ge Jaargang.
DINSDAG 24 MAART 1925
No. 4901
x^idóclve 0oti/£a/nt
gONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 10 cent per week 12.50 per kwartaal,
ye Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
per post 1 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
mar tegen beting van 50 ct. per kwartaal, bij voor
ging. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
jsblad 9 zt.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 r. POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenllën 30 cent per regel-
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverhinffën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen w«*den aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop eu verkoop 10.50.
■■Inmei* bestaat Kit twee
Zij, die zich met I April a.s.
jjLeidsche Courant" wenschen
bonneeren, ontvangen tot dien
de courant gratis.
Het politiek advies,
publiceert de Katholieke pers
politiek advies,
i onzer lezers zullen, nu niet meer
lezen, doch eerst het tweede blad
Jit nummer ter hand neinen, om te
hoe dat advies er nu wel uit ziet.
zonder gevaar naast de waarheid
meen en wij dit wel te mogen zeg-
dal,* wat het advies voor den Kieskring
den betreft, allen, na kennisne
er van, verwonderd zullen zijn!
iwonderd" dat is een uitdrukking,
li zeker juist, alhoewel niet volledig
stemming weergeeft,
ïonderd toch zullen allen zijn, daar
advies, zooals het er nu uitziet,
niet verwacht had. Men mist er b.v.
sa naam van minister Aalberse, die
Overijssel blijkt gesteld te zijn. Ieder
bovendien ook een of ander candidaat
advies, of ziet althans dezen candi-
plaats naar achteren toegewezen,
hij voor'hen een plaats meer naar
had verondersteld.
aEes geeft aanleiding tot verwonde-
stemming van verwondering nu be
niet in te sluiten ontovredenhe'd;
tan ook meenen, dat het zóó beter is,
oen had verwacht! En zoo zullen
getwijfeld kiezers in onzen Kieskring
token. Bij anderen echter zal de ver-
ring wèl gepaard gaan met een ge-
a ontevredenheid.
willen ons, voor vandaag althans,
en over cenig verder commentaar
iet politiek advies behoudens deze
pmerkingen.
ontevreden is, behoeft met op
ivies te stemmen!
Bondsvoorzitter, mr. A. baron van
er<reu, schreef in een artikel in ,,Do
Zaterdagavond o.m. het volgende:
in het advies steeds moet gevolgd?
a, dan zou de stemming geen zin heb-
a, ook het werk van het Adviseerend
met alle nauwgezetheid, met alle
met alle toewijding verricht, is en
menschenwerk, moet dus kunnen
gecorrigeerd, en zulks kan geschie-
oar de k'ezers bij de stemming,
il dus iemand, dat A., niet-geadvi-
meer waarborg b:edt, dat de door
Katholieken in de Tweede Kamer te
ötn taak zal worden volbracht, dan
b personen, wel op het politiek ad-
voorkomend, en dat dus het belang
partij en land vraagt, dat A op de
ifve lijst wordt gebracht, dan is het
leen zijn recht, maar zijn' plicht zijn
ïg in de Kiesvereenig'ng kenbaar te
met bijvoeding der gronden, waar-
steunt. Dan wordt dus die zaak in de
MGnig'mg besproken, als op de wijze
H de waarborgen als boven aangege-
mrden argumenten vernomen voor en
til de meerderheid der Kiesvereeni-
Üo mooninc niet dee'len, dan zal toch
ventueel verzoek niet mogen worden
|erd, om die meening, vergezeld van
cn tegen aangevoerde gronden, ter
s te brengen van de Kiesvereenigin-
süoorende tot de rroen waarb'nnen
fel stemmen, uitgebracht op niet-ge-
ïrie cand:daten, wordt samenge-
leelal zal het verzoek n;et behoeven
&den gedaan, wijl door middel van
het doel volkomen zal kunnen wor-
weikt. Wordt liet echter gedaan, dan
naar we vertrouwen, de besturen
[iesvereeni gingen hunne loyale mede-
T" hebben te verleen en,"
«tover de beer v. W.
