,ge Jaargang^
ZATERDAG 14 MAART 1925
,BONNEMENTSPf?IJSbedraagtbij vooruitbetaling
i eiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
per post I 2.95 per kwartaal.
Ge'ülostreercl Zondagsblad ie voor de Abonné'a ver-
tuur tegen bctaEng van 50 ct. per kwartaal, bij voor
ging. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
agsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. n
Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit vijf
aden, waaronder het Geïl»
streerd Zondagblad.
Katholieke Apologie.
letreffendc de Katholieke apologie boer
in do allerzonderlingste opvattingen.
Hs een of andere antipapist een „Pro
fetie apologie" houdt, daarin be-
jnde dat hij de Katholieke leer be-
gjt, danwordt zulks verdedigt
oen beroep op de apologetische cur-
die van Katholieke zijde worden
Is een dwaasheid, die wij al meer-
hebben gesignaleerd. Maar zij zit
Veler hoofden even vast ingeroest,
het dwaze begrip van vrijheid, waar-
rwÜ Donderdag schreven. Die zelfde
Jieici' wordt ook hierbij aangevoerd,
de Katholieken vrijheid hebben bun
assen te houden, waarom kunnen wij
nietzeggen wat wij willen! Alsof
wezenlijke r cc h t, om een eigen, posi-
p, eerlijke, objectief-gegronde-en-gear-
lenleerde overtuiging uit een to
en te verdedigen een „recht" zou
11 geven, over anderen te gaan ver
dingen, die men zelf niet begrijpt,
niet zijn overeenkomstig de waarheid
waardoor die anderen, in casu de
oüeken, worden boleedigd en gegriefd,
verkeerde opvattingen van vrijheid en
recht hangen in theorie cn in practijk
nauwste samen, omdat van vrijheid
iels te doen geen sprake kan zijn, al.?
eerst vaststaat het recht om zoo te
leien. "Wie dus van recht een
echtscli begrip heeft komt ook tot een
ie opvatting betreffende vrijheid,
onze Katholieke apologie maken wij
iiik van een vrijheid, die steunt op ons
o Katholieke apologie moge ook gc-
rdeerd worden door niet-Katholicken,
vaak zulk een geheel en al valscli be-
liebben over Rome. _,,Ik geloof"
s schreef prof. Verhaar in een der af-
iftgen van ..ïïct Schild" (Aug. 1924)
H lat dit nog heel goed met goede (rouw
jj samengaau. Want het is mij lang-
rhand door de ervaring gebleken niet
1 a dat onze katholieke dagbladen en
hriften bijna nooit door andersdën-
mi worden gelezen, maar bovendien en
K li dat men in protestantsche kringen
pbeel verkeerde wijze omtrent de R.-K.
wordt voorgelicht, niet het minst in de
hisalie.
r illuslreering een enkel voorbeeld,
ik ontleen aan een brief van een Pro-
at (die verlof gaf tot publicatie),
ij ijver deelt o.m. mede, dat op de cate-
Be, welke hij mocht medemaken, ge-
lijk alleen ..gespot" en „gelachen"
met ..Roomscho beelden", enz. Als
inee over den Paus van B.ome begon,
rStak hij zijn beido lianden in de lucht,
tie heel diep, en zei: de Paus, jongens,
antichrist (en wij zaten gnuivend le
9, hij is iemand, die, als hij zegt, dat
iwart is, alle Roomschen verplicht om
ïgelooven op straffe van eeuwig vuur.
w ging het voort."
ij zullen den naam van den predikant
noemen, die zulke enormiteiten aan
jongens" inprentte, aldus prof. V."
