I aBONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling I Voor leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal 16e Jaargang. VRIJDAG 20 FEBRUARI 1925 No. 4874 ,5)e Seicbclic (Bou/zo/nt E nnra Aeenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Kauco per poat 2.95 per kwartaal U i Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver- C;gbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- Etbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïlliistreerd 'M 9 Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentlën 30 cent per regelt Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. n Kleine advertentlën, van ten hóógste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en var- huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit drie I bladen. De weelde-productie. De economie is onderscheiden maar niet gescheiden van de moraal. Oeconomie zonder moraal leidt de sa menleving ten verderve. I In het individu is zulks evenzeer waar I ie nemen als in de maatschappij. I Het individu zonder moraal houdt er l'op na de economie van; „Als de dubbeltjes I maar rollen", „Ik mag met m ij n geld doen Iyat ik wil" en dergelijke. I En op zulk soort machtspreuken en le- ■vensbesckouwingen is ten slotte ook in de I maatschappij de oeconomie zonder mo- I raai gebaseerd. I Onlangs is een boek verschenen van den I Wamden dr. J. JJde, getiteld: „Das Wirt- sebapideal des Volks- und Staathoushal- 105". Deze katholieke universiteitsprofessor (verdedigt wetenschappelijk de christelijke ■beginselen in de economie, na helder te jSehben aangetoond, dat de economie niet flos te maken is van de moraal. In zijn belangrijke studie treft zijn over ijlend betoog tegen de weelde-productie. I Prof. Udo constateert, dat aan de weel- |de-productie niet minder dan de helft der Jarbeidskrachlen in landbouw, handel en ■industrie wordt besteed! Als die weelde-productie eens .tot op de [helft werd ingekrompen, dan zouden enor- |me kapitalen, thans aangewend in over productie, kunnen worden besteed [voor de voortbrenging van nuttige goede ren. Hoewel de ingediende weeldebelasting [niet ten doel heeft de productie in een [andere richting te leiden kan dit toch cok wel op den duur het gevolg er van (zijn. En ook onder dit opzicht is het wets ontwerp ons dus zeker niet onsympathiek BUITENLAND Volkenbond. De opiumconferentie. De slotzitting. I Do 2do opiumconferentie kon gister morgen eindelijk gesloten worden. Een Voortreffelijk slotwoord van voorzitter ■erd gevolgd door woorden van Bonk van de Perzische, Portugeesche, rEoyptische, Britsche, Duitsche gedelegeer- Iden aan den uitnemendén Deenschen di- jplomaat, die de vergaderingen zoo beleid- trol en onpartijdig had geleid. Gisteravond was de conventie inzake de .'strijding der verdoovende middelen Bds door de gevolmachtigden der vol- Jgende staten onderteekend: Australië, Bel- pit', Bolivië, Engeland, Griekenland, Hon- JMije, Japan, Luxemburg, N ederland tferzië, Portugal en Siam. Voor ons land hebben onze drie gede- «jeerden van Wettum, de Kat Angelino |fl|dr. Coeberch allen onderteekend. Na- Jourlijk worden in de eerstvolgende dpgen po? meer onderteekeningen verwacht. I Perzië maakt, zooals te verwachten was let voorbehoud, dat overeenkomstig het Perzische memorandum, economische en" Bnancieele buitenlandsche hulp noodzake- (•jk is, wil Perzië tot beperking der Iriumvoorlbrenging en tot maatregelen te em den ongeoorloofden handel kunnen ^vergaan België. üe