'zal bv. een geadviseerde candidaat
"Nnen terugtrekken van bet politiek
°ra „vrije" candidaat te worden,
fe verband met dit laatste willen wij
opmerken, tot we%e zonderlingheden
huidig Kiesreglement leidt Op het
de vier Zuid -Ho1! ndsoh e Kieskrin-
ffeer gecombineerde advies z;jn de
eerste plaatsen voor de definitieve
"u het meeste be1*'-- de vorive keer
'de wij vijf zetels. Nu is als no. 4
''Seerd prnf. Veraart, en als no 5 dr
"Wst Wie aan dr. Kortenborst
«ns wil geven moet dat doen door
Prof. Veraart een nog be'ere kans te
En, aangezien vele geestver-
ton d- Kortenborst wel n:et in een
Schuitje zul1 en varen met prof.
staan deze, a^s bet advies er zoo
als nu (a^s n.l. geen geadvi-
bodanken) voor een'lastig pro-
l willen len slotte de kiezers alleen
«Cnisiig in overweging geven: met
hun beoordeeling van, met hun critiek op
het politiek advies niet Al te vlu°- te zijn.
Het Advigeerend College mag op z'n minst
hierop aanspraak maken, dat men n:et als
't ware a priori al gaat beweren, dat
zijn werk moet worden gecorrigeerd.
BUITENLAND
De Veiligheidskwesfie.
Een Itaiiaansch voorstel?
Frankrijk buiten gesloten.
Volgens den Parijschen correspondent
van de „Daily Chronicle" zou Italië aan
Engeland een voorstel hebben gedaan tot
het sluiten van een drievoudig veiligheids
verdrag buiten Frankrijk om.
Chamberlain zou hiervan de .Fransche
regeering onmiddellijk op de hoogte heb
ben gesteld en de plotselinge reis van den
Franschen ambassadeur te Londen naar
Parijs zou hiervan het gevolg zijn geweest
Deze nieuwe anti-Fransche actie der
Italiaansche regeering kan natuurlijk van
grooteu invloed zijn op do verdere hou
ding van het kabinet-Herriot.
Welke de. derde mogendheid is, die aan
het drievoudig verbond zou deelnemen,
zegt do „Chronicle" niet. Het blad wijst
erop, dat Chamberlain volkomen correct
handelde, door zich onmiddellijk met Pa
rijs in verbinding te stellen.
Uit Londen seint Reuter evenwel, dat
men daar i« welingelichte kringen geen
geloof liocht aan deze Italiaansche voor
stellen.
Optimistische verwachtingen te Londen.
In goed ingelichte Britscliè kringen is
men van meening, dat nog voor Septem
ber een oplossing van het veiligheidspro
bleem zal worden gevonden, zoodat Enge
land in staat zal zijn den Volkenbond bij
zijn eerstvolgende vergadering een ander
voorstel aan te bieden, in de plaats van
het door Engeland verloochende protocol
van Gerieve.
Duitsehland,
Het conflict te Berlijn.
Ongegronde vrees.
De geruchten over oneenigheid tusschen
de Duitsch-nationale rijksdagfractie en
den minister van Builenlandsche Zaken
Stresemann, zijn ongegrond gebleken. In
het bijzonder bij den linkervleugel der
fractie heerscht groote verbittering over
de garantievoorslellen van Stresemann,
aan Frankrijk gedaan. In deze kringen
beschouwt men het strijdig met de natio
nale eer, dat Duitschland ongedwongen en
uit vrije beweging verklaart, zijn aanspra
ken op Elzas-Lotharingen op te geven.
Onder den drang van de linksche ele
menten van de Duitsch-nationale rijks
dagfractie is een vergadering gehouden
om deze kwestie te bespreken. Men be
sloot in deze vergadering aan Stresemann
een brief te zenden, waarin de Duitsch-
nationalen aan hun bezwaren uiting zou
den geven. Op grond hiervan word een
bijeenkomst gehouden met de leiders der
Duitsch-nationale fractie, Stresemann en
rijkskanselier Luther.
