ZATERDAG 10 JANUARI 1925 L 16© Jaargang. No. 4839 Ste- fieicbeJre (£ou/ux/nt ;De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling feVoor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal. fjBij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal. fFranco per post i 2.95 per kwartaal. tiHet Geïllustreerd Zondagsblad i3 voor de Abonnés ver-, jikrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 'Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. H DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cenl per regel. Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt liet dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlenfiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vcr-j huur, koop en verkoop 10.50. !Di$ nummep bestaat uit vier JbBaden, waaronder het Qeïl- Wtraeed Zondagsblad. Over democratie. teDe „Van Week tot Weckte-schrijver in f,De Tijd", prof P. Geurts, wordt graag gelezen. Zijn in boekvorm verschenen op stellen „Van Week tot Week" bestaan uit iclrie deelen, waarvan diet eerste al spoedig in herdruk is verschenen en het tweede jheel gauw was uitverkocht. Uit een gisteravond in „De Tijd" ver- Schenen „Van Week tot Week", hetwelk handelt over den redenaar en schrijver (Wiilhelm Emmanuel von Kettéler, willen jwij hier do volgende passage ontleenen: vf „Ongelukkigerwijze werden er vroeger al to veel gevonden, die in een voorstander van do democratie iets minderwaardigs izagen. Zij meenden in hem de neiging te [ontdekken om van zijn hooger bescha- vingsstandpunt af te dalen tot het „ge wone volk", ten einde aldus met het l,plebs" op één lijn te komen staan. De ■ware democraat denkt er anders over. [Zich bewust van de niet te versmaden ivoorrechten, aan zijn hoogeren stand ver- ffoonclen, en betreurend, dat zoowel ande- iren die moeten missen, kan de volkslieven- !!de man niet weerstaan aan den edelen [iaandrang om zijn evemnensch in die voorrechten te doen deelen. De geringgn moeten in welvaart en beschaving zooveel mogelijk zijns gelijken, niet hij huns ge lijke worden. Door zijn omvang met la ger staande volksklassen, leert hij zeker, behalve haar nooden, ook hare gebreken kennen, maar tevens dikwijls een onver- moeden adel van karakter en vele schoo- ne eigenschappen, die onder een ruwen bolster verscholen liggen. Medelijden met, bewondering en liefde voor de maatschappelijk en economisch lager staanden, dikwijls aan de grootste zedelijke en godsdienstige gevaren bloot gesteld, pressen hem om tot het volk te gaan. Maar geen nood, dat hij „verboert", want door zijn dagelijkscho aanraking met de miserie, die gebrek aan een zeke ren on ontbeerlijken welstand, opvoeding, •beschaving en ontwikkeling met zich brengen, leert hij de voordeelen van z ij n levensstand waardeeren. Wij zien dit bewaarheid in Freiherr von Ketteler, die naar. het voorbeeld van zijn Goddelijken Meester, in alles aan zijn onderhoorigen gelijk wilde worden In deze gedachte over democratie ligt niets nieuws, maar op frissche wijze wordt hier het wezen van de Christelijke demo cratie naar voren geschoven typeerend voor heel des schrijvers betoogtrant. 