II! f wel kunnen wij het ons levendig
lellen, dat een Protestant, die in zijn
een dergelijk onderricht van zijn ge-
digden voorganger heeft genoten, een
H|eii afkeer in zich draagt van het
olicismc. En het is dan ook te be-
dat bet voor zeer vele niet-katho-
een verrassende openbaring is, als
30 Roomsche zijde eens hooren niteen-
wat wel de R.-K. leer is, cn hoe zij
b jonge jaren allerschrikkelijst mis-
óju geworden. Dit is m. i. ook een der
'en, waarom do cursussen van anders-
zich in zoo'n groote belangstel-
mogoii verheugen."
i mogen wel, zooveel ons mogelijk is,
ten steimen, die voor andersdenken
de Katholieke leer uiteenzetten,
steun, die op verschillende wijze kan
gegeven: steunt hun werk, in het
'een het werk van de apologetische
liging „Petrus Canisius", door een
'ge, door uw gebed en vooral ook
andersdenkenden geen ergernis
r*n in uw gedragingen
BUITEE3LAM9
Volkenbond.
j !ET PROTOCOL VAN GCNèVE.
'sfanöiiunt van Brazilië, Uruguay
cn Spanje.
°uw aan hel Protocol,
fjö Damiddagzitling van den Volkon-
»raid zetten Donderdag na de rede
ly11 yan Briand, Scialoja, Isjii en
°°k nog de andere gedelegeer-
s landpunt hunner respectieve rc-
uiteen.
Jtl-Amerikaansche leden van den
c!!o Franco, Brazilië, en Griani,
Uruguay, verklaarden, evenals de Spaan-
schc gedelegeerde Quinanes de Leon, dat
him regeeriugen het protocol trouw blij
ven, ofschoon zij, zooals met name Mello
Franco verklaarde, de juistheid van som
mige tegenargumenten der Britschc re
geering niet ontkenden. Maar continentale
bondgenootschappen, van welken aard dan
ook, zijn naar do meening der Zuid-Ame
rikanen niet voldoende,om den wereldvrede
tc verzekeren.
Het rapport van Benesj.
Verdediging van het Protocol
In de gislervoormiddag gehouden bij-
oenkomst van den Volkonbondsraad bracht
dr. Benesj zijn rapport uit over het vre-
desprotocol.
ïïct vormde een zakelijke verdediging
van het protocol tegenover de critiek van
Chamberlain.
De Engelsche critiek, zoo verklaarde
Benesj verder, betreft hoofdzakelijk drie
punten:
1. Te algemeene uitbreiding en te rigou
reuze uitvoering van het beginsel der ar
bitrage.
De rapporteur geeft in verband hier
mede een kort overzicht van den door den
oorlog geschapen toestand. De volken zijn
er zich van bewust, dat er vele zeer moei
lijk op te lossen problemen tusschen ben
bestaan, maar zij willen een poging doen,
deze vraagstukken met vreedzame midde
len op te lossen.
J2o. De critiek van Chamberlain richt
zich ook tegen het feit, dat het protocol
den géprovóceerden en in stilte voorberei
den oorlog niet meer zal kunnen verhin
deren.
Benesj meent, dat men hier te doen
hoeft met een onjuiste interpretatie of een
vergissing in de Britsche verklaring, aan
gezien daarin wordt aangenomen, dat het
pact niet zou worden nageleefd.
3o. ïïet derde cn voornaamste bezwaar
van Chamberlain is, dat het protocol in
strijd is met den geest van het Volken-
hondspact, doordat liet te veel spreekt
van militaire sancties en een oorlogs
werktuig in plaats van een vrede'sinstru-
ment is.
De rapporteur verklaarde, dat hij meen
de dit bezwaar te kunnen weerleggen door
te wijzen op do groote gelijkenis van liet
Engelsche voorstel met het in het proto
col zelf vervatte systeem. ïïij ziet geen
groote verschillen tusschen beide stolsels
en is er van overtuigd, dat wanneer men
werkelijk ernstig gemeende en duurzame
pacten in den zin der Engelsche regeering
in het leven wil roepen, men toch wederom
een soort beperkter protocol zou moeten
opstellen, indien men ze met medewerkino
van den Volkenbond wil afsluiten.
Daarop werd de door Benesj voorgestel
de resolutie, om do Britsche verklaring
ter kennis .to brengen van de aanstaande
zesde Volkenbonsvcrgaderiug en de voor
bereidende werkzaamheden ioor de ten
uitvoerlegging van het protocol lot na
deze vergadering te verdagen aangenomen
Het Saargebied.
