2 FEBRUARI 1925
16e Jaargang.
No. 4858
6ou/ta/nt
ABONNEMENTSPRIJS badraagt bij vooruitbetaling
or Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
oco per post - I 2.95 per kwartaal,
t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jgbaar tegen betaling van 50 cfc. per kwartaal, bij voor
tteling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowons advert en tISn 30 cent par rag4|
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. n
Kleine advortonllon, van ten hoogste 30 woorden, waart#
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, bnnr en ver.
huur, koop en verkoop 10.50.
I nummer bestaat aH tares
ides.
BUITENLAND
Duitschland.
De ministercrisis in Pruisen.
Nieuw© verkiezingen?
herkozen minister-president, Otto
i, heeft Zaterdag de onderliandelin-
over de vorming van een kabinet
tgezet. Het doel was izijn coalitie te ver
ïcii, waartoe hij den economiscken
trachtte over te halen in een langdu-
fhespreking met den leider dezer frac-
bleef tenslotte echter op zrijn
rei- standpunt staan, dat voor de eco-
scho vereenagiaig van deelneming aan
',5 coalitie, waarin de sociaal-democraten
doorslag geven geen sprake kan zijn.
ezo wijze schijnt het nauwelijks mo-
tot een meerderheid te komen,
meo te werken valt.
i sociaal-democratische zijde maakt
ach dan ook op, cm den landdag te
aden, in de hoop bij nieuwe verkie-
jj. d 'de communisten en daardoor de
ij iitie, nog meer te kunnen verzwakken
fj( t Centrum toot voorloopig weinig
(drift voor nieuwe verkiezingen.
De rede van dr. Luther.
Sunstige ontvangst
in Frankrijk.
Fransche bladen zijn van. oordeel,
A ,utlier's verklaringen blijk geven van
31 groote gematigdheid en van zekere
igheid.
Een communistisch Putschplan?
cl V. D. uit Miiuchen verneemt, is de
e aldaar op het spoor gekomen vajn
wganisatie, d'io in verbinding staat
len organisatie te Berlijn en ten dioel
hebben een gewelddadige omwen-
in DiiLlscliland te bewerken. Reeds
34 communistische leiders gear-
ïÖl aijn.
-
ts| veri
al n
jdag
N
ezo
verijdelde aanslag op prof. Einstein.
De daad van een
ontoerekenbare.
P -o j-1- beeft de Russin Dickson
'iewan, die zes weken geleden te
gt 9 een aanslag op Krassin wild© ple-
ki [etracht een aanslag op prof. Albert
\_uit te voeren. Zij had.Einstein
lU. Jij herhaling dreigbrieven gezon-
)n rcaarin izij hem mededeelde, dat zij
eerlang zou vermoorden. Vrijdag
i ze nu onaangediend in de wo
rn Einstein en verlangde bij den
ei_-J to worden toegelaten. Toen haar
'Gweigerd werd, probeerde zij zich
fd »eld toegang te verschaffen en toen
a it niet gelukte, nam zij de vlucht,
al 'agmiddag is het de recherche ge
baar to arresteeren. Voorloopig is
observatie naar een krankzinnigen-
I it overgebracht.
spiritussmokkel uit Duitschland.
fahrieksdirecteu r
:earresteerd.
Maagdenburg is gearresteerd do di-
1 van de spiritusfabriek Obergitter,
Schilt, die ook aan het hoofd staat
^schillende fabrieken in Baden. In
iigoliehto kringen veronderstelt men,
zo arrestatie in verband staat met
aire-Weber-K och
moet naar verluidt spiritus naar
ï'land hebben gesmokkeld. Ook
verklaard, dat Schilt fn Baden ge-
brand'erijen heeft, waar do naar
i' 1 a. n d gesmokkelde spiritus werd
"Jrdigd.
verklaarde bij zijn arrestatie,
Koch in het geheel meï kent en
slechts vluch tig.
Het Elzasche Kanaal.
