DONDERDAG 12 MAART 1925 16e Jaargang. 5)e Seicbelve 0ou/fca/nt No. 4891 ABONNEMENTSPRIJS bodreagt bij vooruitbetaling. Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, me Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, \^o per poat I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver- ar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- ling. Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd sblad 9 it Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i Bureaux:* RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II -t DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewons adverton tISn 30 o.nl per regel» Voor Ingeconden Mededeeliogen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine advortentlftn. van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen wcwdon aangeboden of gevTaagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat Bit twee ■den. Dwaze voorstelling van vrijheid! speculeert den laatsten tijd bij iriduring van socialistische zijde op een ■enootschap met de Katholieken - ons dan hij voorkeur voor: vrijheid godsdienstuitoefening, processie-vrij- die hij de sociaal-democraten ge- irborgd zou zijn! Uaar dau moet men zulks niet zoo on- ,dig doen als gisteren mr. Mendels in Eerste Kamer, die verklaarde den Ka lleken vrijheid to willen geven voor hun jessies, indienzij de „vrijheid" i anderen erkennen! Wij plaatsen hier jj|iejd" tusschen aanhalingstcckens, jat do heer Mondeis voor die „vrij- te voren was opgekomen, door af te n bet verbod van, de Katholieken onwaarheid grievende tooneel- oeringen, daarbij ook sprekend over ingrijpen van do overheid waar het ebde verspreiding van geïllustreerd et, dat noemt men vrijheid! En het is eo caricatuur van! Men verwart en fjjselt handeloosheid met vrij- d.i. de mogelijkheid, dat men zijn Men uitoefenf. En, als wij ons zou- vcrklaren voor die bandeloos- d, dan zou men ons die mogelijkheid de uitoefening al onzer rechten roor in ruil willen geven aldus door 'n mr. Mendels betoogd t en ikerd. Ma n v 't spreekt vanzelf, dat wij voor moéten bedanken. Linieer iemand op straat een voorbij- met z'n wandelstok bewerkt, de po- ji'Qces-vorbaal opmaakt en de man zich beroept op z'n vrijheid.... dan men, natuurlijk, om zulk 'n vordedi- iar wanneer een groep personen hun burgers op het tooneel grieven door jat hun heilig is een valschc voor- te geven, dan mag dat wel wor- frdedigd met een beroep op de d! land komt bij u op bezoek, hem hebt verzocht, hij bevuilt pzet uw tapijt met slijk en asch enz., taakt hem daarop opmerkzaam en lat gij dat niet kunt toestaan, en uw vaart tegen u uit, omdat gij hem vrijheid ontneemt dan denkt zeker dat de man z'n verstand is geraakt. wanneer een uitgever om geld te n vunzige geschrfiten verspreid die :tsckfj.ppïj besmetten en besmeuren, mag dat wel worden toegestaan men moot eerbiedigen de.vrij- ir de dwaaste begrippen in des men- brein behoort wel de hier gesigna- dwazo opvatting van vrijheid! BySTEftLAftD Volkenbond. Dc zitting van den Raad. herstel van Hongarije. Volkenbondsraad to Genève beraad- gisteren over Hongarije's finan- icrstel. Er werd een resolutie aange- waarin de raad uiting gaf aan zijn nüig over de aanmerkelijke vorde- welkc in het Hongaarsch recon- e-work reeds gemaakt zijn. de namicldagzitting bracht Bones uit over de resultaten van don der ontwapenings-commissie. t sc li la n d s toelating tot den Bond. !o besloten zitting van den Raad had daehtenwissoling plaats, tijdens wel- ledcn van den Raad, onder wie berlain, Briand en Hymans in het Jer, het standpunt hunner regeerin- iteenzolten. Allen waren het er over dat do kwestie van Duitschlands DS tot den Volkenbond niet kan gescheiden van de problemen, die oogcnblik door de Europcesche arijen worden onderzocht: de mili- °Dtwaponing van Duitschland, de ^•ug van Keulen, de plannen voor euw Pact. Doch op het oogcnblik toad eenstemmig van oordeel, dat er enkele juridische discussie met Mand kan worden geopend over de 0 zijner toelating, welke, naar de ïg. van den Raad, onderworpen 'jven aan dó algemeen in den Vol- gcldende procedure. z°u de