De Fransche bezetting
v o r d w ij n t.
Gistermiddag kwam in den Volken
bondsraad de kwestie van de Franscbe
troepen in bet Saargebied Ier sprake.
Do president van de regeeringscommis-
sie van het Saargebied Raült hield een
rede, waarin hij betoogde, dat minstens
vierduizend gendarmes noodig waren om
do Fransche troepen te vervangen:
Chamberlain meende evenwel dat 1000
man voldoende zou zijn.
3VIen neemt algemeen aan, dat do Raad
zal beslissen, dat do Fransche troepen uit
liet Saargebied moeten worden terugge
trokken, zoodra de gendarmerie duizend
man sterk zal zijn.
Danzig en Polen.
Voor het ïïaagsche ïïof.
Do Raad van den Volkenhond besloot
gisteren do z.g. brievenbussenkweslie tus
schen Polen en Danzig voor te leggen aan
hot ïïaagsche ïïof van Internationale Jus
titie.
Maandag confereert Chamberlain opnieuw
met Herriot.
ïïet tweede onderhoud tusschen Herriot
en Chamberlain zal Maandag a.s. plaats
vinden.
Duitschland.
De strijd om het presidentschap.
Weer een nieuwe candidaat.
De democraten hebben van de candida-
tuur Gessier afgezien en den Radenschen
staatspresident, dr. ïïcllbach candidaat
gesteld.
Botsingen te ïïallc.
Tijdens een communistische vergadering
te ïïallc in zake do ^presidentsverkiezing
is het tot ernstige botsingen gekomen tus
schen de politie en communisten, waarbij
zes personen godoocl werdén, vijf en twin
tig ornslig en vijftien licht gewond.
Duitschland's veiligheidspolitiek.
Naar bckond wordt, heeft de minister
van buitcnlandsche zaken, Stresemann, in
do zitting der commissie voor buitenland-
sclie zaken van "Woensdag verklaard, met
genoegen dG mededecling van Chamberlain
te hebben vernomen, dat een weg moet
worden gevonden, die oen uitgangspunt
kan vormen voor een werkelijk herstel
van den Europeeschen toestand. Duitsch
land is bereid dien weg to gaan; zijn aan
bod is gedaan door een regeering, die in
deze kwestie bet gehecle volk bijna zonder
uitzondering achter zich beeft.
Naar de minister mededeelde, hebben
de Duilschc vertegenwoordigingen te Pa
rijs, Londen, Rome en Brussel te kennen
gegeven, dat Duitschland bereid is, toe te
treden tot een veiligheidsverdrag van «alle
bij den Rijn betrokken staten.
De spoorwegstaking.
V r ij sterke uitbreiding
t e B e r 1 ij n.
De stakingen van de spoorwegarbeiders
heeft zich in Berlijn vrij sterk uitgebreid.
Gistermorgen werd op het rangeerstation
StralauRummelsbuïg, waar o.a. alle
naar West-Duilschland gaande* treinen
worden samengesteld, plotseling het werk
gestaakt, terwijl ook het personeel van
liet niet minder belangrijke overlaadsta-
lion Wuslermark eveneens het werk neer
legde. ïïet aantal stakers te Berlijn be
draagt thans reeds circa 2500 man. Ook"
elders in het Rijk en wel voornamelijk in
Saksen, blijft do beweging zich voortdu
rend uitbreiden. ïïet totaal aantal stakers
in geheel Duitschland wordt op circa
10.000 man of ruim 2.3 van alle Duit-
scho spoorwegarbeiders geschat.
De directie beschouwt alle stakers als
ontslagen.
Frankrijk.
Frankrijk's buiiènik^dscht! politiek.
Besprekingen in de commissies
van Kamor en Senaat.
De commissie van buitenl. zaken uit de
Kamer onderzocht het vraagstuk der vei
ligheid van Frankrijk.