't Is wel goed, deze Christelijke gedachte weer eens te stellen tegenover het econo misch liberalisme, dat ook nog steeds on der Katholieken volgelingen leeft. De Regeeringscrisis te Berlijn. Marx trekt zich terug. Luther weigert zijn medewerking. S-r Marx' mislukking. Rijkskanselier Marx heeft gisteren een bespreking met den Rijkspresident gehou "kien, waarna hij de opdracht tot kabi- netsvorming wederom in diens handen heeft gesteld. Tot dit besluit werd Marx pet name gevoerd: door het feit, dat het hem niet gelukt is. dr. Luaker, aan wiens Aanblijven een bijzondere waarde wordt gehecht, tot deelneming aan een door hem jte vormen regeering te bewegen. Dr. Lu mber zeide, slechts dan verder op zijn post ie willen blijven, indien het nieuwe kabi- .net geheel kleurloos zou zijn en geen [(Vooraanstaande democraten daarin verte genwoordigd zouden zijn. Omtrent de verdere voornemens van den tRijkspresident is tot nu toe niets defini tiefs hekend. Het parlementaire corres- (pondentiebureau deelt naar aanleiding van [Marx' besluit nog mede, .dat dit is geno- (men, nadat de Duitsoke Volkspartij bo- ven-dien had verklaard, dat zij zoowel te rgen een uit het Centrum en de democrat jvfen gevormd kabinet, als tegen het voort bestaan van het huidige kabinet aange vuld door staatssecretarissen scherpe op- positie zou voeren en nadat ook de Beier- tsche volkspartij en de Wirtschaftspartei ^geweigerd hadden aan de regeering deel jte nemen, Van den kant der rechterzijde -wordt er op gewezen, dat ,dr. Luther zeker ^in staat zal zijn, betrekkelijk spoedig een 'reeds lang voorbereid kabinet te vormen. De „Vossische Zeitung" merkt in ver band -hiermede op: „Het is dr. Stresemann ten zijn partij gelukt, het vernielingswerk 'met goed gevolg te bekronen; zij kunnen yop dit negatieve resultaat trotsch zijn. [Maar iets anders zal het zijn, uit de puin- jÜioopen een nieuw gebouw op te bouwen. [De kringen, welke thans juichen, zullen al {jheel spoedig betreuren, dat zij partijbe langen hebben laten voorgaan boven de belangen van het land'' V Luther kabinetsformateur? Een oriëntatie naar recht®. Het algemeen vermoeden is, dat dr Lu- jther nu de opdracht zal krijgen een za- jkenkabinet samen te stellen. Zulk een ka binet zal naar rechts overhellen. Het is de vraag of het centrum eraan zal deelnemen en zulkis temeer, omdat een deel der rechtsche pers momenteel op de ergerlijkste wijze bozig is vooraan staande centrums-mannen in financieele sobandalen te sleepen, die met dat specia le doel verzonnen worden. Anderzijds behoeft men niet te vreezen, dat het cen trum met de scherpste oppositie zal gaan dreigen, zooals andere partijen dat meer beginnen te doen, wanneer zij niet dn alle deelen haar zin krijgen. Rumoer ïn den Pruisischen Landdag. Een protest tegen de niet-ontruiming der Keulscho zone. De hopelooze verdeeldheid van het Duit sche volk werd gistermiddag nog eens in den Pruisischen landdag onderstreept en wel op oen wijze, dio een scherp licht werpt op den onzin van de bewering, dat de Duitschers met 'n gevaarlijken agres sieven revanchelust naar buiten bezield •zijn. De minister-president zou Bai den landdag een protest voorlezen tegen het niet ontruimen van den Keulschen sector Hierbij maakten de communisten zulk lawaai, dat er van het protest geen woord verstaan kon worden. Do Duitsch-naüiona- len, de völkischen en het grootste deel van de volkspartij, verlieten als protest te gen de redevoering van den minister-pre sident de zaal. Deze opzienbarende houding werd later daarmede verklaard, dat vólgens de opvat ting van de genoemde partijen de minis ter-president, in overeenstemming met de constitutie, af had hehooren te treden en dus geen recht van spreken meer heeft. In hoeverre deze opvatting te verdedigen is moge in het midden blijven, zeker is, dat da landdag gistermiddag 't schouwspel opleverde van de meest jammerlijke ver deeldheid van het Duitsche volk, ook en vooral tegenover buitenlandsche