is rus
tig.
Arabië.
Nieuwe actie der Wahabieten.
Een aanval op Akaba bij de
Egyptische grons.
Volgens een telegram uit El Arisj wordt
aan de grens tusschen Egypte en Trans-
jordaniö kanongebulder gehoord. Men
vermoedt, dat do Wahabieten do vroegere
residentie van koning Hoessein, Akaba
aanvallen. Do Egyptische grenswacht
heeft een aantal .pantserwagens naar de
grens laten komen om de Wahabieten te
verhinderen do grens le overschrijden.
Egypte.
De nieuwe kieswet.
Beperking van actief en
passief kiesrecht.
De Egyptische bladen melden, dat een
regeeringscommissie is ingesteld, ter uit
werk iug van een nieuwe Kieswet, waarin
wordt voorzien in een beperkt kiesrecht.
Zoowel do kiezers als de eandidaten zul
len aan zekere vereiscliteu moeien voldoen
betreffende ontwikkeling en financieelen
welstand.
In verband hiermede zullen nieuwo kie
zerslijs len moeten worden samengesteld.
Met het oog op den tijd die hiervoor iv(j
dig zal zijn, zal het nieuwo parlement niet
1 yóór November bijeen kunnen komen. In
dien tijd wordt waarschijnlijk ook het
Hoógerhuis nog ontbonden.
Amerika.
De conferentiepiannen van Coolidge.
Naar uit Washington gemoldwordt, is
het xn'nisterie van Builenlandsche Zaken
J>egomien, een plan uit te werken, ten ein
de na te gaan, hoo het mogelijk zal z:jn,
het werk, dat op do Washingtonsche con
ferentie van 1921/22 begonnen is, uit te
breiden of to voltooien. Eerst wanneer dit
algemeen overzicht voltooid zal zijn, zal
do president met Kellogg de kwestie be
spreken, op welko wijze de verschillende
betrokken mogendheden gepolst zullen
worden.
Een opdracht aan Kellogg.
Staatssecretaris Kellogg zal op verzoek
van president Ooolidge onderzoeken, of het
b'jeenroepen eener ontwapeningsconferen
tie mogêl'jk is.
PlftNEÜLAND
Koninklijke Besluiten.
Onderscheidingen.
Bij Kon. besluit is de Do RuTter-mcdail-
le toegekend:
in goad aan den lieer J. M. Phaff, gop.
seliout-bij-iiacht titulair, oud-chef der afd.
Hydrografie van bet Dep. van Marine, lid
van den raad van beheer van het Int. Hy-
öogr. Bureau te Monaco;
in zilver, aan den heer H. Vruggink,
commissaris van het loodswezen, agent
van de Zuid-Boll. Mij. tot redding van
sch ipbr enkelingen
in brons, aan do hoeren A. Ros, sub
agent van do» Zuid-Holl. Mij. tot redding
van schipbreukelingen, en A. van der
Klooster, schipper van do reddingboot
„Prins der Nederlanden".
Bij Kon. besluit is als blijk van goed
keuring en tevredenheid:
de zilveren eerepemiiug voor menschlie-
vend hulpbetoon en een loffelijk getuig
schrift toegekend aan: K. M. Knip, arts
te Hoek van Holland, ieider van do red-
dinchrigade aldaar, wegens het "met le
vensgevaar hulp verleenen bij het werk tot
redding van de opvarenden van de sleep
boot „Schelde" in don Waterweg, in den
nacht van 8 op 9 Maart;
de bronzen eorepenning aan: R. de
Groot, matroos op de „Prins der Neder
landen"; B. de Korte, matroos op de idem;
P. de Neef, loodskweekeling; G. van Mul-
lenf, idem; G. J. do Bruin, matroos bij
het loodswezen; G. van Mastrigt, lid van
de reddingbrigade te Hoek van Holland,
allen wegens het door lien met levensge
vaar hulp verleenen bij het werk tot red
ding van do opvarenden van do „Schei-
do" in den Waterweg; J. Hartman, stuur
man van do „Schelde", wegens zijne mot
levensgevaar gedane poging om tijdens
het vereaan van dat schip door eene lijn
verbinding te krijgen met het Zuiderha-
vonhoofd van don Waterweg.
Rechters.
Bij Kon. besluit zijn benoemd: ïot kan
tonrechter te Briellc mr. J. A. de Jong,
thans kantonrechter te Tholen: tot rech
ter in de arrondissementsrechtbank te
Dordrecht mr. M. van Aken, thans sub-
stitut-grifficr hij de arrondissementsrecht
bank te Almelo.
Universiteit te Groningen.
Bij Kon. besluit van 23 dezer is: met in-
gang van 21 September a.s., aan dr. G.
van Wisselingh, op zijn verzoek, wegens
gezond heidsredenen, eervol ontslag ver
leend als hoogleeraar aan de Rijksuniver
siteit te Groningen, met dankbetuiging
voor do door hem als zoodanig bewezen
diensten.
Bij Kon. besluit van 21 dezer Is be
noemd aan de Rijksuniversiteit te Gronin
gen in de faculteit der rechtsgeleerdheid,
om onderwijs to geven in het Romeinsch
recht en zijne geschiedenis, tot gewoon
hoogleeraar mr. J. H. van Meurs, te Bilt-
hbven.
EERSTE KAMER.
Overzicht.