Het resultaat hiervan is geweest, dat
de fractie heeft te kennen gegeven, ook
verder de builenlandsche politiek van het
tegenwoordige kabinet te zullen steunen.
De. bezadigde elementen in de Duitsch-
nationale partij hebben nog steeds de
overhand. Bovendien zou een kabinets
crisis op dit oogenblik voor het land cn de
Duitsch-nationalen in dit verzet volhar-
gelijk staan. Het is duidelijk, dat menga-
rantievoorstellen, die eenmaal gedaan
zijn, en die te Londen cn te Parijs het
onderwerp van besprekingen vormen, niet
plotseling weer kan intrekken. Zouden de
Duitschnationalen in dit verzet volhar
den, dan zou er onmiddellijk in den
Rijksdag een nieuwe meerderheid zijn om
de politiek van Stresemann voort te zetten
Zoowel de socialisten als de democra
ten zijn voorstanders van een garantie
pact en zij wenschen niets liever dan on
middellijk tot de regeeringscoalitie toe te
treden, als de Duitsch-nationalen zich
zouden terugtrekekn. Ook is de laatste
week voor de presidentsverkiezing aller
minst het goede phychologische moment
om een kabinetscrisis uit te lokken. De
Duitsch-nationalen zouden slechts een ze
kere nederlaag van Jarres bereiken. Aan
de democratische pers komen do berich
ten over die oneenigheid in de Duitsch-
nationale fractie natuurlijk zeer gelegen.
Werkelijk gevaar zou Stresemann ech
ter alleen dan dreigen, als zijn garantie-
voorstellen zonder resultaat mochten blij
ven. Dan zouden niet alleen de Duitsch-
nationalen, maar ook rijksdagleden van
andere fracties hem dit uiterst kwalijk
nemen. In die kringen is men de meening
toegedaan, dat deze belangrijke voorstel
len slechts gedaan mochten worden, als
de betrokken minister zich te voren vol
doende rekenschap had gegeven voor bet
welslagen daarvan.
Frankrijk.
De leekenwetgeving.
Een schrijven van den
aartsbisschop van Lyon
Volgens de „Tel." beeft de kardinaal
aartsbisschop van Lyon een schrijven ge
richt tot Herriot, waarin hij zegt:
„Moreel staat de Kerk en haar dienaren
boven uwe beleedigingen. Gij noemt u li
beraal maar uwe daden zijn in tegenstel
ling tot uw woorden". De kardinaal wijst
er voorts op, dat de kinderen in de ge
meentelijke weeshuizen verhinderd wor
den hun godsdienstplichten na te komen
en dat R.-K. opvoedingsgestichten wor
den -gebruikt, om neutraal onderwijs- te
geven.
Italië.
De verjaardag van het Fascisme.
Bij gelegenheid van den zesden verjaar
dag van de stichting van het fascisme op
1.1. Zondag hadden in alle steden van Ita
lië groote plechtigheden plaats. De her
denking droeg te Rome een speciaal ka-
raktor.
Een Fascistische internationale?
Via Berlijn wordt uit Rome gemeld, dat
de Italiaansche fascisten de oprienting
van een fascistische internationale voor-
bereiden en aansluiting zoeken bij. de in
Geneve opgerichte anti-bolsjewistische liga
Bulgarije.
De strijd tegen de communisten.
Zes Kamerleden van hun
functie ontheven.
Aan de „Köln. Ztg." -wordt uit Sofia
gemeld, dat de Sobranje na een langdurige
discussie zes communistische afgevaar
digden, die de zitting niet bijwoonden, op
grond der nieuwe wet ter bescherming
van den Staat van bun mandaat vervallen
heeft verklaard.
Drastische maatregelen.
