e Eeidóobo, (Bou/ca/nt DONDERDAG 5 MAART 1925 16e Jaargang. No. 4885 (ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling or Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal, onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, toco per post I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abcmné'a ver- igbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 vt. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 K POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. - Kleine^ advertentlën. van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en very huur, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat uit twee idea Daar en hier. [n de Fransche Kamer is verleden week i de orde gekomen een Communistisch endement op de Oorlogsbegrooting, dat oede de legersterkte te verminderen, en van 607 0000 op 500.000 man, n.l. de ersterkte van vóór den oorlog, loowel door de Regeering als door ver diende leden der Kamer werd tegen amendement aangevoerd, dat vermin- ng van de legersterkte de veiligheid Frankrijk in gevaar zou brengen. Vol- i den sociaal-democraat Paul Bon- ri zou de voorgestelde vermindering dadelijk zeer ernstig gevaar opleveren, et amendement werd met groote meer heid verworpen evena's een ander jndement, dat strekte om het aantal eieren te beperken tot 28000 in plaats lot 32.000. Heen de communisten "stemden voor. lijkt, dat in Frankrijk de sociaaJ-de- raten wel eenigszins anders doen, zij hier, in Nederland, praten; dat «hen de daden ginds en die woorden r wel eenig verschil bestaat. Blijkt, dat in Frankrijk de sociaal- locraten opj de veiligheid van het land s stellen en er van overtu'gd zijn. dat rvoor een behoorlijke weermacht ver- t is; hier zeggen zij, dat er onlwape- moet komen. Iet Volle" is handig in het geven van laringen voor dergelijke tegenstellin- Waarschijn'ijk weet het ook wel uit Egen, dat de houd'ng der Fransche so- -democraten volmaakt overeenstemt die der Nederlandsche! BUITENLAND I De Veiligheidskwestie. Herriot en Chamberlain. a.s. onderhoud te Parijs. ans wordt officieel meegedeeld, dat iberlain Zaterdagnamiddag te Pa- zal aankomen, en zijn reis naar Ge- zal onderbreken, om met Herriot de verschillende vraagstukken der nationale politiek te spreken, programma voor dit onderhoud is esteld tusschen Herriot en lord e, den Engelschen gezant te Parijs, program is zeer uitgebreid; zoodat lezoek van Chamberlain misschien duren dan eerst gedacht was. lgens de Parijsche bladen is het be- van den raad van gezanten, om het )rt der commissie van centrale en de faling van het comité van Versailles laatstgenoemd comité terug te zen- uitsluitend genomen, teneinde niet iit te loopen op den uitslag van liet houd tusschen Herriot en Chamber- de „Matin" resumeert Sauerwein het amma, dat Chamberlain en Herriot in onderhoud op Zaterdag zullen be den, in de volgende punten: de militaire autoriteiten zijn het er eens, dat Duitschland niet ontwa- en dat er nog de organisatie voor root leger bestaat; Duitschland heeft een garantiever- met scheidsrechterlijke beslissing esteldbet wil echter het Poolscbe pluk niet in dit garantieverdrag op- i) waardoor bet consequent de poli door tzet, door Stresemann neorge- in zijn nota's van verleden jaar Sep- r en December, waarbij hij voor het den van Duitschland in den volken een voorbehoud beeft gemaakt, voor 6j dat betrekking heeft op den we- 5rig te verleenen steun aan aange- i naties. tackland weigert dus troepen voor ^door te laten, indien dit land door zou worden aangevallen, geland verklaart zich bereid, nik grootere waarborgen vóór zijn leid te verschaffen. Kolen en de staten van midden en 'iropa twijfelen aan do oprecht- van Duitschland en verlangen daar- a' men tot het protocol van Genève ■mgkeeren. Hel veiligheidspact. 