slaan van bruggen enz., alles „ten mees ten
oorbaer ende ciexagie der Stede". Met de
voorbereiding van een en ander ging na
tuurlijk heel wat tijd heen wat duurt
het b.v. heden ten dage lang aleer met de
verbreeding van den Rijnsburgerwog kan
begonnen worden zoodat pas in 1615 de
nieuwe singels konden worden afgepaald.
Maar toen liet men er ook verder geen
gras over groeien.
Zoo ging het natuurlijk bij de volgende
▼ergrootingen ook weer, maar men kon
Bich de groote kosten best getroosten, wijl
immers de stad in een tijdperk van toene-
menden bloei verkeerde.
Het stadsgebied werd na 1659 in vollen
omvang beschermd door muren en wallen,
"waarin acht poorten waren aangebracht.
IBij alle poorten waren poorthuizen voor
de wachters, die 's morgens en 's avonds
voor openen en sluiten der deuren moesten
Borgen en in 't algemeen de poort moesten
bewaken en onderhouden op kosten der
•tad. Bij de Zijlpoort had men bovend'en
oen baomwachter tot het beheer van den
boom, die in den Rijn tot afsluiting diende
inet het oog op de veiligheid en de ao-
cijnsen; desgelijks bij de Vliet en bij de
Mare welke laatste boom nog zijn op
volger vindt in de "Warmondervaart nabij
Öen Rijnsburgersingelwaar hij 'e nachts
dient om het ontduiken van havengeld te
gen te gaan.
Tussohen de in verband met de aangren
zende wallen en muren ook toot verdedi
ging ingerichte en door gemakkelijk weg
ie nemen ophaalbruggen met de Singels
verbonden poorten bij de Morschpoort
'te deze toestand nog vrij duidelijk ver
bleven zich tijdens het beleg 32 torens, van
welke echter een groot aantal tengevolge
der vergrootingen in de 17e eeuw verdwe
nen. Thans hebébn we er nog alleen van
over „de toren van Oostenrijk" aan de
ÜTan van Houtkade.
De versterkingskunst in laatstgemelde
oeuw werkte veeleer met aarden bolwer
ken, waarvan in de 18e eeuw nog een veer
tiental aanwezig waren, van afstand tot
afstand uitspringend en in vredestijd bij—
Bonder geschikt tot het aanleggen van mo-
lenwerven met molens, waarvan we er nu
nog slechts 2 hebben, waarop we dan ook
Buinig zijn.
Ook legde men bij gebrek aan ter
rein op die bolwerken kerkhoven aan,
BESCHRIJVING DER PLAAT.
No. 145. Behalve de ruiten zullen wij
In het komende seizoen ook stoffen zien
toegepast van zeer modern dessin.
Ongeveer in het genre als aan deze japon
Ie zien is. Het is een bedrukte wollen
©repe wit met kleurig dessin die het
bovendeel dezer japon vormt. De sjaal is
er vast opgezet en hangt met zijn eind
naar voren af. De rok is van zwarte crepe
marocain van welke stof ook het cein
tuurtje gemaakt is, dat men even boven
jlen aanzet der twee stoffen vasthecht.
I 'Wi WL-W' V 1Wé
fcooals men ziet is het einde der sjaal nog
jrerlengd met een strook der zwarte crepe
marocain, zwart vilten hoed, brijsbeige of
roodbruine kousen en zwarte schoenen.
Patroon f 1.35.
No. 146. Een eenvoudige voorjaars-
lurk van effen en geruite stof. Voor het
lijfje neme men beige cachemir en voor
Öe rok een bruine wollen ruitstof. Daar
Idit model zeer goed kan dienen als sport-
Costuum mag de rok naar beneden een
Weinig verwijden. Van dezelfde ruitstof de
kraag-halsdoek, de strook midden over de
borst en de manchetjes. Tevens reserveere
ïnen een stuk voor de garneering van den
hoed. De ceintuur is van bruin leer met
bikkelen gesp. De bol van den hoed is
beige vilt. Schoenen bruin en kousen bij-
|>assend beige.
No. 147. Een gekleede middagjapon
fan zwarte doffe satijn. De rok is van
Toren gepliseerd, terwijl de tuniek met
teen breede volant ruim geplooid afvalt,
,Tan onderen nog verlengd met een strook
Schotsc.he zijde in bijpassende kleuren.