gevaren. Minister Höfle afgetreden. Do rijks president heeft rijksminister Höfle op zijn verzoek ontheven van zijn functie als rijksminister van posterijen, zulks in verband met de Barmat—affaire. eUiYEiiLüilO Een Duitsche oorlogsmisdadiger. Bij verstek ter dood veroordeeld. f De krijgsraad voor de provincies Luik j_én Luxemburg heeft den Duitschen gene- ra al-majoor Von der Eseh, bijgenaamd pen „beul van Arlon", bij verstek ter [dood veroordeeld. Hij wordt beschuldigd jjwoningen in brand te hebben doen steken, Waarin zich verschillende personen be- [von&en, 64 huizen te hebben laten vernie len of beschadigen, 100.000 francs te heb [ben afgeperst ten nadeele van het gemeen- ptebestuur van Arlon en een inspecteur van «politie te hebben, gedood. Duitschlanrï. p Net Beiersche concordaat. i Do grondwetscommissie van den Beier- sohen Landdag heeft het concordaat en de overeenkomsten met de Evangelische staatskerk aangenomen met 15 tegen 12 stemmen en één onthouding. De Fransch-Duitsche besprekingen. Berlijn tegen den voor gestelden mod us vivendi. Naar de bladen melden, heeft het rijkskabinet op grond van het rapport van staatssecretaris Trendelenburg heslist dat het den door Frankrijk voorgestelden modus vivendi niet kan aanvaarden. Ook de industrieelcn te Ess-en hebben zich tegen de voorgestelde regeling uit gesproken. Frankrijk. De financieele confereniki. De particuliere besprekingen spelen on getwijfeld de grootste' rol bij do onderhan delingen der ministers van financier te Parijs. De „Times" wijst er op, dat het doel. der conferentie hierin bestaat, om, voor zoo ver mogelijk tot een gemeenschappelijk standpunt te geraken, en een gemeen schappelijke methode vast te stellen, om -dije vraagstukken aan te vatten, die nog over zullen blijven. Ongetwijfeld zijn in deze richting vorderingen gemaakt, dbch aan weerszijden is het weiisclielijk geacht, om 'n volledig stilzwijgen te bewaren om trent de particuliere besprekingen, die aan den gang zijn. De niet-offici'eole berichten, die over deze besprekingen worden gepubliceerd, moeten dan ook met voorzichtigheid wor den behandeld. De voltallige zitting der conferentie duurde gisteravond slechts 20 minuten. Het belangrijkste besluit was dat men het •er over eens was, om de beraadslagingen voort te zetten 'totdat het geheel complex der vraagstukken samengevat kan worden in een viorm, waarover de conferentie dan besluiten zal kunnen nemen. Naar mem hoopt zal dit Maandag het geval zijn, waarna dan Dinsdag verschillende aanbe velingen zuïïela kun ren worden voorge legd, die voor formeel© ratificatie in aan merking komen. Zondag zal do commissie van deskun digen met de vertegenwoordigers der {klei nere mogendheden beraadslagen over die punten, waarbij deze meer in het bijzon der betrokken zijn. Italië. De terreur van de zwarhemden. Het manifest dor oppositie. Het eenige Itaüaamsclie oppositieblad, dat niet volstaat met het aannemen van een zoo onschuldige houding alls zoovele, welke slechts hoofdartikelen over on-po litieke onderwerpen en geen letter nieuws bevatten, is de „Nuovo Paese" te Rome, dat een feilen aanval doet op do fascisti sche pers. Het' zegt o.a.: „De fascistische pers, de eenige die het terretei heeft behouden, put. zich uit in heldhaftige beleedigingen aan 't adres der gemuilbande oppositiepérs, die zij van laf heid beschuldigt. Mamvvp. van hoogstaand karakter en onkreukbare eerlijkheid -wor den door regeeningsorganen uitgeschol den, omdat zij ntet in staat zijn met kracht van woorden te antwoorden. Uw heldenmoed, heeren, is wat