onderwijzerssalarissen. Heftige debatten. Na stormachtige debatten werd de door J regeering voorgestelde tekst van heit totwerp beti effende onderwijzerssalaris- len' waaromtrent Theunis de vertrou wenskwestie had gesteld, door de Kamer gOgenomen. Duitschland. Het nieuwe Pruisische kabinet. liW anke 1 e positie van Marx. JIn dén Pruisischen Landdag zijn giste- rü do debatten over de regeeringsverkla- l'ng voortgezet. vertegenwoordiger der communisten - Jite ontbinding van den Landdag. e vertegenwoordiger der democraten Pjak vertrouwen uit in het kabinet-Marx Tm sPreker voor de Wirtschaftspartei len li1 Z^n ^rac^e S6®1* vertrou- X t S'e^en in bet nieuwe kabinet- Er n denzelfden zin sprak de leider ontsch-Völkischen, die in het bij- Sc^GrP0 critiek uitoefende op den Dn -Vai1 Severing in de regeering. Tj, ^^ter-president Marx zegde nog- PÜa ^at a^ wat *n re?eerlnSS- f rjnS was beloofd, zou doorvoeren, ■lea fnwoordi°er der Duitsch-Natio- v.Gr-.aar^°' dat niemand in zijn WlJfelde aan den goeden wil van 1 Marx persoonlik, maar dat het feit, dat hij zich niet wilde scheiden van Severing, aantoonde, dat hij niet geschikt is, thans de leiding van Pruisen te aanvaarden. De oppostiepartijen, n.l. de Duitsch- nationalen, de communisten en de Duit sche Volkspartij, zullen hoewel zij zich niet met elkander kunnen verstaan om trent een gemeenschappelijk regeerings- program, natuurlijk trachten bij de heden te houden stemming de regeering van Marx ten val te brengen. Zij zijn er zich echter van bewust, dat zij dit doel niet langs directen weg kun nen bereiken, daar voor een motie van wantrouwen in de regeering de helft plus één van het aantal gekozen afgevaardig den noodig is. Daarom zijn zij op bet denkbeeld gekomen, in de motie van wan trouwen bet woord „wantrouwen" te schrappen en dit te vervangen door: „de Landdag spreekt zijn vertrouwen niet uit". Een andere truc is een beperking van deze verkapte motie van wantrouwen tot tot de afzonderlijke leden van bet minis terie met uitzondering van Marx, waar door eveneens de grondwettelijke bepaling wordt omzeild. Ten slotte hebben de Völkischen nog een „tactische motie van vertrouwen" in gediend en de communisten een motie van wantrouwen. Vandaag is bet dus een dag van groote beteekenjs voor Pruisen. Wordt het kabi net-Marx tol aftreden gedwongen, dan zal ook Marx zelf aftreden, in verband met zijn solidariteits-verklaring, speciaal met den Minister van Binnenlandscbe Zaken. Dan ontstaat voor de zooveelste maal we derom een regeeringscrisis. Een gemeen schappelijk regeeringsprogram van de op positie is, zooals gezegd, niet te verwach ten. In rechtsche kringen hoopt men, dat in zulk een geval Marx alsnog bereid zal worden gevonden een rechts georiënteerd kabinet samen te stellen. Of Marx daar- voor te vinden is, moet evenwel twijfel achtig worden geacht. De mijnramp bij Dortmund. Debatten in den Rijksdag. In den Rijksdag is gister de mijnramp bij Dortmuncl ter sprake gekomen. De communistische afgevaardigde Scbwan opende bet debat met een heftigen aanval op de directie van de mijn, die hij ver weet te hébben nagelaten doeltreffende veiligheidsmaatregelen te hebben geno men. Ook verklaarde hij, dat men de com missie van onderzoek niet op die plaatsen heeft gebracht, waar zij de oorzaken van het ongeluk had kunnen vaststellen. Dit laatse werd door door den vakver- eenigings-leider van 't Centrum, Imhusch, bestreden. Er waren zeide hij groote hoeveelheden kolenstof aanwezig.Als wer kelijk