Do sprekers van alle partijen, met na
me Franklin Bouillon, Louchenr en Paul
Boncour, waren eenparig in hun oordeel
omtrent de noodzakelijkheid van de hand
having der bezetting van de Keulsche zone
totdat Duitschland zal hebben voldaan
aan dc verplichting tot ontwapening en
Frankrijk van de geallieerden een (loel-
treffenden waarborg omtrent zijn veilig
heid zal hebben ontvangen.
De commissie van buitenl. zaken uit
den Senaat beraadslaagde over de conclu-
sres der rapporten van generaal Bourgeois
nopens den militairen toestand van
Duitschland. Bourgeois' wijst op Duilsch-
lands algemeene uiet.-nakonv.ng der mili
taire bepalingen van bet vredesverdrag.
Na een breedvoerige discussie droeg de
commissi© den president op aan ïïerriot
haar opvatting te gaan uiteenzetten om
trent liet nut van de publicatie, in overleg
met de geallieerden, van het rapport der
controle-comnrssio en omtrent de noodza
kelijkheid om de intergeall. controlecom
missie le handhaven, totdat Duitschland
geheel aan de vijf punten der nota van
Sept. 1922 van -den gezantenraad zal heb
ben voldaan, alsmede over het groote be
lang van hot ondergeschikt maken van het
sluiten oenor overeenkomst met Duitsch
land aan zijn voortgaande toetreding tot
den Volkenhond onder de algemeen gelden
de voorwaarden.
De zomertijd in Frankrijk,
De miiv'sler van Openbare Werken Pey-
tral heeft in den ministerraad medege
deeld, dat in accoord met de nabuurstaten,
de zomertijd voo^ Frankrijk in den nacht
van 4 op 5 Mei zal worden ingevoerd.
Het herderlijk schrijven van hei Fransch
Episcopaat.
Een protest der radicalen en
socialisten.
ïïet schrijven van het Fransche episco
paat houdt de gemoederen ten zeerste bo
zig en vooral in do kamer en haar om
geving was hel bet eenige onderwerp der
gesprekken.
De radicale cn «socialistische groepen
hebben al over liet belangrijke staatsstuk
vergaderd en een protest en tegen-declara
tie opgesteld, waarin zij bet episcopaat be
schuldigen, „op te ruien tegen de wetten
en tegen' dc republiek".
Zij wilden hun tegen-manifestatie in dc
kamer behandeld zien bij gelegenheid
cener intepcllatio over den toestand, ont
staan door het optreden van het episco
paat, doch Herriot beduidde hun, dat
daarvoor do tijd op het oogenblik al boel
ongeschikt is.
ïïij vroeg den heeren, hun interpellatie
voor zich te houden, totdat de senaat over
do Yaticaansclie kwestie beslist heeft.
Engeland.
De Engelsche zomertijd.
ïïet Lagerhuis heeft gisteren met 289
tegen 03 stemmen de tweede lezing van het
wetsontwerp aangenomen, betreffende de
invoering van een permanenten zomertijd
loopendo van den eersten Zondag in April
tot den eersten Zondag in October. De af
gevaardigden der landbouwdistricten had
den scherpe oppositie togen voorstel ge
voerd. De minister van Binnen! Zaken
heeft thans, zooals aangekondigd was, het
wetsontwerp overgenomen. Het is echter
mogelijk, (lat het wetsontwerp niet binnen
den vereischlen lijd tot wet wordt, in dat
geval zal dit jaar de zomertijd loopen van
19 April tot 20 September.
Egypte.
De verkiezingen.
Halfom half.
Volgens een officieele mededceling zijn
bij (le gehouden verkiezingen voor het par
lement in totaal gekozen 105 aanhangers
van de rcgcering en 101 Zaghloelisten. In
vijf districten moet een herstemming plaats
vinden, doordat geen van de candidaten
een volstrekte meerderheid heeft gekregen.
Over ccnige weken zal nog in drie' grens
districten een verkiezing plaats vindeu,
waardoor het totaal aantal afgevaardigden
zal stijgen tot 214.