•u gevaar voor
N e d e r 1 a n d'.
enkele weken komt de ïnlernatio-
Minnissie bij elkaar, die over het
dot graven van het groote Elzasche
^zal beslissen.
franschen hebben zich bij het ver-
an Versailles bet recht laten geven
mdo de bevaarbaarmaking van den
jsschen Basel en Straatsburg. Wan-
1J kans zien door het graven van
Qaal tusscben beide genoemde pliaat-
i oven goede verbinding in het le-
i'oepen als bij de regularisatie van
3n zelf (e verkrijgen zou zijn, mogen
^zoodanig kanaal graven. Voor Ne-
13 deze kwestie van groot belang
!r oandach't waard dan er tot nu toe
Seven ia, schrijft de „MsibcL"
de technische zijde betreft zal dit
ach sluizen tellen en dus tamelijk
JJk zijn voor do scheepvaart. Maar
eer dan dat. "Wanneer de Fran-
um wil doordrijven, wordt de_ Rijn
omgelegd en voor een groot stuk
over uitsluitend Fransch grondgebied ge
leid. De stroom boet daardoor een deel
van zijn internationaal karakter in. Tot
•welke nadeelen en chicanes zulk een over
groot© Fransche invloed leiden kan, heeft
Rotterdam reeds aan dien lijve ondervon
den. 1
Ten slotte krijgt Frankrijk hei, in de
hand den Rijn van Basel af ongeveer
droog to leggen. Van de 850 eenheden wa
ter, die er nu langs deze stad vloeien, zal
Frankrijk er voor ziijn kanaal 700 aftap
pen. Dit water komt te Straatsburg wel
weer in zijn ouden bedding terug, maar
de Fransclien zullen niet veel moeite heb-
Oien het b.v. om strategische redenen elders
iheen te leiden. Daarmee zou de heerscher
van Europa's s'troomen voor goed ont
troond zijn en kan Rotterdam zijn mat
ten oprollen.
Frankrijk.
Frankrijk en het Vaticaan.
Een artikel van de
„O ss. R o m."
In een officieus artikel is de „Osserva-
toro Romano", nu tocli tegen de rede, door
Ilerriot den 23sten Januari, in de Fran
sche Kamer gehouden, opgekomen, na
aanvankelijk gezwegen to hebben.
Het blad weerlegt de voornaamste be
schuldigingen van Herriot en schrijft, dat
deze beschuldigingen oude verwijten zijn,
die aan het hoek van Maurice Pernot „Le
Saint Siège, l'Eglise catholicpie et La poli
tique mondiale" ontleend zijn.
Dezo* schrijver resumeert in het eerste
hoofdstuk van zijn hoek hetgeen in twee
uanonieme artikelen in de „Revue de Paris"
had gestaan, welke onder den titel „De
politiek van Benedictus XV" den loden
October en den lsten November 1918 wa
ren verschenen.
De heer Herriot, aldus het officieuse
pauselijke orgaan, weet waarschijnlijk
niet, dat doze artikelen van de „Revue de
Paris" en hijgevolg het eerste hoofdstuk
van het boek van Pernot op afdoende'isrij-
ze weerlegd zijn in een werkje van pator
"Lo Flock, superior van het Fransche se
minar io t.e Rome. Dit werkje droeg tot ti
tel: „De politiek van Benedictus XV" en
was door de pauselijke s'taatssecretarie
goedgekeurd, welke de noodige documen
ten had verschaft.
'Daar Herriot in zijn rede oude be
schuldigingen herhaald heeft, za.l men,
zegt het pauselijk blad, het niet afkeuren,
dat de „Osservator Romano" nog eens de
onweerlegbare, maar misschien ongewe
ten rechtzettingen herhaalt.
De heer Herriot heeft nog andere din
gen tegen den H. Stoel gezegd, maar in dit
artikel moe.leli wij ons er toe hepalen, de
voornaamste beschuldigingen te relevee-
ren, tegen de politiek van den H. Stoel
tijdens den wereldoorlog geformuleerd.
De Romeinsche correspondent van de
..Croix", die bovenstaand uittreksel van
liet artikel der „Osservatore" aan zijn
blad seint, zegt dat liet pauselijk orgaan
op denzelfden waardigen toon voortgaat
mot de onhoudbaarheid van elk der be-
schuldigingen aan te loon en.
Engeland. -
Het protocol van Geneve.