de ontploffing is veroorzaakt door het schieten in de mijn, dan is daarmede nog niet gezegd, dat iemand aan het on geluk schuld heeft. Spreker vroeg of er reddingskamers aanwezig warén,waar de slachtoffers zich hadden kunnen terugtrekken. Hij wees er op. dat hét noodzakelijk is lë onderzoeken, of bij de wet de inrichting van deze ka mers voorgeschreven moet worden. Ook bepleitte hij de uitbetaling van goede loo- nen aan de mijnwerkers; Namens de regeering werd medegedeeld dat tot dusverre en bedrag van anderhalf millioen mark tot steuïi aan do nagelaten betrekkingen is bijeengebracht. Do socialistische afgevaardigde. Huse- mann diende een motie in om geldmidde len beschikbaar te stellen ter voorkoming van dergelijke ongelukken. De Duitsche mijnen eischen gemiddeld dagelijks twee dooden en 215 gewonden. In de mijn „Mi nister Stein'' heerscbt het zg. jaagsys- stem. Dit is mee een der aanleidingen van de ramp geweest. Men stelt jeugdige ar beiders aan tegen lage loonen. Om meer te verdienen is do mijnwerker genoodzaakt onvoorzichtiger te arbeiden. De afgevaardigde van de Duitsche Volkspartij, WieÜefeld, legde namens de Duitsch-nationale partij, bet Centrum, de Duitsche Volkspartij, de Wirtschafspar- tij en de Beiersche Volkspartij een verkla ring af, waarin deze partijen zeggen bet te betreuren, dat dit ernstige ongeluk wordt gebruikt voor politieke partij-agita tie. Zoolang bet onderzoek niet is geëin digd, achten deze partijen bet niet geoor loofd, beschuldigingen uit te spreken. Zij zijn het evenwel eens, dat alle maatrege len getroffen moeten worden voor de vei ligheid in de mijnen. De communistische agitatie. Aanhouding van Beiersche landdagleden Vier Beiersche communistische land dagleden, Gö'tz, Büclis, Schlaffer en mevr. Aschenbrenner, die Maandag aan cenver- gadering: der communistische partij te Stuttgart deelnamen, zijn aldaar gearres teerd. Zij waren reeds uit Miinchen door Beiersche rechercheurs gevolgd en tijdens de vergadering verrichten .Wurtemberg- sche politieagenten een aantal arrestaties. Bücihs en mevr. Aschenbrenner werden weer spoedig vrijgelaten; de beide anderen bevinden zich nog in hechtenis. Frankrijk. De val van den franc. Een verklaring van minister Clemente 1. De Fransche Kamer heeft gisteren de debatten over de bogrooting voortgezet. Minister Glémentel verklaarde, dat het duidelijk is, dat de eenige basis voor het herstel der financiën een buitenlandsche leening is. Hierover zijn reeds voorloopige besprekingen gehouden en, naar Clémen- tel mededeelde, is hem de officieuze toe zegging gedaan, dat, zoodra de begroo ting is goedgekeurd, een leening van 100 millioen dollars in Amerika kan worden geplaatst. Hij voegde hieraan toe, dat bet in zijn bedoeling ligt, niet alleen ambtenaren, maar ook vertegenwoordigers van den handel, de industrie, de arbeiders uit te noodigen, mede te werken bij het beheer van het amortisatiofonds. In dit fonds zal 20 pet. der Dawes-annuiteiten worden ge stort. Voorts zeide de minister van Financiën: „Misschien zelfs zal het noodig zijn, spe ciale bronnen te zoeken, wellicht zal ik van het land een nieuwe krachtsinspanning moeten vragen, die op. het oogenblik zou moeten worden gezocht in een vermeerde ring van de opbrengsten der inkomstenbe lasting, in bijzondere bijdragen, of alle an dere modaliteiten, waartoe, in overeen stemming met het geheele volk, ware te be sluiten, ten einde Frankrijk te bevrijden, om haar de mogelijkheid te geven in vrij heid te leven