'ening van Zuid-Af r ik a. Kaapstad wordt gemeld, dat het S m betwijfelen valt, of Zuid-Afri- zal vereenigen met een veiligheids msseheii Groot-Brittannië, Frank- Delgië. Het verzoek om een der- adhaesie zou een ernstige 'crisis in ïJt toweeS kimnen hrengon met eving van den ouden rassen- ho^-CT11?:1011 *3 noc^ ^et Engelsche Dollandsch-sprekende deel der EinJ? ^'ertlügd, dat een dergelijk uo Britsche veiligheid noódig WMwinc^°.ok te weinig afweet van r. f u^sche nalatigheden in °atwapeningshepalingen. Ex-Kanselier Dr. Seipel over den Vredestoestand. Zijn denkbeeld over den Volkenbond. Hoe hij zich Europa's vernieuwing denkt. die den volkenbond met be- Te Keulen heeft de ex-kanselier van Oostenrijk, Mgr. dr. Seipel, die op 't oogenblik in ons land vertoeft, in do zaal der „BürgergeseULsohaft" op uitnood'ging van de Vereeniging van Katholieke acade mici een rede gehouden. Daarin zeide de vroegere bondskanselier in hoofdzaak het volgende: „Wij zouden de veranderingen in Euro pa, die wij meegemaakt hebben, niet vol komen hegrijpen, wanneer wij ze slechts als een gevolg van den afloop van den oorlog beschouwden. Heeft de oorlog de staatsgrenzen veran derd, zoo wijzigde de revolutie meesten tijds den staatsvorm. Naar het uiterlijk beschouwd, beston den er naast elkaar monarchieën en re publieken, doch in werkelijkheid bijna zooveel staatsvormen als stalen. De veelvuldigheid der staatsvormen is op zichzelf het eenige verstandige. De grondwet en daarmede <1© staatsvorm moet ais een kleed het volk worden aange meten. Dit kleed moet passen volgens den aard, de geschiedenis, den ontwikkelings graad der bevolking. Zoo werd liet oude Europa van vóór den oorlog in een nieuw herschapen. Maar het onderg ng ook verandering door de groepeering der mogendheden, in meer of minder vaste bondgenootschappen, of ententen, die het evenwicht der krach ten en daardoor den vrede wilden verzeke ren. Het is intusschen zeker waar, dat der gelijke hondgenootschappen, al mogen ze ook met volkomen vredelievende bedoelin gen gesloten zijn, toch ook een oorlogsge vaar hel eekenen. Het nieuwe Europa kent de zorgen om het evenwicht der krachten niet meer. Het gaat thans om de hegemonie en de bondge nootschappen in het nieuwe Europa zijn vooral er op gericht, de hegemonie der overwinnaars in den wereldoorlog te ver zekeren en in afzienbaren tijd niet meer een meded:nger om de hegemonie te la ten oprijzen. Een vervangingsmiddel voor alle staten- groepecringeu en bondgenootschappen moet in de toekomst de volkenhond zijn. Of de tegenwoordige volkenhond een blij vende aanwinst voor de menschhoid met een eigen levenskracht in zich zal zijn, zullen wij eerst zien, wanneer do groote gapingen, die hij nog vertoont, zijn aan- .gevuld. Op de gebreken van den door de vredesverdragen in het leven geroepen toe stand, die zich overal doen gelden, steeds weer de aandacht te vestigen en een sa menwerking van allen te organlsecren, moest eigenlijk één der koofdwerkzaaoi- heden van den volkenbond zijn. Dat het tegenwoord ge Europa nog onaf is, ligt voor de hand. Hoe zal het echter hervormd en vernieuwd worden? De meeningen daarover loopen natuurlijk zeer ver uiteen. Sommigen wenschen her stel van het oude Europa, misschien met enkele veranderingen, zoowel wat de gren