Je leiiscle CouranT
Vierde Blad
3sspi8goling8n van esn bültenmenscli
Zaterdag 31 Januari 1925
Buitenl. Weekoverzicht.
Dezer dagen zagen wij met vele andere
geiioodigden de film van de Mount Eve
rest-expeditie. Een der meest typische ge
deelten van deze film is het bezoek aan
bot ïhibetaansche kloos-tor le Rough uk
dat gelegen is op de hellingen van den
JTount Everest. Dat klooster is het hoog
ste klooster ter wereld, het ligt 'n paar
Suizend meter boven den zeespiegel. En
de „heilige lama" die daar den scepter
zwaait, is ongetwijfeld de „hoogste" ker
kelijke waardigheidsbekleeder der wereld.
(Wij hebben deze week een welgelijkend
portret van hem in onize tijdingzaal han
gen)
Ingesloten tusschen de hooge toppen
van het Himalaya-gebergle, leven deze
Thibetanen eigenlijk in een gelukkige we
reld. De nota's en redevoeringen, waar
mede de Europeesche waardigheidsbe
kleders elkanders te lijf gaan, bereiken
hen niet. Wat er in Marokko of Chili
voorvalt, komt geen krant hun vertellen
en liet raakt hun koude kleeren niet. Ook
heeft de „heilige lama" daar op de berg
hellingen geen last van rogeeringen, die
hun vertegenwoordiger willen terugroe
pen, zooals de Paus, die in eon meer be
schaafde wereld leeft.
Ook wij zijn geen Thibetanen en zijn
derhalve veroordeeld, kennis te nemen
van het geharrewar, dat rondom" ons
plaats vindt.
D o n o t a-w isseling. Daar is op
de eerste plaats de kwestie van de Keul-
sclie zone. Zooals men weet hebben de
geallieerde regeeringen tor verantwoor
ding van het met-ontruimen van deze
zone zooals het vredesverdrag dat be
paald had aan Duitschland een nota
gezonden, waarin zij mededeelden, dat
Duitschland het vredesverdrag niet was
.nagekomen, met name de ontwapening
niet geheel en al voltooid had, en dat zij
zich daarom gerechtigd achtten de Keul-
sch zone nog een poosje te bezetten. Reeds
den volgenden dag antwoordde Duitsch
land, dat het deze manier van doen niet
bevorderlijk achtte voor den vrede tus
schen de volkeren en dat het minstens ver
wacht had eenige motiveering van deze be
schuldiging in de nota aan te treffen. Dit
hebben de geallieerden echter zorgvuldig
vermeden, ze wilden eerst het volledige,
rapport van de militaire controle-commis
sie afwachten
Dat rapport schijnt heel wat voeten in
do aarde;te hebben, want het duurt heel
bag voordat het af is. }Ien tzegt, dat er
eert ernstige oneenigheid onder de ledien
«'an deze commissie is. Maar hoe dit. zij,
de Duiischers kunnen zich nu niiet recht
vaardigen en moeten met gelatenheid
aanzien, dat het vredesverdrag zeer een
zijdig wordt uitgelegd.
Rede van Herriot. Intusischeai
heeft Herriot in zijn groote rede van
Woensdag eenige punten genoemd, waar-
ai t blijken zou, dat Duitschland niest vol
gende de ontwapeningshepalingen had
ten uitvoer gelegd. Zoo wees hij op de
poene veiligheidspolitie, die evenals de
ioldaten in kazernes ie ondergebracht.
Ms men het aantal manschappen van
iozo oolitle optelt bij dat van liet leger.
VIL
25 Januari.
V ij hebben onlangs weer g®u® een mooi
boek gelezen, de levensgeschiedenis van
een katholiek geworden eertijds protestant-
«che Duitsch© schrijfster Magda Scharlau-
Al'berti, die behalve deze geschiedenis nog
meerdere romans geschreven heeft: Martin
-Uigustin, lm Schatten en Gcsa Plifct. Van
Martin Augustin heeft vroeger in de Nieu
we Eeuw (jaargang 1923) «en vertaling ge-
Ttaan van de hand van den heer J. P. M.