De Eerslo Kamer is gisteren met de
Indischo Begrooting begonnen, waarbij de
belangstelling zeer gering was. De Eerste
Kamer doet tegenwoordig aan veel-prate-
rij en aan veel-spijbelen, zóó, dat de Twee
de Kamer zich voor haar heusch niet be
hoeft te gonoerenl
Do heer De M ura 11 (V. B.) hield oen
lange rede, waarin hij o.m. zijn instem
ming te kennen gaf met de circulaire r an
den Gouverneur-Generaal in zake de be
perking der politieke propaganda van do
onderwijzers buiten de schooluren. Ook
volgens dozen afgevaardigde kan do over
heid niet dulden, dat haar ambtenaren
anarchie prediken, zij het buiten hun
diensturen.
De heer Van E m b d e n (V. D.) kwam
maar weer eens terug op de kwestie van
HET VOORNAAMSTE NIEUWST
BUITENLAND
Een Fransch voorstel inzake ds veili»
heldskwestle. Een vragenlijst aan Duitscfr
land.
De opsnbare meening omtrent Chamber*,
lalns rede.
Nieuwe aanvallen der Duitsche natio<
nalisten op Stresemann.
Balfour is te Jeruzalem aangekomen,
De conferentieplannen van Coolidge-
BINNENLAND.
Eerste Kamer De begrooting van Ko
loniën (Kameroverzicht).
Voorloopig Verslag van het wetsontwerp
tot wijziging van de Drankwet.
de Indische leerstoelen to Utrecht. Hij
was nog niet uit het veld geslagen door de
houding van Minister Do Visser, die zoo
ongeveer had gevraagd, waar do Eorsto
Kamer zich nu eigenlijk mee had bemoeid
doch allerminst zekerheid gaf. dat hij rle
docenten niet zou toelaten. Hij beproefdo
Minister De Graaff to overtuieen, dat do-
ze gerechtigd en verplichtig zou zijn, ook
al zou de Minister van Onderwijs do
TJtreehtsche docenten toplaten, reeds nu fe
verklaren, dat in het belang van Tndië do
te Utrecht door van grooto kapitalistische
ondernemingen afhankelijke leeraren op
geleide ambtenaren niet voor benoeming
of bevordering in aanmerking zouden kun
nen komen.
De heer C r a m o r (S. D. A. P.) be
streed, zonder eonig nieuw gezichtspunt
te openen, do bezuinigingspolitiek der In
dische Reeeering en drong daarbij aan op
een krachtige welvaartspoli tiek, vooral
door do uitvoering van productieve wor»
ken.
De beer Do Waal Ma 1 e f ij t (A.-R.)
veHodigde het ministerieel !>eleid.
Do heer Haazcvoet (R-K.) sloot
zich aan bij do hulde aan d<m Minister go*
bracht voor ziin uitnemend on doortas
tend. beleid. Hij bracht de Regeering dank
voor het voldoen aan zijn wenschen ter
verheffing van do zedelijke positio der
Indische militairen.
Spreker vereenicdo zich met don
wensch van den lieer Cramer, dat IndUf
voor godsdienststrijd gespaard mag blij
ven, maar hij wijst er op. dat Java tenge
volge van de Chr. zending geen gods
dienststrijd gekregen heeft. Spr. herinnert
aan het voorstel in den Volksraad gedaan
tot wijziging van art. 123 van het Regeo-
ringsreglement, welke wijziging daar niot'
is aangenomen. Zij was voor do Katholie
ken onaanvaardbaar: zij wijzen elko een
zijdige bepaling van den missie-arbeid
donr de Regeering af.
Ook in protestantsche leringen heeft men
zich uitgesproken voor een overleg tus
schen regeering en kerkgenootschappen
over art 123.
Het Christendom is niet Onslorsch of
Westersch, het is voor alle volkeren. Sor.
wijst er on, dat nrt. 123 geen ander ka
rakter heeft dan dat van een uit zond eries-
wet. Hoe is liet mogelijk, dat die geduren
de 70 jaren bestaat voor menschen, dio
hun vaderland.' hun familie verlaten niet
om aardsche belooning maar uit liefde tot
God. Wat cr aan werkelijke beschaving
in Tndië is, is lo danken aan missie en
zonding En voor zulke menschen geldt
een uitzonderingswet, zij leven in een po<
si tie, waarin zij alleen maar geduld wor«
den.
Spr. vraagt geen bevoorrechting van da
missionarissen, maar gelijkstelling met
den eereten rlen hesten communist, voor
wlen geen uitzonderingswet geldt
Spr. zou den minister willen vragen zijn
beleid to bezegelen met de intrekking van
art 123.
HET POLITIEK ADVIES.
„Do Tijd" meldt uit Utrecht: De lieer
Loerakker heeft hot voornemen te kennen
gegeven zich te doen schrappen van het
Politiek Advies. De bedoeling is blijkbaar
dat de heer Loerakker zich onder de al-
phabelisch gerangschikte eandidaten zal
scharen om aldus te trachten door de
stemming in de kiesvereenigingen een he
tero plaats op de groslijst te verkrijgen,
dan hem door het advisecrend college ia
toegedacht.
„De Tijd" heeft een nadoro boro*
koning gemaakt van do resultaten, waar-*
too het R. K. politiek advies zal leiden*
wanneer de kiezers zich daaraan zullotf
houden.
Hot blad ziet dan, dat practisch da
meeste kans van af te vallen hebben da
hoeren Fruyter. Van Vuuren en mevrouw
BronsveldVitringa; zij zullen dan wor
den vervangen door do hoeren Kotten*
i horst, Jansen en Möller.