zen, als wat de inwendige struotuur der staten aangaat. Ik zeg openlijk, dat ik dit niet voor den juisten weg tot vernieuwing houd. Waar is, dat wij in de politiek geen.he tero leermeesteres hebben dan de gesciiie- den's; dat alle politieke constucties tot verval gedoemd zijn, wanneer zij tegen de waarheden, welke de geschiedenis leert, indruischen. Maar de geschiedenis eerbiedigen en uit haar leeren, kan niet heteekenen, dat tot el'ken prijs het Qude weer hersteld moet worden. Anderen meenon, dat in 't nieuwe Europa door betrekkelijk geringe verbeteringen van den tegenwoordigen toestand zou kun nen geschapen worden: een verbeterde en meer gelijkmatige bescherming der min^- derheden in alle Europeesche staten, op heffing der verkeersbeperkingen, voldoen de beveiliging tegen nieuwe verstoringen van den vrede, en zelfs verbeteringen aan deze of gene grens, die onbetwijfelbaar „onnatuurlijk^ wordt bevonden. Ik geloof, dat de makers van het ver drag van Versailles zich zoo ongeveer de ontwikkeling van den toestand hebben ge dacht. Zeker hebben ook zij niet geloofd, dat hun werk volmaakt is. Zij hebben daarom reeds in de verdragen clausules Duitschland. EBERTS BEGRAFENIS. Een indrukwekkende plechtigheid. Reusachtige belangstelling. Gistermiddag vulde een reusachtige menschenmenigte do straten van Berlijn. Te midden van het drukke verkeer lag de regeeringswijk, door een dubbele cordon van politie-agenten afgesloten, als een eiland. Voor het rouwhuis in de Wilhelm- strasse waren de groote pilaren met groen en rouwfloers bekleed. Om twee uur namiddag rukken de troepen aan; voorop gaat de ruiterij, daarachter de infanterie en marine-soldaten en ten opgenomen, voegdheden tot het aanbrengen van wijzi gingen toerusten. Zoo lang de verdragen zelf nog in ge vaar schijnen te verkeeren, zoo lang zich niet hij allen de overtuiging gevestigd heeft, dat zij in hoofdzaak tenm:nste toch op een definitieven grondslag steunen, wordt er nog heel star aan hen vastgekou- Later zal men ruimer kunnen denken, later zullen de verdragen*, elastisch er kun nen worden uitgelegd. Wie langs den zooeven geschetsten weg tot de vernieuwing van Europa hoopt te komen, moet den tegen woordigen toestand al minstens in zijn grondslagen aLs houd baar beschouwen. Wie dat niet doet, moet radicale veranderingen verlangen. De bestaande twijfels betreffen echter hoofdzakel jk twee punten. Ten eerste de vraag, of er in afzienbaren tijd een zoo ver-gaande verplaatsing der economische en poliFeke belangen valt te verwachten, dat, ondanks hét uiteenvallen van midden- Europa in zoo vele afzonderlijke staten, er weder grootere economische gebieden kunnen ontstaan, zonder welke niet al'een do volkseconomie der jonge staten tot lou ter vegetceren veroordeeld wordt, maar ook de wereldeconomie in haar ontwikke ling zou belemmerd zijn? En ten tweede de vraag: hoe zal het met Rusland gaan? Zal de tegenwoordige orde in Europa zoo lang stand houden, tot Rus land weer één zal zijn geworden met de overige wereld? De Russ'scke kwes'io is mij te groot. De raadsels zijn te talrijk, dan dat ik lang daarbij zou kunnen verwijlen. Er zal ons niets anders overblijven dan te wachten; al te lang zal dit niet kunnen duren. Het hoofdprobleem is dat, hetwelk op de eerste plaats genoemd woix'Bij den nau- wen samenhang, die tusseh.m politiek en economie bestaat, is mee overwegend het ""getal dergenen, die niet gelooven aan de mogelijkheid van economische unies, welke niet vroeg of laat politieke gevolgen moeten hebben. Daarom wordt van de