'lekke onder den titel: Maarten Augus-
ijn. Het boek, dat wij hier bedoelen, heet
kampfe, wat we zouden kunnen verdiet-
telicn door: „Dagen van strijd". De schrijf
eer verhaalt hierin haar heele leven, welks
voornaamste gebeurtenis natuurlijk hare
Overgang tot de Katholieke Kerk uitmaakt.
Sn lezende dit mooie hoek trof ons vooral
iet langdurige, moeilijke proces, hetwelk
'an dien overgang voorafging. Wij, Katho-
1cken-van huis uit, denken wellicht wat te
(cmakkelijk ov©r zulk een stap. Wij, niet
waar, zien zoo duidelijk in, .dat de geeste
lijke zonen en dochter» van hen, die in de
ivTe eeuw zich van de Moederkerk af
scheidden, niet de ware Christuskerk kun-
jen vormen, dat we een overgang van hen,
lie tot andere gedachten komen, ale iet»
'finzelfsprekends beschouwen en niet g&-
,oe? J3evroeden dat zij vaak een zeer
hoeilijk proce® nebben moeten doormaken.
J»ij zien dikwerf niet duidelijk genoeg in,
lat andersdenkenden, alvorens, tot ons te'
somen, toch ook een godsdienstige overtui-
?iriS gehad kunnen hebben, die wel niet
>uatfc0 op steunpunten van sterk gehalte,
•haar hen toch moeilijk besluiten liet te
fanaten, wat rij van dierbare voorzaten
*fclen.
Verklaarde niot Johannes Jörgensen in
r- ri.n 1 e v e n s b e s c h o u w in g, dat
M hem kostte, vaarwel te zeggen aan bet
faaie psalmgezang, dat zyn jeugd ver-
ija had? Hebben wij, Katholieken, den
«cutsregel niet: consuetudo ipsa lex, de
^Peft krachfc van wet? Zou menig
ersdenkende niet hartelijk aan sajn be-
dan overtreft Duitschlands ..leger" liet in
het verdrag gestelde maximum. Vervol
gens is de generale staf nog niet afge
schaft en ten slotte worden nog steeds
5000 oud-officieren militair afgericht. Al
deze vreeselijke dingen dwingen, de goal-
lieerden Keulen nog voorloopig te blijven
bezetten. Zooals men weet, ia het vooral
Frankrijk, diat hier zijn wil doorzet. Want
in Engeland bijv is men er niet zoo heel
erg mee ingenomen. Men acht het een ge
vaarlijk precedent voor een volgenden
keer. Wanneer eventueel een meer Poin-
caré-achtige regeering in Frankrijk, aan
het roer komt, is de beschuldiging (zonder
of met gedetailleerd bewijs-materiaal)
van niet-na koming van het vredesverdrag
een gemakkelijk middel om do bezetting
van het Rijnland net zoo lang te doen
voortduren als men maar wil. Want men
wijst er ook van Engelse he izijde op, dat
er bij het zoo omvangrijke vredesverdrag
van Versailles altijd wel kleine tekortko
mingen zullen zijn te cons la teer en. En
Herriot heeft in zijn rede van Woensdag
nu wel uitdrukkelijk te kennen gegeven,
dat hij heelemaal niet van plan is om
zich blijvend aan don Rijn te vestigen*,
maar dat zou een Poincaré-istische re-
geering ook kunnen zeggen en tevens voor
onbepaaldon tijd blijven zitten. Wat er
dan gebeurt? Wij herineren aan het Da-
wes-plan, dat met evenzoo veel woorden
zegt, dat het herstel van Duitschland» po
litieke en economische eenheid een nood
zakelijke voorwaarde is voor uitvoe
ring van dit plan. Frankrijk zal op die
manier de kip, die de gouden eieren legt,
zelf slachten. Dat is niet alleen nadeelig
voor Frankrijk, maar dan krijgen de ove
rige geallieerden ook geen eieren meer. En
daarom kijken zij dit experiment, waar
toe zij door Frankrijk min of meer ge
dwongen worden, met wantrouwende blik
ken aan. Intusschen treiteren de Duit-
schers de Franschen wederkeerig door de
onderhandelingen omtrent een Franseh
Duitsch handelsverdrag slepende te hou
den, waarbdj de Franschen voordeel heb
ben. Herriot zegt daarvan, dat het haast
onmogelijk is toenadering te toenen tot
zulke onhandelbare menschen als de Duit
sche industrieelen en zak enmenschen .Toe h
is hij bereid tot deze toenadering enz.