algemeene zin zijn van het h iaan- ^tresemann, waarvan de fe 0(ionmiddao het onderwerp van beraadslagingen in Raad zou uit- Het veiligheidsvraagstuk. DSoland en het protocol. auiberlain zich gedwongen heeft gezien Herriot mede te deelen, dat Enge land en de dominions niet kunnen deelne men aan een veiligheidsaccoord tusschen Engeland, Frankrijk en België (zonder Duitschland) zal hij volgens den diploma - tieken medewerker van de „Daily .Mail" nog op do vergadering van den voiken- hondsraad de door Duitschland gedane voorstellen, strekkende tot het sluiten van een meer uitgebreid accoord, -ter sprake brengen. Hij zal er waarschijnlijk op wijzen, dat deze voorstellen de meest nauwgezette overweging verdienen en zal den hond voorstellen, dat een plan ter vervanging van het protocol van Genève op soorlge- 1 ij ken grondslag zal steunen. De diplomatieke medewerker van de „Daily Tel." deelt ongeveer hetzelfde me de en voegt er aan toe, dat welke pressie de voorstanders van het protocol te Ge nève ook mogen trachten uit te oefenen, Engeland' op zijn besluit niet kan terug komen. Duitschland. De opvolging van Ebert. Weer een nieuwe candidaat Als candidaat voor het presidentschap is gister in de zoogenaamde Loebell-com- missic, waarin vertegenwoordigers van de Duitsch-Nationalen, de Duitsehe Volks partij, de Wirtschaftspartei en de Beier- selie Volkspartij zitting hebben, door een lid der-Wirtschafspartei de minister van Rijksweer Gessier voorgesteld. Genoemd lid ging daarbij uit van de meening, dat ook het Centrum en do democraten zich. waarschijnlijk voor een candidatnur- Gessler zouden verklaren, Dit voorstel is door de commissie gunstig ontvangen, doch de vertegenwoordigers der verschil lende partijen hebben hun definitieve be slissing ter zake opgeschort ten einde rug gespraak te houden met hunne partijen. Beslissend voor hot lot van deze candi- datuur zal de houding der democraten en van het Centrum zijn, welke partijen e\enwel eerst heden haar standpunt zul len bepalen. Zooals men weet behoort Gessier tot de democratische partij, doch heeft hij niet steeds gehandeld in volle overeenstem ming met de partij, zooals ook bleek uit ziju zitting nemen in het kabinet-Luther. 33 ez war on van Stresemann De rijksminister van Buitcnlandsclie Zaken dr. Stresemann voert tegen een candidatuur van Gessier voor het Rijks- presidentschap principieele bezwaren aan Hij verklaarde aan een vertegenwoordiger van hot Gentrum, dat het buitenland, wanneer Gessier president zou worden hierin een verkapte militaire dictatuur zou zien. Hiertegenover wordt van demo cratische zijde er op gewezen, dat Gessier een uitgesproken republikein is en dat on danks het feit, dat hij zich niet steeds ge voegd beeft naar de hesluiten der partij, zijn candidatuur in democratische krin gen met sympathie wordt liegroet. De spoorwegstaking. Dc stand der spoorwegstaking in het district Dresden .bleef vrijwel onveranderd Het treinverkeer is slechts weinig gestoord Ook in liet district Elberfeld is de toe stand onverandord. De staking heeft zich tot Beieren uit gebreid, met name tot het goederensta- tion te Hof, waar 3 a 400 arbeiders liet werk hebben gehandhaafd. Het totaal aantal stakers in het gebied der rijksspoorwogon bedraagt 7.700 man, d.i. 1.84 percent van het aantal arbeiders Frankrijk. Frankrijk en het Vaticaan. Een belangrijk debat in do Senaatscommissie. De kwestie van de vertegenwoordiging ten Vatlcane beeft gister in de commissie voor do financiën van den senaat, die de begrooling in onderzoek heeft, tot een be langrijk debat aanleiding gegeven, dat niet ten gunste van dc regeering en haar af schaffingsplannen is uitgevallen. Van de behandeling van den post voor de diplomatie werd door den heer Ghcron gebruik gemaakt, om erop te wijzen, dat er geen bedrag voorkwam voor de verte genwoordiging ten Vaticane en dat hij en zijn vrienden onder die onmstandighedon weigerden het artikel goed te keuren. Een groot aantal leden kwam hetzelfde verkla ren. De Monzie, die persoonlijk voorstander is van de handhaving, vroeg aan de com missie geen beslissing te nemen, veordat