Britsche amendementen te
verwachten.
De „Manchester Guardian" vernémt, dat
tl-» Britsche regeering, welke tot voor kor
ten tijd nocr niet verder was gekomen dan
tot de overtuiging dat het protocol even
min zonder meer kon worden aangeno
men als w"-—ncn, thans kaar houding
nader heeft beneem "Heloten werd het
onlTvorn-nrotocol aan de deskundigen van
do departementen van huitenlandsche za
ken, oorlog _en voor te leggen om
Vinnen tof "U-7"-11"' --formuleerde amen
dementen, die -7" R^iclm regeering aan
de vergadci" -van den Volkenhond wil
voorleggen, met de verklaring dat zij
slechts bereid is het protocol te ratificee-
ren inclien het over"tig deze voor
stellen wordt gewijzigd.
Een geheime opslagplaats van wapenen
ontdekt te Dublin.
In de woonwijk Glontarf te Dublin ia een
geheime opsla7<iafs van ammunitie en
vuurwapenen ontdekt. Men vond o.a. hand
granaten, ontplofbar© stoffen, revolvers en
onregelmatig gevormde looden kogels. Er
haddon twee aanhoudingen plaats.
Rusland.
De afzetting van Trotski.
Frunso weer ver van gen door
Z i n o w j e f
Uit Moskou wordt aan het Russische ge
zantschap gemeld, dat het besluit van het
Centrale Executieve Comité, waarbij ter
uitvoering van het partijbesluit, Trotski
van zijn functie als voorzitter van den re-
volutionnairon - raad en als commis
saris van leger en vloot ontheven is, en
Frunse in zijn plaats werd benoemd,
slechts den reeds sedert langen tijd be-
staanden toestand legaliseerde. Trotski
heeft reeds lang zijn functies niet meer
uitgeoefend; de eigenlijke leiding berustte
bij Frunse, die tegen Trotski's wensch, in
het voorjaar van het. afgeloopen jaar tot
zijn plaatsvervanger werd benoemd. Dit
geschiedde na de groote partij-discussies,
gehouden nadat de communistische mili
tairen zich voor Trotski uitspraken, toen
deze in de oppositie was gegaan; Frunse
had zich toen als een betrouwbaar werk
tuig der partij-centrale getoond. Echter,
naar onlangs uit Moskou werd gemeld, is
ook Frunse weer van zijn post ontheven,
daar gebleken zou zijn, dat hij niet be
trouwbaar is. Als opvolger van Frunse is
de Russische volkscommissaris Zinowjef
benoemd.
De Godsdienstvervolging in Rusland.
Uit Warschau wordt gemeld:
De correspondent in Moskou van de
„Rzeczposnolita" geeft eenige bijzonderhe
den over de vervolging der Katholieken in
sovjet-Rusland en wijst er o.m. op, dat de
Russische reeeering, nadat zij haar po
gingen tot bestrijding van den godsdienst
in het algemeen mislukt zag, een andere
tactiek is gaan toepassen, eon soort afmat
tingssysteem, waarvan de pastoor van Zji-
tomir, Fedockowitsj, die tengevolge van
een slechte behandeling zenuwziek is ge
worden, oen der eerste slachtoffers werd.
Ook bevinden zich alle in het proces van
aartsbisschop Cieplak betrokken priesters
nog in de gevangenis.
In Moskou zitten 13 priesters gevangen;
vele geestelijken zijn naar Siberië verban
nen.
Indien in den tegonwoorlïgen toestand
in Rusland geen radicale verandering in
treedt, zal zich binnen een of twee jaar
geen enkele Katholieke priester meer in
Rusland bevinden, zegt genoemde corres
pondent.
Turkije.
De uftwüzinq van den patriarch.
Een scherpe nota van
Griek en land.
Het Grieksche minis tor'" heeft naar
Angora een schoon protest-nota gezon
den, waarin do uitwijzing van den Griek-
schen patriarch uit Gonstantinopel een
flagrante schending van het Verdrag van
Lausanne en een vijandige daad wordt ge
noemd. Het aanblijven van den Griek-
schen zaakgelastigde, te Angora zal, naar
in regeeringskringen verluidt, afhangen
van het antwoord dat Angora zal geven.