eene zijde, al naar gelang haar bijzondere politieke en eco nomische geaardheid is, aansluiting eener Donau-federatie, de stichting van Ver- eonigde Staten van midden-Europa, of van een pan-Europeeschen bond gepropageerd. Van de andere zijde wordt tegenover alle strevingen, die, ook zonder politieke bij bedoelingen, op. de opheffing der economi sche isoleering gericht zijn, een harnek- k:g „neen" gesteld, wijl men niet gelooft, dat politieke nevenbedoelingen kunnen ontbreken. Ik voor mij geloof, dat economisch ge bied en staat elkaar niet altijd dekken moeten. Ik geloof, dat in bijzondere om standigheden de uitlegging der verschil lende machtsgebieden, waarvan we uit ge woonte meen,en, dait ze in den staat ver- eenigd moesten zijn, de zekerste en m:s- scliien dé eenigo weg is om uit een anders onoplosbaar schijnenden warboel te gera ken. Mijn oude overtuiging is thans nog ver sterkt, dat natie en staat twee zelfstandi ge vormen zijn van menschelijk gemeen schapsleven, die beide het beste zich ont wikkelen, hoe meer de staat van het na tionale leven vervuld is en hoe meer de natie door een haar passenden staat ge- gestemd wordt. Hetzelfde beweer ik van staat en econo mie. Den staat in nationaal en tegelijk in economisch opzicht zijn grenzen geven, gaat niet. De van nationaal standpunt zoo onvol komen poging Europa in nationale sta ten te verdeelen, heeft de ernstigste eco nomische gevolgen gehad. Ho natie dwingen, z:ch tot een door geo grafische factoren bepaald economisch ge bied te beperken, of de economie binnen de nationale grenzen terug te dringen, iis daar waar de moeilijkheden niet in den loop der geschiedenis vanzelf overwonnen zijn, gruwzaam. De staat mag, wil hij zijn eigen burgers niet tot vijandeu hebben, geen Procrustes bed zijn. Ik weet, dat itk met deze doctri nes nog een roepende in do woestijn ben. Welnu, ik wil dan toch tenminste een roepende zijn." slotte de artillerie mot geschut. Tusschen twee en drie uur komen de autoriteiten aan, die de rouwplechtigheid zullen hij wonen. Eerst do diplomaten in hun met goud versierde uniformen, daarna de mi nisters en ten slotte Rijkskanselier Lu ther met den voormaligen minister van Buitenlandsche Zaken, dr. Rosen. Spoe dig daarop verschijnen de vliegers, die hoog hoven het huis van den president cirkelen, een laatsten groet brengende aan den overledene. Even voor 4 uur be gint de parade der troepen, waarover generaal Sicht, de commandnt van Ber lijn, liet bevel voert. Dof weerklinken do trommels; de muziek speelt de „Presen- tiermarsch"; op het oogenblik dat voor het portaal de met den vlag van den Rijkspresidont gedekte kist op den cata- falk-wagen wordt geplaatst, houdt de mu ziek plotseling op. De rouwkoets zet zich in beweging. In het sterfhuis. Inmiddels had in het sterfhuis de rouwplechtigheid plaats gehad. In tegenwoordigheid van de rijksminis ters, de presidenten der verschillende Duitsche landen, het corps diplomatique en de familie van den overleden rijkspre sident herdacht daar Rijkskanselier dr. Luther den doode in warme bewoordin gen en bracht hij aan mevr. Ebert den dank van het vaderland voor den arbeid aan de zijde van haar echtgenoot. Na de rede van den Rijkskanselier zingt het koor der Staatsopera de Moor- sche treurmuziek van Mozart. Dan wordt de kist op den wagen geplaatst, welke door zes paarden getrokken wordt. Onder dof tromgerommel zetten de troepen zich in beweging. Achter den lijkwagen gaat de zoon van den president; daarna volgen de ministers, met den opperbevelhebber van Leger en