enz., natuurlijk alleen omwille van den
vrede! Niet om eenig financieel voordeel,
o neen! Maar intusschen vestigen de
Duitschers toch weer de aandacht op het
spreekwoord:
„Wie het onderste uit de kan wil heb
ben, hem valt het lid op den neus".
Frankrijk en het Vati
can m Dezer dagen is men in Frank
rijk met een compromis op de proppen
gekomen in de netelige kwestie van de
Fransche vertegenwoordiging bij het
Vaticaan. Herriot was het aan zijn vrij-
mefcselaarsvriendien verplicht om het of-
ficieele gezantschap bij het "Vaticaan op
te heffen. Maar tegen deze en andere an-
ti-Katihol/iéke voornemens van Herriot da
zoo'n verzet gerezen, dat men een beetje
is gaa.n inbinden. Ten aanzien van die ver-
tegenwoordiging bij het Vaticaan heeft
men er dit op gevonden.* Elzas-Lotharin-
gen zal een speciale vertegenwoordiger bij
het Vaticaan krijgen, waardoor de offi
cieel© Fransche ambassade kan worden
opgeheven, terwijl er dan toch een indi
recte vertegenwoordiging blijft. O, wat 'n
kleine menschen! Het is te hopen, dat
„Frankrijk» Katholieken flink van zich af
zullen bijten, en zich niet mot een kluitje
in 't riet zullen laten sturen.
De staatsgreep in Ohilf.
In Zuid-Amerika schijnt men niet ge
lukkig te bunnen leven zonder een revo-
lutie-tje op z'n tijd Zoo heeft ieder land
zijn eigenaardige plediziertjes. Trouwens
in Chili gaat hot er nogal gemoedelijk
Iijdenis hangen, omdat zijn moeder, die
bij liefhad als zijn ziel, met een gelukkigen
lach om de lippen in dat geloof gestorven
is? Bedachten wij dit, alleB, dan zouden wij
in onze polemieken minder scherp en meer
vriendelijk zijn. Het is natuurlijk billijk,
dat we wat straffer optreden tegen Dage
raadsmannen en weggeloopen priesters,
maar als 't vaststaat dat we met eerlijke
andersgeloovigen t0 doen hebben, lijkt het
ons zeer misplaatst, ©en eigendunkenden
toon aan te slaan en eens Bink, wat ze noe
men. van leer te trekken tegen dominéés,
een methode, waaraan menigeen onzer ge
loofsverdedigers, zelfs vooraanstaande,
zich gaarne overgeeft. Deze gedachte kwam
vroeger reeds in ons op. toen we de over-
gangsgeschiedeniB van Ègberta van de
MandeleNaar het groot© licht
lazen, cn nu, bij de kennismaking met
K ft m p f e, trof zij ons wéér. Och, bij een
afgedwaalaen broeder, di© het katholicisme
zijner jeugd versmaadd© voor het volgen
van 'n drift of valsche leuze, kan menig
maal evenals bij Francois Coppé© „une
bonne souffranoe", een ziekbed van enkele
dagen omkeer 'bewerken, maar ©en gods
dienst, welken men van edele ouders mee
krijgt, werpt men niet zonder strijd en zon
der eindelooze inwendig© redeneeringen af.