al te groot. Welk ander doel hebben deze onedele -aan tijgingen,, dan uit te lokken dat er samen zweringen worden gevormd, aangezien de eenige actie onder de huidige omstandig heden s1 echts kan ziijn het organiseer en van geheime vereen'gingen en het op touw zetten van complotten en politieke moor den? K-eeren we terug tot het 'Italië van 1821, van 1831 of van 1848?" Donderdagavond werd te Rome veel be roering gewekt, doordat aan „II Mondo" blijkbaar _yr ij heid was gelaten, een heft'g protest te pubteceeren, opgesteld door de Kamerminderheid op een speciaal tot dat doel belegde vergadering. Det 'document, zoo verzekerde men den correspondent van de „Daily Telegraph" het Nad waaraan we het bovenstaande out1 oenen zal van historische beteeken's blijken. In het manifest der minderheid wordt het volgende gezegd: „De regeering treedt de fundamenteele wetten van den staat, ja de Grondwet, met voeten. Zij verstikt door ongehoorde ver volgingen de vrije stem der pers, ontkent ieder recht van vergadering en mob'li- seert de gewapende macht. Haar partij vervolgt de hurgervereentgingen, terwiil zij wel duldt, dat plundering en brandstich ting haren tegenstanders worden aange daan, waardoor Italië voor het oog der beschaafdo wereld wordt verlaagd Geen samenzwering bedreigt de natie, geen po ging tot inbreuk op de wetten wordt ge waagd. De eeni'ge d'e zich buiten de wel plaatst is de regeering, en de een'ire d'e do verpachtingen en sancties van de wet ontduikt is de fascistische oligarchie." A1 a r m e e r e n d geruchten. G'steren gingen te Berlijn zeer alannee- rende geruchten over den toestand in Ita lië. Hoewel een nadere bevestiging van deze geruchten moet worden afgewacht is men algemeen overtuigd dat de toestand zeer* ernstig is. Uit verschillende steden worden aansla gen van communisten op fascisten en omgekeerd gemeld De nieuwe kieswet. Elf categorieën van kiezers. Zooals men weet heeft Mussolini een nieuw onfwerp-kieswet aangekondigd. Een parlementaire commissie heeft dit ont werp nader uitgewerkt. De commissie wees elf categorieën van personen aan, die in aanmerking komen voor het uitbrengen van twee s temmen bij de. verkiezingen. Daartoe hehooren perso nen, die nrddf.ibaar onderwijs hebben ge noten, en die meer dan honderd lire in de directe be1as'ingen betalen. Drie stemmen worden gegeten aan de leden der konink lijke familie, kardinalen, bezitters van eenige orde-leekenen, gewezen ambtenaren van een bepaalden rang af en personen, die hehooren lot ten minste drie van de categorieën, waaraan twee stemmen wer den toegekend. De nieuwe voorstellen zijn nog niet geheel hekend, zoodat de strek king er van nog moeilijk in haar geheel kan worden beoordeeld. Het blijkt echter, dat alleen de analfcV beten en do laagste klassen van het prole tariaat slechts één stem zullen krijgen. - Arabië. 'Arabische invallen in Mesopotamia. 1 Britscke vliegers tred on p tegen volgelingen van tb n S aoed. Uit Bagdad meldt Reuter, 'dat volgelin gen van Ibn Saoed, den emir van Nedzjd en Hasa, die den koning van Hedzjas ver dreven en Mokka veroverd heeft, onlangs weer strooptochten hebben gedaan in het gebied der stammen ten Zuidwesten van Nasirijab, m Irak (Mesopotamië). De hooge commissaris van Irak heeft daarop een krachtige nota aan emir Ibn Saoed gezonden, waarin liij verklaarde dat de strooptochten moesten ophouden en de geplunderde buit teruggegeven moest worden. Naar geméld wordt, hebben de stroo- pende Arab'eren op een van hun rooftoch ten alle 'tenten van een kleinen stam ver nield en alle mannen boven de tien jaar over .de kling gejaagd. De vrouwen, die linn haar sieraden overhandigden, bleven ongemoeid. De Britsche luchtmacht onder-neemt 'thans tuchtigiugs-expedities tegen Ibn Saoed's krijgslieden, waarin tot dusver vijftig mannen on vele kam cel en gedood zijn. Amerika. De smokkel van Canada naar de V. S. E en uitleveringsverdrag geteekend. Door Canada en de Vereenigde Staten i-s een verdrag geteekend, betreffende de uitlevering van overtreders der wet op de bedwelmende middelen. BlhKftLAND R.