Pfi! 16e Jaargang. ZATERDAG 24 JANUARI 1925 No. 4851 DB ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Lelden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bii onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. (Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de AbonniS's ver- Ulir brij "baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd suf. 9 ct :ee E Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenllën 30 cent por regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertenllën, van ten hoogste 30 woorden, waarï^ betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver< huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl' lustreerd Zondagblad. 371 De overeenstemming. Van do Katholieke bladen, die een com mentaar hebben gegeven op het communi que inzake hel resultaat dor bemiddelings pogingen van prof. Aengénent met bet Verbond St'. Michael, is voorzoover wij hoden kunnen nagaan D o T ij d verre weg bet minst optimistisch gestemd. Het blad schrijft naar aanleiding van Moeld communiqué: Het wil ons voorkomen, dat het voorstel, in de, hoven slaande mededec- ling gedaan, met de eigenlijke vraag, a l. of de actie 'van „St. Michaël" past in het kader van het nfeuwe kiesreglement en of die actie nu vóór de a.s. verkiezingen, moet worden ge duld, niets heeft te maken. Op deze vraag de eonige, die awn d9 orde •'s moet de as. bondsvergadering een antwoord geven. Door dc kern der quaestie te ontwijken" en de oplossing op zijpaden te zoeken, komt men geen sta,p verder. Dat is wol heel kras gezegd! Maar het wil ons voorkomen, dat „De ïijd" een ding over het hoofd ziet, en een héél voornaam ding, n.l. dal prof. Aen- genent bij zijn bemiddelingspogingen tor. doel had een groep ontevredenen af te houden van, naar veler mcening, onorga- nisatorischc daden en terug te brengen in organisatorisch verhand. Dat is den bemiddelaar gelukt! alllyms inzooverre gelukt, dat die groep haar als onovganisa- torisch 'gequalificeerde actie wil opgeven, zi,ch weer wil aanpassen in hel zuiver or ganisatorisch verband indien een voor waarde wordt vervult. Dn wel eonige voorwaarden, die dal staat vast ccn organisatie, als de Algemceue Bond aan vaarden kan, zonder dat het ook maar cen;gszins iri strijd komt met haar karak ter organisatie: maar die zij ook even zeer als orgauisatie hij meerderheid van j stemmen kan afwijzen. En nu is het ook o.i. een zwak punt, dat ïle wenschen van het hoofdbestuur inzake wijziging der Bonds-organisatie niet zijn voorgedragen als zoodanig dus als wen schen, maar als voorwaarde. -Dit wordt wel niet uitdrukkelijk gezegd, maar het schijnt toch zoo in het communique te moeten worden gelezen. Volkomen erkennen wij, dat alleen zulk *n houding, een onomwonden antwoord zou hebben ingehouden op de vraag: „of de actie van „St. Michaël" past in liet ka- 'der van het nieuwe Kiesreglement en of die actie n u voor de a.s. verkiezingen moet. (mag) worden geduld." In zulk..een boud;ng immers zou zijn opgesloten, dat ..St. Michaël" in g e. e n g cval haar actie wil voortzetten, meent deze per se en alle omstandigheden „nu voor de as. verkiezingen" te moeten opgeven daarbij alleen aan de Bondsvergadering eonige wenschen te kennen gevend en krachtig aanbevelend. En wij go'ooven, dat liet practise h voor „St. Michaël" hetzelfde zou hebben bcfeekend, omdat dan o.i. de Bondsverga dering die wenschen (als voorwaarde, uit gedrukt in bedoeld communique) wel. al thans in pricipe, zou hebben aanvaard. Maar -- en nu komen wij in de nuch tere werkelijkheid wie zou, toen de z bemiddelingspogingen van prof. Aenge- Dient hekend werd. ook maar aan