Vloot, von Seeckt, en zijn staf. In den langen stoet volgen de overige deelnemers door de Wilhelmstrasse langs Unter den Linden naar de Brandenburger Tor. Vóór den Rijksdag. In de wandelgangen van den Rijksdag zijn intusschen de afgevaardigden met den voorzittor Loebe, de leden van de rijks- regeeriug en den rijksraad, de vertegen woordigers van den economischen rijks raad en de afgevaardigden van den Prui- sischen Landdag bijeengekomen. Even over hallvijf openen zich de groote vleugeldeuren naar de Könings- strasse en de aanwezigen begeven zich naar buiten. De lijkwagen houdt stil, langs de trap hebben zich mans.chappen der Schupo opgesteld. Het plein ligt bijna geheel verlaten, maar verderop staat een onafzienbare menigte, die kop aan kop staat tot aan de Kroll-opera. De voorzitter van den Rijksdag, Loebe, herinnert aan het historische oogenblik, waarop Ebert door de Nationale Vergade ring gekozen werd tot eersten president van (lo Duitsche republiek. Hij gewaagt van het voorbeeld van trouw aan de ré publiek, dat Ebert steeds gegeven heeft. Een krans van den Rijksdag wordt aan de baar bevestigd. Dan zet de stoet zich onder dof tromgeroffel in beweging. Hij gaat langs do eerewachten der studen- corpsen, die den vaandelgroet brengen. Voor den tuin van het huis van den Rijks president, waar vaandeldragers van do Reichsbanner Schwarz-Rot-Gold in de Budapesler strasse zich hadden opgesteld, houdt men eenige seconden stil, een laat ste groet aan de plaats, waar Ebert zoove le jaren heeft gewerkt. Vóór het station In liet met zwart en dennenloof ver sierde portaal van het station wordt do kist op den hoogen zwarten catafalk ge plaatst. Rechts en links laaien uit groote offerbekkens roode vlammen op,-die het plein met wierook vervullen. Terwijl de deelnemers aan den stoet met ontbloot hoofd langs da kist defileeren, speelt de kapel der Schupo treurmarschen. Het voorbijtrekken der menigte duurt meer dan een uur. Daarna wordt de kist 't station binnen gedragen, waar een goederenwagen ge reed staat om het stoffelijke overschot van den president naar Heidelberg te brengen. De weduwe gaat in den haar ter beschikking gestelden salonwagen, gevolgd door hare kinderen, den president van den Rijksdag, den Rijkskanselier, de ove rige ministers en de door de familie voor de begrafenis te Heidelberg uitgenoodig- de personen. Om 6 uur 35 min. vertrekt de trein van de Postdamer Bahnhof. Ongevallen in het gedrang. Ten gevolge van het groote gedrang heb ben voornamelijk in de omgeving van do Potsdamer Platz en het Rijksgebouw tal rijke ongevallen plaats gehad. Volgens de rapporten van do verschillende ambulan ces en Roode Kruisbrigadcs liepen onge veer 1000 personen verwondingen op of werden plotseling onwel. Do verwondingen waren grootendeels van lichten aard; een aantal ernstig gewonden met arm- en beenbreuken moest naar het ziekenhuis of hun woning worden gebracht. Engeland. De toestand in Bengalen. Do onder-koning naar Engeland. Lord Birkenhead, de Britsche staats secretaris voor Indië, heeft den onderko ning van Britsch-Indië lord Reading uit- genoodigd om in April met. verlof naar Engeland te komen. Mondeling overleg wordt noodzakelijk geacht, in verhand met de ontwikkeling der gebeurtenissen in Bengalen, wat thans het onrustigste deel HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Een rede van den ex-kanselier van Oos« tenrijk mgr. Seipel te Keulen. De begrafenis van president Ebert. Een indrukwekkende plechtigheid. Verscheide ne kleine ongevallen in het gedrang. In Turkije heeft Ismet Pasja een nieuw kabinet gevormd. Terugkeer tot de politiek van de sterke hand. Inaugurale rede van president Coolidgv te Washington. BINNENLAND Behandeling van de Psychopathen- wetsontwerpen. (Kameroverzicht.) Algemeene beschouwingen over d. Staatsbegrooting 1925. (Kameroverzicht.) De Christ.