En wij, geboren Katholieken, wat moeten
wij doen? Dit: slechts door ons Christenen
van adel te toonen, die aandacht hebben
voor all©» wat «del, schoon en goed is, zul
len wij op ons de belangstelling trekken
van hen, die ontevreden zijn over zich zei
ven Is het niet aan te nemen bijv., dat de
fraaie artikelen van Dr. van Ginniken ver-
leden voorjaar in De Nieuw© Eeuw over
den dichter Jacques Perk om die reden veel
goed gedaan hebben? Wi0 onder d© onzen
schreef ooit zoo waardeerend en tegelijk
zoo begrijpend, zoo indringend over den
©delen Perk? O er leven aan-den overkant
zoovele menschen met schoone. edele har
ten. Door onze ziel open te zetten voor het
schoone, richten we hunne aandacht op ons
christelijk leven. Dit is een voor-
name vorm van apologetiek.
Anders denkenden kunnen er langzaam
e e n d e r denkenden van worden. Zou
b©t waar «ju, wat men momnelk. dat de
naar toe. Droppels bloed worden er niet
bij vergoten, bij zoo'n revolutie. Het vo
rige jaar, in September, werd de toenma
lige regeering door een militair complot
tot aftreden gedwongen. Het ging daarbij
zeer vriendschappelijk toe: de president,
Alessandri, verliet met „verlof' het land.
En het bewind ging over in handen van
den generaal Alt ami za.no. Maar in do se
dert verloopen maanden schijnt er onder
de militaire samenzweerder» oneenighedd
te zijn gekomen. En zeer onverwacht bob
ben verleden week Vrijdag een aantal
jonge officieren het regeeringspaleis door
gewapende troepne doen omsingelen, zich
van de regeer ing meester gemaakt en in
een manifest aan do bevolking verklaard
het bewind in handen te nemen, ten be
hoeve van den in SepUember verdreven
president Alessandri. In afwachting van
diens terugkeer zou generaal Dart nel a-ls
vooi'loopig hoofd der regeering optreden.
Alessandri vertrouwde het zaakje niet
heel erg Hij zat rustig in hef schoone
Italië en was bang, dat de heeren van het
leger en van de marine, die niett uitmunten
door eensgezindheid weer andere plannen
zouden krijgen, wanneer hij voet aan
wal zette in Chili. Hij heeft de eerste da
gen de kat uit den' boom gekeken, maar
schijnt nu voldoende geruststellende in
formaties te hebben verkregen. Volgens
de laatste berichten tenminste heeft Ales
sandri verklaard, dat de door hem gas telde
voorwaarden naar wensch waren ten "uit
voer gelegd.
Eerstdaags zal hij dus xvel naar zijn
Heimat vertrekken.
Bi&mKL&m
ALGEMEENE BOND VAN R. K. RIJKS-
KIESKRINGORGANISATIES IN
NEDERLAND.
Rede Mr. A. baron van Wijnbergen.
De Bond heeft gisterenavond en heden
te Utrecht een belangrijke vergadering ge
houden.
De vergadering van gisterenavond is te
half acht geopend door den voorzitter rnr
A. baron van Wijnbergen met een lang©
r©de, ond©r den titel: voortzetten onze
christelijke politiek, waaraan wij de
rede was aan d© pers te voren toogezond©n
liet volgende ontleenen.
De taak der N©d©rlanclscha
Katholieken.
Indiem het woord van Augustinus: ,,Het
hart, tob God geschapen, vindt rust alleen
bij God" nog bewaarheid worden moeBt,
zou hetgeen de huidige wereld te aanschou
wen geeft daartoe ruimschoot» voldoend©
moeten worden geaoht aldu» vangt- spr.
aan.
En hij betoogt dan verder, dat, gelijk
Paus Benedict us XV het heeft verklaard in
zijn Encycliek dd. 1 Nov 1914, alleen van
het Christendom redding te verwachten is.
Zullen wij, katholieken van Nederland,
in moedeloosheid neerzitten, overtuigd, dat
wij tooh niets vermogen tegenover een we.
reld, waar van de Christelijk© gezindheid
zoo weinig te bespeuren is? Immers neen.