dat, v komen bevredigend resultaat liehhen •durven denken? Over w.at door het overleg lusschen den honvddelaar en het hoofdbestuur van liet Verbond als resultaat ié bereikt gewor den, zal dat bestuur van temperament-volle vrienden toch waarschijnlijk al wel moeten hooren En laten wij eerlijk II zeggen, dat toch ook de moesten onzer, die niet aan de zijde van „St. Michaël" staan, ecu zoodanig bevredigend resultaat, wat 'li retireeren, 'n terugtrekken inhoudt, niet hadden verwacht! Wij mogen er, alle omstandigheden overziende, dankbaar voor zijn. zéér waardeerend' het optreden 'in deze van den bemiddelaar en dezen niet het succes geluk weaiseliend. je irleu W'o .CitO G M 391 BUITENLAND Volkenbond. Het toetreden van Duitschland. Het oordeel van de Drager Press e". Onder het hoofd: „Welke positie zal Duilschland in den Volkenbond innemen?'! publiceert do officieuze „Prager Presse'5- een blijkbaar geïnspireerd artikel, waarin -behandeld wordt de verklaring van 'Duilschland. dat liet de in art. 16 van het iVolkenboiiclspact aangegeven verplichting •bij een eventueels toetreding tot den Vol kenbond niet kan nakomen. Duitscbland jhoeft gewezen op den toestand van zijn '*?er en verklaard, dat deze toestand het ónmogelijk maakt, deel te nemen aan mili- Sire sancties. Het kan ook zelfs'niei de crph'chting op zich nemen om deel te ne men aan economische sancties of andere maatrcgeleu, ten einde zioh niet aan het ;evaar van aanvallen bloot te stellen. Wellicht zou men kunnen erkennen, schrijft het Bcnesj-orgaam, dat deze ver plichtingen -niet door alle staten, in ver band met hun uitcenloopende positie, op dezelfde wijze kunnen worden nagekomen, maar de# Duitscbc meening, dat Duitsch* land van alle verplichtingen van artikel 16 bevrijd moet worden, en dat het in geval van een aanval legen een lid van den Vol kenbond neutraal zou mogen blijven, moot, wanneer zij aanvaard zou worden, liet. gc- heelo systeem van 't Pact op losse schroe ven stellen. Wanneer volgens hot Dorische voorbeeld, do staten aan dc loyaliteit der overige leden gaan twijfelen, cn wanneer zij zouden gaan berekenen, hoeveel hun risico in den strijd tegen den aanvaller groot er is dan dal van do natuurstaten van dén aanvaller, dan zou er niets anders overblijven, dan de hoop op liet welslagen van de. vredesorganisatie in Europa en de wereld in het algemeen op te geven. Hel blad besluit, dal. ook voor Duilsch land do nakoming van de verplichtingen van het Pact in die mate moet worden ver langd als overeenkomt met den toestand zijner bewapening-en hel is ui (.gesloten, dat Duilschland in den Volkenbond een be voorrechte positie zou innemen ori zich.zou onttrekken aan de verplichtingen van ar- t:k"l 16. Mol zijn voorbehoud roert Duilschland iQgeïijkcTlijd ook de positie van ontwa pende landen in uen Volkenbond aan. Hel staat huilen twijfel, dat bij de vaststelling van hét concrete, ontwapen'ngsplan ook deze kwes.tjé/aan de orde zal komen. Eveu- wol is het een fout, wanneer .Duitscbland meent hiermede te- bereiken, dat het on derscheid in den toestand van lie.t Duilsche leger en dat der ■naburige slaton zou kun nen v.orden uit den weg geruimd door liet opgeven der grondboginse'on, welke de ontwapeningnu Duitscbland hebben be werkt. H e l o o r d e e 1 van w oden. Uit Stockholm word! '-eiTietd. dat de of ficieel? tekst van hel Zweedscho antwoord op de Duitsclic nota inzake do toetreding van Duitscbland tol den -Volkenbond is ge publiceerd. Zweden erkent, dat Duilschland recht beeft op een p'aats in den Baad, doch liet voorbehoud, dat Duttschland maakt ten aanzien van art. 16 van het Pact is naar •dc opvatting