De Grieksche regeering zal het Interna
tionaal Gerechtshof in Den Haag alsmede
den Volkenbond uitnooditren, zich bezig te
houden met de wijzing van den Griek-
schen patriarch en verzoeken, daarbij
spoed te betrachten, daar het gevaar voor
hot afbreken der diplomatieke betrekkin
gen tusscben Griekenland en Turkije aan
wezig is.
Do Grieksche ministerraad heeft beslo
ten, de lichting van '23 voorloopig niet
naar huis te zenden. In regeeringskringen
wordt er op gewezen, dat het voor Grie
konland onmogelijk is, te dulden, dat Tur
kije do gesloten verdragen als stukjes pa
pier verscheurt. Alle Grieksche bladen
oefenen heftige critiek uit op de houding
van Tarknó
Nog 3 aartsbisschoppen.
Een Exchange-telegram uit Gonstanti
nopel meldt, dat de Tnrkscho regeering be
slaten hooft, nog 3 aartsbisschoppen uit
te wi-Vn.
Marokko.
Abd-el-Krims zege.
De overgave van Raisoeli.
Eerst thans kunnen de bijzonderheden
worden verzameld van de dramatische ge
beurtenissen, welke zich verleden week te
Tazroet afspelden en tot de overgave
van Raisoeli hebben geleid. Zondag 25 Ja
nuari begonnen de Rif-troepen van Abd-
el-Krim en de Mooren van den Jabala-
stam. die hem trouw bleven, de sterkte
van Raisoeli te omsingelen. Den volgen
den dag gingen zii Int d"u aanval over.
Het gevocht was zeer hovi°r en beide par
tijen verliezen. De aanvallers
sloten Tazroet in. v-"--* Dinsdn- door hen
werd veroverd.
Raisoeli. die ondanks zijn ziekte zijn
woonplaats tot het laatste oogenblik had
verdedigd, werd dooy zijn getrouwen uit
zijn paleis vervoerd naar 't aangrenzende
praalgraf van zijn voorvaderen, waar hij
toevlucht zocht. Toen do aanvallers zijn
verblijfplaats vernamen, staakten zij het
vuur en drie leiders van de Rif-bewoners,
onder wie een voormalig trouw aanhan
ger van Raisoeli, alsmede de secretaris
van Abd-el-Krim, traden het praalgraf
binnen. Toen de zieke overwonnen hoofd
man zijn vrnogeren aanhr^er zag, maak
te hij hem biltere verwijten over zijn ver
raad, maar kreeg ten antwoord, dat zijn
eigen handelwijze er toe had geleid. Rai
soeli, die wegens waterzucht in de beenen
niet kon staan, lag op den vloer. Hij ver
klaarde zich over te geve" en, als zijn le
ven werd gesnaard, alle bevelen van Abd-
el-Krim te zullen gehoorzamen, onver
schillig welke die zijn.
- Raisoeli wordt in'zijn woonplaats streng
bewaakt. Zijn bezittingen werden echter
niet aangeroerd en de leden van zijn fami
lie niet lastig gevallen. Zijn voornaamste
aanhangers werden eveneens gevangen ge
nomen.
De voorwaarden, waarop Raisoeli zich
heeft overgegeven, zijn niet bekend, en
evenmin weet men welke bedoelingen Abd-
ol-Krim ten aanzien van Raisoeli heeft.
Vast staat echter, dat de heele situatie in
de Spaansche zone door de gebeurtenissen
van de laatste dagen grondig gewijzigd is.
China
De rooversbenden.
E en Fransoho missionaris
gevangen.
Een zoo juist uit China te Marseille
aangekomen Fransch zendeling heeft
medcdeeling gedaan, dat pater Piton van
één der Katholieke Mis?os in China zich
reeds meer dan een jaar in de provincie
Yoennan in -"vangensc1-- van roover be
vindt. Ongeveer vecjrlien maanden gele-
dfen hadden deze roovers 'n Amerikaansch
toerist en diens dochter opgelicht. Een
zendeling, pater Degenève, werd heiast
met do roovers te onderhandelen. Hij
slaagde er in ze los te krijgen en keerde
naar Yoennan-Foe terug. De roovers, die
over de interventie van den geestelijke
gebelgd waren, ondernamen een raid
naar Yoennan-Foe en namen den eer
waarden pater Piton, die reeds 35 jaar in
Yoennan gevestigd is, gevangen. Sedert
een jaar heeft men niets meer van hem
vernomen en weet zelfs niet of hij nog in
leven is.