Herriot zou gehoord zijn en daarom de behandeling van het artikel te verdagen. Met 15 tegen 12 stemmen en een ont houding die van den heer De Monzie werd de verdaging geweigerd en het crediet van art. 9 voor de geheele diplo matie eveneens verworpen. De heer De Monzie verklaarde niet an ders dan blanco te hebben kunnen stem men daar hij voorstander is van de hand having, doch zijn partij er tegen is. Deze stemming heeft in parlementaire kringen een diepen indruk gemaakt. Do kans, dat bij do senaatsbehandeling de rege^ring de opheffing van het gezant schap ten Vaticane er door zal krijgen, wordt met den dag minder. Herriot weer ziek. Naar gemeld wordt is de Fransdie fni- nister-president weer ziek. Zijn rechtervoet is door ernstige rheu- malischo pijnen gekweld. Bovendien moet de minister-president zeer terneergeslagen zijn, wat er niet be ter op zal worden, nu hij binnen enkele dagen in den .senaat zal moeten verschij nen. Hij is het bewind, waarvan het totaal fiasco hem zeer drukt, moede, doch zijn omgeving heeft nog steeds niet de gó- wenschte oplossing gevonden voor de kabi- nets wijziging. Griekenland. De spoorwegstaking. De sLakingsbcweging heeft zich uitge- lircid tot alle Macedonische spoorwegen. De arbeiders bij dc electriciteitswerken en in verschillende andere industriën hebben lot de sympathies laking hes-loten. Turkije. De Gricksch-Turksche uitwisseling. Overeenstemming in zake de vestigingskwoslie. Turkije on Griekenland hebben heide in de Volkenbondsraadszitling van gistermor gen het advies van het Permanent Hof van Internationale Justitie in zak© de inter pretatie betreffende do uitwisseling der Turkse he en Grickscb'e bevolkingen aan vaard. Bij do regeling dezer uitwisseling was, zooals men zich herinneren zal, o.a. be paald, dat daarvan uitgesloten zouden zijn de to Gonstanlinopèl ..gv ,-: :tVcde'" Qnrkcn. Over de interprclatio van dit woord ..ge vestigd" nu ontstond verschil van meening en aan het Permanent Hqf werd advies in dezen gevraagd. Dit Hof gaf 21 Febr. j.l. als z:jn meenning te kennen, dat als „ge vestigd" moeten worden beschouwd de Grieken, die wonen Linnen de grens van de prefectuur der stad Gonstantinopel, er zijn aangekomen vóór 30 October 1918 en reeds vóór dezen datum het voornomen hebben gehad er op duurzame wijze te verblijven. In ,Grieken'and was men mot deze uitlegging onmiddellijk voldaan. Thans li ebben ook de Turken zich er mee accoord kunnen vorklaren. Marokko. De samenkomst der stammen. Do hoofden van de Djaballa-staminon zijn teruggekeerd van hun bezoek aan Abd-el-Krim te Aydir. Zij hebben thans een groote samenkomst van stammen bij eengeroepen ten einde verder over de nieuwe situatie te beraadslagen. Men gelooft, dat een campagneplan van Abd-el-Krim aan de vo'ksstammen zal worden medegedeeld en dat de oorlog te gen Spanje in een nieuw stadium zal ko men. Britsch-lndië. Het statuut van Britsch-lndië. De rapporten der commissie. De cominissio welke een onderzoek hoeft ingesteld naar do werking van de grond wetsherziening in Indië, heeft twee rap porten ingediend. Het meerderheidsrapport wijst erop, dat do grondwet nog te kort in werking is go- weest, dan dat men in staat kan zijn zich een goed gofundeerdo meening aangaando het succes er van te vormen, dóch de meer derheid is niet ovcrtu:gd, dat de consti tutie gefaald heeft. Zij dringt er op aan, do Britsche controle op dc Indische regee ring, in gevallen waarbij zuiver Indische belangen zijn betrokken, losser te maken en de wetgevende macht het recht te go- ven, resoluties van wantrouwen in de re geering in te dienen, benevens interpella ties betreffendo de regeeringspolitiek. In bet minderheidsrapport wordt ver klaard, dat met de constitutie een eerlijke proef is genomen, doch dat zij gefaald heeft. Haar rapport legt den nadruk op do noodzakelijkheid van provinciale autono mie en dringt aan op do invoering van het begmsel van verantwoordelijkheid der centrale regeering en der centrale wetge vende macht. Do minderheid beweert, dat alleen do verdwijning van het vereenigde Britsche en Indische bestuur en de vervanging daarvan door