en in vrede te arbeiden." Tegen een leening aan Frankrijk. In het Amerikaansche Huis van Afge vaardigden stelde Blantnn een resolutie voor, waarin de wenschelijkheid wordt uit gesproken het plaatsen van leeningen ten behoeve van Frankrijk of eeriig ander land dat verzuimt, een overeenkomst ter fun deering van zijn oorlogsschulden te sluiten, te verhinderen. De resolutie verlangt voorts, dat door middel van het organis me van de Federal Reserve Board aan de desbetreffende maatregelen kracht zal worden bijgezet. De reveille der Katholieken. Een rede van 1 TL' de Gastelnau. De Nationale Katholieke Federatie heeft gisteren haar eerste algemeene vergade ring gehouden, waarbij gedelegeerden van 85 diocesaan-groepen tegenwoordig wa ren. De vergadering werd geleid door ge neraal de Castelnau, en besloot een condo- leantie-telegram te zenden aan de familie van de slachtoffers van Marseille en een adres aan den Paus. Do Castelnau heeft vervolgens een rede gehouden, waarin hij het volgende zeide: De Katholieken hebben de noodzakelijk heid begrepen, zich voortaan te groepeeren om hun verdedigingsactie en religieuze res tauratie voort te doen gaan onafhankelijk van elke politieke partij en van elke partij politiek. Het is een werk van langen adem, dat de Fransche Katholieken ondernemen. Zij moeten zich dus wapenen met geduld en met vasthoudendheid. De Castelnau heeft een telegram voorge lezen van den Paus. „De Heilige Vader aanvaardt met bijzondere welwillendheid Uw nobele gevoelens en bedankt U voor Uw kinderlijke hulde. Hij wenscht U het beste succes voor het werk en voor eendracht van alle Katholieken en voor het welzijn van de kerk en van Frankrijk." (get.) Kard. Gasparri. Engeland. De luchtvaartbegrooting. De Engelsche luchtvaartbegrooting be loopt 21.319.000 pond sterling, hetgeen een vermeerdering van 1.972.000 pd.st. is ver geleken met het vorig jaar. De minister voor de luchtvaart vestigt daarbij de aandacht op de twee voornaam ste punten, waarop deze begrooting van die van verleden jaar verschilt. In de eer ste plaats is er thans een regeling getrof fen voor de luchtschepen, Iu het afgcloo- pen jaar zijn de bedragen v oor dezen dienst bij een aanvullende begrooting aan gevraagd, en ook door een bijdrage van marine gedekt. De sterkte der luchtstrijdkrachten, afge zien van de opleidingsvliegtuigen, staat thans gelijk aan die van 54 escaders. De minister wijst er op, dat in de in Mei j.l. ingediende aanvullende begrooting do regeering 350.000 pd.st. heeft uitgetrokken voor de ontwikkeling van den dienst der luchtschepen. Deze uitbreiding zal op tweeërlei wijze plaats hebben. Er zal n.l. eenerzijds onder direct toezicht van het het ministerie voor de luchtvaart, een nieuw luchtschip worden gebouwd, ter wijl een tweede luchtschip door een parti culiere firma zal worden geleverd, wat wel licht de kiem voor handelsluchtvaartdienst zal worden. De minister merkte op, dat volgens zijn opvatting deze handelsdienst op het oogen blik het voornaamste doel is, dat men in het oog moet houden, zoodat er bij het op gestelde program, waarvoor bij de begroo ting gelden wordén aangevraagd en waar bij op de uitvoering van dit programma in den tijd van 2 jaar is gerekend, rekening mee is gehouden, dat het tempo kan wor den verhaast. De R. 36 wordt thans te Pulham in orde gebracht voor een proefvlucht naar Egypte. De Zomertijd in Engeland. Frankrijk en België. Nog geen verdere onderhandelingen. Do Engelsche minister van Binnenland scbe