Wat binnenlandsche Staatkunde betreft
©n daarover gaat het thans wordt van
ons slechts gevraagd, dat wij op het kleine
stukske ^rond, dat we ons Vaderland mo
gen noemen, zoo dicht mogelijk trachten
te benaderen het ideaal van den Christ©-
lijken Staat
Welnu, met opgewektheid en met blij
moedigheid zullen we die taak kunnen aan
vatten, wijl van ons slechts gevraagd wordt
voort te zetten het werk, door vorige gene
raties aangevangen, en voor een goed deel
reeds voltooid.
Geen vrees behoeft t© bestaan, dat ons
katholiek volk in deze aan plichtsverzuim
zich zal schuldig makpn, mit» maar aan
garisclx het volk duidelijk gemaakt worde,
fijne dichter Aclama van Seheltema zich in
zijn laatste levensdagen christelijk begon
te o'riënteeren? 't Zou ons niets verwonde
ren van een man, di© subliem© verzen dicht
te als de volgende; waaruit wel een reli
gieus sentiment spreekt:
..Min de 3tilte in uw wezen,
Zoek de stilte, die bezielt,
Zij. die alle stilte vreezen,
Hebben nooit hun hart gelezen.
Hebben nooit geknield
26 Januari.
Zooals d© kalender zegt. zal de Kerk a.s.
Donderdag, 29 Januari, het feest van den
H Franciscus van Sales vieren, di© in het
jaar 1622 als Bisschop van Genèv© stierf
©n reeds in 1055 door paus Alexander VII
heiligverklaard werd. Dez© heilig© genoot
het voorrecht, een paar jaren geleden door
Z. H den Paus uitgeroepen te worden tot
patroon der Roomsch-Katholieke schrij
vers, omdat Franciscus behalve het aposto
laat van d© daad ook het aposto
laat van het geschreven woord heeft xritge-
oefend door het schrijven van eenig© gees
telijk© werken, waaronder vooral één uit
munt n!.: Inleiding tot h©t god-
vruohtig leven, waarin hij laat
zien, dat een deugdzaam levpn niet iet»
uitsluitend voor priesters en kloosterlingen,
maar in eiken levensstaat, zelf» midden in
de wereld, mogelijk is. Deze Inleiding
tot h©t godvruchtig lev©n i«
uitstekend van stijl en inhoud en werd on
middellijk na haar verschijnen in bijna alle
talen der wereld overgebracht, zoodat het
weldra in ge®n enkele boekenkast ontbrak.
Franciscus van Sales is dus de patroon der
kathglieke schrijvers! Best, maar nu den
ken we toch ev©n aan een vraag van ons
katechismusboek, nl. vraag 364: Waarom
worden ons bij het .Doopsel en bij het
Vormsel namen van heiligen gegeven? En
het antwoordt luidt: Bij heb Doopsel en bij
het Vormsel worden ons namen van heili
gen gegeten, om ons onder hxinne bescher
ming te stellen ©n om ons op te wekken,
hunn© deugden na te volgen.
Nu moet u w.jten. lezer, dat voor
naamste deugd van FranAi«en» van Sale»
i van hoe gtoote waard© het pand is, t©r be
waring toevertrouwd, en ho© zwaar derhal
ve de verantwoordelijkheid Dan zal het
ongetwijfeld bereid worden gevonden in
het belang van Kerk en Staat mede t©
werken, opdat de staatkundige positie der
katholieken in Nederland, zoo moeizaam
verworven behouden 'blij ve, waar het in
de pa» achter ons liggende jaren getoond
heeft, onder waarlijk niët gunstige omstan
digheden gaarn© en in vol vertrouwen d©
•leiding te volgen, noodig om op katholiek-
politiek terrein d© daar t© verrichten taak
naar behooren t© volbrengen.
Men bedenke toch wel, dat juist in ©en
tijd van algemeen© gisting, van geestesver-
warring, om niet t© zeggen van gepstesver-
wildcring, werd ingevoerd het algemeen
kiesrecht, gepaard aan Evenredige Verte
genwoordiging de evenredige vertegen
woordiging, op zich zelf reeds grooto geva
ren met zich brengend, waarop Schaepman
herhaaldelijk gewezen heeft.