Op verzoek van den Fransclien consul
in Yoennan-Foe heeft do gouverneur van
ïnido-China een krachtig vertoog tot maar
schalk Tang Ki Yoe, den gouverneur der
provincie gericht, terwijl een andere
Fransche zendeling zich op weg heeft he
geven om met de roovers te onderhande
len.
Chili.
De omwenteling.
O u d-p resident Alessandri.
Aan de „Temps" wordt uit Santiago de
Chili gemeld, dat het kabinet gevormd ia,
en dat do oud-president Alessandri op de
uitnoodiging van do junJta, om terug te
keeren en zijn ambt weder te aanvaarden,
heeft laten weten, dat hij zoo spoedig mo
gelijk de terugreis naar Chili zal aanvaar
den.
BINNENLAND
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een antwoord van de „Osservatore Ratt1
mantt" aan het adres van Herriot.
Een verijdelde aanslag op prof. Einstein'
Griekenland heeft een scherp protest fi»,
zonden naar Turkije aangaande de uitwijd
zing van den patriarch van Constantiopeb
Turkije zal nog drie aartsbisschoppen uiü»
wijzen.
Groote brand in een huurkazerne te ChU
cago. (Buiten!. Berichten).
Een trein door den storm uit de ra!l|'
geblazen! (Bnitenl. Berichten).
BINNENLAND.
Het concept-program van acti6 is op dt
Bondsvergadering te Utrecht zonder hoofA
stemming aangenomen.
De verdwijnende stemplicht.
Het wetsontwerp
eerstdaags tc wachten.
Naar het Corr. Bur. verneemt, is t
daags do indiening bij dc Tweede Kamer
te verwachten van een wetsontwerp no
pens den stemplicht.
Samensmelting van Belastingdiensten.
De Directe Belastingen en de
Registratie.
Naar wij vernemen, is heden onder
voorzitterschap van (V" Minister op het
departement van Financiën een vergade
ring geSouden van belastingautoriteiten
om tot een oplosing te geraken van do
vraag van samensmelting der directe be
lastingen en registratie.
Do Haariemsche Hanzebank.
Aan alle crediteuren, van den N. Y Han
zebank in het Bisdom Haarlem, wier t©
goed meer dan f 50 bedraagt, is een circu
laire gezonden, waaraan het volgende is
ontleend:'
Heh verzoek totsurséance
van betaling.
De beteekenis van dit verzoek komt in
hoofdzaak hierop neer, dat op een door
de Rechtbank uit te schrijven vergadering
in Den Haag nu eerlang aan dc crediteuren
do gelegenheid zal worden geboden om
zich over het verleenen van toestemming
tot voorloopige opschorting van alle beta
lingen uit te spreken.
Deze voorloopige opschorting der beta
ling, mocht ze worden verleend, zal duren
totdat de vanweg© de Rechtbank aan te
wijzen deskundigen rapport over den toe
stand van den boedel zullen hebben uitge
bracht. waarna op grond van dit rapport.
ofwel definitieve surséance wordt ver-
leend voor den tijd van ten hoogste ander
half jaar,
of wel het faillissement der Bank zal wor
den uitgesproken, hetgeen voor een faillis
sement van zoodanigen omvang beteekeut»
dat evenzeer gedurende ten minste één of
anderhalf jaar geen enkel bedrag ter be
schikking van crediteuren zal kunnen ko
men.