Zaken verklaarde gisteren in het La gerhuis. dat tot dusverre geen verdere on derhandelingen tusschen Engeland, Frank rijk en België over de uniformeering van den Zomertijd gevoerd zijn. Roemenië. Het geschil met Duitschland. Een Roemeensche tegenspraak. Een officieuze mededeeling uit Boeka rest zegt: Volgens een telegram uit Ber lijn zouden op de Borlijnsche beurs maat regelen zijn genomen tegen de Roemeen sche waarden naar aanleiding van maat regelen, welke Roemenië zou hebben ge troffen tegen •Duitsche kapitalen en on derdanen. Tot dusver heeft Roemenië geen enkelen dergelijken maatregel genomen en Duitschland zou dan ook alleen de ver antwoordelijkheid moeten dragen voor de gevolgen eener overijlde handeling. Letland. Bloedige botsingen in Riga. Uit Riga worden bloedige hotsingen be richt tusschen de havenarbeiders en tot het nationale bloc behoorende lieden, waar bij aan beide zijden dooden en gewonden vielen: ook de leider der havenarbeiders, Masch, kwam om het leven. Het staatsministeric is terstond tot een buitengewone zitting bijeen gekomen, en besloot o.a. onmiddellijk een wet tot be scherming van den staat in te .voeren. Amerika. De Amerikaansche viool Eën siipp 1 etoire begrooting van 30 millioen dollar Coolidge heeft aangekondigd dat de Amerikapnsche verdediging ter zee de vol gende maatregelen eischt: lo. moderniseering der oude slagsche pen zonder geschut-elevatie: 2o. voltooiing en aanvulling van de sterkte aan vliegtuig-moederschepen en vliegtuigen; 3o. bouw van twee kruisers van elk tienduizend ton. In weerwil van de ingevoerde bezuini gingen schat men de suppletoire vlootbe- grooting dit jaar op 30 millioen dollar. TWEEDE KAMER. Overzicht. Het waren gisteren uitsluitend sprekers van rechts, die aan het woord zijn ge weest over het Indisch Regeeringsregle- ment, n.l. de hceren Rutgers (A-R.), Feb er (R.-K.), Van Boetzelaer (Chr. Hist.) en Van Rijckevorsel (R.-K.). Heel erg tevreden waren deze sprekers niet. De heer Feber wilde dit onderwerp op afbetaling afdoen en dan de Staatsin richting voor een volledige herziening op de helling zetten. Gisteren is de minister aan het woord ge komen. Vandaag zal hij doorgaan. Wat hij gisteren gaf, was in de eerste plaats 'n re trospectieve inleiding, die hem gelegenheid gaf tot kenschetsing van den Volksraad in zijn oorspronkelijken vorm, en van de om standigheden, waaraan dit ontwerp zijn oorsprong dankt Een eigenlijke weesrlag op de beschouwingen van verschilleende sprekers gaf dit deel van 's ministers rede nog niet. Het eerste deel der redo had ge schreven kunnen zijn ook zonder dat er eenige discussie over de zaak had plaats gehad en is waarschijnlijk vóór do discus sie van gisteren geschreven. Eerst in het tweede gedeelte was do rede van minister De Graaf gisteren iets meer: vandaag komt pas het ei ;eulijke anlw»ord. Koninklijke Besluiten Burgemoester Bij Kon. besluit van 17 dezer is J. \Y. C. Dekking benoemd tot burgemeester der gemeenten Streefkerk en Bleskensgraaf. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Heden Is het een critieke dag voor hef Pruisische kabinet. Wankele positie van Marx. De mijnramp bij Dortmund in den Rijks« dag. Maatregelen tegen den val van den Franschen franc. BINNENLAND. De beraadslagingen over de herziening van het Indisch rcgeerings-reglemertt (Kameroverzi ch t) Mededeelingen over de internationale bloemententoonstelling te Heemstede. (Land- en Tuinbouw). Onze Geïllustreerde Pagina Do pholo-pagina bevat vandaag o.m.: De eerste vrouwelijke gouverneur van den Amerikaanschen Staat Texas Het ge bouw der Teylerstichtiug te Haarlem Een nieuwe vinding ten gebruike bij do telefoon. De Tweede Kamer-verkiezingen. Het Kamerlid Wintermans. Bij de bespreking van de Candidatenlijst in de R.