Dat ook dientengevolge ingrijpend© wij
zigingen binnen de katholieke partij moes
ten worden aangebracht, laat zich begrij
pen Welnu, die zijn aangebracht, kalm,
rustig, geleidelijk, voorzichtig, en, terwijl
thans met. voldoening ©r op mag worden
gewezen, dat. ons kiezerscorps in die moei
lijke jaren vertrouwen stelde in d© leiding,
blijkend uit. de wijz©, waarop de leiding,
gexrolgd werd, mag nu ook w©l er«<r voor
gehouden, tot welk resultaat dat heeft ge.
voerd.
En dan wil ik wijzen op dri© punten: de
territoriale indeeling; het program, het
kiesreglement.
De terrioale inde©ling.
Gedurende d© reeks van jaren, di© d©
Algemeene Bond bestond, had het, niette
genstaande zoovel© daartoe aangewend©
pogingen, niet mogen gelukken d© 100 kies
districten tot toetreding te brengen.
Bij de invoering der Evenredige Verte-
genwooidiging vervielen d© districten.
Geplaatst voor'de keus tussohen ©en
Algemeenen Bond van R, K locale Ki©»-
vereeni,gingen of een van B. K Rijkakies-
kringorganisaties, werd aan den laatst© de
voorkeur gegeven.
En toen? Zoud©n alle 18 B. K. Rijkskies-
kringorganisaties toetreden?
De vraag w©xd niet gest©ld; hot werd
van zelf sprekend geacht en verkregen
werd het verrassend resultaat, dal. zonder
eenige tegenwerping, de 18 R K. Rijkskies-
kringorganisaties zich bij den Algeme©n©n
Bond aansloten, en zoo, schier ongemerkt-,
bereikt werd, waartoe men tot dan nim
mer had kunnen komen, ééne national©
katholiek-politiek© organisatie, zich uit
strekkend over gansch het land.
Voelden onder het nieuw© kiesstelsel d©
katholieke kiezer» zich meer een eenheid,
begrijpelijk, dat d© wcnsch naar voren
kwam zich meer dan tot dusverre het ge
val gewpest was in te laten met d© sa
menstelling van h©t publiek program voor
d©. katholieke partij.
Het program u
Welnu, beter dan iemand anders zou de
leider der kathgliek© Tweed© Kamerfractie
eenetzijd* werkzaam op wetenschappe
lijk terrein, anderzijds open oog hpbbend
voor de eÏBchen der practische politiek
kunnen beoordeelen, of bepaalde vraag
stukken, en zoo ja geheel of ten deel© en
in welken vorm aan de kiezers zouden kun
nen worden voorgelegd, zou hij kunnen
voorkomen, dat bepaalde zaken, slechts
voor enkelen verteerbaar, werden opge-
discht aan den maaltijd tot deelname waar
aan, gansch ons kiezerscorps genoodigd
wordt.
Zoo werd telkenmale in 1918, in 1922 en
ook we&r nu op verzoek van het Bondsbe-
stuur en in overleg mot het Dagelijksch
Bestuur een concept-program ontworpen
door Mgr. Nolens ,en door dezen in zijn
de zachtmoedig he i d geweest is,
een deugd, welke hij zich slechts met groote
•moeite eigen gemaakt hoeft, want hij was
driftig van aard. Alzoo gelieven allo hee
ren schrijvers, als zij tenminste met hun
patróón iets op hebben, zich op die deugd
toe te leggen, vooral de censor van een.
zeker katholiek Helmondsch Dagblad, die
tegen Kerstmis een zoo scherp schrijven
naar De Tijd zond, dat dit. blad met plaat
sen wachtea moest, tot het Vredesfeest
voorbij was, en vooral ook de hoofdredac
teur van een te Zwolle verschijnende ka
tholieke courant, die ©en collega van De
Maasbode door het slijk haalde.
27 Januari.
Uit het beroemd© book van Cervantes
de SavedraDon Q u ij o te d e la
M a n c h a herinneren wij ons, ho© het
nichtje v^xn Don Quijote op zekeren dag
zeide: dichter zijn is een ongeneeslijke en
aanstekelijke ziekte". Een ziokt© dusl Dit
woord van dat brave nichtj© drukt de mee
ning uit yan nog menigeen onzer dagen.