-K. Staatspartij. Medodeeling. Door het Dagelijksoh Bestuur ia eene gewijzigde Bonds agenda voor de vergade ring van 30 en 31 Januari a.s. rondge zonden. Op verzoek van verschillende zijden tot het Bondebestuur gericht, zal reeds op Vrijdagavond met de vergadering worden begonnen, terwijl do bespreking der finan ciën als punt op de agenda is opgenomen. Bij het Secretariaat van den Alg. Bond te 's-Hertogeribosch zijn, behalve exem plaren van het Kiesreglement, ook veav krijgbaar oxemplaren van hoekjes, waarin Beginselprogram 1896, R -K. Staatspro- gram 1922 en ConcepteVerkiezingsprogram 1925 te zamen zijn opgenomen. Voor heide is de prijs 5 cis., hij vooruit betaling te voldoen. ,,St. Michael." De afd. Delft van St. Michael heeft een propagandavergadering gehouden in do zaal van den R. K Volksbond, onder lei ding van don voorzitter, don heer Max Zamcrdijk Als spreker trad op de heer Max. v. PolL Deze zette breedvoerig uiteen, wat bedoeld wordt met christelijke democratie en belichtte enkele punten van het pro gram van wenschen. Hij zeide geen voorstander te zijn van eenzijdige, algemeen© ontwapening. Als er geen tegenwicht was, zou de oorlog ons land worden binnengelokt; daarin wijkt hij af van de meening van prof. Veraart. Doch politie en militie zijn t© combinee- ron als in Duitschland Ten slotte wees de heer Van Poll er op, dat de Michaelisten z i. de eenheid van de R. K. Staatspartij niet in gevaar bren gen, 't Is slechts te doen, om do voortstu wing der christelijke democratie. Vragen van Kamerleden. Hot. luchten der gevangenen. De heer Heemskerk, minister van Justi tie, .beeft, ten vervolgo op de beantwoor ding van vragen van mevrouw De Vries Bruins betreffende het niet toestaan van beweging in de open lucht op Zondag aan gevangenen, in het bijzonder in do straf gevangenis te 's-Ciravenhagc, geantwoord, dat het in het algemeen juist is, dat in de strafgevangenis te 's-Gravenliage aan do gevangenen op Zondag geen beweging in de open lucht wordt toegestaan, behoudens dat de gelegenheid tot beweging in de open lucht ook op den Zondag wél wordt verschaft voor -zooveel ten aanzten van een gevangene een medisch voorschrift in dien zin is gegeven. Ook in verschillende andere gesticflten vindt do bepaling van art. 65 op den Zon dag geen of niet geheel volledige toepas sing. Ofschoon dc toestand op den Zondag HET VOORNAAMSTE NIEUWS. buitenland. De pogingen van Mar* om een Duitsche regeering te formeeren zijn mislukt. Hi|ï trekt zich terug. Men vermoedt, dat Luther de opdracht krijgen zal en een meer, rechts kabinet zal samenstellen. De Duitsche regeering tegen een modus- vivendi inzake het Fransch-Duitsch ban-, delsverdrag. De toestand in Italië. Het nieuwe oat-* werp-kieswet. Arabische invallen in Mesopotamië. voor de gevangenen als regel in zooverre van dien op de andere dagen afwijkt, dat hun gang naar de in sommige inrichtingen builen het gesticht gelegen kerk hen op, dien dag reeds geruimen tijd buiten do cel doet verblijven, iets, wat ook van betco- kenis is, omdat