-Hist. candidaten voor de a.s. Kamerverkiezingen. De Koningin gaat op den 26sten dezer naar de Bloemententoonstelling te Heem stede. (Land- en tuinbouw.) van Indië is. In een Vrijdag gepubliceerd witboek worden de volgende woorden van lord Reading aangehaald: „Ik ben echter overtuigd, dat de voorbereidingen en da plannen voor misdadige aanslagen zich op zoo gevaarlijke wijze hebben ontwik keld, dat het noodzakelijk is, onmiddellijk voorzorgsmaatregelen te nemen. De verkiezingen, welke tegen het eind van 1923 in Bengalen werden gehouden, leverden een Swarajistiscke meerderheid op en lord Lytton bood den Swaraj is ten aan een regeoring to vormen. Zij woiger- den, doch hebben sindsdien aanhoudend obstructie gevoerd in den raad. In Augus tus weigerden zij gelden toe te staan voor de salarieering der ministers. Be gouverneur-generaal van Bengalen' heeft gisteren in een rede, gehouden bij de opening van do begrootingszitting van den raad, een beroep op de Swarajisten gedaan om hun houding te wijzigen. Men gelooft thans, dat de Swarajiston do onafhankelijken willen helpen een ka binet te vormen. De Singapore-basis. Uit Singapore wordt geseind: liet tor- rein voor de vlootbasis is voor 1.250.000 dollars aangekocht. Turkije. Een nieuw Kabinet. Ismet Pasja premier. Naar uit Angora gemeld wordt, hcofï Ismet Pasja een nieuw kabinet gevormd. De val van het kabinet Felhi Bey is ver oorzaakt door de persoonlijke interventio van Moestafa Kemal Pasja. De regeorings partijen hebben in den nacht van Maan dag op Dinsdag beraadslaagd over do door Fethi Bey gevolgde politiek. Men be sloot na langdurige debatten weer tot do politiek van de sterke hand terug te kee- ren, waarop Fethi Bey aftrad. Teven» werd toen besloten Isniet Pasja te verzoe ken aan het hoofd der regeering te treden ten einde een krachtiger politiek te vol gen. Amerika. Een inaugurale rede van Coolidge. Coolidge volgt zich zelf op Zooals men weet, is president Coolidgo eeni-mn tijd geleden herkozen als presi dent van de Vcrcenigde Staten. Gisteren is hij officieel het tweede gedeelte van zijn ambtstijd ingegaan met het uitspreken van een inaugurale rede en het afleggen van den eed. Staande op een eenvoudige versierde verhooging bij den oostelijken ingang var- het Capitool te Washington hield Coolid ge zijn rede. Hij schonk aan de buitenlandsche et binnenlandsche problemen vrijwel even veel aandacht en verbond zichzelf en 'i land tot vermindering der belastingen binnenslands en tot handhaving van den vrede buitenslands, door wederzijdscho goede verstandhouding met alle volken der aarde. Aangaande de bewapening van Amerika zeide hij: „Ons land heeft slechts vredelievend® bedoelineen ten opzichte van do ge hoela aarde, doch het behoort een dergelijke militaire macht in stand te houden als overeenkomt met de waardigheid en de veiligheid van een groot volk. Dit behoort een evenwichtige macht te zijn, modern uitgerust en in staat tot verdediging zoo ter zee als ter land, onder den zeespie gel als ook in de lucht, doch hierbij moet zóó te werk worden gegaan, dat do ge heele wereld in die macht niet een be dreiging, doch een werktuig van veilig heid en vrede ziet."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1