Ook nn nog zijn er lieden genoeg, die niet
beseffen, wat voor nut het heeft, versjes te
maken of te lezen en verwant zijn aan den
neef van Hildebrand: Bobertus Nurks, van
wiea d© schrijver der Camera obscura in
zijn allergeestigste vertelling Een on-
aangenaam mensoh in den
H a*a rlemmerhout zegt, dat hij be
hoord© tot de lieden, „die aan de waarde
en het gehalte van genoegens twijfelen,
wolk© zij niet in etaat zijn te beoordee
len."
Iets niet kunnen begrijpen is voor som
migen al een reden, om het af te keuren, en
op dezulken i» van toepassing het. woordf
dat Paulus van de heidenen «prak: „zij
versmaden, wat rij niet kennen".
Wij persoonlijk, lezer, zouden het iets
verschrikkelijks vinden, aangewezen te
worden bijv. als leeraar in de chemie, maar
zijn toch in onze waardcering objectief ge
noeg, om met bewondering op te zien naar
iemand, <jie in dabzelfde vak „niet d©n
hoogs ten lof" het. doctoraat gehaald hepft.
Eenzelfde geesteshouding echter lijkt
nog meer gewenscht ten opzichte van dich
tende en dichtminnend© zielen, al» tenmin-
rede bij d© Algemeen© Beschouwden ov.<
de StaatsOegrooting. sprekend als leider
van- en namens de katholieke ?r.;c:ie, toe
gelicht terwijl omtrent door de 'ki,-.zers in
gediend© amendeihtfntea op het concept»
program, gelijk het, nl dan niet gewijzigd,
door het Bondsbcstuur was toegezonden
het oordeel wederom van Mgr. Nolens werd
ingewonnen, alvorens het Bondsbcstuur
advies daaromtrent uitbracht aan tl©
Bondsvergadering.
Begrijpelijk was het, dat, vooral de eer
ste keer, de kiezers verlangden het. con
cept-program uit te breiden, te iuhCi-, waar
in den aanvang, op grond van tactische over
wegingen, ook de hoofdbesturen der social©
organisaties werden verzocht hun wen-
schen kenbaar to maken, i©ts, waarvau
men overtuigd was, dat hot. spoedig achter
weg© zou knnn©n blijven, hetgeen gebleken
is juist te zijn. Dat echter, nog niet met do
practijk vertrouwd, in den beginne d© kie
zer» het program als een verlanglijst be
schouwden, waarop dus alles, wat al»
wensohelijk kon worden gedacht, mocht
worden gebracht, hehoeft niet te verwonde
ren. En het Bondsbcstuur oordeelde het
dan ook eiseh van juist, beleid slechts ma
tig remmend op te treden, scherp toe Lo
rien in overleg met den Fractie] 0 id gr, dat
geen pa,rtij schadend© zaken werden opge
nomen., doch overigens het overtollig© niet
met geweld te keeren, overtuigd, dat bin
nen niet te langen tijd de kiezers zelf zou
den inzien, dat zeer zeker de katholieko
partij, een program behoort" te h©bbett,
doch een beknopt program, en spoediger
dan men mocht verwachten zijn de kiezer»
tot dat inzicht gekomen.
In M©i 1918 kwam ons bekend groot pro
gram tot. stand.
In 1922 moest voov een goed doel pen
nieuw program worden samengesteld, niet
men onthoud© h©t wél omdat het pro
gram van 1918 onbruikbaar was gebleken,
maar omdat het, wat d© hoofdpunten be
treft. tot. verwerkelijking was gebracht
H e t Kiesreglement.