Hetzelfde blad verneemt uit Sofia, dat
een ca. 30 man sterke communistische
groep, die te Kulkusj bij Sjoemen de ra
denrepubliek had afgekondigd, door de
legeeringslroepen werd vernietigd. In de
omgeving werden 300 personen gearres
teerd.
ZuidSlavië.
De vervolging van Raditsj.
De akte van beschuldiging.
De officieuze „Vreme" meldt, dat het
O. M. te Agram gereed is met de acte van
beschuldiging tegen Raditsj (den kort
vóór de verkiezingen gearresteerden lei
der der Kroatische boerenpartij). Deze
wordt daarin beschuldigd van hoogver
raad, majesteitsschennis, opruiing tot mui
terij en rebellie, overtreding van de wet
tot bescherming van den staat en versto
ring van de openbare orde en rust, een en
ander begaan door zijn betrekkingen met
Moskou en de Macèdonische revolutionaire
organisaties en door zijn verstandhouding
iriet vertegenwoordigers van Hongarije te
Londen: tenslotte door zijn redevoeringen
en verklaringen in het openbaar en zijn
agitatie tegen bet militairisme.
Roemenië.
Het Bessarabische vraagstuk.
Russische toebereidselen aan
do grens.
In politieke kringen van Roemenië
heerscht wederom een groeiende bezorgd
heid ten aanzien van de houding van Rus
land inzake Bessarabië. Sovjet-Rusland
zou zich uitrusten, om niet alleen Bessa
rabië, maar ook een deel van BoekowiDa
ten Noorden van de Proeth van Roemenië
los te scheuren. Uit verschillende voor
teekenen wordt afgeleid, dat Moskou de
eerste de beste gelegenheid zal benutten
om den slag te wagen.
Naar te Boekarest verluidt, hebben aan
do Roemeensche grens sedert weken reeds
sterke troepenverschuivingen plaats.
Er worden straten, spoorwegen en loop
graven aangelegd, welke slechts een stra
tegisch doel kunnen hebben. Bessarabië en
I ongeveer geheel Roemenië worden over
stroomd met Russische spionnen, de roe
bel rolt als nooit te voren. Het is frap
pant, welke groote offers aan geld Moskou
brengt.
De Russische agitatie baart den Roeme
nen in Bessarabië groote bezorgdheid,
daar bun activiteit tegen Rusland zeer
wordt verlamd door de sovjelagitators, die
ronduit verklaren, dat Rusland op allen,
die zich tegen een hereeniging van Bessa
rabië met Rusland verzeilen, een vreese-
lijke wraak zal nemen. Een gevolg van
de bezorgdheid in het land is de achteruit
gang van den handel, terwijl met het stij
gende getal werkloozen, die geen onder
steuning van rogeeringswego genieten, do
verbittering van breede kringen, welke
door de sovjetpropagandisten hpndig te
gen do Roemeensche regeering worden
uitgespeeld, toeneemt.
Rusland schijnt het Roemeensche volk
economisch en moreel te willen vermur
wen om dan bij den slag gemakkelijk spel
te hebben. Hoe het ook zij, aan den poli-
tieken hemel van bet Oosten hangt nog
steeds de Bessarabische onweerswolk.
Rusland.
Sovjet-autoriteiten verongelukt.
Een regeeringsvliegtuig bij
Tiflis neergestort.
Nabij Tiflis is een voor Soechoem be
stemd vliegtuig in brand geraakt en neer
gestort. Hierbij zijn om het leven geko
men: Miassnikof, lid van het bestuur van
het Centrale uitvoerend bewind der Sovjet
Unie, lid van den Oorlogsraad en vice-
president van den Volksraad der Trans-
kaukasiche federatie, Mogilefski, voorzit
ter van de buitengewone commissie voor
Transkaukasië en Atarbekof, gevolmach
tigde van de post- en telegraaf-commissie
der sovjet unie voor Transkaukasië en
voorts twee vliegeniers.
De verongelukte leden der Kaukasische
regeering waren op weg naar Soechoem,
ten eiude de opening van een sovjetcon-
gres bij te wonen.