-K. Kiesvereeniging to Valkens- waard, werd het voorstel van liet bestuur om het" Kamerlid Wintermans op de lijst te plaatsen, volgens het verslag in liet „Eindhovensch Dagblad", fel bestreden. Een der leden ondersteunde zijn criliek op dit aftredend lid met citaten uit hoofd artikelen van de Limb. Koerier. Residen tiebode, Nieuwe Eeuw en anderen. Als persoon wilde spreker den heer Win ter mans niet becritiseeren, doch wel zijn praotijken als Kamerlid. .Spreker vroeg zich af hoe do heer Wintermans kon stemmen voor de salarisverlaging der ambtenaren, terwijl hij zelf in zijn ver weer aanhaalde dat hij het hem toeko mende bedrag voor wachtgeld als burge meester van Zeelst (circa f 20.000) niet kon ontberen voor zijn huisgezin, dezo som incasseert hij zonder daarvoor presta tie te geven, lerwijl hij de ambtenaren, die er wel degelijk voor moeten werken, niet vraagt of zij met de schromelijk verlaagde salarissen er wel kunnen komen. Als bijzonderheid haalde spreker aan een citaat uit do Residentiebode van 23 Maart 1924, dat luidde. ..Bijzonder be langstelling trok de heer Wintermans niet direct door hetgeen hij zeide. maar door do wijze waarop hij het deed. Deze afgevaar digde houdt er een eigenaardige mothodo van spreken op na, welke den indruk maakt van een soort pedanterie. Do meest onboteekenen'd© dingen zegt hij met een aceent en gebaar, alsof li ij de groolsto wijsheden zegt." Bij de stemming kreeg Dr. Deckers 49 stemmen, de heer Wintermans 12, waar door hij afvalt. De candidaaistelling te Amsterda m. Het resultaat der candidaaistelling voor het lidmaatschap flor Tweede Kamer in do R.-Iv. Kiesvereeniging te Amsterdam, wel ke, voor zoover bekend, in 15 van do 19 afdeelingen plaats vond. is, naar „Do Tijd" meldt, dat de heer J. B. van Dijk werd ge steld in 12 afdeelingen, mevr. S. G C. BronsveldVitringa en mr. G. C. J. D. Kropman in 10, de lieer J. H. A. L. van Frijtag Drabbe in 8, prof. dr. J. A. Veraart in 5, de lieer Chris Jansen in 3, de heeren mr. C. Josseling, L. van Rooijen, W. Nieu- wenhuis en mej. Annio Meijer in 2, en dr. N. F. van Spanje in 1 afdeoling. Mgr. dr. W. Nolens door de afd. E candidaat gesteld, heeft inmiddels, gelijk bekend, medegedeeld, alleen in Limburg een candidatuur te zullen aanvaarden. In het Kleedingbedrijf De uitsluiting Gisteren is te Amsterdam ten kantore van den Bond van Kleermakerspatroons oen conferentie gehouden tusschen hot be stuur van dezen bond en vertegenwoordi gers van de werknemersorganiasties in de kleedingindustric, De neutrale organi satie was niet vertegenwoordigd. De af gevaardigden van de moderne en syndi calistische bondon deelden mede, nog geen antwoord te kunnen geven op de voorstel-" len van de patroons. Zij moesten deze eerst in de hoofdbesfuursvergadering on der de oogen zien en dan aan de leden voorleggen. Maandag of Dinsdag a.s. kan het definitieve antwoord tegemoet gezien worden. Voorloopig gaat dus de uitsluiting voor de modernen, neutralen en syndicalisten door, de katholieken cn christelijken blij ven aan het werk. De patroons hebben de volgende toezeg gingen aan de werknemers gedaan: lo. do vacantiedagen zullen van drie op zes worn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1