In d© derde plaats behandelt spreker heb
kiesreglement
Spreker gaat de geschiedenis daarvan na
Gelijk bpkend, werd na lang zoek©n eu
tasten na heel wat wikken ©n wegen, na
veel discussie en na veal ovprleg op 30 M©I
1.1. gevonden, waarnaar werd gezocht, cn
vastgesteld e©n voor gansch de partij gel
dend kiesreglement, dat thans voor de eer
st© maai toepassing vindt, tot het welsla
gen waarvan verwacht mocht en nog mag
worden, dat zeer Zpker d©ze ©erst© keer
allen hartelijk, broederlijk, eensgezind en
eendrachtig in onze kiesvcecnigingan zou
den samen wevken.
Het verleden en de toekomst
Wanneer wij nu denken, dat d© laatste
10 jaren voor gansch Europa zoo buitenge
woon moeilijk en gevaarlijk zijn geweest,
wanneer we bedenken, <3at zooveel" ten
pononmal© is gewijzigd, dat zooveel geheel
is ineengestort en ten onder gegaan, cn we
blikken dan op onze kabholiolc-politipke
organisatie, dan zien we, dat zij zich krach,
lig wist te handhaven, inmiddels zich aan
passend aan den nieuwen toestand, onder
d© gewijzigd© Kieswot ingetredendan
zien we, dat ze wist te brengen in onz.»
Tweede Kanier 32 leden, ©en getal tot dus.
verre nimmer bereikt, onder bekwam© lei
ding sam©nwerkend in ééne Katholiek©
Kamerclub. dan zien we, dat zij den wog
wist te vinden, waarlangs ©en dpr katho
lieke partij waardig program zov worden
vastgesteld, aanvaardbaar voor allen, be
halve voor hen die aan eigen meen ing en
aan eigen- meening alleen hardnekkig wen-
schen vast to houden; dan zien we, dat
jnist door zoodanige programsamenstelling
ze wist te bereiken, dat actueple politieke
vraagstukken op het juiste tijdstip, voor
'zooveel moceliik ©n dienstig, binnen dp be
ste liet woord $&n Goetlie in Tnsso waar is:!
,,Wer dei" Dichtkunst Stimm© nicht
vernimmbt
1st ein Barbar, er sei auch, wer er sei.M
cd als ook de uitspraak nog iels belcpkent
van een franschen, ons' onbekenden, wijs
geer, welke Regent Drabbe aanhaalt in heb
begin zijner Voorrede op Vondel'a Diclitju-
weelen: „een m©nsch, die u zegt: ik houd
niet van poëzie, geeft meteen de hoogte
aan, waarop zijn geestesleven staat. Hij
is als e0n muziekinstru
ment, dat niet alle snaren
heef t."
„Niet", zoo gaat Regent Drabbe dan met
zijn eigen woorden v©rdprt alsof de milde
natuur ooit haar meesterwerk onvoltooid
had gelaten. Niet alsof cr hoofdtonen ont
breken konden aan <1® nederige harp eener
menschelijk© ziel; maar in dien zin, dab
somtijds één der snaren, buiten de evenre
dig© spanning gehouden, hare vnerkracht
entb^prb ©n weigert zich in gelijkmatigen
samenhang aan te sluitpn bij d© wisselen
de trillingen van het geestelijk speeltuig."
Ons dunkt, dat Regpnt Drabbr m^t dez®
mpening op het toppunt van juistheid staat
Menschen-, van nature blind voor d©
poëzie, welke toch nog overvloedig te vin
den is in deze vergankelijke wprcld, zijn
er wel niet. Cervant©s moet zelfs eens ver*
klaard hébben: mpn ontmoet menigeen,
die diehter is en n e t z e 11 ti i e t w e t"t
maar sommiger hoogere gevoelens zijn af
gestompt in den eentonigen gang d°or ^cn
tredmolen van het dagelijkech©, soms z©e*
prozaische leven. Daarom, jongeman, als
ge een leeraar hebt, di© uw oogpn oppnt
voor het. homelsch licht der poëzie, blijf
hem he©l uw leven dankbaar, want op uw
geval is dan van toepassipg hel, mooie
woord van Joseph de Maistre: J/amirié
d'un grand homme est un bienfa-t de»
dieux. De vriendschap van epn hoogstaand
man iB ©en weldaad Gods".
TT. ÜTXF.MAX. pr.
.1