De Wafd-partij verklaart, reeds de be
schikking te hebben gekregen over lil ze
tels in het nieuwe parlement. De partij re
kent lot de aanhangers van Zaghloel ver-
sehillencio onafhankelijke afgevaardigden,
die zoowel voor als na da verkiezing hun
steun aan de partij heeten te hebben toe
gezegd, hoewel ,do regeering deze ook hij
haar eigen aanhangers voegde. ïïet is
daarom nog onzeker, of de regeoring over
een kleine meerderheid kan beschikken.
De Zaghloel-parlij bezat in 'I vorige par
lement 192 zetels.
Amerika.
Coolidgc wil vlootbeperking.
Als het protocol is opgegeven.
Naar wordt vernomen, is president Coo
lidgc van meening, dat de jongste ontwik
keling van zaken in het buitenland wijst
op een belangrijke verandering in do kwes-
tio der ontwapening, waardoor een weg
wordt geopend voor het bijeenroepen van
een nieuwo ontwapeningsconferentie door
do Vereen:gdo Staten. De president wil
zicli ernstig bezig houden met do kwestie
der vloolbcpcrking in een conferentie met
Kellogg zoodra het definitief vaststaat, dat
het protocol van Gcnève voor goed is óp-
gegeven.
De tarweprijzen le Chicago.
Verdere scherpe daling.
Ouder do heftigste opwinding hadden
gister abnormaal groote verkoopen v«in
roode w:ntor-tarwe plaats. Reeds spoedig
na de opening der beurs daalde de nolee-
ring voor Mei-contract van 1.81 3/8 do'lar,
bet slot van eergisteren, met tien punten,
waarna do markt op 1.G6 5/8 dollar sloot.
Deze scherpe daling moet worden toege
schreven aan den grooten regenval, waar
door algemeen verwacht wordt dat dit van
gunst:gen invloed op de oogstopbrengst
der Ver. Staten zal zijn.
EERSTE KAMER.
Overzicht.
Na de lieer ïïeerkens T h ij s s e. n
(R. K.) hebben over „Justitie" nog het
woord gevoerd (le hoeren M e n (1 e 1 s
(S. D.) en V e r k o u-t c r en (G. H.) Do
heer Mendels drong aan op wijziging in
do huwelijkswetgeving, teneinde de echt
scheiding gemakkelijker te maken(l)
Minister Heemskerk begon met
de opheffing der kantongerechten, wat een
bezuinigingsmaatregel was, maar waarbij
zooveel mogelijk met de belangen der justi
tiabelen rekening was gehouden.
Wat de salarissen der rechterlijke macht
betreft, wees de minister op (le beslissing
der Tweede Kamer, waarbij men weigerde
voor do rechterlijke macht een uitzonde
ring te maken.
Minister Heemskerk zeide, dat wanneer
bij een wijziging van de Huwelijkswet tot
stand wilde brengen, hij allereerst rekening
wenschto te bonden met de wenscben dio
bij dc rechterzijde in deze materie leven,
al merk to bij wel ietwat merkwaardig op,
dat het niet gemakkelijk is do wenscben
der rechterzijde in deze tc kennen.
De begrooting is z..h. st. aangenomen.
Bij de begrooting van Onderwijs kregen
wo een uitvoerige rede van den Vrijhoids-
bondcr do beer Do Mura 11 (V. B.), naar
aanleiding van de plannen om in Utrecht
eenige leerstoelen op te richten voor de
opleiding van toekomstige Indische be
stuursambtenaren.
HET VOORNAAMSTE NIEUWSr
BUITENLAND.
Rapport van Benesj over het protocol
van Genève. Repliek op Chamberlains cri
tiek.
De spoorwegstaking in Duitschland
breidt zich nog uit.
Een protestmotie tegen het herderlijk
schrijven der Fransche bisschoppen.
De zomertijd in Engeland en Frankrijk
BINNENLAND
Eerste Kamer. De Eerste Kanier is,
na aanneming van de Justitiebegroting,
begonnen met die van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen. De.heer De Murai! be
sprak hierbij de oprichting van Indische
leerstoelen te Utrecht en de opleiding van
Indische bestuursambtenaren te Leiden.