Dezelfde zijde ziet men als een kleine ver
wijdende volant om de polsen. Hoed
toen men in de 17e eeuw nadeel van het
begraven in en om de kerken begon te ge
voelen en het aantal dooden te groot werd.
Zoo'n kerkhof is nu nog een belemmering
om de ontworpen weg van het Huig-
straatje, aan de Langegracht, naar de te
maken brug tegenover de Maurit&straat
een behoorlijke breedte te geven; eir moe
ten ingevolge de bepalingen der Begra
feniswet nog jaren overheen gaan alvo
rens zulks afgraving van het bol
werk mag geschieden.
De oude stad telde bijna 200 straten en
stegen, doorkruist door 28 bevaarbare
grachten en een aantal kleine slooten,
welke gezamenlijk 120 meestal steenen
bruggen noodig maakten.
Aan deze grachten en wateren werd al
tijd behoorlijk de hand gehouden, waarbij
men echter uitsluitend scheen te letten op
gezondheid en nut; aan de waarde voor
het Stadsbeeld werd weinig of niet ge
dacht. Zoo werd dan ook een water, niet
langer noodig voor de scheepvaart, al gauw
gedempt als het door verontre:n:ging last
begon te geven en kosten veroorzaakte,
welke niet uit het waterverkeer te verhalen
waren.
Dit bij uitstek practische standpunt,
waarbij de schoonheid niet in aanmerking
kwam, kostte in 1604 het leven aan de
Pieterskerkgraoht, in 1633 aan de Papen-
gracht. Dat deze buurlen er mooier op ge
worden zijn, zal niemand beweren.
Het ziektejaar 1669 deed besluiten, een
aantal groote en kleine grachten te dem
pen, zooals: die bij de Vrouwenkerk; die
rond 's Gravenstein; die bij de Ark; voorts
de Marendorpsche Achtergracht (thans
Van der Werfstraat") en de Burcht
gracht, terwijl de Vollers gr acht (thans
Langebrug) werd overwelfd, evenals de
Hooigracht.
Toen kwam de demp woede tot staan
tot1924, waarin gelukkig het dempen
van de Mare kon voorkomen worden.
A.TO.
zwart, kousen roodbruin, schoenen zw'art.
Patroon 1.15.
Een gemakkelijke Rok. Tot slot geeft
de plaat nog enkele schetsen voor een rok
die gij aan de hand van bijgaande ge
gevens gemakkelijk zelf zult kunnen
maken. Neem als stof een soliede wollen
crepe marocain in donkere tint. De maten
staan op het schema in centimeters aan
gegeven. Knip voor de zekerheid het
patroon eerst even in papier, pas het dan
op u om te zien of lengte en wijdte geheel
voldoen en knip het vervolgens na in de
stof. Men lette op, dat het overslaande
voorpand een breede zoom heeft van 9 cM.
In het geheel zal men ongeveer twee meter
stof noodig hebben van 120 cM. breedte.
SCHABLOfJEEREN.
Het schabloneeren is een werkje dat
verrassende resultaten oplevert. Iedere stof
is er voor te bezigen, wat wel een van de
grootste redenen is, waarom dit werk den
laatsten tijd zooveel in trek is.
Bovendien ia het geen moeilijke arbeid
en zijn de effecten van dien aard, dat het
uiterst moeilijk lijkt en daardoor wint aan
waarde. Voor hen die echter zelf een
schablone vervaardigen, vereischt dit wel
een zekere handigheid en nauwlettendheid.
Maar daar ze in alle maten en vormen
een papje. Nu worden de uitgeknipte ge-
verkrijgbaar zijn', zullen toch de meesten
tot het koopen van zulk een werktuigje
overgaan. Men kan ze al van karton koo
pen, hetgeen weinig kostbaar is.
De koperen en zinken exemplaren zijn
meer geschikt voor de geheel-ingewijden.
Om te beginnen legt men de kartonnen
schablone op de te beschilderen stof, nadat
men de olieverf eerst heeft aangemaakt tot
deelten met een dikke penseel met korten
steel geverfd. Men maakt de beweging van
boven naar beneden-gaande en houdt het
TUINIEREN ZONDER ZON.
Tuinieren zonder zon licht is even on
mogelijk als sneeuwballen zonder sneeuw,
maar zonder zon wil in dit geval zeggen:
zonder zonnestralen.
Uiteraard hebben we in onze stadstui
nen evenveel hoekjes, waar de zon niet
komt, als waar ze wel kan komen, en, daar
de meeste planten en boomen zonnekinde
ren zijn, en de keuze uit de schaduwplan-
ten niet zoo bijster groot is, ziet men van
die schaduwtuinen meestal niet veel te
recht komen.