In Transkaukasië is een rouw van 24
uur afgekondigd.
Turkije.
Constantinopel of Angora?
Het besluit der groote mogendheden,
dat haar gezanten gewoonlijk verblijf zul
len houden te Constantinopel, beeft on
der de Turken ontstemming gewekt.
Een der Turksche bladen publiceert een
artikel, waarin verklaard wordt,dat de
gezanten permanent in Angora moeien
komen wonen.
Een nota over deze aangelegenheid is
voorgelegd aan de geallieerde missies. Do
nota wijst er op, dat de permanente te
genwoordigheid van de gezanten in do
hoofdstad in overeenstemming is met de
internationale wellen en gebruiken, en
dat er geen reden of mogelijkheid is, daar
van in bet geval van Turkije af te wijken
De mogendheden worden er aan herinnerd
dat alle faciliteiten zijn aangeboden voor
den aanbouw van legatiegebouwen te An
gora. En de opmerking wordt gemaakt,
dat het onmogelijk is te zeggen, hoe lang
nog de bestaande delegatie van het Turk
sche ministerie van Buitenlandscbo Zaken
bij de Verheven Porte to Constantinopel
gehandhaafd zal worden. De nota besluit,
met de hoop uit te drukken, dat de ver
plaatsing van de gezantschappen naar
Angora zoo spoedig mogelijk zal plaats
hebben.
Egypte.
een verrassing te cairo.
Het parlement geopend.
Zag li loei Pasja president.
Zooals men weet bobben cenige dagen
geleden in Egypte parlementsverkiezingen
plaats gehad, die leidden tot oen parle
ment, waarvan ongeveer de helft uit aan
hangers van Zaghloel Pasja bestond. Gis
teren is het parlement door-» den koning
geopend. De premier Ziwar Pasja las de
troonrede voor en werd herhaaldelijk toe
gejuicht. Do Kamer koos daarop met 125
tegen 85 stemmen Zaghloel Pasja tot pre
sident. Door deze benoeming werd oen
eritieke toestand geschapen. Onmiddellijk
diende het ministerie van Ziwar Pasja
zijn ontslag in bij den koning, welk ont
slag de koning evenwel niet aanvaardde.
Het kabinet trok toen op aandringen
van den koning zijn ontslagaanvrage in
en adviseerde hem tot ontbinding van het
parlement over te gaan.
Het parlement ontbonden.
Binnen 12 uur.
Het einde van het pas geopende parle
ment kwam vrij onverwacht.
Ziwar Pasja trad de vergaderzaal bin
nen, waar men bezig was met de verkie
zing van den censor. Hij liet de verkiezing
stop zetten en las het ontbindingsdecrect
voor, dat met geschreeuw en gejuich door
de Zagloolisten werd begroet. Do afge
vaardigden verlieten snel de vergader
zaal. Het parlement had nauwelijks 12
uur geleefd.
De tegenwoordige regeering zal de re-
geeringszaken blijven voortzetten tot het
nieuwe parlement bijeen is gekomen.
De nieuwe verkiezingen zijn bepaald op
23 Mei.
BlldNfJLAHD
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een Itaiiaansch voorstel inzake de vei-*
ligheidskwestie?
Het conflict tusschen Luther en Strese^
mann en de Duitsch-nationalen loopt nogn
al los.
Het Egyptische parlement geopend ea
weer ontbonden.
BINNENLAND.
Het politiek advies. (2de blad)
De opheffing van den Raad van Arbeid
te Gouda.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn.)
Bekroningen Voorjaars-Bloemententoon-
stelling te Heemstede. (2de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina bevat o.m.: Lord Cur-
zon. t Gastentoonstelling te 's-Graven-
hage. Het eerste „bergspoor" in ons
land. Kijkjes op het voetbalveld.
Van de tot het gebied van dozen Raad
behoorende gemeenten gaan over naar den.