Tweede Kamer. De Tweede Kamer
heeft afgewezen het voorstel in zake de
ambtswoning voor den minister van bui-
ienlandsche zaken.
De Bondsvergadering van den Ned.
Mijnwcrkersbond adviseert tot staking in
verband met de aangekondigde loonsver
laging.
Overleden is te Utrecht op 89-jarigcn
leeftijd de oud-hoogleeraar Dr. B. H. C. K.
van der Wijck.
Te Rotterdam zijn twee arbeiders gedood
door het losschieten van een bpk, die door
een kraan werd vervoerd (Gemengde Be
richten).
De Intern. Bloemententoonstelling te
Heemstede (4de blad).
Deze leerstoelen zouden bekostigd wor
den door den Indisclien Ondernemovsraad.
Deze plannen zijn voor den heer De Mu-
ralt aanleiding geworden om een felle cn
dikwijls grove rede (e houden tegen do be
staande Lcidscho ïïoogeschool. waarbij
mannen als prof. Hazen en prof. Snouck
Hurgronjo werden uitgekreten als monu
menten van opruiing, omdat ze volgons
de heer De Müralt le democratisch waren.
Hij sprak van de I.cidschc bierkaai,
waartegen krachtig moest worden opge
treden. Mannen als bovengenoemde pro
fessoren. met een Europeeschen weten-
schappeliken naam, werden ovenals prof.
Carpentier Al ting, voorgesteld als een stel
opruiers, omdat (lezo hooglceraren een
meer idieelo koloniale politiek voorstaan
dan de heeren van den Indischen Ondcr-
nemersraad.
Vermelden we nog, dat de heer D Mu-
ralt bij dit onderwerp de merkwaardig©
verklaring deed, dat bij te veel van liet
onderwijs afweet om nog te gelooven in do
neutraliteit er van» Ook niet bij bet bonger
onderwijs.
De boer D e V r i e s (G. II.) bespreekt do
opleiding van onderwijzeres. Het komt hom
voor dat do normaalscholen gehandhaafd
moeten worden. De opleiding aan een nor
maalschool kost beduidend minder dan do
opleiding aan een kweekschool, daarom
wenscht spr. een subsidie van f 500 per
geslaagden leerling dor normaalscholen.
Do vergadering word- le 4 uur verdaagd
tot Dinsda^midilii' 2 nu:-
Het voorstel lv Heffende een ambts
woning voor den Minister van Bnitenland-
sche Zaken is. met algemeene slommen
verworpen.
"Waarom (le Regeoring het wetsontwerp
vóór de openbare behandeling niet had
teruggenomen, werd door (len heer v. R a-
vcste ij n (C. P.) gevraagd. Het antwoord
van Minister G o 1 ij n, die bet wets
ontwerp to verdedigen had, was, dat do
koop van het perceel aan het Plein 1813
te 's-Gravenbage was aangegaan onder
voorbehoud van do goedkeuring der Staton-
Generaal. ïïet zou dus niet aangaan, dat
de minister na het ongunstig Voorloopig
Verslag op eigen boutje den eigenaar
mededeelde, dat de koop niet doorging; er
moest een beslissing van (1e Kamer worden
afgewacht.
ïn beginsel was do licelc Kamer bel er
over eens we mogen dan den beer v.
Ravestcijn misschien uitzonderen dat
er oen ambtswoning voor den Minister ^an
Buitcnlandsche Zaken behoort te zijn.
Maar om een half milliocn daarvoor be
schikbaar te stellen, vond men toch wel
wat al te kras. Dat kan wel wat minderl
Bij de stemming mankeerden verschil
lende anli-revolutïonairo Kamerleden. d'-0
wel de presentielijst halden getcckc^id, °P
bet appèl» maar do drie nog aanwezige
leden dier fractio brachten toch oo.c hun
stem tegen liet wetsvoorstel, uit.
Hierna was aan d<- orde dr
der commissie voor de Slaatsuitga\cn in
zake do levering van melkbussen cn
vaten. Een nabloeiertje van den cn - u