van Zweden in strijd met den geest van den Bond. Ouitschland. De Pruisisch/; regeering. Een communistische motie van w a n t r o u w o n. In de gister gehouden bijeenkomst van den Pruisischeh Landdag is gestemd óver do \olgende communistische motie: „Het ministerie'bezit niet liet vertrouwen van den. Landdag". De' uitslag der stemming was als volgt: Uitgebracht: Vi2 stemmen, geen onthou dingen en geen ongeldige stemmen. Vóór stemden 221 afgevaardigden en le gen een gelijk aantal. Toen deze uitslag - bekend werd, volgde een applaus van de linkerzijde en het cen trum, hetwelk minuten lang aanhield. De communistische motie van- wantrou wen is hiermede, op grond van de rtesbe- trffende bepaliug van het reglement, ver worpen. Hol k ab i n e t-B r a "u n afgetreden. Het Pruisische kabinet heeft besloten af !e treden. Hqt zal de loopondc zaken af doen tot een nieuw ministerie zal zijn ge kozen. Hiertoe werd besloten na een intcrfvac- tioneele besproking der huidige coalitie partijen Centrum, democraten en soe.-de- mocralen, die na afloop van de zitting van den Landdag heeft plaats gehad. Het Seniorenconvent van den Landdag zal lieden bc-slissen, wanneer de verkiezing van een nieuwen premier zal plaats heb ben. De beslissing omtrent dc verdere poli tieke ontwikkeling zal afhangen van de houding van liet Centrum, welke fractie gisteravond bijeen kwam voor uitvoerige besprekingen betreffende de mogelijkheid van een regeringscoalitie, waaraan het Centrum, met inachtneming van zijn tot •dusver ingonomen principieel? houding kan deelnemen. Hel verslag der Ontwapeningscommissie in Duilschland. In een bericht uit Londen over het defi nitieve verslag der commissie wordt ge zegd. dat zonder de opvatting te deelen, dat Duilschland vroeg of laat een nieuwen oorlog zal kunnen voorbereiden, de geal lieerden in do gehouden enquête locli tot de overtuiging zijn gekomen dat do aspi raties van hot Duilschland van voor 1918 nog niet volkomen zijn opgegeven, en dat de zorgen daarover dus niet geheel ver dwenen zijn. Hel verslag zal bewijzen dat Duitscbland de voorwaarden, door do geal lieerden essentieel genoemd, niet heeft ver vuld. Zoo hebben de con trok-officiercn het bewijs gevonden, dat in de kazernes van de politie een veel grooter aantal man- schappen zich bevindt dan noodig en ge oorloofd is, dat verschillende fabrieken van oorlogsmateriaal slechts schijnbaar voor vredesproductic zijn veranderd, ter wijl andere fabrieken door de regcering verplicht zijn hun outillage te bewaren, teneinde terstond weer veranderd te kun nen worden en andere fabrieken voor vre- desproduetie ipgeric'ut, zoodanige overeen komsten met liet rijk hebben, dat do over neming door liet rijk ieder oogenbl'ik kan geschieden. Tenslotte is het een feit, dat de grooto generale staf jn het geheim ver der bestaat. Pref. Quiddc en de Nobelprijs. Dc voormalige Duilsche afgevaardigde pro. Quidde is van Scandinavische zijde voor den Nobelprijs voorgedragen. Frankrijk. DE AMBASSADE BIJ HET VATIC AAN. Het antwoerd vaii Herriot. De opheffing'verdedigd. Herriot heeft gisteren in een grooto redevoering do opheffing van het Fran- soho gezantschap bij het Yaticaan verde digd. Herriot liad zijïi oogeublik zeer slecht gekozen. De kamermeerderlvpid had zich even tc voren in al haar fcctarische klein heid getoond door mot 290 tegen 22i stem men liet aanplakken van de schitterende redevoering van Louis Marin te verwer pen. Do meerderheid heeft daardoor ge loond niet in'staat ie zijn een welverdien de hulde -te brongen aan een tegenstan der, die de- belangen van Frankrijk be pleitte, niettegenstaande die tegenstander een. van