provinciale autonomie dege nen, die de regecring critiseeren, zal te vreden stellen. De m'nderhcid bepleit, dat de grondwet bepakngen moet bevatten voor den verde ren automatischen vóoruitgang, ten oindo stabiliteit in do regeering en de gunst en do medewerk'ng van het volk te verzeke ren. Zij stelt voor, deze problemen door oen'koninklijke commissie te laten onder zoekon. De Indische bladen veroordeelden een stemmig het meerderheidsrapport, uitge bracht door de commissie van onderzoek naar do bestuurshervormingen. De wetgevende vergadering te Bombaij nam zonder stemming een motie aan voor- gestold door den swarajistischen leider, tot opschorting der beraadslagingen, ten einde de aandacht te vestigen op den „hoogst onb err ed i gen den aard*' van het meerderheidsrapport. Amerika. De strijd tegen de Ku-KIux-Klan. Mevrouw Ferguson, de vrouwelijke gou verneur van Texas, heeft den strijd tegen don Ku-Klux-KIan aangebonden. Zij heeft verboden in het openbaar maskers te dra gen. BINNENLAND EERSTE KAMER. Overzicht De socialistische sprekers, de heeren mr. Mondeis en Polak, hebben een pleidooi ge- houden voor de „vrijheid" (wij verwijzen naar een driestar in dit nummer) en kwa men op tegen dc te groote bemoeienis van Geil. Staten met do. gemeentebesturen. Andere sprekers hebben nog over vele andere dingen gesproken. De Minister van Binnenlandschc Zaken on Landbouw moet een man zijn met zeer veelzijdige -belangstelling. Men heeft hem gisteren, behalve over de reeds vermelde onderwerpen aan den tand gevoeld over de overdracht van overheidszorg aan den gc- organiseerden landbouw, over het paeht- contract, de uitbreiding van cultuurgron den, liet landbouwonderwijs, do paarden- wet, den nood in Ovorijsel en Drenthe, werklozensteun, werkverschaffing^ ka- taalrechten, de uitbreiding van Haarlem liet rijkslandbouwproefstation in Gronin gen, het instituut voor plantenveredeling, den vecartsenijkimdigen dienst, ruilverka veling, en nog cenige „kleinigheden". Vandaag komt do minister zelf aan het woord. TWEEDE KAMER. Overzicht Gisteren werd voortgegaan met de be handeling van de nieuwe wet op de coöpe ratieve vereenigingen. Er viel hij de beraadslagingen over de artikelen en de amendementen al buiten gewoon wéinig belangrijks voor. Een amendement-Leeuslra, dat betrek king had op de aansprakelijkheid der leden en dat de uitsluiting der aansprakelijkheid wildo uitsluiten, bracht liet al bijzonder weinig ver. Het Averd verworpen met 50 legen 3 stemmen. In verhand met de kwestie der aanspra kelijkheid, do oenigo kAvcslio van meer al gemeene betcekenis welke bij de behande ling van het ontAverp de aandacht vroeg, stond ook nog een amendement van don heer Anient, die de bepaling Avilde zien opgenomen, dat de statuten Aan coöpera- lieA'C vereenigingen ook bepalingen moe ten bevatten omtrent Avijziging der statu ten, in het bijzonder om den leden zeker heid te geven ter zake A;an den omvang en den aard hunner aansprakelijkheid hij cvenlueele statutenwijziging. Minister Heemskerk stond zeer Avehvil- lend tegenover ditAvijzigingsvoorslel, dat ok bij de Kamer zoozeer in den smaak viel, dat het zonder hoofdelijke stemming werd aangenomen. Hiermede waren de belangrijke beslis singen genomen. De rest was van weinig of geen beteekenis. Volgende week Avorden de tweede lozing cn eindstemming gehouden. Prof. Dr. J. P. Wlbaut. Dc gemeenteraad van Amsterdam heeft dr. J. P. "Wibaut benoemd tot gewoon hoogleeraar in de Organischo Chemie aan de Gemeentelijke UniA'ersiteit, alhier. Johan Pieter "Wibaut, geboren te Middel burg, 20 Februari 1886, studeerde Aran 19041912 aan do UniA'ersiteit to Amster dam met onderbreking van eenigen tijd in 1908, in welk jaar hij zijn studiën com pleteerde aan de Leidscho Academie. Den 13en No\*embcr 1912 promoveerdo hij in Amsterdam'tot doctor in de faculteit der Wis- en Natuurkunde. Dr. Wibaut Avas reeds sedert 1 Juni 1915 privaat-docent aan onze Universiteit en lector sinds 28 Mei 1919. Do nieuw be noemde hoogleeraar is een zoon van den hoer F. M. Wibaut, wethouder to Amster dam. Prof. Dr. M. W. Woerdeman. Do gemeenteraad a'an Amsterdam