Toch is er van zulke beschaduwde plek
jes ook nog wel wat te maken, mits de
planten nog zorgvuldiger gekozen worden
dan in een gewoon geval en mits men voor
een doelmatige grondbewerking zorgt.
Op plaatsen, waar de zon haar gunstige
werking niet kan uitoefenen, is de grond
meestal zuur en dus zal een extra kalkbe-
mesting meestal wel aan te raden z;jn.
Hier tegenover staat weer, dat de scha-
duwminnende pl anten mees tall ook een
grondsoort prefereeren, die een weinig aan
den zuren kant is.
Een beschaduwde tuin is natuurlijk een
tuin, waar geen zon kan komen, maar de
oorzaak daarvan kan van verschillenden
aard zijn. Het is n.l. voor de planten niet
hetzelfde, of ze in de schaduw van muren
of schuttingen slaan of onder het lommer
van groote boomen. Muren geven in den
zomer bij een regenbui geen drup water
en boomen wel en juist dit drupwater is
voor heel veel planten zeer verderfelijk,
terwijl die boomen ook voedsel uit den
grond halen. Ze zijn dus voor de planten
die er onder staan dubbel nadeelig.
„Natura art s magisfra, de natuur is de
leermeesteres van de kunst", dus behoeven
we in de natuur slechts rond te zien, om
te weten te komen, welke planten zidh in
de schaduw het beste thuis gevoelen.
Zoo vinden we dan in de eerste plaats, in
de schaduw van dichte bosschen, vele va
penseel loodrecht. Dus niet heen en weer
verven doch één zelfde beweging maken.
Zorg er vooral goed voor de schablone
niet te verschuiven, dan zult ge zien welk
een aardig resultaat ge bereikt hebt.
Allerlei artikelen, die tot versiering van
uw interieur dienen, zooals kussens, kleed
jes, schoorsteenmantelkleeden, tafelloopers,
lampekappen, gordijnen, enz. kunt ge tot
ware kunstwerkjes maken.
ANNIE M. M.
DE VROUW IN DE KEU"EN.
Is het mij altijd een genoegen ge
achte lezeressen een uurtje met u ge
zellig in de keuken door te brengen, deze
bijeenkomst is mij al bijzonder aan
genaam, omdat ik u beloofd heb, dat ik
het nog eens zou hebben over visch.
Nu zullen velen" uwer veronderstellen,
dat ik dit consumptie-artikel juist geko
zen heb omdat wij Katholieken nu in den
Vastentijd zijn, en toch, dames, is deze
veronderstelling geheel onjuist. Dat ik u
nu gaarne over visch spreek heeft een
zuiver gastronomische bedoeling.
Een goede spijsvertering wordt be
werkt door het goed geproportionneerd
aanwezig zijn van maagzuur. Dit laat
ste moeten wij zelf in de hand werken
door ons voedsel zoo te kiezen, dat het
maagzuur op peil blijft.
Als wij nu, in het begin van het jaar,
wanneer onze bloedsomloop het traagst
is, willen bewerken, dat hij toch goed ge
regeld zij, dat wil zeggep: gezond, dan
moeten wij op de eerste plaats zorgen,
dat wij voedsel innemen, hetwelk veel
eiwit en aschdeelen bevat, maar, let wel
op, deze voedingsdeelen zullen bij onzen
tragen bloedsomloop, juist in dezen tijd
van het Jaar, meer kwaad doen dan goed,
indien wij niet te gelijkertijd zorg dragen
dat er in ons voedsel met eiwit en asch
deelen ook een goede hoeveelheid phos-
phordeelen aanwezig is.
rensoorten, die aan het bosch zulk een
eigenaardig cachet kunnen geven en de Po
ly podium vuigare ziet men wel (veel zelfs)
midden in de kroon van knotwilgen. Ook
de grondsoort kunnen we op die manier te
weten komen; boschgrond ia natuurlijk
bladgrond en bladgrond en turfmolm zijn
zeer na in de familie. In werkelijkheid
groeien de meeste varensoorten dan ook
uitstekend in turfmolm.