de Franscho persoonlijkheden is, die in Amerika liet meest gezien is en er een waren invloed vooral onder de Katho lieken weet uit te oefen-en Herri-ot heeft dan ook ju redovoering gehouden in alle seclaris^-e kleinheid. Hij verklaarde, dat hei herstel van het gezantschap in het jaar 192Q slecht was voorbereid. Het episcopaat had zich in dertijd verklaard tegen do erkenning van do z.g. scheiding» wel. Ook Clémencoau was toen legen het herstel van liet. gezant schap geweest en men zegt zelfs, dat deze houding van hern do oorzaak is geweest, dat hij niet als president der Republiek is gekozen. Herriot wijcldo voorts uitvoe rig uil over tie vijandige houding vaq den toenanaligen paus tijdens en na den oor log ten optziekte van Frahkrijk Tot dusver had spreker hoofdzakelijk gevoelsargumenten aangevoerd. Daarna verdedigde hij evenwel ook om princi- picele redenen een breuk met het Yaticaan Briand bad een. moer opportunistisch standpunt ingnomen. Volgens Briand moest men vermijden, in do kaart der ul tra-montane n te spelen, die gaarne een breuk zouden zien, ten einde daardoor allo katholieken tegen do regeering te kunnen vereenigen. De meerderheid der Kamer zal zeker wel met Herriot meegaan, wordt uit Pa rijs gemeld. Herriot over een nieuwe ontwapenings conferentie. Na de zitting van den ministerraad van gistermorgen heeft Herriot aan do per. vertegenwoordigers een verklaring afge legd over de door don Araerikaanschen Senaat aangenomen resolutie in zake het houden van een nieuwe ontwapenings conferentie te Washington. Herriot ver- klaarde, dat liet, zooals ook Goolidgo heeft gezegd, onmogelijk is om een ontwape- ningsconferentio bijeen Ie roepen, voordat men weet. welke resultaten Ie verwachten zijn van het protocol van Genêve. Spr. heeft de houding van Frankrijk duidelijk te Gcnève uiteengezel. Hij kan geen en kele verklaring afleggen betreffende een nieuwe ontwapeningsconferentie, voordat hij de resultaten van Genèvc voor zich ziet. De Balkan. De politiek in Albanië. Een g e w e 1 d r e g i me van Zogo e. Een bijzondere correspondent van de „Bcichspost" schrijft aan1 dit blad uit Gat- taro: Alle bange verwachtingen, die door de Albaneeschc patriotten aan den terugkeer van Aclimcd Zogoe werden vastgeknoopt, uorden door de gebeurtenissen bevestigd cn overtroffen. Het land siaal thans reeds sterk onder den invloed van Belgrado cn wordt met een dictatuuistelsel in bedwang gehouden. Het bericht, dal Achmed Zogoe ccn Al- ba ncesche regeering" hoeft gevormd is, volgens dc belcekenis van het woord on juist. De vorming van het kabinet is aldus uitgevoerd: Achmed Zogoe heeft van de zes minislériën er zelf vier op zich geno men. Hij is minister-president, minister van buiten- cn binuenlandsche zaken en minister van oorlog. Het nieuwe regime beeft gepoogd, om de verontwaardiging dor bevolking door een ..verzoent"Miliek" tot bnd.ircn te brengen. Een proclamatie in dien geest werd uitgevaardigd. Toon echter Zogoe j bemerkte, dat hij met deze middelen de pa- 1 triotiE'-1-kiineen van Albani?, katholie ken cn nat ion -'Eten niet kon winnen, ver anderde liij zijn taktiek. Aan alle steden werden liooge oorloesbelaslingen opgelegd, opdat de soldaten van het Wrangellcger betaald zouden kunnen worden. Valona moest 10.000, Durazzo 5 o. 7000, Skoetari 20.000 Na noleons betalen. In hoeven en huizen werden soldalen" ingekwartierd. Daarmede gaat een vervolging van» de katholieken en vooral van de paters Fran ciscanen gepaard. Het gymnasium dezer paters Ie Skoetari met de Albaneesche bi bliotheek, dc ecnige in haar soort is ver nield en Toen de bevolking daarover in toorn ontstak, liet