Ter vermijding van deze beide niet alleen
langdurige maar bovendien voor credi
teuren hoogst kostbare wijzen van afwikke
ling mconen bestuur en directie van de
Hanzebank alle belanghebbenden in ernsti*
ge overweging te moeten geven alsnog tel
bewilligen in
Minnelijke liquidatie
Het hoofdbestuur van „De Hanze" in liefl'
Bisdom Haarlem ondersteunt, na het adu'v
vies van deskundigen te hebben ingewon-',
nen, dit advies van heeler harte, o.m. op dei
navolgende overwegingen
Aanvaarding van dit voorstel is. zoowol
wat. het bedrag als het tempo van uitkeer
ring betreft, ongetwijfeld in het belang
van. crediteuren. I
In Vergelijking met minnelijke liquidatie
leveren surséance van betaling of faillisseM
ment bovendien voor crediteuren belangrijk
ke nadeelen op, namelijk hooge kosten, ea
in de meeste gevallen minder gunstige op
brengst van de te gelde te maken bezittin
gen.
Ingeval van minnelijke liquidatie hebboil
zoowel do hoofddirectie als de Raad van
Toezicht en de Raad van Commissarissen
zich bereid verklaard dc gehore liquidatie
kosteloos zonder salaris en 'tonder vacatie-',
gelden tot stand te brengen, onder toezicht'
van ccn Cofnmisaie van Crediteuren
Waar do bank over verschillende bexiLr
lingen beschikt, welke binnen afzienbarer
tijd to gelde gemaakt kunnen worden, zal
ingeval van minnelijke liquidatie nog in'
den loop van dit jaar pen eerste uitkeering
in contanten kunnen plaats vinden.
Ingeval van minnelijke liquidatie is dé
hoofddirectie ervan overtuigd, alle cr<?di-
teuren geleidelijk geheel of nagenoeg geheel
te kunnpn betalen, al z.al in verband met
do afwikkeling van het bedrijf, tengevolge
waarvan de bronnen van inkomsten voort-V
aan zullen ophouden, verdere uitbetaling
van rente vanzelfsprekend niet meer moge
lijk zijn.
Dc «daas- en Waalsche Bank.
De correspondent van ..Dc Tijcl" to Nij
megen schrijft:
Hot uitfobroken frill" 1 >nt in de
Maas- en Waalscho Bank, dat voor som
migen niet onverwacht is gekomen, hooft'
toch vele Nijmeegscho neringdoenden, die
mot do Maas- on Waalsche Bank geregeld
zaken hadden oedaan, opgeschrikt. Bii gc-
loidoliiko afwikkeling dor Maas- on Waal-'
scho Bank-nffaire haddon sammigen nog
gehoopt, zonder voel kleerscheuren uit de
debacle te komen. Do afwikkeling bleek
sommigen crediteuren fe duur te worden.
Aanvankeliik waren er dan ook meer dia
door mr. Poort te Niimegen het faillisse-1
mont van de Bank bij de Arnhemsohd
Rechtbank zonden laten aanvragen. Ten
slotte bleven or twee crediteuren, die mr.
Poort opdracht daartoe gaven.
Men vroof» sommige "Nrurnoogschtf
neringen, die bij dit faillissement nauw
betrokken zijn als debiteur, mede ten om
der dreigen to gaan, wat den Nijmeegs
sch'on middenstand geen oed zal doen
Uit den Rotterdamschen Raad.
De Rotterdamsche Raad hoert een
beslissing genomen over vijftien voor-*
stellen van mr. A. de 'Jong (Vrijheids*
bond), die bezuiniging beoogden.
Daar do christ.-hist. fractie bij do slem-
rning de zaal had verlaten, beschikten da
voorstandors van het voornemen om dé
voorstellen in handen van B. en W té
stellen voor praeadvies, t. w. de overige
rechterzijde en do Vrijheidsbond, slecbté
over 19 stemmen. Daardoor werden allé
voorstellen daartoe, punt voor punt*
•en wel met 21 tegen 19 stommen verwor
pen.
Daar men zonder prae-advies de voor*
stellen verder niet kon aanvaarden, wijl
nu de draagwijdte er niet van na te gaart
was, stemde de reehlerzijde. voor zoover
aanwezig, toon de voorstellen zelve in
stemming werden gebracht, tegen. Alleen
mr. De Jong en de vier leden van den
Vrijheidsbond slemden voor. zoodat^allé
voorstellen verworpen werden met 35 te*
gen 5 stemmen. -
Do voorstellen van den heer De Jong
omvatteg;