Het bosch anemoontje de naam ver
telt het ons al hoort eveneens In de
schaduw, maar meer in de schaduw van
looflboomen eiken, beuken enz. dus
niet onder denDen en siparren; ze bloeien
nu bijna reeds en zijn schitterend door
htm eenvoud. Op dezelfde plaats kunnen
we vinden: 't leverbloempje, (Hepatica tri
loba) met mooie lila-blauwe bloempjes,
vervolgens sneeuwklokjes, sleutelbloemen
(Primula veris) en ook de Kerstroos (Hel-
leborus niger) houdt wel van een weinig
schaduw.
Uit den fruittuin zijn niet veel schaduw-
planten te noemen, a31een de aardbei, de
morel en de roode aalbessen doen het nog
wel op weinig beschaduwde plaatsen.
De reeds genoemde bloeanen zijn alle
laagblijvend en om een tuintje aan te leg
gen hebben we daar nog niet genoeg aan
('t zijn ook alle voorjaarsbloeisters), dus
moeten we de hulp inroepen van heesters.
De Rhododendrons doen het over 't al
gemeen (er zijn enkele honderden soorten)
'in de schaduw goed,-de Klimop (Hcdera)
doet het best, ook de Kamperfoeli, de
sneeuwbes (Symphoricarpus racemosa),
de Ribes alpinum, de Aucuba enz. Ten
sflotte kan men het nog probeeren met
Taxus, Hydrangea en Berberis aquifolia.
Bij dit lijstje kunnen we nog eenig©
vroegWoe:ende in 't wild groeiende planten
noemen, die, al z:jn ze „wild", toch zeer
mooi zijn-, denken we slechts aan het
speenkruid (F;caria ranunculoides) met
schitterende gele bloempjes (bloeit nu
reeds) en aan het pijpkruid, dat men aan
de zoom van ieder bosch dn massa aan
treft.
Zoo ziet men, de keuze is niet zoo groot
als voor een gewonen tuin, maar met
eenig overleg kan men er even goed plei-
zier van hebben als van een zeur ijken
tuin. Men doet echter verstandig er geen
gras te zaaien, want dat geeft niets dan
ergernis. In plaats van gras late men
klimop over den grond kruipen of m
plante er „hoe-langer-hoe-liever" (s-f^
fraga^ umbrosa) of „lieve-vrouwe-b^
Met groentesoorten behoeft men in 2J
ke tuinen niet te beginnen, want uil»
zond er d zuring (een oude maar niet zS
gewilde groentesoort) is ons-geen artS
uit den moestuin*bekend, dat in de scha!
duw zou willen groeien. V. H
BLOEMEN VOOR BALC0NS EN
VERANDA'S.
Het is nu de tijd om de bloembakken
voor de balkons en de vensterbanken j.
orde te brengen. Ze moeten goed gereinU
worden en dan van binnen gemenied 1
van buiten geverfd.
Zijn de bakken gereed dan legt men, J
schrijft de heer Van Laren in het Hbld. ot
de loozingsgaten in den bodem, voor 'des
afvoer van het overtollige gietwater, eeni.
ge platte potscherven, en vult vervolgeni
de bakken geheel met versche bladaardl
vermengd met -wat ouden stalmest
zand, welk mengsel lichtelijk wordt aar-
gedrukt. Dan zijn de bakken gereed om 3
planten in te kweeken.
Maar nu komt de vraag: Wat zullen «f
er in kweeken?
Men kan er plantjes in zetten, gcraninJ
bijv., maar we kunnen ook zaadbloell
zaaien. Zijn de bakken klein, dan doet nJ
verstandig slechts één of enkele sooïlf
uit te zaaien, bijv. slaapmutsjes of 0.J
kers.
Het beste arrangement krijgt men dog
de hangplanten in één rij langs den vo©
rand van den bak te zaaien, en dan late
zooveel der opgekomen plantjes weg te ut
men, dat de blijvende in die rij een ondeti
lingen afstand hebben van 15 c.M.
Langs den .achterrand van den bak zad
ge een paar dagbloemen, pronkerwten, b
narie-kers-planten of van elke soort
of twee, en dunt later op 30 c. M. onderlij
gen afstand uit.