Raad van Arbeid te Leiden: Benlhirzen,
Bleiswijk, Bodegraven, Boskoop, Moer-
Kapelle, Zegwaard, Zevenhui zon en Zoo-
termeer.
Voorts gaan er 3 gemeenten over naar
den Raad van Arbeid te Rotterdam en G
gemeenten naar dio te Dordrecht. Gouds
en de rest van het gebied zijn ondergod
bracht bij den Raad van Arbeid te Utrecht,
welke Raad te Gouda ten behoeve van bet
publiek een b'jkantoor zal openen.
Vragen van Kamerleden.
Do zalmzegenvisscli er i,i
Door don heer Lovink is lot den Minis
ter van Binnenlaudsche Zaken en Land
bouw de volgende schriftelijke vraag ge
richt.
Is de Minister bereid mede Ie doelen, ot
het door hem bij de mondelinge behande
ling van hoofdstuk V der staatsbegrooliiift
1925, af deeling visscherijen, toegezegd 6
overleg met do visscbers van de bovenri*
vieren in zake de wenschelijkbeid van. dt
invoering van een nachtelijke sluiting van
zes uur voor de zalmzegcnvisscberijon
reeds beeft plaats gevonden en, zoo ja,
waartoe de overweging van de bij dal
(•verleg door de bovenvUsehors aangevoer
de argumentenJioeft geleid?
Dc Koningin naar Amsterdam.
Het „Hbl." verneemt, dat de Koninklijks
famiTe dit jaar baar bezoek aan Amster
dam later zal brengen dan gcwoonVjk Het
voornemen bestaat, dat Koningin, Prins en
Prinses in den loop van de tweede week
in Mei naar do hoofdstad zu'len komen
om er een gehcelc wc-ek te vertoeven
Een vorstelijke qift van dc Rockefeller
Fun dation.
Naar het ,,U. D." verneemt is door da
Rockefeller Funclation een belangrijke giU
toegezegd voor den bouw van een nieuw
pharmacologisch laboratorium ten behoe
ve van professor Magnus, in verband
waarmede verwacht mag worden, dat deze
hoogleraar voor den hem aangeboden
leerstoel aan do Univcrsitct te Heidelberg
bedanken zal.
Ned. pleegouders naar Oostenrijk.
Blijkens een mcdedceling van het Woon-*
sche Korr.-Bureau beeft het bestuur der
vcreeniging Oesterreich-Holland le M ee
nen zich bezig gehouden met hel plan
eener gezelschapsreis van Nedcrlandscho
pleegouders van Oostcnrijkscho kinderen
naar Oostenrijk. Do tre'n zou op 29 Mei
a.s. to Weenen aankomen en het bezoek
zou tot 8 Juni duren. Men stelt z-ch voor
den deelnemers, wier aantal tot 5 a 600 be--
perkt moet blijven, do voornaamste be-*
zienswaardigheden van Weenen te laten
zien.
opheffing raad van arbeid
gouda
Verschenen is bet K. B. van 11 Maart
1925 S. No. 73 houdende opheffing met
ingang van 1 April a.s. van den Raad van
Arbeid te Gouda.
KERKNIEUWS.
benoemingen.
Z D. H. de Bisschop van Haarlem beeft
benoemd tot Pastoor te Krommenie den
WelEerw. heer J. P. J. Romans on tot
Pastoor te Hoek van Holland den Wel
Eerw. heer F. A. Burwinkel: voorts tot
kapelaan te Rotterdam (IT. Barbara, den
Wcl.Eerw. heer H. H. Brouwer; Amster
dam (O. L. Vr. v. Lourdes) den WclLcrw.
heer P. G. Bottelier; te Wateringen
WelEerw. heer n. J. Bangerl, die assistent
was te Noorden; te Dordrecht (TL oni-
facius) den WelEerw. beer P. Kemper; te
Ovcrvcen den WelEerw. heeer A. v-
d. Burg, die kapelaan was to VMsainpen;
te Schiedam (0. L. Vr. Visitatie) f'Q4