Zogie verklaren, dat een offi cier, dio dit vernielingswerk leidde, zon der bevel had gehandeld. Het katholEVo orgaan „Ora c Malevo" is geheel opgeheven. Zestig vooraanstaande katholioi-qn cn "*r 'hammedanen uit Skoe tari, die als tegenstanders der Serven be kend stonden, bevinden zich nu in de ge vangenis. Ten aanzien van de ontwapening van het land lieoft Achmed Zogoe geen vorde ringen gemaakt. Naar alle districten zijn nu slraf-cxpeditics uitgezonden. De nationale vergadering had op 12 en dan op 16 Januari bijeen moeten komen. Tot op heden is echter niet bekend, wan- 5-ni h-'Ep.ngeroonen worden. In buitenlandsch politiek opzicht ar beidt Zogoe openlijk aan een vereeniging van Albanië met Jocgo-Slavië. Tn do pre fectuur ziet men talrijke Serven on '1<>> te lefoon gesprekken worden bijna uiteb/bond in het Servisch gevoerd. Als eerste punt van het program werden onderhandelin gen tot het. afsluiten van een tclnnle met Joe go-SI a v 5 i nge1 e i d De bevolking is ervan overtuigd, dat de huidige toestand slechts van korten duur kan zijn. climed Zogoe handhaaft zich slechts met behulp van zijn Wrangnltroe- pén, waarvan do sterkte niet niet zekerheid kan worden aangegeven Da srkafüncon bedragen lusschen 2 en 5000 man. De be zoldiging ep voeding van deze troep: n uit de landsmiddelen is echter op <len duur onmogelijk. Achmed Zogoe zal daarom moeten aftreden of liij z.al in nog sterkere mate de financieel© hulp van liet buiten land moeten aanvaarden. In het eerste ge val zou zijn heerschappij ten einde zijn. in het tweede zou minstens het verhand lusschen de jongste revolutie on zeker streven van het buitenland op nbnar wor den. China De burgeroorlog. Een w a p ens til s f a n d van oen wee k. De elkaar in bei gebied van Sjanghai beoorlogende troepen hebben oen wapen stilstand van een week afgekondigd in verhand met het Ghinccschc Nieuwjaar. Gedwongen cpiumverbouw in China? 2 0 0 weigerachtige hoeren onthoof d. Een vooraanstaand missionaris heeft verklaard, dat de militaire autoriteiten in de provincie Foekiën do boeren dwingen, opium te verbouwen. Een 1500-tal chris telijke gezinnen weigerden dit. waarop 200 gezinshoofden onthoofd zouden zijn. Amerika. De Amerikaansche Vlootwet. Door id en Senaat aangenomen De Amerikaansche marincwef, waarin oen amendement is opgenomen, waarbij aan president Goolidgo wordt verzocht een internationale ontwapeningsconferentie bij een to roepen, is door den Senaat aange nomen. Deze wet staat 289.776.978 dollar voor de vloot toe gedurende het komende fiscale jaar of ongeveer 900.000 dollar méér dan het ontwerp, door het Huis van A f gé va ard i gd en aangenomen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS» BUITENLAND. De „Prager Presse" over het toetreden van Duitschland-tot den Volkenbond. De Pruisische regeering is afgetreden. Herriot verdedigde gisteren de afschaf fing van het Fransche gezantschap bij hol Vaticaan. In Albanië zou Achmed Zogoe een Pw- weldregiem uitoefenen. 200 Chinccsche boeren onthoofd. BINNENLAND. Vergadering van de Haarlemsche Harv- zebank. Een vooral voor de bloembollenstreek belangrijke beslissing inzake de forensen-, belasting. Een bestuursvergadering van den R.