Tussclien de beide rijen in zaait ge
kele der eerstgenoemde eenjarige soorte
waarvan ge later ook weer zoovele ders
gekomen plantjes uittrekt, dat de blijve
de 20 25 c.M. uit elkander staan. II
ruime stand is noodig, willen de plant
zich behoorlijk kunnen ontwikkelen
mild bloeien.
haar weg naar het Zuiden, tot bij i
Noorcl-Afrikaansche kusten, alwaar i
kuit schiet. Dan neemt zij haar weg ten
door den tegenstroom, die loopt door i
territoriale wateren van Engeland i
Schotland en schiet deels door de Iersd
zee en deels tusschen Ierland en IJsk
zoo in de strooming der Deensche wat
ren en de Oostzee. Vandaar dat de via
die langs de Engelsche kusten en io
Deensche wateren en Oostzee gevaar
wordt, veel zwaarder, maar ook veel sli
per en wateriger is: oud en minderwaï
dig. Dit verklaart ook, dat hoewel Eaj
land en Duitschland een groote hoeve
heid visch aan de markt brengen, f
Hollandsche visch bij duizende Kil
naar bet buitenland wordt uitgevoerd
L. G. BOL
NUTTIGE WENKEN VOOR DE
HinsMnuwjo
Vlekken in waschgoed door lang liggi
veroorzaakt.
Wanneer door vocht of te lang in
kast blijven liggen, in waschgoed donl
grijze spikkels te voorschijn komen, die
bij het wasschen niet uitgaan, neme i
een lepel salmiak en drie lepels water
vermengt dit goed. Dan bevochtige meij
plekken waarop zich de vlekjes bevit!
met deze oplossing, en hangt het goed
de buitenlucht. Daarna wascht men
stukken uit en ge zult geen spoor meer
vlekken zien.
S c h r o e i-v 1 e k k e n veroorzaakt i
b.v, een te heet strijkijzer, verwijderei
uit het waschgoed door de geschrei
plaatsen te bestrijken met in water oi
loste borax. Daarna strijke men met
lauw ijzer de plek droog.
Percament-papier. Gew
schrijfpapier kan men luchtdicht ma
door het te bestrijken met gomwatej
eiwit, dit is een eenvoudige en niet
bare wijze. Percament, dat in den hal
is, is niet beter, maar wel duurder.
PATRONEN MAAR MAAT,
Papieren patronen op maat gema
kunnen besteld worden onder toezend
of bijvoeging van het bepaalde bed
plus 15 cent porto, aan het Comptoir
Patrons, Molenstraat 48 B, Den Haag.
maten op te geven volgens onderst®
teekening.
Uit het bovenstaande volgt nu van
zelf dames, dat wij, om in dit jaargetijde
en een gezonde spijsvertering en een ge
zonden bloedsomloop te bevorderen, ons
van dat voedsel moeten bedienen, waar
bovengenoemde bestanddeelen goed ver7
tegenwoordigd zijn. En dat is visch I Al
gebruikten wij voor ons voedsel nooit
vleesch maar altijd visch en groenten,
wij zouden er kerngezond bij blijven. Ten
bewijze wil ik u even percentsgewijze de
voedingsdeelen opnoemen van visch tegen
over die van vleesch, waaraan wij in de
zen tijd van vertraagden bloedsomloop 't
meeste behoefte aan hebben.
Vleesch: 20 pCt. eiwit, 4 pCt. vetdeelen,
0 pCt. aschdeelen, 1 pCt. phosphordeelen.
Visch: 17 pGt.^ eiwit, 2 pCt. vetdeelen,
2 pet. aschdeelen, 15 pet. phosphordee
len.
W
ay-
Hieruit volgt vanzelf dat een overvloe
dig gebruik van vleesch, bij gemis aan
asch en phosphordeelen, storend moet
werken op onze spijsvertering en bloeds
omloop, terwijl bet gebruik van visch,
juist om het aanwezig zijn van veel
phosphordeelen, hij een goede hoeveel
heid eiwit en vetdeelen, ten zeerste is aan
te bevelen."
Als wij nu wat dieper willen indenken,
dan moeten wij toch de wijsheid bewon
deren van de Roomsch Katholieke Kerk,
die haar kinderen onthouding van het
gebruik 'van vleesch voorschrijft, juist in
dien tijd, dat "wij er het gemakkelijkste
buiten kunnen, zoodat zij als een goede
Moeder, ook rekening houdt met de ge
zondheid harer kinderen.
Laat ons tot besluit nu eens de vraag
behandelen, waarom het komt, dat de
Hollandsche visch van betere kwaliteit is
dan b.v. Duitsche of Engelsche.
De oplossing dezer vraag kan men in
het volgende samenvatten: De jonge
visch, die - volwassen is, komt uit het
Noorden, neemt haar weg langs onze
territoriale wateren, die voor visch zeer
voedende bestanddeelen bevatten (van
daar haar betere kwaliteit) en vervolgt