gedurende hun afwezigheid uit de cel de toetreding van vrijo lucht daartoe door het openzetten van de deuren en ventilatiegeïegenheden kan worden be vorderd, is de minister toch van oordeel, dat de in verschilelnde gestichten beslaan de toestand, hoezeer van oudsher daglco- kenend, niet mag worden bestendigd. Hij treedt dus met do besturen van de vorenbedoelde gestichten in overleg, ten einde voor elk afzonderlijk na te gaan, hoe voor het tegenwoordige de bezwaren tegen do naleving van liet onderhavige voorschrift kunnen worden ondervangen. Derde Algemecne Nederlandsche Katholiekendag t e 's-G ravenhageop4 SenCAug. Plaatselijk Comité. Do volgende dames en heeren zijn als lid van dit comité toegetreden: HoogEerw. heer Deken H. A. Th. van Dam, oere-voorzifler, dr Tl. N. Deckers, lid van do Tweede K"Vn5.- J">orzitteor, N. J. L. Kontekaas, secrëfcÜrW. G. G. J. du Chaiinier, penningmeester, A. J. E. van Betten, H. J. van den Bol, ir. M. G. E. Bongaerts, lid van de Tweedo Kamer, H. J. Borghols, lid van Gedop. Staten van Zuid-Holland, H. J. Brokel- mans, S. Bruysten, P. L. W. de Caluwe, F. N. de-Gharro van Kempen, J. H. F. Claessens, adm. bij het Centraal Bureau van de Statistiek, mevr. E. J. M. de Coster-N'ivelle, W. J. van Dijck, jhr. mr. L. E. M. von Fisenne, lid van Gedep. Staten van Zuid-Holland, W. Frankemöïle, Arn. Frenlrop, H. Groenewegen, uur. J. J. I, Harte van Tccklenburg, lid van den Raad van State, mejuffr. L. Heeren, lid van den ge meenteraad, A. Hendriks, mevr. E. H-ermans-Geeilen, - Dorus Hermsen, j P. van Host, mr. dr. G. F. M. nugen- epoth tot Aerdt, lid van den Raad van State, ZeeerEerw. heer Pastoor W. P. H Jansen, WelEerw. heer P>. do Jong, J. Laitour, mr. R. B. Ledehoer, advo- caa tegen oraal bij don Hoogen Raad. O. A. Leyen, J. Moeskops, mr. D. J, I. van den Oever, F. N. V Quant, wei- houder, mevr. de wed. mr. L. H, W. Regout-Everard, H J. M. Rurup, mr. J. R. H. van Sc.haik, lid van do Tweede Kamer, prof dr. A. M A. A Steger. mevr. E. Tellecren-Rasciuin, - H. J. Simons. A J Vr>rbr»ok\ J, P J. Verherne. tert.-kolonel dor mfanterie, J. J. G. baron van Voorst to' Voorst, kapte. van den Generalen Staf. dr E. B. F. F. "Wittert van Hoogland, lid van de Eerste Kamer, Jos. van Zeggelen. Dit comité, befit rich gesplitst in vor- sclrllende sub-commissie, o.a. voor pers en rropaganda, nmzek en zang. enz. Het secretariaat is gevestigd Maria- straat 6, Den Haag, Telef. No. 72532, Postrekening 36998. Het St. Aloysius-collcge te VGravenhag* Minister de Visser opent b«» instituut. Onder buitengewoon groote he'angstel ling hoeft gistermiddag de open'rig plaats gehad van het St. Aloysius-collogo aan de Oostduinlaan te 's-Gravcnhage. De aula was geheel gevuld met autori teiten en gonoodigden. Het schoolstrijk- jo Avanti luisterde do plechtigheid op. Onder do aanwezigen merkten wij op minister dr. J. Th. do Visser mot de referendarissen. Jhr. Feilh, v. Beek Calkoen ea d-e Boer, wethouder dr. W. W. v. d. Meiden met mr. van Poelje, wethouder Quant, deken van Dam, de Kamerleden baron van "Wijn bergen, van Bijckevorsed en Van Vuu- ron, mr. Ledehoer, advocaat-generaal van den Hoogen Raad, verder pief. Ga- simir, dr. Vinkesteyn, dr. Cannegicter, prof. Steger, dr. Verhoeven, vele leeraren en geestelijken. Pater Schröde.r. president-curator, dankte allereerst den Min'sler van Onder wijs voor zijn tegenwoordigheid. Pater Bergé, rector van het gymna-' sium, schetste daarna uitvoerig de over-* plaatsing van het college van Katwijk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1