-K, Middenstandsbond. BINNENLAND Sluiting der jacht op Forensen. Aa-n heb K B. van 1 September 1021, Stbl. No. 43-1, genomen in afwijking van het advies van den Baad van State, is sindsdien wel veel aandacht gewijd. Minister G'olijn heeft het bij velen ver korven, maar hier in deze zaak verdient Z.E. een bloemenhulde uit de bollen streek, want velen zullen hun belasting biljet. zien verminderen. Ook de .Gemeentebesturen die door de ze beslissing in bun schade worden her steld. zullen, don Minister dankbaar zijn want waarlijk veel onrecht is diverse ge meenten aangedaan door ecu verkeerde en onrechtmatige uitlegging cn toepassing der betrekkelijke wetsbeplaingcn. Begrijpelijk dat deze aangelegenheid ook de aandacht van ondergeteekende gaande houdt. Do Bcdaclio van de Ge meentestem had in een barer laatste nummers over deze zaak een artikeltje, wat mij aanleiding gaf om terstond aan da Redactie het vclgcnda to schrijven: >:De mededeeling onder lo in uw blad No. 3821 doet mij w.vo.ev de volgende vraag stellen: Fcnivo bloctubrllcuktv eo- leers in deze gemeente woonachtig, alhier kantoorhouder,do, den zetel van hu tl be drijf hebbende in dcv.u qm^c-ciue waar do zaken worden geregeld, waar dc hoofd- schuren en magazijnen zioh bevinden en de oogst voor cf'evevbig wordt gereed gemaakt, hebben in aan.grej.vcr.de gemeen ten een. doel hunner landerijen en daarop ceno (hulp) schuur (zonder kantoor), waar de bollen tijdelijk worden opgesla gen ter drooging, om vandaar naar de hoofdsehuur to worden overgebracht, m deels weder te worden geplant. Dc werkzaamheden op het laud en in do hulpscliuur in de aangrenzende gemeente geschieden door do losse arbeiders cn knechts onder leiding van een meester knecht De patroon der zaak, een der fir manten of andere hoofdleider der zaak, komt wel enkele malen op het land cn h* de hulpscliuur, zoo noodig tot het geven van nadere orders of voor overleg met do betrokken meesterknecht doch zeker kan ook hier allerminst gezegd worden, dat do kulpschuur bestemd is tot persoonlij!:» uitoefening van zijn arbeid, te minder waar de patroon, firmant of andere hoofd leider der zaak, niet op HO lagen in dio hqlpscliuur komt, daar hij aajno leidendo werkzaamheden verricht 'op het kantoor in en bij den'zctcl van het bedrijf in dezo gemeente. Naar de interpretatie van den Minister zijn onze bovenbedoelde blocmbollenkwoc- kers niet in de aangrenzende gemeenten als forens belastingplichtig J-3 het ook uwe mcening?" ,Na enkeleweken wachten» versc-lu-iu-n de^ regelen dezen morgen in dat blad met het volgende antwoord: ..De bestemming der bedoelde luib>- scliuur is niet om den pa troon der zaak te" dienen voor rlc persoonlijke uitoefening van zijn bedrijf; zij is alleen bestemd en ingericht voor het werk van den meester knecht cn dc onder dezen .arbeidend a personen. Naar de leer van hot K T'». van 1 September 1024 (Stbl No 434) die ook de onze is brengt het enkele feit dat dc bloembollen!:woeker nu en dan i" de hulpscliuur komt tot hel geven v:«: orders enz geen verandering in do heslt-.r. jning van liet gebouw on maakt d l feit hem niet als forens belastingplichtig Moge dc aanhangige nieuwe forensenr wet dc leer van genoemd K TV bevestigen opdat do strijd hierover®eens voor go°d uit zij en de jacht .op forensen voor al tijd gesloten -blijft, In vorenstaande vinden reeds in elk geval dc belanghebbenden een richtsnoer met betieh-king tot onverhoopte aansla gen GOUV ERNE Ut. Burgemeester Sasscnheiin. DE HAARLEMSCHE HANZEBANK. De Hanzchankvergadoring, gisteren, lo Haarlem gehouden, is door den voorzitter, den heer H. J. K. Jansen, geopend mat een rede, waaraan het volgende is ont leend: Spr. zeide hot vorige jaar io d< Mti to vergadering te hebben uiteengezet, aan welke moeilijkheden h^t bedrijf •tor bank als gevolg der bekende omstandigheden, blootstaat. Toen hoeft spr. ook gezegd, dat, wanneer slechts één vierde d r op- gevraagde gelden zou worden terugge stort. dan hel bedrijf zou kunnen wordeot voortgezet, zij liet op kleiner schaal G*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1