heeft dr. M. W. Woerdeman, priA-aat-docent in de cel- en weefselleer, benoemd lot buiten gewoon hoogleeraar in de histologie, aan de gemeentelijke Universiteit. Martinus Willem Woerdeman werd 10 April 1892 to Zaandijk geboren. HET VÓÓRNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Ouitschlands toetreding tot den Volken-i bond. Weer een nieuwe candidaat voor het Duitsehe presidentschap, do rijksminister voor verdediging Gessier. Een belangrijk debat in een senaats-* commissie ten aanzien van de Franscho vertegenwoordiging ten Vaticane. BINNENLAND. Tweede Kamer Wettelijke regeling opnieuw van de coöperatieve vereenigingen (Kameroverzicht). Eerste Kamer Bcgrooting van bin- nenlandsche zaken en landbouw (Kamer overzicht). De twaalfde Jaarbeurs (2de blad). Door den Gemeenteraad van Amsterdam wordt bij de Eerste Kamer aangedrongen om den Zomertijd te behouden (2de blad). De middenstand en de weeldebelasting. (2de blad) Hoogheemraadschap van Rijnland. Een vergadering Het Hoogheemraadschap a'an Rijnland kwam Dinsdag in a'ereenigde vergadering hijeen. Na goedkeuring der notulen werd medo- deeling gedaan a'an don toestand van het bemalingsfonds op 1 Jan. 1925; het bleek, na eerst in 1924 34000 te zijn geweest, nu gestegen te zijn tot circa 40.000. Mcdedeeling werd gedaan van een pro cesverbaal van kasopneniing; er Avas aan wezig een bedrag van 183.398 tegen 275.000 op den 27sten Nov. 1924. Vastgesteld werden dc lijsten der sterns gerechtigdo Ingelanden van Rijnland over 1925. Aangenomen Averden 'de voorstellen van Dijkgraaf en Hoogheemraden lot verbete ring der waterinlating en uitmaling lo Gouda. Deze plannon, Avelko roet dc lo maken werken tot verbetering van do Gouavo door de provincio worden uitge voerd, zijn begroot op 550.000. Tegen dit voorstel werden door vcr-i schillende leden bezwaren gemaakt. DU. Stoop wees op de boezem verzout ing. Dh. Duynisveld wilde alleen do Avatoünlating aan den IJscl, maar geen nieuw electriscli gemaal van 2 millioen M3. aldaar en meende, in het sterke gebouw te Gouda zelf dit gemaal te plaatsen, wat beduidend minder zou kosten aan stichting en on derhoud. Dh. Los wees op hot onderhoud der nieuAVO kade a'an het inAvateringska- naal. Aan de werken hiervan wordt door de Provincie f 274.000 bijgedragen. Goegekeurd Averd verkoop van perceel Schoten A No. 351 a f3.per M2.; idein verhuring pcrceelen Katwijkschc landen voor f11,775, gerekend tegen f565 per HA. Een gCAvijzigde huurovereenkomst van do Kalwijksche Kalkzandsteenfabriek, be« treffendo onderpand, Averd aangenomen, ovenals hot aaugaan van een overeenkomst tot het afzanden der Kalwijksche landen. Subsidie Averd verleend aan do Gemeente Schoten tot een bedrag van f 150 tot liet onderhoud van den Avog van Spaarndam naar Santpoort. Aan den brugwachter der Rijnzator- woudscho brug werd een pensioen toegc- kond a'an f 315 per jaar. Aan het slot der a'ergadering vroeg Dh. Speelman naar den toestand van do go- westen Nieuwkoop en Noorden. Dh. Duy nisveld kreeg inlichtingen over do overweg to Veur der clectrischo spoorbaan en oen peilsein aan de hoofden van het gemaal a'an den Geerpolder. UIT DE OMGEVING NOOROWIJKERHOUT. Retraiteclub. In het café „De ZAvaan" vergaderden Dinsdagavond dc leden van do Retraiteclub, onderafd. van don R. K. Volksbond. Do Voorzitter, do hoer J. Lam- pe, opendo de bijeenkomst te 8 uur met den Chr. groet en verwelkomde do leden. Spr. sprak er zijn voldoening over uit, dat er zooveel aanwezig Avaren. Verder fe liciteerde hij de leden, die aan do laatst-» gehouden retraite in liet St. Clemenshuia alhier, hadden deelgenomen en bij hoopte, dat do uitwerking dier retraite aan do lo* den ten goede zou komen. Verder Averd er medegedeeld, dat voor begin 1926 weer een rcti-aito voor gehuw-i den en een a-oor ongehuwden was aange* \-raagd, en dat deze vermoedelijk in Janu-* ari zouden Avorden gehouden. Spr. spoorde de leden aan door een grote deelname de aangCA'raagde plaatsen vol te maken. Ge* tracht zal worden denzelfdcn leider to krijgen, die het a-origc jaar de retraite had

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1